Rhetorice, Placidâ quam Pierís irrigat vndâ, grandia Facundae reserans Praecepta Loquelae haec etiam Logicae praeludia docta sagacis, strictaque Grammaticae compendia digerit Artis Authore P. Petro Iosset, è Societate Iesu

발행: 1650년

분량: 457페이지

출처: archive.org

분류: 시와 노래

31쪽

Nominibus propriis uti decet, apta loquendi. Consi clud magistra , loqui debemALU Omnes , T pauci sapere; ista tamen praecepta dabuntur Non omnes vetitura Tropos, ct cultior illa est Meta Dictio. quam blandi decora Translatio ei bi2lioris a Cum propria de sed migrans externa recedis In iura , inque alios verbum variabile sensus

Transit ibi Trum o lepido Translati eustu es

etatis sos vernus erit, si dico iuuentans

Qua de primo usu illam produxit egestas

fecit in Principio , nam verba inopes eum propria in astust Deficerent , ct ab re lepos nativus abesset,

scitas voces aliunde a sumpsimus, at s Trauelatae placuit sic gratia pulchrafigurae Usus Q r in quod inops primum tulerat sermonis egesta n)uix Illud in eloquii pompam conuerterit usus. Vt primis Asm membra riudi frigeηtia lan Vestiuit mortale genus non pradiga luxu Compa, Spectauit decori, aut fastus attendit honoros ratione Sed duras arcere h)emes, erfrigus acerbum sumpta a comprimere .ctgelidos voluit mollire rigores vestibus. st ubi luxuriem lasciua superbia exit, Non iam ipsi et lanae uium . vel vellera Serunt. A:ι molles Bab)Ionis acus, Uritu labores Susificiunt, Nerei iam vasta cubiliasullo piscaturus adit vestes, pompamque togarum compositi, Une Tropis problema, quod olim

thmi h Ut ato premere contenti perfida mentes, Dum tumida infus biberentur pocula Baccho Praecipia incertas agitant Aenigmata mentes 'benig Multiplici contorta sinis, quae nodusis anceps male Maeander ligat, ct variis ambagibus vetam ine alivdsermoneferunt, quam mente , requiruns Propte ea node ingenium , Oedipodisque vigorζm. Nam Sphγnx in medii degens horroribus antra, Et vastasub rupe sedens adeuntibus anceps

Prustum isti L equid , bis lumina prim m.

Explicust

32쪽

Explἱcuit, radiosque rotis inuexit in orbem tuor incedit pedibus . clim scandit Irmpum,

Et medio Titan micat aethere,forte duobus

Ambulat at clim sera diem iam vespera claudit,

Cogitur infirmum ternis incedere plantis Ignaros portantum horrens laniabat ad cis Unguibus , aut alta laceros de rupe ruebat,

Donec vafritiem , ct commentum ignobile soluta sedipus, illa suae secreta reconditafraudis Euolui endignata, feraese e culmine rupis Iecit praecipitem, perque ardua saxa rotavit. Etris glaciem expreisam non sentiater Ipsa coacta Sto iam , quae suidis currebam passib si ante. GIae Nata simulque parens , eiusdem nata, parensque Eiusdem , kmsum, sum tunc immobilis, at cisis Destio, tum durae per deuia eonfraga rupiscurro, vel acclivisci'atiosa peraequora campi. Enoda quid sit ita carmine claudo sequenti, Non ego vel teneros Hobustis dentibus agnos Mando. vel ambrosii contracta costula lactis, i fratres ego odo meos cruduior me Iino Illos ferali quamuis absumpsero morsis, Deformat macies semper tamen horrida . quo plus edo fio minor , maior me deteritissime est lima isequens pandet tibi versus aratrum. Ore ensem , gladitimque sero , quo viscera matris Traiicio 'ion propterea mors tristis ab ictu Arati Insequiita , quin vita truci de ulneresurgit Plinior , rates propter sitfertilis ictus Onte infertilibus languescens fructibus aluus; uergo mihi rector inest caudamqis prehendens Me regit, ct celeres 1 ιἷfo quo tramite cursus Expediam , non me ast alios impelli aismeu. enigmae regiis Embismata Mehra figuris En blottingunt Pictura simul, mollisquePoes nὶ dic Componunt Em lema Malae se lubrica picitor

Fortunae mementa sis des ripserat arte.

