Hapanta. Opera omnia. Editionem curavit Carolus Gottlob Kühn

811쪽

γυμνάζειν την ἄφον ἐν τω ζοτεῖν ζ συστολον, ἀλλα καὶ

τροί τε τον ςιν εισὶ και τον φυσιν ευκοατοι, καὶ τῆς λικίας ἐν ἀκμη μάλιστα, καὶ των ωρῶν του τους εν ω ρικαὶ γην ἐποικουσιν ευκρατον ευρωστοῖσί τε και λυπος καιδεους καὶ πλησμονης καὶ κινύσεως κτος εἰσιν, ΟυTO πανTες σφοδρον και μέγαν χουσι τον σφυγμον. εἰ δε καὶ γυμνάσαιντο σύμμετρα καὶ λουτροῖς μετρίοις θαλφθεῖεν, η ἰνον ' πολυν πάνυ προμνύνεγμενοι τυχοιεν, η θυμοῖντο, η ἄν-

δρίζοιντο, ου μεγάλους τι καὶ σφοδρους πλῶς, αλ εἰς

Vian habeant, non solum generale praeceptum explicavisse Contenti sinaus, a Subusnam initivim reseia clurn sit tactus in Cotitractione indagailia exercendi, sed etiam sitibus hi insint in aegrotis et valentibus, deinceps aperiar uus. Nam hoc si etiam didicerint, ninori negotio Votum, amiTOT, assequentur. Ac de sanis quiden Pii inoderato sunt liabi tu et natura temperata, in rigore aetatis, marime vero Sanatici eamporibus, regionemque incolunt temperatam, Obustique sunt et omni moerore , metu sathiritate, notu VRCIU, hi pulsum Vehernentem et magnum nanes liabent. Qui se moderate si exercitaverint, sotivae sint modicis balneis, Vel vini non perinultum hauserant, Vel irati sint, vel operam

strenuam aliquan naVerint, non magnos Vm et Vehenaentestant una, sed quam maximos Vehementissimosque pulsus habebitiit. Iticlena, si laborent sincera teitiana, Vel ardente initi et simplici, aut via alia magnopere calida et velliti

812쪽

Ed Cl1art. VIII, fram Ed Bas. III. 57. 8. καὶ ola ζέοντα πυρετον, καὶ των φημέρων τινα τῶν ἐπὶ Γουβῶσι καὶ ἐγκαυσεσι καὶ κόποις μετρίοις συνισταμένων, μεγίστους καὶ του ἔξουσιν καὶ σφοδροτατους σφυγμοίς. εἰ δε τινα μεν ων ἐπον παρείταυτοῖς, τινὰ δε μο, σφοδρους μεν καὶ μεγαλους ετ εχοιεν αν, αλλ' ηττον, εἰχυτως τυχεν,ει τινος ακμαζοντος καὶ υγιαίνοντος ου μον συμμέτρου ονῖξιν, ἀλλ' ητοι πίονος, η ἰσχνοῖ, χωρίον οἰκοῖντος ψυχρον,

μεγάλους, λ ουνομοίους τοῖς προειρημένοις. ου μον ἀλλα

σφοδρος καὶ μέγας, εἰ καθ' ον εἴπομεν τροπον πτοιο της Gρτορίας, αἰσθηση της συστολος, ναργέστατα δ' φ νεῖροται μέγιστος τε καὶ σφοδροτατος. Oz μεν ουν εἰ σφοδρότατος 58 ει', μὰλλον εμπίπτει τη-φη, καὶ δια τοῖτο εφοδος αυτοῖ σαφεστέρα γίγνεται, πρόσθεν λέχset' τι δεκαὶ εἰ μέγιστος, ω αν μαλιστα μαθοις, εἰ νοοσεις, T TO Goυτον ἐν ταῖς συστολαῖς ταρτηρία κάτω πέφυκε φέρεσθαι,

fervente selire praeterea diariamini aliqua, quae ex bubone profiCiscuntur et ex adustio11ibus, modicisque lassitudinibus, maxin1os etiam tum et vehementissimos pulsus habebunt. Porro si quaedam horum quae Tetuli, eos teneant, quae dam non Vehementes itidem et magnos Vel tum obtinebunt, non perinde anaen. Xenipli gratia, si cujus ju- Venis, qui Latius sit, non tamen habitu moderato, sed vel

pinguis, Vel gracilis loci incolae frigidi pulsus tangas, Vehementes eos et magnos invenies, at non similes tamen Prioribus Veritia enimvero in iis nanibus, in quibus Philsus adhuc manet vehemens et magnus, si quo diximus modo tangas arterias, senties contractionem clarilsine autem in illis, quibus maXimum esse et Vehementis sinatim dirimus. Alcitie si sit vehementissimus, sacere 1ajorena eun si intactu linpressionein, itaque manifestioren esse Iias inapellam, superIus explicaminus. Quin otiana si laxini ius sit, iacfacillime Via cognoscas, si intelligas tantiana in Contractioni-bii solere 1 te1 iam descendere, quantum in Ustentionibus

