장음표시 사용
381쪽
neque a eontemplatione rerum caelestium animum in hoc genere invictum relaxabat. Fratres , propter divinam gratiam quae in eo fulgebat, quasi alterum Moysem carissimo venerabantur affectu . In his senistis exercitiis assiduus 8c constans, tamdem pervenit ad vitae terminum, pr eunte diutino languore, quem summa tulit patientia, neque medicamine ullo petiit allevium . Solum illud adbi bat, verum Si optimum
sitamen, sepius , aut frequentius refici pane salutari vivifici Sacramenti. Voluit & beata Virgo aliam addere mirifieam consolationem ; nam cum iam pene deficeret, & ardentius solito cruciaretur doloribus , apparuit ei ecelestis medicinae apotheca , tribus a ciata Virginibus , tres pixides serentibus , e quarum una post dulcia colloquia cochleari mirifieum intulit ori electuarium; ad cujus gustum odoremque adeo mirifice & vehementer exultavit, ut tantum gaudium siub angusto pectore continere non posset, quin statim exclamaret: non plus o mater dul-eissima , non plus o medica benedicta; tantam suavitatem con Iatrix generis humani amplius serre non valeo. Cum illa ad secundam pixi-dem manum appo isset, altius exclamavit, dicens ; si primae pixidis pretiosum reconditum ferre non valeo, quid si secundi vaseuli tradas potiora medicamenta Cui illa; si haec tibi nimis bona videntur, potiora tibi dabit Filius meus,propter quem amara 8c aspera hujus vitae ala-eriter tulisti; neque amplius senties corporis dolores ex rei suavitate pereeptae , donec ego infra paucos dies cum Filio meo redeam, te ex hoe ergastulo eductura. Quod ille lammo sito bono probavit. nihil illis diebus manducans neque bibens , omnibus transactis in summo jubilo , &perpetua cordis lanitia , in qua absque mortis angustiis, alacriter ex hoe seeulo migravit in praedicto loco Sussiani , licet postea eum ceteris translatus sit Brusortium. XI. Clarebat etiam istis temporibus in eadem Provineia D. Adam Rufus maximus praedicator, & vir sanistissimus , qui inter plura mirabilia , & illud patravit, ut cum concionaretur in vasta &derelicta Melasia, in qua hyriindines nidificabant, atque ille nimio garritu essent molestae, iussit ut evolarent; cui ex tempore paruerunt, nullo unquam tempore illue redeuntes. Positus in vasta solitudine, eum in itinere aberraret, accurrit lupus cauda blanditus, qui per vestis fimbriam apprehensum ad viam rectam reduxit. Magnis pro animarum salute per-sunctus laboribus, tamdem obiit in Custodia & Conventu Firmano, multis eoru seans miraculis, quorum aliqua siabiicio. Quaedam illius re- .gionis puella, Pascha nomine, eum vasculum lactis epotaret, subito , v lut atramentum, factum est nigrum , apparuitque vilissimae & soedissimaestaturae A thiops immense capite, validum incutiens timorem. & dicens: Ex lacte quod λrbuisti , mortua es . In furias statim abiit misera puella a daemone obsessa , ut horribilia patraret. Nullo potuit remedio liberari, donee tamdem a parentibus ad Adami sepulcrum deserretur, ubi ab omni do onum infestatione totaliter est liberata. Vir quidam Matthaeus nomine, iudex Serviensis, genu dextro ita intumuit, ut loco dimoveri non posset; misit itaque ad sancti Viri sepulcrum uxorem, ut pro eo oraret. Magna fide pannos , quibus genu fovebatur , sepulcro imposuit, & pro viro oravit, quem domum rediens statim curavit ex appositis panniculis. Quidam de Atrio Pennensi quinque annis utriusque oculi vim privatus, ad ejus sepulerum integrum visum recepit. Liberati alii ibidem a variis languoribus, & multi curati energument. XII. Mi-
382쪽
,, XII. Miracula haec omnia tribuit Marianus B. Adamo, qui apud se Firmanos jacet, eumque Rufum cognominat. At Adamum Rufumis non in Coenobio Firmano, sed in Barolitano in Provincia S. Nicolai,, constituunt Bartholomaeus Pisianus, Rodulphus, & Marcus: atque Adari mum simpliciter dictum, ignoti scilicet cognominis, in Firmano,quibus is accedit Philippus Ferrarius in suo Catalogo de Saninis Italiae . Ad haec ,, autem miracula , quae retulimus, & vere sunt Adami Rufi, alia adjun- git Rodulphus, quae nos hic duximus addenda. Maria Rapollae ais daemone vexata ad Uiri beati tumulum cunctis cernentibus sanitatem se recepit, nullas deinceps passa hujusnodi in stationes. Parisiis de sane a Sophia ore distorto, & altero brachio paralytico, orationeis ad B. Adamum praemissa, nondum illa completa sensit se a molestia, , liberum , clamansque R stupens, gratias reddidit Deo liberatori, R,. Adamo potenti intercessori. Margarita, Petri Medici uxor, partus dolore ex vehementi puerperii dolore morti propinqua , appenso ad
δε collum annulo ,qui B. Adami corpus attigerat, emisso solliciter laetu, is continuo immunis evasit. Magna habetur apud Barenses in venera-
