장음표시 사용
41쪽
rum , solidorum que omnium vigor, mille, ac Ievis Simae res , quaS inter Od OreS , DerVOS eXagitent ,
perturbentque in illis Praesertim Corporibu S, quorum Phantasia promptior, ac vividior, debilis vero eSt DerVorum, Solidorumque Compages qualis in delicato , ac molli foemineo Se XU , maxime SimenStrua aCCedant, Vel Puerperium, Vel histerica Passio, Vel hypocondria Ca . Tanta enim est olla-
CtUS Supra mentem, menti Sque Supra UniverSum
CorpuS DCUltas , Ut eum merito immaginationis organum appellaverit Rousseau l9 . Ex quibus omnibus patet hanc Romanorum Proprietatem menti non minus, quam Corpori tribuendam eSSe, Cum a peculiari, atque Ut Plurimum Con Sociata utriusque conditione proficiSCatur.
Sod aliud etiam morbi genus Romanis in Colis familiare nostra PraeSertim aetate CenSetur, subitanea scilicet mors, Vulgo GCCidente, qUae a diversis prorsus Cala SiS Ortum dia CenS , modo Spora-dica , modo quasi epidemica obrepit: Non solum enim vulgus hoc morbi genus tanta frequentia Sibi mutuo imprecari solet, ut nihil aliud imprecandum Scire videatur, Sed plures Praeterea Sunt medicinae scriptores, qui Romae ViXerunt, ac desubitaneis Romanorum mortibus peculiariter per tractarunt . Sic Panarolus eas memorat O , qUae circa medietatem saeculi XVII contigerunt: Ber
nabei 5 , ac Lancisius de iis loquuntur, quae in
42쪽
eunte saeculo XVIII, anno I7O6 grassatae sunt cior Pirrius de causis earum disSerit co , quae anno 177 a
Corripuerunt , ac ne adSCititiaS quidem comas, vulgo Parrucche hujus Criminis eXpertes putat. Verum harum mortium frequentia haud tanta est, ut Romani coeli vernaculae dici mereantur ; nec
adeo noVae eae sunt, ut hujus nostrae aetatis
Propriae putandae sint. Ait namque Celsus Ct ,
quod nervorum resolutio frequens ubique morsus sit . Plinius vero Plura repentinarUm mortium exempla in gravissimis, ae Consularibus Viris refert ex Verrii annalibus deprompta, hisque utitur verbis : Miracula sunt , atque frequenti mortes repentinae hoc est summa pilae fellaitas , quas esse naturales docebimus . Plurimas Prodidit Verrius, nos cum delectu modum servabimus cl9 . Quoad
CaUSaS Vero pertinet, iis omnibus nimis commentitiis PraetermIssis, quas Vulgus , et Aledici non raro in medium protulere , illud Verosimillimum videtur , hoc morbi genus plures eodem tempore Corripiens a peculiaribus non minuS , quam a Communibus causis ortum ducere , scilicet ab intem- Peranti Vitae genere, a calefacientium ab usu ab originaria Corporis Constitutione, ab animi pathematibus, ac sedentaria Vita, quibus omnibus ad
i) De subitaneis mortibus . et Ragionamento at Ρopolo fulle cagioni delle morti improvise frequentemente accadiate in Roma . S) Lib. 5. CAEP. 27.
43쪽
dita peculiari quadam armi temporum, Ventoriamque intemperie, plures homineS uno eodemque tempore hoc mortis genere Corripiantur oportet.