813쪽

Ed Chari. VIII. D.. Ed Bas. III. 53.3οσον ἐν ταῖς διαστολαῖς ανο φερεται. εἰ δε τουτο, μεταμεγίστος διαστάσεως ἐκατέραν ἀναρο φέρεσθαι τον κίνοσιν,αν με ἐν τω διαστελλεσθαι, κατω δ' εν τω συστέλλεσθαι, ωστε ζ μεν ανω θεῖν ἐπὶ πλεῖστον, την δ' ἀφίστασθαι. του δ' ἀφίστασθαι τον αἴσθησιν ἐλεγομεν ου του ἀφεστάναι γίγνεσθαι ' φ σον ου αυξοθ το ἀφίστασθαι τω τε τος διαστάσεως καὶ τω του χρονου μεγεθει, καὶ η διαγνωσις επὶ

. ἶναι το πρωτην ἄσκησιν τ' ἴφος ου ἐπὶ των σφοδροτα- των μόνον, αλλὰ καὶ μεγίστων ἄμα ποιεῖσθαι σφυγμαν, καὶ μη ωκεως πανυ κινουμενων ἐλεχθ' ὁ ο τι και η κλζροτης συνrati τι προ τον τος συστολος διαγνωσιν, ου μονT' αἰτίαν εἴπομεν κεῖ. νυν δ υδεν κωλυε και ταυτον δ' προσθεῖναι. τω γαρ πληγος βιαίω μέγα συμβαλλεται και η

τοῖ χιτῶνος της ἀρτ ρίας σκληρότης. εἴση δ' αὐτο κὰπὶ τῶνεκTO σαφῶς, ει τη ιση ρωμ χρωμενος, η λίθον σκλορότατον ἐπερείδοις οτωοὐν η ξύχον, η τι των μαλακῶν. ναγκη γὰρ - οἶμαι, πολυ ἀττον τε καὶ μῶλλον - του ascenderit. Quod si est, non potest maximis intervallis non ferri uterque amotus, sursum, uni distenditur, dum contrallitur, eo uin, ita ut ille quam longissime sursum

cura at hic recedat. Diximus autem nos sentire recedere arteriain , non recessisse , itaque ut laximiana recessus spatium et leuapus erit, ita ejus iit aperiissima cognitio. Quod fuit in causa cur dicerem esse primat tactus exercitatio nem, non in Velienaetitistinus tantum, sed et in maximis stinui pulsibus Libeundana, qui Non perinde naΟVeantu Velociter. Diximus etiarn nonnilii ad contractionem percipiendam sacere duritietia cujus tamen illic Causam praete ivimus , quam 1o Ioco nihil causae est quin adscribamus; Nar ad vii icitis magnopere refert durities quoque arterIae tunicae. Id etiam in rebus extra corpus positis aperie per

spexeris, si aequis viribus vel lapidem cuipiam duraminina impegeris, vel lignum, vel aliud, quod molle sit. Sans multo citius et magis prematur necesse est a lapide et ever-

