Auicennae Quarti libri canonis fen prima de febribus

241쪽

bam confert eis, in aestate quidem, et cum consuetudine potus aquae frigidae, permistus cum aqua frigida, et in hy

me oportet ut non sumat eam in potu penitus, et sit contentus aqua calida .

Et assuruere calidum ex potibus est melius eis,nisi apud necessitatem aestus aestatis, et vehementiam caloris plurimmi . Et conuenientius quo potantur ad sitim est strupus acetosus mellinus. Et vinum aquosum confert eis in principio , et proprie si fuerint febres corta sanguines,sed raro fiunt, et proprie in senibus.Etnecessarium est eis vina post cibum. Et tibi quidem necessarium est ut consideres pulsum habentiu hanc aegritudinem semper, et cum V, deris eum incipere debilitari, et cad re , subito ciba eum pane infuso in vino commisto, si non prohibet apost ma in visceribus. Cum ergo associ tur ei huiusmodi aegritudo, non est c rationi modus, neq; fiduciae locus, se,

licet quando accidit huiusmodi alter tio in pulsur et haec quidem cibatio est

ex eis, quae necessaria sunt quando v hemens fit syncopis , verum oportet

ut Prohibeatur illud . Cibus autem

242쪽

super quem fit dormitio est aqua hodidei, super quam non addaturi nisi cum cadit virtus: & si additur tunc sit panis insusus intuleb , aut aqua mellis. Et balneum quidem est de rebus nocibuIioribus istis: Et calidum, Si frigidum

valde ex aere: cum calido enim non

fit securitas de cursu humorum ad pubmonem, S ad cor , & ad cerebrum: iustigidum prohibet digestionem eius, ς addit in oppilationem eius. Quod si fuerit in ea humor cholericus aliquis , tunc si facilis est vomitus, & Ie- niatur est iuuatiuus valde : & ad vit, anum dignus est, Vt iuuet in ea. c A P. LX II. cura febris cum Oncopi minuta . OPortet ut emplastretur pect- eius cum sandalis , & aqua ros.& vivificetur cum cibo paulatim . Et sit cibus eius , sicut panis de sitnula infusus in aqua granatorum infrigida ta si desiderat ipsum , & similiter in . aqua de fructibus. Si autem indigetur ad virtutem almosuist factis ex pullis, Cum aceto,& aqua acrestae, & oleribus frigidis , & proprie coriandro, erit iuvamentum in hoc si exhibeatur.

243쪽

FENI TRACTATVs II.

C A P. LXIII. Regimen nocturna, O diurna REgimen earum ambarum est re gimen Phlegmaticarum , neqῆ est diuersitas in eis. C A P. LXIV. De quartana periodica

P Luximum quartana est periodica r& minoratur casus quartanae in Ieparabilis. Causae vero quartanae sunt ea, quae generant melancholiam , postea quae putrefaciunt eam ' &tu iam

sciuisti totum illud . Et sciuisti quod melancholia alia est quae est faex sanguinis . & alia quae est adustio eius, d cinis humorum . Et sciuisti quod deis illa est sanguinea, & de illa est phledimatica , R de illa est cholerica , & de illa est adustio ipsius melancholiae naturalis . Et existimauerunt qu idam h minum , quod quartana non generatur ex melancholia naturali , quoniam ipsa non putrefit. Et huius quidem .

sermo non oportet Ut auscultetur: immode proprietatibus omnis humiditatis est ut putrefiat , quamuis diuersificetur in praeparatione. Et plurimum quidem euenit successione aegritudia' Κ a num

244쪽

num diuersarum, & successione febriuPutrid Nn , propter diuersitatem humorum , ex quibus generantur , & ex eorum putrefactione. Quando eninia incinerati fuerint, & non eu acuantur . multiplicatur melancholia , deindocum putrefit in quartana . Et multoties quidem accidit successione splenis:& cum hoc ipsa secundum plurimum non eu acuatur ex dolore splems , aut duritie eius. Et saluior quartana est illa , quae non accidit ab apostemate splenis , aut aliis: aut cum qua non est' apostema splenis. Quartana enim quae euenit ab apostemate splenis , aut cum

qua est apostema splenis , multoties perducit ad hydropisim, & pernitiem. Et quartana quae salua est liberat ab aegritudinibus malis melancholicis , sicut melancholia , & epilepsia. Et in ea est securitas a spasmo, quoniam humor est siccus. Et secundum plurimum est aegritudo salua. Et quando noaccidit in ea errorino addit supra ann re quado perdurat xii. annisin quod est insta eos . Et quae ex ea longa est:

perducit ad hydropisim. Et scias quod autumnus est inimicus quartanae.

245쪽

SVnt quod quartana incipit in pri

mis cum stigore paruo : deinde rincipit stigiis eius addi, postea min ratur parum apud statu, sicut in phleg- mate. Cumq, calefit corpus, non est caliditas vehemens, licet sit maior , &magis apparens quam illa quae est tria Phlegmatica r ipsa enim cum difficultate sua, & inflammatione instanam tur inflammatione, de qua non est: - randum,sicut ignis in lignis grossis: Ecnon comprehenditur super corpus t tum : immo est illic caliditas cum lio