XIII. In Provincia Saxoniae floruit tune frater Otto I eutonicus, qui e Presbytero & Canonico seculari sectus est divino monitu Minor ita. Nam cum de securiori vitae genere cogitaret , essetque impedimento, ut in religiosis sodalitiis reciperetur , foeda & ingens struma , cui nulla potuit arte mederi; apparuit ei nocte quadam sancta Eufemia virgo , quam specialem sibi elegit patronam , monens, id Dei esse beneplacitum ut Francisci sectaretur vestiata; ne vero impedimento esset male assectum guttur , strumam plene detersit. Experge actus, sanumque se comperiens, sanandae animae totus incubuit, ingressus protinus Ordinem Minorum. Priores deliciae, lautiorque vita non obstiterunt , quin asperrimam in religione subiret, plurestiae leucas pedes jam senex devoraret , quam antea metiri poterat equitando , ut ex pluribus sociis , qui eum comitati sunt per utramque Germaniam. se percepisse scribit Beria ardus a Besse . obiit sancte in Castodia & Conventu Halbersta- densi; post mortem miraculis clarus . Fratrem in collo fistula laborantem liberavit ; necnon alterum quatuordecim annis eo malo a&ctum . Mulierem in mammilla vexatam, aliam item genua valde dolentem mirabiliter sanavit. XIV. Tres item floruisse serunt hoc tempore Rodulphos modo primus juxta sensuri Antonini, Mariani, &Bernardi a Bessa eo nuncupandus sit nomine , quem potius Robertum vocandum diximus ex Nicol 16
Harpsseeldio ) videlicet Episcopum illum Hersordensem , de quo am
pliorem dedimus ibidem notitiam , cujus initiationis hanc causam refert citatus Bernardus. Profunde secum meditatus de vita religiosa subeunda , factus in extasi, ductus est in spiritu ad videndas coelestes mansiones, ubi cum Fratres Minores non perspexisset, valde admiratus est , atque eo magis quo sanctiorem de eis conceperat opinionem . Admirabundo occurrens Dei mater, stupentem duxit ad beatitudinis penetralia, ubi Ob iplius supremi judicis alis collectos Minores summe exul tantes ostendit, dicens: Hos intime diligit Filius meus , quia persecte imitati sunt vitam ipsius , id ergo quam primum cures, ut cum istis Gl-ves animam tuam . Expergefactus, illorum considerans gloriam & salutare Virginis consilium , votum vovit de ingrediendo Ordine Minorum , Tom. II. A a a a ut
383쪽
ut habet Paris, circa quod implendum, solum Pontificis Gregorii IX. expectavit assensiim, quo obtento, in dicto ordine summa humilitate,& mansuetudine per omnem vitam permansit. Cujus exemplo alios commotos ad idem vitae genus amplectendum, narrat dictus Parisius . inter quos numerat Abbatem de olencia Ordinis S. Augustini. Secundus suit Rodulphus Ebifae Parisiensis Magister, vir doetus in sacra pagina, cujus hoc vocationis initium. Cum semel ex studio sessus somno opprimeretur, apparuit ei diabolus , comminatus oculorum caecitatem , dicens; ego te stercoribus excaecabo . Uno atque altero die easdem repetiit minas malus artifex , quem semel digitos oculis inferre volentem valenter repulsi Magister, inquiens; abi in malam rem, non tu me, sed ego te excaecabo . Atque ecce sequenti die , dum e rostris doceret, allatae ei Regis Angliae litterae quibus pinguem ei offerebat Episcopatum : Memor ille visionum praeteritarum , haec , inquit, illa stercora divitiarum, quibus Diabolus dicebat me obcaecaturum : ego ejus eludam artes , &procul faciam pulverem hunc rerum terrenarum . Nec multam interposuit moram, quin statim Minorum se committeret Sodalitio. Tertium numerat Marianus Rodulphum Radipionum Anglum, sed in sequens seculum reiiciendum judicat Ioannes Pit seus, quem mortuum , ait , anuo MCCCL. cui ego potius haerendum judicaverim, atque tunc Rodulphi hujus gesta reserenda . XV. Unum, atque alterum hujus temporis miraculum divinae providentiae circa Fratres Minores, hie insierere libet. Per inculta &deserta peragrantes duo Fratres integro die queruli famescebant; donec in aperta planitie occurrit speciosus adolescens , interrogans causam moestitiae. Rem aperientibus, st veluti irritae promissionis Deum incuI- pantibus , dixit ut sederent, & patienter serrent; moxque ad eos r diens recentes apposuit panes talis saporis & alimenti, ut nullo indigerent obsonio. Deinde suaviter increpavit eos dicens, indigne secisse , dum vel minimum desperarent de divino subsidio, neque enim Christianum erat putare sperantibus in se defuturum, qui dixit :jam cogitatum tuum in Domino, se te enutriet, ct non dabit in aeternum sumationem justo, de qui prohibuit ne Evangelici viri quidpia errent in via. Illis , inquit, deerit, qui adlaturum non credunt, neque tenetur iis providere , qui provisurum nec sperant, nec credunt. Similiter accidit cuidam Fratri, novitium alio