Sed praeter hujusmodi morbos non deSunt ii, qui dato anni tempore, et peculiari annua
ConStitutione egent, ut in Romano Caelo modo majori, modo minori frequentia appareant. Non quod non omni tempestatum genere omniS aetatis , omnisque habitus homines per omnia genera morborum et aegrotent, et moriantur, Ut inquit
Celsus i , sed quod frequentius tamen quaedam
dato tempore eveniant. Inter hujus generis mor
bos principem locum tenent periodicae febres in quibusdam potissimum Urbis locis aestiva , atque autumnali tempestate. Re quidem Vera jam usque ab Asclepiadis aetate frequentes hic Romae erant febres periodicae quotidianae cum delirio, aC lethargo , Seu Catal tisae si . Hemitritaeos, Seu Semitertianas febres frequentissimas observavit Galenus co . Pestilentiae, quibus persaepe obnoXia fuit vetus Roma ox Livii historiis ad hoc morbi genus, seu ad perniciosarum febrium epidemias referri debent. Hinc a veteribus Romanis Deae nomen Febri tributum fuit, Sacra Constituta , arae, aC templa extructa fuere odio, videlicet ut
i) Praefat. lib. I. et Caelius Aurel. Acut. morb. lib. 2. Cap. X. S) Comment. 11. in lib. i. Hippoc. de morb. pop. et in lib.
44쪽
ea minus noceret juxta Valerii blaximi sententiam . Sed ex Baglivii etiam testimonio patet, quod Urbis Romae incolis familiaris sit Semi tertiana febris,
seu hemitritaeus , et gastriCa etiam febris, quae mesenterica ab eo dicitur I9. Praeterea Simplices, atque exquisitae febres intermittenteS, tertianae, quotidianae, quartanae iisdem anni tempestatibus
frequentes Romae Sunt, quam Uam non omneS
ejus loci pari frequentia ab iis infestari soleant ;quod a partialibus Romani aeris inquinamentis, crassitie , humiditate , palustrique antasmate repe
immutare, itinera quantumviS breVia SUScipere , Vineas , agroS , ProXimaSque regione S adire , ibi-qUe Pernoctare , Ut aestivae febreS enaS Cantur ;satis enim est in insalubribus urbis locis , quomodo Cumque permanere , ibique CraSSum , Vitiatum-qUe Berem respirare . Quod vero a Solo transitu Per eadem loca febres hujus generis enasci queant, Verosimile non videtur, cum nullibi Romanus aera deo depravatus, ac pestilens sit, ut hujusmodi
effectus tanta Celeritate ProCreare Valent. Animadvertendum interea est, quod Praeter
febres periodicas , plures alii morbi hic Romae frequenter grasSari soleant praedictiS anni tempestatibUS , quarum adeo proprii sunt, ut in aliis etiam locis eodem tempore appareant; profluVia nempe alvi, dysenteriae , vomitus, Cholerae etc. Ηγe
45쪽
mali vero , ac Vernali tempestate , maxime si nimis humida, et frigida fuerit, vel nimis variabilis, destillationes debacchantur, tusses , Pleuritides , anginae , ac rheumatiCae affectiones, quae eorumdem anni temporum propriae sunt. HOC enim morbi genus, quamvis undique praedicto tempore appareat, attamen Romae longe frequentius ob plures alias coadjuvantes causas, quae in hac Urbe ad- Sunt . Idcirco non solum ex antiqua hiStoria, veterumque Μedicorum testimonio, sed etiam ex
recentiorum libris faciles intelligitur, quantum inflammatorii , ac rheumatiCi artUUm , PeCtoriS , Capitisque morbi Romanis incolis pertimescendi sint. At omnium frequentissimus hujus generis morbus Pleuritis est, quam ipse Horatius Pertimuisse vide
Quod latus, aut renes morbo tententur acuto.
Ita et Iuvenalis ejusdem morbi in Romano coeIo frequentiam indicat, improborum hominum Crucia-
tUS, RC metus ex ConSCia Suorum Scelerum mente
Ostendens ca9 :Praeterea lateris Nigili cum febre dolorem
Si comere Pati, missum ad sua COPPOra morbum festo credunt a numine
Lucius Crassus, orator praestantissimus GP , et C. Μarius o υ , septies consul, lateris dolore, Seu
i Satyr. S. lib. I. v. I 65. α) Satyr. IS. V. 229.