PonticAlum struxit, geminas qui iungere canita

33쪽

, tus erat, quas inter erant abrupta locorum Et salebrae, seopulique truces Imponitur illic Nutatili vir sede sedens, quem fore cingit Messis, ct aligeri circumfunduntur Amores, Sed dum illum complaxasuet fringitque voluptaqἰ Ponticulumserti a secat, mi licet omnis undον , , abrupto labunturgaudia ponte. Haec pictor tabulae vates subscripserat imas. Elaid vanas iactamus vesci quid inania rerum orbitria Laut fluxae simulacrum mbratile sonu

αuid celsos apices titulisque decora superbia Stemmata et quid longa duitos ab origine Parres

. Nulla infucat restri fiducia fastu, . Nulla in honoresides , sed saepe feruntur in altum

Res hominum . illustrique loco ponuntur , ut nusExitio grauiore ruant, ne fide quieri. Abi quis es, ct placido dubitate credere pontσ, , Momento mulantur aquae . ct mare mobile se DVertit, bidus re rates, has naufraga eodem . . Obsorbent ibi fata die quos saepe benigna, uinxit Fortuna manu quos rasit in ulnis, Mollior, his infda pedes imponit, humique Ssernit, ct exui miseros exfbilat ostro.

Hae seripsisse mihisa erit praeceptasPris; ea ,2 Namque quid aut mollis docto Catachresis abusu geli ei tfex-formata nouo no ficti vocis. Ne tale quid mustiplici Metalepsis imagine gaudens Ie, si quae per Causa effecta, per edita Causas Sunee In Miccsecta in c. c- per stantia rerum doche. Naturas voluenda mihi est Quid, verbatos taut quia

. . . Fallit, ct incautos instructa decipit arte Ironia dii inulaea doli, ' Prid Ilverbole in altum Hyper Culmen, eri tumiaeos gradiens Transgressi fas ui*bo Ic mihi circuitur, utάρρη Periphrasi oris

34쪽

LIBER PRIMUI.

ri quoque clatratas inci U Parenthesis inter Litteolas ct Te Digro pulehra tacebo, in ἔς ne Tecllise eeiam domina truncantem verba bipenni A Sancopi. in vocum gremio minita exta Einfoecundo quae creseii penthes aActis ς - t non Te eximii decoris pulchirrima mater Sermonis hi, prima iubarspectabiti linguae Collectis quam multa ovis Translatio, Allegoria obuoluam Tu verba ministras . 'ς gQ Grandia, Tu magnos confers ad Rhetora comptus λδ' Ecquid emim si forte graue narrabo rumΗkuS, Regnorumque vices popuIώmque in bella ruo rem, Grandius esse queat, quam s sublimia secter Sensa Allegoriae e verbis audacibus utar trampridem Te Nauis , atrox immitibus Euris quo , ct infesta coelo latrante procellae. Et tripes pepulere Noti, iam stacta laborant.

carbasa, iam rupti en rogemuere rudentes.

Disiluit fractum latus, atque immanibus undis Instar hyems vastoque vorat e naufraga ponto;

Littus ama, tutos securior elige porrus. Non tamen hae tibi sola, Puer, stet cura, nec Omnem

Te numerum explesisse puta, quamquam omnia meut a 'Ut Grammatricae praecepta feras , grauiora requiro ii in osscia, ct potiore velim te mun refungi. V MErgo tibi facilis dum is est apta cerebro, μ' Posticosque snus capitis memor imbuit humor,

Nobilium arias regionum agnascere linguas curast, ct multa ling am,ariare loquela; Non ex multiplicis praecepta per Omnia linguae Te deduco. Puer 'sis enim nis munere Diuum Fictus, ct ex alto cui riserit aurea coelo Mnemosne , Charitumque cohors, ct cura sororisIra cuncta tenere queat ariae fastigia linguae Ne praesum omnes igitur ne te labor ingens Tergeat . cclis atque aditus sed parce labori lior νο ira aliquas tantis conamina confer.

35쪽

S . RHETORI

r iliis olla toto, Mi i , pana eccnt, hanc magna turtura Ilain, Claro 'itat, Lillam coluere tipores, iiiii Philtroqη fimineas non ementita loquelas. Homodi ' tisi dρ mentapetes, hic quippe diserii ' Rhaores, edi celebres scriptis viguere Poetae, myο tibi nipateant triusq e sacraria linguae giri, magniqueferes dissendia cultus. 'ti ' Omnes inter , Iinguae tibi cura Latinae Praeter Haereat, Graiae Linque ambas transmitte laboret. xi Ias Charites facilisque lepos , plinaque venissi

Uraeca Vbertate decor, non iliis custior squam, Ne cetiar tot fueundior extitit orbe.

Imbuit, his molles custum imposuere Camoenae His olim Imperium . his olim doctrina locuta est. Nec te etiam Hebraa secreta asperrima linguae Visue ignorare velim , hane canens reuercntia cingit magnus commendat honos,grauitasque coronat, Ι erutilis Non aliter celsostabunt bi corpora coelo Ora locutura , aut alias habitura loquelas credidcrim, hebraeo Superisermone loquentur.