ducenti ne molestaretur a parentibus, nam cum in vasta solitudine oberrarent, sub noetis crepustulo apparuit eis vir, qui ad interiora proximae silvae minatus, domunculam seu tuguriolum ex virentibus arborum ramis egregie contextum obtulit pro hospitio: stratum etiam humi juncum olentesque herbas, ut aestate media temperate cubarent, ostendit, coenamque apposivit optimorum pistium recentium , veluti s tunc extraherentur e mari, quod tamen per dietas plures ab illo loeo distabat. Mane surgentibus adsuit, & noviter resectos prineessit, donec extra silvam & solitudinem saceret, quibus jam positis in aperta & regia via valedicens, repente disparuit. Alius transferebatur tiro e Podio Bonitio Senas summa hyeme, itinere nivibus cooperto . Dum vero a castro Stagiae impransi discederent, emensis aliquot milliaribus, tiro prae same deficiebat. Socius serventer invocato sancto Patre Franciseo, in ipsa nive positum vidit panem albissimum δc calidum, tamquam si tunc e furno extraheretur. Aeeeptum adolescentulus medium comedit, superstitem partem alteram socius in sinu reposuit, ut albescentem
384쪽
tem δc optime olentem Fratribus senentibus ostenderet, & ex ipsa panis qualitate fidem miraculo eonciliaret. Sed dum ad locum pertingeret, atque extrahere vellet e sinu , sensit mirabiliter inventum mirabilius evanuisse. XVI. Hoc anno in mense Novembri Ioannes Aversanus Episcopus cum consensu,& ex voluntate Capituli Ecclesiae Aversanae concessit fratri Nicolao de Terracina Ministro Fratrum in Regno Neapolitano Ecclesiam sancti Laurentii positam in soro seu Mercato, ut loquuntur , veteris urbis Neapolitanae; & alia quaecumque ad eam attinebant, praeter apothecas , redditus de terras quasdam ad eamdem Ecclesiam pertinentes, quae a praedicta donatione exceperunt. Illam adiecerunt conditionem , ut siquando contingeret, Fratres recedere , redeant donata omnia ad Eccletiam Aversanam , & si Fratres vellent redire, possent redire , 8c denuo possidere locum illum. Donationem confirmavit Gregorius IX suo diplomate xiv. Kalendas Februarii anno sui Pontificatus octavo , quod tune dabimus in regesto. Multis incrementis & pietate Caroli I. & II. Regum Neapolis,praecipuorum Monasterii structorum excrevit in vastum& magnificum opus , caputque est Provinciae Terrae laboris Patrum Conventualium, in quo semper gravissimi Uiri floruerunt, sed & sane issimi homines in eodem sacent beatus Auoustinus Assisias primus Minister illius Provinciae, qui vidit animam sancti Francisci ad coelos evolantem .
Beatus item Donatus, nec non nostrorum dierum vir Bartholomaeus
Agricola de Ambergh Germanus , cujus Elemnis ibi agitur memoria, cujusque sepulcrum dum praesens adorarem , vidi multis tabellis 3c votis
exornatum , a populo frequentatum, A in reverentia habitum. Compendium vitae & publicos sermones in anniversariis ejusdem habitos apud me habeo excusios , ex quibus potiora , Deo annuente , suis dabo temporibus. Floret nunc in eodem Conventu magister Angelus Uulpes a Montepiloso studiorum Regens, carus & sincerus amicus noster, cujus elucubrationes, quas duobus voluminibus hucusque in librum primum edidit Scoti, hominem per universas Academias commendarunt, sit inaque addunt plurium ejusdem argumenti voluminum . XVII. Ludovicus sanctus Gallorum Rex , ob intimum in Franci sica nos , a quibus etiam enutritus&edoistus , assectum , hoe anno sun dum
S locum , quem inhabitabant ab illorum ingressu in urbem , ut alias diximus , multo aere comparavit ab Abbate & Monachis sancti Germani , ad quos spectabat proprietas. Venditionis & emptionis litterae regio sigillo munitae servantur apud eosdeni Monachos datae hoc anno mense Aprili. Et ut totum hoc venditionis, emptionis , & concessionis negotium firmius consisteret, Gregorii Ponti scis judicium intercessit. Deinde dato diplomate Interamnae iii. Nonas Iunii Pontificatus sui anno κ. in initio rogat, deinde hortatur , denique pro sua in omnes Christianos aue oritate districte praeeipit Abbati & Monachis sancti Germani a Pratis, ut amicis spiritualibus Fratrum Minorum justo pretio vendant tantum terrae intus & extra muros Civitatis Pariliensis , quantum Episcopi Silvanee ensis prudenti judicio videretur necessarium pro Conventus illorum constructione . Sed quoniam, crescente in dies Fratrum numero , locus designatus nimis postniodum angustus visus est, aliis ruram litteris datis Laterani vi. Idus Decembris, Pontificatus sui anno xiii. idem Christiani gregis supremus Pastor concessit Fratrum nostrorum amicis; ut alias item terras tum intra, tum extra muros Urbis positas, &ad prae-
Cotiventus Partisien. Inerementuti plena deseri
385쪽
II 34. ANNO 8. ANNO 24. RUM ANNO 27.