814쪽

βία την αἴσθοσιν του συστέλλεσθαι σαφεστεραι γενησονταιτων συστολῶν αἱ διαγνωσεις, ποσα βιαιοτέθαις πονται διαστολαῖς μέγας δε σφυγμος υτ ραδίως μίγνυται τω σκληρῶ, καὶ τὰς διαθεσεις εν μις εἰς ταυτον κουσιν ἐ, ε τῆν περὶ των κατὰ τους νυγμους ἰτίων πραγματεία καὶ τ περὶ το διaυτῶν προγνώσεως ρουμεν ἐν δε τω παροντι TOGOυτον αρκεσε τοῖς εἰσαγομένοις, παραδείγματος νεκα, μαθεῖν, ως τοῖς ισχυροῖς μεν ον ζωτικὸν δυναμιν, ην καὶ ζωτικον τονον vise των ἰατρῶν καλοῖσι, πλnμμελούουσι δε κατα την δίαιταναλλα τέ τινα, ο κιστα δε και περὶ τας ων οἴνων υκ εν καιρω πόσεις οι τοιουτοι συμπίπτουσι σφυγμοί. και γαρ υνκαὶ ἐπι τούτων ἄσπερ καπὶ των εμπροσθεν ειρ μένων η υ- στολο τογαρτηρίας ναργvς. Or δε και η βραδυτος ετ σοναυξει TO χρονον ζ αποχωρύσεως, ea τοσουτον ναργεστέραν ἐνδείξεται τον κίνησιν, Ουδ αυτ χαλεπον συλλογίσασθαι. καὶ δια τοῖτο καὶ αυτ συνaελεῖ τι προς τον διαγνω ν οἱονμεν οὐν εἰναι χρ σψυγμον τον αἰσθητον μέλλοντα ποιqσειν την συστολον αυτάρκως ψοται. tatur quod inapetiana sustinet quan a ligno. Jaria Maod violentiae distentionis senapex respondeat contractionis sensus, hoc Contractiones clarius dignoscent ir, quo Violentio-xilaus succedant dilientioni lius. At 1 ora saCde uaagnu pulsus coanniasCetia chin duro, et assectius, ii quibus Congrediuntur, in opere de causis pialsiniin et in opere de praesagitione per eos explicabinius: 1oc loco latituta satis sit tironii us Xenipli gratia itidicisse quibus valida facultas Vitatis est, quam eati Jein qui Iani Iectici vitalem contentio nera appellant, sed in ictu Ostendunt et nonnullis in aliis, inpriinis in vini inteinpestivo potu, iis tales pulsus accidunt. Itaque in his, ita ut inpii oribus, aperia est arieriae contractio. Jaan etiarn arilitatem, quantuna teinpias auget recemus, tanto ostensuran esse annis estio1 en imolliina, ne ad uidena Col Iectu est difficile clitana ob rem et hae urun ad cognitionem aliquem praestat. At illi debeat ulnis esse qui sensibileni contractionen est reddituriis, abunde declaIariiuus.

815쪽

το χειρος προσηκε ποιεισθαι, μετα τουτο μῖν ζητητέον εστὶν, ρά γε δια παντος ανωθεν τογαρτηρίας η κάτωθεν, ποτε μὲν ουτως, ποτε δ' κείνως, καὶ πότερα θλίβοντας, η η αυοντας η ἐπιτιθέντας πλῶς, η ποτἐ μεν ουτως ποτε ὁ εκείνως, ῶς αν η του σφυγμου δέοται φυσις ουδε γαρ υδε περ τουτων ουδεν διωρισται τοῖς προ ημῶν. μεῖς δε καὶ ταὐτα ζζτησαντες οσα τω τε λογισμω καὶ τ πείρα περὶ υτῶν ξείρομεν ει το κοινον φέροντες καταθησομεν, is ,

εἰ μεν υταρκ φαίνοιτο, πὰν δ' το δέον χοι παρ ημῶν ὁ λογος, εἰ δε μ' ἀλ επὶ πλέοσί γε τοῖς χρ'στοῖς ευρημένοις αλλός τις καὶ χλος ραον ἐξευρίσκοι το λεῖπον. εἰ μεν δομετὰ του θλίβειν επιβάλλοιμεν την ἄφον, ουδεμίαν ευρίσκοιμεν αἰσθοτην διαφορὰν ε του κάτωθεν, η νωθεν ζ αρτηρίας επιφερειν την χεῖρα και εἰ ψαύοντες δε μόνον ola ναἰωροῖντες τους δακτυλους, ουδ ουτως Ουδεμιας αἰσθανόμεθα διὰφορὰς ὁ δε τρίτος τρόπος τος πιβολος, ὁ μετα ξυτου θλίβειν τε καὶ ψαυειν πιπολος, ουδὲ συστονα δυναται C. p. VII. Deinceps quo modo sit applicamia manus,

Nobis inquirendunt est, an perpetuo super arteaeiam, an subter, Iiquando Ilo naodo, aliquando illo, et utriam Comprianendin, an palpando, an applicando tantuna, an interdum hoc nodo, interdiana id , ut natura pulsus erat; nam neo de iis quicquana naajores nostr explicarunt. Nos autem his inquirendis, qua ratione et usu consecuti sumtis, II meditati proserena iis , lao, si sufficere quidem Videantur, omniblis suis partibus et uineris doctrina a nobis sit absoluta sin alnus, Conaphirium qui leni et utiliuIn inVento Tum Certe ope alius alviae alius quod reliquum est inve nerit.' Ita sue si comprimendo applicemus tactum ima

disserentia sensibilis ex nianus super arteriam vel subter applicatione inveniatur vel si palpando tantum, veluti suspensis digitis, ne tum quidem ullam animadvertamus disserentiam. Ac tertius applicandi modus, qui medius est inter compressionem et palpitationem leuein me obiri quidem Ee u