S) Cicer. de orat. lib. S. 4 Plut aro. in vita C. Marii e
46쪽
plesii itido consumpti septimo morbi die perierunt Hinc innumerabilis pene remediorum Copia, qualia Plinius , aliique Romanae medicinae Scriptores Commendant contra lateris dolorem . I in tot a Roma nis Medicis editae disputationes de pleuritidis se
de , natura , et Curatione et C. HaeC namque affe
ctio modo epidemica, modo sporadica Romae in. colas aggreditur Pro varia anni ConStitutione,' ac temperie , Cum Vel a repentinis temporum mutationibus , vel a nimio frigore fere Semper oriatur . Ipsemet Lancisius , qui Romani aeris Constitutio
nem Summopere Commendat, tamen ultro fate
tur io , quod Aquilonaris intemperies subita, et
vehemenS valde pertimeSCenda Sit Romae, hyemali praesertim tempore , diras pleuritidum , aliarumque rheumatici generis assectionum epidemias parturiens . Illud interim animadvertendum , quod non omnes pleuritides , quae hi C Romae , licet suo tempore ingruant, inflammatoriae, seu ipersthenicae indolis sint, cum eae non infrequenter NerVOSam, seu a Stheni Cam praebeant naturam idque a peculiari Corporum constitutione, aliarumque Praedispo
nentium Caia Sarum a Ctione repetendUm PUtami S.
Haec generatim de Romano aere , morbiSque , qui in diversis anni temporibus hiC Contingere solent : modo nonnulla speciatim dicenda essent de propria vertentis anni constitutione . omnibus namque notum eSSe debet, quae, et quanta Sit annuae constitutionis Vis in popularibus Praesertim mor
47쪽
bis excitandis, atque in Sporadicoriam etiam natura, et Cursu immutandis. Verum haec ex Μeteorologicis Tabulis huic libro anneXi S melius, ac distinctius unusquisqUe PerSpicere Poterit. Generatim temperata, ac Serena dici potest hujus anni constitutio ; quae in UniverSUm Salubrior esse Solet , ut celebriores medicinae magiStri teStantur, et quotidiana etiam experientia Confirmat. Ait
enim Hippocrates 6 : Ex anni constitutionibus
siccitates imbribus sunt salubriores, et misUS momiferae . Celsus Vero , Saluberrimos esSe, inquit , serenos dies, agri meliores Plu DS, quam tantum nebulosos, nubilOSque . Pauci reapse huc usque fuerunt aegri tam in publicis noso comiis, quam in privatis domibus . FrequentioreS Vero morbi fuere autumnali tempore febres periodicae cujuscumque generis ; hyemali, ac vernali pleuritides , et febres rheumatiCae; aestivo diarrheae, ac leves dysenteriae frequentiSSimae extiterunt Una Cum consuetis febribus intermittentibus . Contagium morbillosum, aC variolosum non defuit; sed Utrumque abSque Saevitia, et Caede Usque ad Augusti mensem, in quo variolae ob nimis auctum aeris calorem deteriores factae , PlureS Puer OS ene CarUnt, Prout aeStivo tempore Solent, idque ab ipsamet anni constitutione originem duxiSSe Cen SemuS . Etenim, quamvis Contagiorum actio ab annuae constitutionis imperio procul esSe Videatur,
48쪽
cima essectuum diversitas magis a diversa corporum , quae aggrediuntur, natura, quam ab aliis eXternis Causis, atque ab ipsa contagii indole proficiscatur , attamen anni Constitutio talem supra ViVentium Corpora exercet actionem, ut haec ab iisdem contagiis diversimode assiciantur, et modo leVes, modo Saevos inde eXPeriuntur essectus. Historias morborum omnium, quaS decem
mensium intervallo feriae namque autumnales aliis duobus mensibus Continentur J a Novembre 18 i5
ad Augustum 18 16 in Clinico Valetudinario per
tractavimus, hie singulatim referre Supervacaneum duximus: paucas idcirco ex iis eligere Curavimus, quae non tam morbi raritatem, quam medendi methodum valeant ostendere . Frequentiores Proinde morbos , et vernaculos, eos nimirum, quibus obnoxii magis Sumus , elegimus , ut eorum natura, ac medela melius, UtiliuSque pateant. Attamen V, rii generis morbi exponuntur Chronici non minuS, quam acuti. Eas morborum historias, quarum Ultima linea mors est, sequitur cadaveriS SeCtio.