nominatum Monasterium sanisti Germani spectantes compararent , &Conventus Fratrum nostrorum amplificationi dederent. Illic itaque, id est in terris ac locis ad Abbatem praefatum prius attinentibus, polim dum autem a Christianissimo , simulque anctissimo Rege Francorum Ludovi eo, aliisque aliquot piis Lutetianis Civibus , quorum nomina sunt in libro vitae, comparatis et quantum a porta olim de Cubardo, nunc a sancto Germano appellata, ad portam sere D. Michaelis intra juxtaque muros Civitatis extenduntur; & ex altera parte collegiis Burgundiae, Iustitiae, Hari curiae , aedeque SS. Cosmae & Damiani finiuntur , succedente tempore, constructum & erectum fuit, quod nunc Parisiis extat Francistanorum Monasterium & Collegium , Ut vero dilatandi locum finis es.set, litteris publicis super hac re consectis anno Domini MCCLx. F. Robertus Provinciae Franciae Minister, totusque Conventus Parisiensis, quem etiam una regebat, Abbati & Religiosis sancti Germani sancte juraverunt & promiserunt, terminos ejusdeni Conventus super eorum te ris , 3c dominiis numquam ulterius proserre . Pleraque circa haec diplomata suis annis nos dabimus in regesto XVIII. Sunt Sc aliae scripturae in Conventus sacrario, quibus frater Dionysius Conventus Parisiensis Guardianus conteitatur, universum fundum ab Abbate receptum , ab omnibus omnino censibus liberum, &humano commercio exemptum , quod vulgo amor tisatum dicitur, esse. Ad haec Philippus Rex Francorum , cognomento pulcher, D. Ludovici exsilio nepos , anno Domini MCCXCVIli. quamdam viam Ruellam vocant litterae publice de hoc consectae) pone domum Fratrum , prout a porta D. Michaelis , quae a doemonibus adjacens castrum viridis vallis infestati-tibus porta inferni tunc dicebatur, usque ad aliam portam extensiam, in sui Conventus amplificationem intra illius septa claudendam, Sc ab ipsisae suecessoribus in perpetuum possidendam contulit. Postremo cum anno Domini MOLY i. hellis civilibus ab liae reticis Hugonistis in Regem, patriam, dc Ecclesam excitatis, Omnia in Galliis serverent, animadverterentque ordines ac Cives Parisiiens s urbis ex supradicto Fratrum nostroriam Conventu, tamquam ex aequo Trojano plurimos , eo stlemque spiritualibus armis instructissimos milites , ac fidei Catholicae aeerrimos propugnatores quotidie prodire, qui tum in eadem Civitate Regia, tum in cunctis aliis finibus Regni, grassantibus haereseon ministris S satellitibus constanter se opponerent; gratitudinis gratia ejusdem Conventus hortos , qui valetudinario adjacent, alterius horti non aspernandae longitudinis adjectione dc donatione liberaliter ad auxerunt.
XIX. Favit primis initiis Blancha Regina, mox simul eum filio Ludo-
Blanchae Reginae vico a viri morte liberius Opus prosecuta . Magna fuit mulieris in uni
versos Religiosos, praecipue in Franciscanos, pietas , de qua ampleseripsit Dominus Gausredus de Bello loco. Quamvis nulli indigenti sua benignitate non ferret opem , illis tamen , qui divino cultui , Sc saluti
animarum vacarent liberalius 8c crebrius eleemosynas praestabat. Solebatque dicere nonnumquam semiliaribus suis, de magnis illis eleemosynis, quas quotannis Parisis in Fratres Dominicanos M Franciscanos conserebat: o Deus, quam bene collatae siunt hae eleenio synae in tot tantosque Fratres ex toto terrarum orbe Lutetiam adventantes , ut quod bicex divinis scripturis hauriunt, in totum mundum effundant in honorem
Dei, 8c salutem animarum i Uerum se scepta ab eodem Rege bella ad versus Tolosates, Alarchianos, Armoricos, 3c Anglos, expeditio desi
386쪽
que transinarina pro Terra suicta adversiis Saracenos, largitionibus modum imponentes, opus Templi seliciter incoeptum intermittere coegerunt.