816쪽

καταφερομένος τος κατὰ τ' ἀρτορίαν ἐπαφος, πορρυοσε

ταe. καT TOυTO ουν τον τρόπον της επιβολος μόνον ανωθεν εστιν φασθαι, κάτωθεν δ' υδεποτε γίνεται δ' εναυTω πολλα κις με και πάνυ σαφος συστολη, πολλακις δ'

αμαυρα μεν ου μ' ἄδολός γε τοῖς σκημένοις επὶ μεν τῶν σφοδρῶν και μεγάλων καὶ et ταχεων ναργης επὶ δε τῶν συμμέτρων ε απασι τοῖς εἰρομένοις γενεσιν ἀμαυρα το Or θλιβοντων του σφοδρους καὶ μεγάλους καὶ ο ταχεῖς

tum manum omnitatis rothiniatas iotibiis et Velliti languim Iam admovere: quod si feceriimus, ne u teria in contIectet,

a gravitato depressa delabetur. Pioinde hoc modo attingendi superne tantii na licebit, inferno, inultiana tati gere. Ine autern frequenter contractio multun aperie patet, saepe elaala obscura existit, non tanaen i in exercitatis alatna ad- Verti possit. In Velieanentibus et anagnis, nec Velocibus ma- rufesta est. In imoderatis per Onania liae dicta genera Ob-s ura. Nam si vehementes et magnos vel Veloces pulsus Inpmina inus, fore manifestimimana naniuna contractionem nuper dixtimus. Quorta in causas ex iis quae de illis nari a Vimus acile invenies. Nain quatenus tactilia ab arteriae

distentione accidit repelli, iactenus recedente ea sensibilis contracti fiat nocesse est: qui ropellitur, si coinpressurasma Orean in Imodum, in pulsibus quiden conina emo1atis sin PalpaVeris tantum, perinde ac nihil at in ianus appliea -

817쪽

Ed Cliari. VIII sal 5. Ed Bas. III. 58. παρειμενος τος χειρος 'λεγον γίγνεσθαι, συμμέτρως ἀνατρεπεται. στε καὶ το συστολης μαλλον ἐπὶ ταῖς θλίψεσι περεν ταῖς πλαῖ ἐπφολαῖς αἰσθησεται, καὶ ουδἐν ηττον κάτωθεν ἁπτομένων η νωθεν. ομοίως γαρ ἀκολουθει καθ --τερον ' φ συστελλομέν τ αρτηρία. ρ δε καὶ - υτον εἰναι τον πτομένην χεῖρα μ' μόνον ευαίσθοτον, αλλα καὶ μαλακον. υτω γαρ υπάρξει αδίως αυτ καὶ των λαχέ

στων αἰσθάνεσθαι κινοσεων οτι μεν ουν σπερ ορῶμέν τε

καὶ ἀκουομεν ετέρων τεροι φυσει βέλτιον τε καὶ χεῖρον, υτω καὶ δια της φος αἰσθανόμεθα, προδολον, οἰμαι, παντὶ τουτό γε πάρχει οτι ὁ εἰ προς τουτω καὶ μαλακ τις

συστασις - τος ν τοῖς δακτυλοις σαρκωδους φυσεως, τοιμότερόν τε και μὰλλον ν τω προσπίπτειν ζ αρτηρίαν να- τρεπομένον κατὰ μείζονος εν τω συστέλλεσθαι διαστασεως ενεχθοσεται Ουδ αυι νομίζω τοῖς μη νομενοις των ἐλπροσθεν εἰρομένων σαφες εἰναι. ου μην Ουδ τι κατα μείζονος φερομέν διαστάσεως ναργέστερον αἰσθοσεται si συστολος, Ῥυδε os αδζλον. - ἄστ ευλογον τον μαλακωτέραν tionibus mediis inter illas, quas fiori laasi remissa manu si

ximus, moderate repellitur. Quo magis contractionem Comprimerist quain tantum attitigendo senties, aec ninus, si inserne an alniis, iam si superiae; quod Peranda utrobique arteriae contractionem tactus sequatur. At enim mallus, quae tangat, non modo prompte sentiat poItet, veruin etiam mollis sit nam sic demitin sacile conseviatur ut Iraotus Vel nainimos aluimadvertat. Nam lao sane

cliten admodun natura est comparatuna, ut alio alius idea tur melius deteriusque et altitiainiis, ita etiani tangeI NOS,

equidem stigere neminein puto. Huc jam si status quidarnmollis accedat camiosae digitoriar naturae, promptius et magis in Occiirsu arteriae eversae, intervallo majore, dura conuahitur illa, fore ut ablegetur, nec hoc puto ante dictorum mentori obscuram esse. Nec Vero etiam quum per longius ei tuae intervadunt, clarius sensuram esse Contractionem. hoc sugit quenquam Quare mollioren manum