/ ripilatione,& grauitate:& causa in hoc est grossitudo humoris. Et est cum fibgore aliquid ex dolore, quasi tangat ossa : & est illic rigor,& concussio, vel commotis,propter quam strident demtes: verum non sicut in phlegmmatica,& perducit illud ad debilitatem visus: verum lenitur apud digestionem, quoniam malitia minoratur, sicut fuit i principio parumpta. Et de signis qua

tanae sunt causae eius antecedentes

ex sobribus, quae prolongatae fuerunta

246쪽

& ex splene , aut dolore. Et de signim. quartanae etiam sunt dispositioi copleationi A & signifieationes melancholis aetas, &tempus, & cibus, α serma,. di consuetudo, de quae sunt similia . Et periodus eius est xxiiij.horarum. Et multoties est febris. tertianae ire aestate quidem fit quartana in hyeme . Et multoties perducunt febres diuersae ad febres permistas , in quibus non est - - propterdiuersitatem residui humorum remanentium post febres. Cum ergo confirmatur super incinera tione , Confirmatuc super quartanam. Et iblius quidem quae est a phlegmate ad sto fund paroxysmi longiores Et a eidit plurimum stigus successione assi duationis : & est siudor tardior,& urina grossior, & durities venarum minor:ω fit secundum plurimum successione sebrium phlegmaticarum. Et illam quae est a sanguine adusto antecedunt signa sanguinis, de febris eius, & rubedo Vrinae , significant ipsam forma , dctetas , & tempus': &ὶrtasse erit post febres sanguineas . Et ita illa quae est Leholera adusta est pulsus vehementio-

ve citatia, sic frequentiae: & inc,

247쪽

Pit cum horripilatione, & frigore ilia Carne, & siti, & sudore . Et quandoq;- fit ira quaedam, & sudor, & inflammatio, & signicant ipsam forma , & tem-PUS, &aetas , & quandoq; significae

ipsam, quod ipsa fit successione sebriis ,

Cholericarum.. Et pulsus in quartana in decliuis ad duritiem propter siccitatem humoris r Ipse enim trahitur ad interiora , quasi ipse esset pulsus senis et S ad aequalitatem, dum non mouetur:& si moueatur diuersificatur pulsus Valde propter grossitudinem supe fluitatis:& fit mudificatio eiu& appareSapud teporem: & est significatio completa super quartanam L Et multoties accidit in eo diastole inaequalis , & systolla vehementis velocitatis,fecundu contrarium eius quod est in tertiana ..

Et pulsus quidem quartanae melior est pulsu phlegmaticae in paruitate, & se quentiassed est similis ei in tarditate :Et apud inceptionem paroxysmi addi - .

tur tarditas sua,& frequetia eius,& dbuersitas eius est maior diuersitate rei, quarum febrium , deinde incipit magnificari , & fieri frequens , & veloxis.

248쪽

tirum in priuatione digestionis , propter Egus materiei , & grossitudinem eius , niti apud statum bonum. Verum dispositiones eius, decolores, eius d uersificantur: & illud ideo , t quoniam melancholia generatur ex humoribus diuersis . Et de signis digestionis qua tanae est lenitas rigoris r Vrina autem in principio est alba ad viriditatem decliuis , cruda, cui non est digestio. Et post principium diuersificatur eius disipositio, & coloratio , propterea quod melancholiae generatio est ex humori-hus diuersis: & fit apud declinationem nigra. Et shdor in quartana est plurimus per comparationem ad plegmaticam: & non multiplicatur per con parationem ad alias et & sitis minor

Consideretur in hac adigestudine,

an sit melancholia phlegmat ca , aut melancholia sanguinea , aut melancholia cholerica , aut mela

stalia melancholica . Doride rego

249쪽

namquamq; earum cum eo, quod ei . est conueniens, de illis , quae dicemus . Verum omnibus speciebus suis sunt iudicia in quibus communicant: & illud est quod ipsae minuuntur in principio ,

quare necesse est ut attendatur ati sit sanguis dominans in ea , M proprie quando quartana est a melancholia sanguinea: tunc enim Phlebotometur,& extrahatur sanguis secundum quan- 'titatem necessitatis: & fortasse exigie multitudo eius,& spissitudo, seu iaca-. -litas eiuS ut extrahatur de eo res plurima . Et quando non est necessaria phlebotomia , tunc phlebotomia est nociva inquantum debilitat, & inqu tum educit contrarium melancholia: :& inquantum mouet humores ad eviteriora . Et si oportet, leuacuetur principio de humore faciente febrena aliquid , propter alleuiationem,non propter mundificationem, vel eradd

tionem . Illud enim apud digestionen, fit , secundum quod innuam ad ipsum . Et sit post paroxysmum per diem . Et non oportet Ut fiat prouocatio in primis cum sortitudine : Et oportet xl administromur mollinc nil .

250쪽

Et si. tibi non videtur bonum uti poticis itibus, administra loco earum clysteria Conuenientia 2sed oportet ut sint lenia, ct non conceditur fortificatio eorum , nisi quando consequitur aegritudo statum Et si medicu s iam pretesumpserit , & solutione eduxerit melancho lsam in principios aliquoties, solutione forti , & prohibuit aegritudinem , Penitus t. sed melioratio est facta ab errore o Et oportet ut prohibeatur in. die paroxysmi a comestione : & praeeipiatur ieiunium. Et prohibeatur ab aqua frigida illa die . Et est: necessa xium in reliquis diebus uti Carne telu-gi , aut pulli τ in primis te iugi usq; ad tres,vel quatuor periodos,deinde pulli, tunc enim pullus est melior . Et sit medicina in die paroxysmi geleniabin ico-

mistum cu aqua calida ita die bis , aut dic, sintque iii. drach. geleniabilia cum drach. x. strupi acetosi Et tu quidem scis quod quando melancholia est cholericae , tunc oportet ut ad ministretur in ea , quod soluat eam ex genere myrobalanorum, viollae. Et si est phlegmatica oportet ud admini-stsetur quod soluat cam in primis alb