XX. Rediens vero Ludovicus ex AEgypto & Syria. Minoribus SPraedicatoribus , id afirmat Paulus a ilius, nondum ad culmen perductas sacras aedes plane abisIvis. Hoc autem circa annum a Christo nato ΜCCLxII. contigisse idcirco existimaverim, quod Urbanus IU. anno sui Pontificatus 11. diplomate dato in veteri urbe, ipsum Regem Francorum laudat vehementer , quod in domo Fratrum Minorum Parisiensium de novo, nec sine magnis sumptibus, Ecclesiam construxerit, in cujus dedicatione indulgentias dari postularet. Cone it autem ad ejusdem Regis instantiam eis qui ab ipse die consecrationis usque ad quatuor me ses eamdem Ecclesiam visitarent tres annos de totidem quadragenas. Illis quoque, qui in dedicationis anniversario die & usque ad octavas ad eamdem accederent annuatim , uoum annum & quadraginta dies indulgentiarum . Pares rursum indulgentixs concesserunt postea Clemens IV. &Nicolaus,veluti in eorum litteris in hujus loel archivo asservatis contin tur . Sedente itaque in cathedra beati Petri Urbano IU. 8c Francis im- Perante D. Ludovico, Franciseanorum Parisiensium Templum temni ritu ac incredibili populorum frequentia Deo optimo Maximo in mem riam beatae Mariae Magdalenae vii I. Idus Iunii consecratum & dedicatum est. Habet porro Iongitudinis supra gata pedes, latitudinis supra nonaginta . Cliorum a navi pulpitum . ligneum quidem illud , sed maximum& perpulchrum , aliquot ligneis affabre factis columnis innixum secem bat. In illud Reges , Reginas , Principes , Cardinales, Senatores no raro conscendere, ac diutius residere conspexerunt plurimi, quatenus aliquantum a turbis semoti, inde sacris Fratrum psalmodiis, tiavique
tot vocum concentu animos pascerent , & rebus divinis interessent. Quin frequenter quoque , concepto devotionis miritu , Mettis ad se aliquot patribus, commissa peccata humiliter eonfitebantur , absolutione que donabantur, & Corpori ae Sanguini Christi ex ara illic erecta communicabant . In choro medio multa Regum , Reginarum, ac heroum extabant sepulcra , quae suo loco commemorabimus . Templi parietes exornabant dependentia vexilla plurima , clypei, galeae, manicae militares , atque gentilitiae imagines sortissimorum militum, Ducum, Imperatorum , qui pro patriis legibus &finibus regni strenue se gesserant, morientesque in eodem loco sepeliri eupiverant. Chorum quoque undique circumdabant viginti quinque sacella partim muris, partim lignis affabrefactis inter se, & ab eodem ehoro distincta. In quolibet Sacello ero haerat ara, simulque abacus tam elegantibus ae pretiosis Christi, Deiparae, Apostolorum, Martyrum, aliorumque Sanctorum, in quorum memoriam dicata erant, figuris decoratus, ut & religionem simul Acadmirationem piis sectatoribus incuterent. Muros vestiebant ligneae tabulae magno artificio compa Rae , nee deerant seamna & sedilia his aptissima, qui vel genibus precari, vel peceata sua confiteri, ut ab his absolverentur, cupiebant. Navis Templi innumeris pene sepulcris ad terr m depressis strata erat, multis hine inde epitaphiis Gallicis & Latinis in aere , aut lapidibus instulptis , muros atque columnas exornantibus . Incredibili frequentia populi quotidie replebatur aerae rei causa. Sinstulis Domini- eis & festivis diebus selectus ex ordine studentium Sacerdos , nonnunquam Baccalaureus, aut Doctor, de suggestu ad populum de Evangelio
387쪽
XXI. At sanctissimum & ornatissimum hoc Templum , proh stacte Deusi Numinis iram & ultionem in propria capita accersentibus preca tis sitis hominibus post cCc. & quod excurrit, annos, id est ΜDι xxx.
xi κ. Novembris omnino exarsit: idque tanto ardore , ut nec campani.