Non alia Deus isse loqui, sub nobile mundi

Principium, Iu mi is primaeva crepundia terrae ut voluit lingua, aut aliam diuisit damo, Per mustos quam deinde annos in longa epotum Tempora, ct in haros transmitti sit ab nos Intactam, donec e rerum remeraria patrum Nisu incomposito υarias audacia linguas Caput . Confundit, solitumque adimit vesana tenorem

digressio inimpus erat primo cui splendida pandit ab orIta

de mira Flauentes Aurora comas de nomine dictus suarum Sennaar ; hic fluvidis lateperfusa patebat cofusio Planities, laeti herbarum ornata coronis. Hune esinitimis defendens montibus ingens Turba is km est ingressa, manum Nembrothus agebat, Ad quos audaci sic dicitur ore locutus. Chara phalanx Comitum, Generis pars maxima nostri,

36쪽

statis ut e magnis e ruperιι unda ea semis Eque maris crudeli ter . coelique lacunis Eluuio immensas vastaverat impra terras. Non tumulus non collιs erat , non ardua moniti mpi δ' Cislmina , quae tutas miseris mortalibus arces Praeberent, Omnes scelerata canatibus auctis

da sequebatur , vastoque vorabat hiatu: Ebridsi iteru Deus ille, hominum saeui mus hostia

te emgrauior natura mouet qucmque ra gubernώς,

immanes effundat aquas is operta reesudat equo rario immersas undis absorbeat orasqNOssaeisi mergemur aquis, ct atrocia,ut anso Insontes subiere patres , Offita subire Cetemtar,miserique feris moriemur in undis' tuare agit , o Iuuenes, vestrae vos cura salutis Tangat, et in casusfomenta paratefuturos Insanam turrim , tumidum quae culmen i mpse qua .ct aethereas aisdax ast iret ad arces Extruit , inque ipsam fastigia ducite Luna. V sisne iterum terris incumbat opertis oceanus, validosque iugis inuexerit aestusFIuc elut in certum tuti posbimus asylum confugere. Θ saeuis animam subducerestis Dixis edi has rabid euomuit de pectore voces. Ap alii, quorum haud melior sententia menti Exeditana

Haeserat, assensere duci, clamore secundo socios ad Sacrilegi excipiunn infamia dicta Gigantis turri mram video instare artifices, iam saxa sidinis excit ad L

uelli, O propriis sedere marmor ab antrIs. Ponderibus iam plaus ra gemunt, iunguntur equorum, Et parium iuxa multa bouum , ram saxa domantur, Auditurquefrequens ructit malleus ictu. Iamque fere in medias surrexera ardua nubes Machina , ct aetherum moles tendebat in orbem; Iam malesana cohors eritis successibus axi Laeta minabatur, celsumque petebat hἘμm; cum medi. de sede Deus temeraria et idit

Uilia, b umido conamina milia furori

37쪽

S RHETORICAE

Risit, ct hae s.cum inferi, quid'κaer tis stra Exitium i quid os in aperta pericula fertis' Nnmsatis est . subiisse graues ob crimina su tus' EDMimqiu rcrumque , aqua hausi se ruineinι

Coelesisagrareface, atque ultricia ultis

De Lino Telopat s accendisque caput supponere flammis que aes moi eg s sedsancta meos clementiassensus

ad vin M itigat, ita a Vert acrimis poenas. dictam. crimens deinde redit, grauioraferctis Supplicui is vestrumscelus viti digna manebit

Haec secum irato tacite sermone volutans Descendit Deus axe mori posuere minaces Descendente Deo , di Numen supet arduus Etho Ille ubi sacrilegae surgintia αnia turris, Et nisum altilacem, atque malae molimina pubis, 'exit procul, ct crescenter aer epinnas Haecfuiit, dominoque minas demsntiat ora Nam 'tis Te Nembroth importunissimus ardor udace, tentare via , ct in thera niti pulit Linqse polum tum dis adrepere votis

. eu moles insana domus quid grandia saxis Saxa quid aggestas scopulis malus inuehis arce a

Si peris rhereiflammantia sidera coeli, LArduaque intentis optas ouatibus astra, Hac astra haud adeunda tia , virtutibus astrisItur, e in magnos Pietas se subvehit axes. Ne se igitur sociorum audax demeruia fundat