Omnibus vero Epicrisis superadditur, seu brevis oratio Professoris docentis Consona iis, quae de singulis hisce morbis idem Professor in schola tradidit. Chronicorum morborum historiae non Sem-Per eadem ProrSUS ratione , qua Pendentibus ex valetudinarii pariete tabellis inscriptae Sunt, a CCuratissime de die in diem, ut eae acutorum, hic traduntur; sed post aliquot dies, decimo quarto,
vel vicesimo elapso , Summatim reseruntur, ne nimis longae sint absque ulla lectoris utilitate. Caeterum omnia, quae obscura Videri POSSunt, Se
quentium Tabularum ope facilius intelligi poterunt.
49쪽
Tum inter ni, tum externi quoad Institutum Clinicum RomaΠiam. ANIMADVERSIONES.
I. Cum Valetudinarium Clinicum duplici instrumentorum serie nondum esset instructum , Ephemeridibus Speculae Collegii Romani usi fuimus ad externi aeris flatum co
II. Quatuor primis mensibus desunt Ephemerides aeris interni,
quia instrumenta nondum erant Constructa. ΙΙΙ Barometrum simplex est, atque commune Parisiensi mensura signatum tam in Specula Collegii Romani , quam in Valetudinario Clinico oIV Thermo metrum est Beati murianum in utroque loco. V. Hygrometrum est RetZianum ex calamo anserino, et mercurio utrobique .
VI. Baro metrique indicationes Valetudinarii iis Collegii respondere nequeunt propter diversam locorum altitudinem , iisque altiores sere semper sunt duarum circiter linearum : Specula namque altior est mare IJ p. p. 176- Valetudinarium
VII. Disserentia constans inter Hygrometrum Collegii , illudque Valetudinarii est gr. 17. qui huic postremo addi debent,
Q Opusc. astron. e sisici di Calandrelli, e Conti Vol. I. Opuso . a. P3g. 15. 2 Begnanto Benedicto XIV. Ρont. mx. , anno I744 , anter Plura de Tyberis cursu investigata , et cognita , altitudinem Ρontis AElii, nunc S. Angeli, supra marix aequor ad lihellam exegit D. Andreas Chiesa, eamque p. p. 6O. invenit . Die Io. Octobris i 816. eadem rationo altitudinem Vatitudinarii Clinici supra proximum hunc pontem emetitus fuit rogatu nostro D. Hieronymus Scaceia Architectus , et Aquilex peritissimus, eamque P. p. 9. invenit, quae illi superaddita totam coustituit Valetudinarii altitudinem supra mare , P, P.
50쪽
ut rite inter se comparari queant, quamViS utrumque eadem ratione con Structum fuerit , at die divisum . VIII. In Thermometricis, atque Hygrometricis indicationibus Valetudinarii praetermissae fuerunt fractiones decimales. IX. In historicis Tabellis aegrorum quotidiana aeris conditio indicatur a media proportionali inter observationes mane , post meridiem , ac VeSpere institutas .X. In iisdem Tabellis unica tantum resertur singulis diebus indicatio Baro metrica , quia Sive internum sive externum fuerit hoc instrumentum , eamdem in eadem altitudine ostendit aeris gravitatem.
XI. In Hygrometricis indicationibus Valetudinarii nulla liabetur Thermometri ratio; solent namque physici pro singulis Thermometri gradibus quintam gradus partem hygrometricae altitudini detrahere ; idque in observationibus Collegii Romani sactum fuit, minime in illis Instituti Clinici , quia unusquisque id exequi facile per Se potest. XII. In coeli conditione indicanda Ser. Nub. magis Serenum, quam nubilum illud significat; Nub. Ser. e contra magis nubilum , quam Serenum .
XIII. Ita et in pluvia, aliisque meteoris iudicandis d. die , n. nocte legendum erit.