rum metallum inter rudera inveniri, nec sacri libri, mappae, aulaea, vela, imagines, sacrae reliquiae, quae in thecis religiose servabantur, incea
dio eripi potuerint. Sed & columnae lapideae justae satis crassitiei, quibui
Templum innitebatur, una eum basibus ac supernis fornicibus; insuper&plurima Prineipum marmorea sepulcra 8c alabastrina flammarum vi partim in cineres redae a , partimas soluse, ac minutatim confracta suerunt. Quin etiam duo magnae molis& impensiarum pulpita aenea,ex quorum uno Epistola , & altero Evangelium in sacris mysteriis recitabatur, una cum quinque columnis aeneis , & elegantibus suis epistyliis, quibus pracipuum altare circumdabatur, magna ex parte calore liquefactae , & suis sunt. Atque haec omnia intra duas horas , nimirum ab hora nona vespertina usque ad undecimam, flammarum voracitate absumptae . An flagitiosa seeordia eorum, qui tum domui praeerant, & facibus, candelisique cereis extinguendis, non setis invigilarent, id infortunium aceiderit: an vero ab haereticis Hugonostis, quia xx. annis viginti millia sacrarum aediunt in Galliis succenderunt, huic quoque, subjectum fuerit incendiuae, hactenus ignoratum. Deus tamen aliquando videbit , judicabitque. XXII. Mirabile autem, immo vero miserabile dictu est, quanto gaudio debaechati sunt, quantosque ingeminarint tremulos , nasio crispante, cachinnos Calviniani , 8c pseudo-Christiani, cum hujus divini Templi conflagrationis fama Gallias pervasit. Dixisses redivivos filios
Edom in die vastationis Hierusalem iterum exultantes, M percupere non hanc solum Franciscanorum domum, sed 3c alias omnes landitus eversias & exinanitas. Pro Babyloni is sacrilegis eos jure accepisses, cum incenderent sanctuarium Domini , & prius a se pollututra alliderent laterram . Gloriabantur qui Dominum in servis sivis oderant, in medio desolati sanctuarii, ae si erectis trophaeis de Christo , qui ibi colebatur, superbe triumpharent. Atque haec quidem impii. Pii vero omnes tam lugubri spectaculo attoniti stupebant, gemebant, atque adhuc gravio ris calamitatis praesagitionem esse metuebant. Singuli conscientiarum suarum latebras discutientes peccata sua omni humilitate & contritione fatebantur, atque divinam miserationem implorantes , judicia Domiai justissima humiliter agnoscebant. Orabant insuper toto pediore , ut pro ster semetipsum serenani faciem suam iterum ostenderet stiper sanctuarium suum vastatum &de latum : recordaretur testamenti siti, memor esset congregationis, quam possederat ab initio: non relinqueret diutius virgam peccatorum super sortem justorum; Templumque, in quo toties nomen suum invocatum, & praedicatum fuerat, reparari juberet .
XXIII. Deus itaque tot precibus exoratus , memorque clementiMae bonitatis suae, Regis, Principum , Pontificum , Senatorum ac Civium Parisiensium continuo flexit animos , ut mox de nova Templi Francisca norum instauratione cogitarent. Igitur Praefecti, & Deeurionum urbi publica constitutione ac expensa, totius Templi selum adeo eruderaturi est, ut everri facile posset. Deinde sequentis anni media Quadrages Domino Christophoro Thuano , summo Senatus Parisiensis Praeside , o nium maxime negotium procurante , primoque sundamentorum ja
388쪽
ciente lapidem, instaurata fuit & constabilita prima lapidea columna ranno vertente tamdem, omnes usque ad triginta , pro qualibet iii caemento, lapidibus sectis,& artificum opera, solutis eentum gallicis aureis. Conquerentibus frequenter apud Praesidem Fratribus, quod nullae pecuniae superessent, magna constantia respondebat: bono animo estote , Dominus providebit, subest illi, cum voluerit, posse . Sequenti anno quinque aureorum millia in archite hos eximia liberalitate cons rente Christianissimo Rege Henrico, totius chori & sacelloruin utrimque claudentium I ignaria labrica dedolata, compacta, &super muros erecta suit. Anno proximo videlicet Μοι xxx III. communibus piorum Civium largitionibus, & mulctis, quae a Senatu quibusdam reis irrogabantur , & ad tam pium opus applicabantur , praeeleganti tecto ardosio ejusdem chori ambitus &sacella, quae ad meridiem 6ectant, universa eooperta & tecta . In se per interna, seu concava pars chori lectissimis assereulis inerustata & laqueata est. Tam prospere procedente opere , simmopere delectatus Rex, distractis rursum pietoribus mille & centum aureis, totam ejusdem chori intimam crepidinem voluit caeruleo colore
depingi, sparsis hine inde innumeris flammis igneis, interjectisque multis liliis aureis; H denique prima nominis sui littera fulgenti diademato