Leitem angiμ sceleri scelus impia turba ligetis;

illa ui-Tam equidem decerno leues pro crimine senas, dein vestra dirimant lingua, nec amicus amici Sensa , nec e fas valeat comprehendere voces Dixit, ct in superas se rertulit arduus arces. At Nembroth, sociisque rigens pavor uictu artus, Contremuere animis , stupor iniens pectora pcllit,

confusi ilicet hic sermo varius dixero, ab omniri. Ei fuit senus, ct peregrina locuti labris, Ignotumque dioma sedet Confuso lingiato colat, di disturbat Eus , coeliumque laborom

38쪽

μιηgit, ct externas populum dispergit in oras. Inde per innumeras eadem Constas g ηις Du, de Se tulit . qua poenafuit, iam loro pulsitur inde es. Gloria . iam censetur honε creditis illa sit in Nobilior plurea potuit' i discere ιηγώ - gloriam,

LIBRI SECUNDI

toris Institntum , nec unquam ad artis tantae dignitatem aspira luxum ille se credat nisi quem magna spes exaggerat ut animus sum a cum sedulitate coniunctus ad nudi laboresque deduxerit. Non enim loquentia sicut caeterae scientiae rerum aliqua-xum ambitu crmino praefinitur sed late per Omnium rerum genera totam hanc uniuersitatem peruagatur. Reliquarum artium professiones limitibus suis line que descripta videntur , Arithmetica numeris,Geometria figuris, Pictura coloribus, Musica sonis, Medicina morbis circumscripta tenetur. At vero Oratoris Ars vagum quiddam rim L. Mensum est , generoso conatu, Mambitione laudabili extra omnes gyros sese proiiciens s omnium argumentorum veluti infinitate

versatur.

Quare de is omnibus quaedam nobis trade-da praecepta videntur vita .imen ante aliquas prae exercitationes, d quasi progymnasmata, in quibus sese futurus Orator exercere debet indixero. Nihil enim Natura voluit

perfici cito , praemisitque operum ul-

39쪽

οι RHETORICAE

chr Itudini difficultatem. Illa alitem suturi Oratoris exercitationes fieri velim inter socios. cui olim in ore populi In conspectu senatus , in media Rei p. luce versandum est, iam λ puero incipiat gaudere publico , cum

hominibus consuescere . in eorumque societatem innecti. Qui enim lucis refuga se in umbras immerserit,is in secretorum velut opacum puer recesserit, sim tandem in solem prodeundum erit,in in medium studia proferenda caligabit insuetus lucis , in quam ioculi imbecilliores offendunt. Mamuis in medii habitent Permessides antris

Coiantque montes asseros Non tamen a finis fugiunt, aut lumina litant, Nec inter alta culmina

conduntur sed luce palamsocia agmina ducunt, Blandisque laetantur choris, Et sibi op- , auxiliumqueserunt, hac pectine moli;

L rae sonantis mortua Filat animat, tractisque fides, haec carmina fundit, uresique voce mitigat Illa graues Heroum ira ,sano Hritum. ltus, Et dira bella concinit

Sic quod abest ni tenet altera , ct omnia iunctas Possunt diremptae perparum. Ipsa quoque in studiis exquirunt Numina icoma

Hanc viter incautus puer

Prius tamen Oratori nostro nomen Imponemus, nec diu in inquirendo immorabimur; Callistum enim id est pulcherr mum optimum nuncupabimus. Ne tiae enim alium Isiquem animorum cultus moruntque Religio temperauerit, ad facundiam aspiret Clea chum ad se accedentem Ain somnis scientia deterruit, monuitque Academ a excederet; quorsum ' Impius futurus erat. Sacra est Eloquentia dc Dei, id co sacci dotes. Flamines

postulae

40쪽

iostulat idest puros castos. dc integros a dolescentes Manibus sordidis non licet sacrum hoc attrectare Palladium si quo scelere se maculauerint, flumine vivo ante ablue-dae sunt, quam sancta illa diuinitatis imago tangatur Ad aras suas Madyta accedere non patitur De castissima culto ies Immundor. qui sibi quidem huc odores incendant procliui mente, sed aliena voluntate. Callistus ergo erit noster Orator morum serenitatem cum mentis felicitate coniungens.

DE ADIUMENTIS

prae exercitationibus Oratoriis.

LIBER SECUNDUS.

I iis Domina aditus, primas oposi-

Minerua . t o libri. Munera, ct infantia puerilia pensa laboris ncipitemque viam, e tenuis primordia cura Strinximus, ct cultasaciles diges simus arte. Iam vero , Callistri, Tibi quia robur eratas

creuerunt, ita crescat onus, melioraque vota cincipe, iam tempus molles accedere MusM. Iam studium esuaue vocat; perge ocris , omnes Rμmpe moras, iter ecce regam tibi tramite certa

SEARCH

MENU NAVIGATION