redimita. Sequentem usque ad tertiam trabem partem Catharina Medices Regum mater suis quoque coloribus, characteribus , & samiliaribus tesseris illustrari curavit, solutis in hunc finem trecentis aureis. Supererant viginti M tres ingentes senestrae, quibus chorus illuminatur , vitro obducendae. Huic quoque operi liberalitatem suana impendit Christianissimus Rex,quando secunda EquitumTorquatorum ordinis Spiritus sancti creatione , ex his quos erogat militibus stipendiis , mille & octingentos aureos summa eorumdem nobilium consensione & propensione acceptos, in hoc opus insumi curavit. Atque ut tantae liberalitatis aliquod insigne honoris, aliquodque monimentum laudis extaret, depleto
in principe senestra Spiritus senisti in Apostolos adventu; in sequentibus sui ipsius, matris, uxoris, fratris, Reginae Scottae, Reginae Elisabethae, Principum a stemmate Regio , Cardinalium, Episcoporum, heroumque leones, & insignia gentilitia , insuper Actuum Apostolorum tabulas bene pictas collocari in bono lumine praecepit. Erectam demum majorem aram lectissimus & piissimus Dominus Iulianus a sancto Germa-- , Caesariensis Episcopus , &Parisiens s Coadjator, Deo in primis, deinde in beatae Mariae Magdalenae, & beati martyris Sebastiani memoriam dedicavit, anno Domini MoLXXXI it. die Decembris κxi incredibili piorum omnium exultatione & laetitia . Eadem die sanctissima Eucharistia ad cultum fidelium , infirmantiumque promptum subsidium reservari solita , peracta circa Conventum publica Iustratione, honestissimo altaris loco reposita est, ac deinceps canonicae matutinae & vespertinae preces , aliaque divina officia a Fratribus ibi bem per lvi incaeperunt. Cathedrae ligneae, quae chorum utrimque exornent, tali in dies artificio
compinguntur, ut tamdem aliquando Superis laus, 3c beneficiis gratiarum actio ) nos vere dicturos speremus & confidamus : Major est gloria novissimae hujus domus, plusquam primae. Sie Dominus post tempestatem tranquillum facit, & post lacrymationem de fletum exultationem infundit. XXIV. Hactenus de Templo priori & posteriori; ut ceteras hujus insignis, εc per orbem celeberrimi Conventus partes prosequamur, non
389쪽
displiciturum puto lectori; quippe tantae molis, li non exactam , saltim ampliorem expectabit narrationem , atque in rebus magnis describendis paulo diffusiori Oratione utendum est. In illustres heroes Reges & Reginas Galliarum me peccaturum arbitrarer, si eorumdem memoriam, quorum in praefato Templo mausola: a , praeterirem. Chori itaque E clesiae mediam partem clausuramque occupabant plurima Regum , Regi
narum , Principum , Episcoporum operosa sepulcra: qui ut veteres Patriarchae in Hebron terrae propter Christum sancta portiuncula , sic isti in pauperum Fratrum Minorum sacro Domicilio habuerant sepeliri in votis. Audierant enim Chrysostomi, & aliorum Patrum concionibus, magnis encomtis celebratum suisse magnorum Imperatorum Constantini, Constantis , Ualentiniani, ac Theodositi pietatem , qui corpora sua , vel in ostiis Basilicarum Apostolorum & Martyrum sepeliri, pro re sancta &utili duxerant . Didicerant, sanistissimos Theologos Augustinum &Paulinum constanter docuisse, provisum sepeliendis corporibus apud memoriam Sanctorum locum, bonae affectionis esse erga funera suorum rad hoc ut dum recolunt ubi sunt posita eorum , quos diligunt, corpora, eisdem Sanctis, illos tamquam patronis susceptis, apud Dominum adjuvandos orando commendent. Erant itaque primo loco duo sepulcra sibi a latere cohaerentia altitudinis q. pedum, longitudinis sere 7. ex marmore nigro cum duarum heroidum alabastrinis effigiebus, quarum unius epitaphium fuit: me jacet Domina Maria Franciae Regina uxor Regis Phin i, filii disi Ludovici, Ducit Brabantiae flua . quae obiit MCCC xx I. mensis Ianuarii xti. Alterius autem: Hic se Da es Domina Ioanna Regiua Franciae er Navarec, Comitissa Briar Campaniae, uxor Regii Phili irat mento Pulchri, quae obiit anno Domini Μc civ. A uis die ii. In cujus porro sarcophago cum ruderibus Templum purgaretur , reperta est corona tenuissimo ferro paululum inaurato compacta, annulus vexeaureus, susi quoque argentei. Demum est tabella plumbea in qua haec instulpta suerant: Ioanna Dei gratia Frantiae or Nazareae Regina, Campaniae, Brique Comitissa Palatina, anno XXXIIIaetatis suae rectoato Ueso erit Hilarii MCCCIV. die II. Aprili erissena , apud nemus Vicenarum, diem elauset extremum , Iepulta vero fuit dominica seequenti in Passione D mini Parisis apud Fratres Minorer, re ante illustrissimo Prine pe DII po Dei gratia Francorum Rege Uuι Domino se marito , cujus anima sit in pace. Luae regnavit cum dicto Domino suo per spatium veluti annorum, trium mensum ter novem dierum . Sequebantur pari ordine duo alia sepulcra marmorea cum duabus alabastrinis eisgiebus jacentibus desuper; prior erat viri, posterior mulieris corda ha tium prae manibus , sine ulla inscriptione. Horum vero insignia erant gallicorum liliorum flores
cum vitta desuper transversim collocata. Tertio erat tumulus ex ma
more, & heroidis supra jacentis imagine ex alabastro , cum hac inscriptione: Condita es Me loco Domina manna Franciae ct m rex Regina Burgundiae er Arabest Omitissa , quae vitam cum morte eommuravit anno Domini MCCCXXI x. uaria die XXXI. Alterum ad latus ejus sepulerum hane scripturam habebat: or Regis Phlia I, cognomento Longi,
Deo creditum es. Visere ratem desiit anno Domini MCccxxI. uarii diem. inarto loco erant duo tumuli marmorei cum duarum Reginarum sermis ex alabastro. In priore scriptum erat: Cor Dominae Ioanna
Franciae O Nostrae Reginae uxoris Regis Caroli sun Philippi Pultari: obiit Diuiliet Cooste
390쪽
obiit autem MCCCLκκ. die iv. Martia . in posteriore vero: Cor Domime
Blanchae, fur Regis Phili I apud Longum campum Monisus anno Domi-
Aprilis die xxvi. Quintum locum occupant sepulcra Mathildis filiae C mitis a sancto Paulo , uxoris Caroli Francorum Regis , ac Valesiorum, Alen coniorum, Carnutum, & Andegavensum Comitis e quae obiit anno MCCCL vii I. die Octobris ait. Deinde alterius heroidis , cujus imago velle sane imoniali tegebatur , epitaphium nullum adjacebat. Sexto sepulcrum marmoreum, & figuram alabastrinam habebat Blaneha, slia sancti Ludoviei Regis Franeorum, quae Ferrando Regi Castulonensium nupserat. Iuxta quam sepulcrum habebat Ludovicus de Hultis, filius Caroli Comitis Aleneoniorum , Carnutum , Sc Andegavensium , qui ex
hac vita migraverat anno Domini MCCCXXIX. die X r. Novembris. Deinde in eodem quoque chori meditullio ad duos pedes erectus erat tumum
lus Alberti Carporum Principis cum statua ex aere Cyprio, quae Blaincendio superfuit. Insculptum erat huic istud epitaphium : Alberto Pio e Sabaudia Carpensum Principi Francisci Regii fortunam sequuto , quem prudentia elarissimum reddidit, doctrina fecit immortalem , , vera pietas
caelo inseruit . mredes mov6s pos anno Domini MDXXX vir. 2ixit annos guinquaginta quingue. Extabant rursus ibidem plura alia Archiepiscoporum , Episcoporum, nobilium & Senatorum sepulcra, partim ere- et , partim humi depressa , quae sigillatim enumerare prolixius suisset. Multa quoque extabant in Templo, atque nunc extant in Capitulo MClaustro sepulcra Patrum & Doctorum, qui jam ab initio ordinis &hujus Conventus, utrumque pietate & doctrina non parum exornarunt.
Illa quae nunc supersunt nos suis dabimus locis, ubi de his Patribus, vel de eorum natalitio seu mortis die inciderit sermocinatio. XXV. Τanta fuit Christianissimi atque sanctissini Regis Ludoviei
in Deum pietas , R de servulis ejus Fratribus Minoribus bene merendi Voluntas , ut praeter eximium Templum , quod descripsimus , aliud quoque eidem cohaerens, ejusdemque structurae maximum & firmissinium aedificium construi curaverit, in quo primum sacrarium , quo res sacrae asservari solent, continetur. Illud lapidibus politis sectisque constructum aes rivissima testudine concameratum, & repagulis undique septum , custodiendis sacris vestibus, linteaminibus, libris , candelabris, thuribulis, calicibus, pix idibus , & pretiosis sanistarum reliquiarum theeis, tutissimum lorum praebet. Uno pariete a sacrario disterminatur Capitulum longitudinis pedum septuaginta sex,latitudinis quinquaginta quinque , quo seria secunda & sexta omnes Fratres conveniunt commendationes benefactorum audituri, & suffragia publica pro vivis & defunctis per luturi. Deinde culpas coram Praesecto humiliter agnoscunt, pro cujusque conditione, aut desectibus poenitentiam suseipiunt. In hoe veluti loco saero, erectis tribus aris, officium divinum noctu dieque celebratum suit annis quatuor superioribus, id est . a Templi conflagratione , ad chori novissimi instaurationem . In eodem quoque jam ab initio sub lapidibus politis, & quadratis terrae condita suerunt multa, multorumque doctissimorum, &piissimorum Patrum corpora, qui dum vixerunt, doctrina & virtute toti Ecclesiae Catholieae, & ordini Minorum decori suerunt & ornamento . Horum quidam ob eximiam pietatem &singularem scientiam a Regibus, Reginis 3c siimmis Franciae Principibus
asciti suerunt, ut illis essent a sic ris consessionibus & concionibus , alii Tom.II. Bbb a ad