818쪽

duriore, st reliquoriam aequa sors sit, ratio lictat exacuus contractionem sentire Itaque ii summani orationis secerimus, alio transibinnis Quandoquiden inter medicos con troversia est de inrterrae conti actione , 111OTUIn Parx AERI a sentiri Confirmat, pars non sentiri, isteri inus nos neque perpetuo sensibilena, meque perpetit in 11sibilem esse; ubi PriInutri pulsus, in quibus sentitur, aperitiinus, deinde status, in litibus idos indagabinaiae pulsus denique qui sentire plane contractionein clipiat, quoinodo tangere ille de beat, qualeni lue II naanui conveniat applicandaIn C a p. VIII. His constiti itis , deinceps erit explican diam, totainne sentianius distentionem alvi contractionena, an ars nos iitriusquo fugiat, et si fiagiat, quae Ilaec sit et ciliani a. Alfi liiqiis etiam instituentus oratiotiis initium ano tu distentionis A prinium nobisciana repeternu saePe- numero in naulus ae oris, quibus iit sus parvi sunt Iari-gridique quales habent prae caeteris ii, qui syncope Oiri

819쪽

ατρός ἐν ενὶ καιρῶ παρα τα διαφόρους επιβολα τος χειρὸς εν μέρει τἀναντία φησὶ, δῆλον ς διαφευγε μόριον τι ζ κι

κάλλιστα δ' πιβάλλοντα τον χεῖρα, τετριμμένον δ' ακριβῶς,

ἴπάσος αἰσθανεσθαι το διαστολης. καὶ πῶς τουτον ευρη- σομεν; τίς μῖν Zγυοσεται φυσιν ανθρωπίνqν εις τοσαυτον

ἀκρίβειαν αἰσθησεως κειν, ὼς μηδἐν αυτην μηδἐ τουλαχιστον παρελθεῖν εγὼ ἐν γαρ υδ επὶ τῶν ἐκτος τουτων σωμα-

ἐτερου δυναίμην αν ἀλαζονευσασθαι βεβαίαν διάγνωσιν, οὐπως ἐπὶ σώματος ου πιμελο και μένες και δέρμα προκειται

piuntur et iiii de Vita decedunt prope omnes quos lana

medicos notitia aliquantisper sentire, alios hami litaviaan: Secundo loco , prout accuraue et sedulo, vel segniter atque negligenter tangit, undein 111edicuui interdum motuna sentire, interdum non senti1 e. Ioinde , qui in eandem Tlexiam quidam messicus non pulsare , alius pulsare etiainnaim dicat, atoae ideiri fremaenter aenedicus eodem tempore Tocliverssis manus applicationibus vicissina contraria dicat, par-lein motus fugere Constat tacitura. Dices, praecla1imina Natura praeditula et maniun recussinae applicantem experieri' mi totam sentire distentioneni. At iuno quomodo nVe-11ienatis 3 Uitis nobis huna nani naturani spondebit eau in tegritatem sensus assecutam, ut niihil illani ne si intilis simi iniquidem praetereat 3 Ego quidelia certe ne exteri UINI ΟΥ- ΡοIun horaim, cluae licet praeter uduni inapedinaentian ipsa tangas, lactein Onnuuinatana notitiain elia, nedian corpoIis, quod adeps, ' meinbratiae, cutis munita classior

820쪽

Ed Chari. VIII si16. Ed Bas. III. 59. παχυτερον αυτου πολλαηις του της αρτορίας σώματος. εἰ δετις υτως ἐστὶ θρασυς, ως παυθαδίσασθαί τε καὶ φάναι τον πρώτον ορμον τος κινοσεως γνωρίζειν ν ταῖς διαστολαῖς της αρτορίας, δίως ν αυτου πυθοίμην, κατα ποίαν ἐπιβολην της χειρος τουτο διαγιγνώσκει, πότερον ἐπιπολος

ψαύων, η θλίβων, Ἀβιαστως ἐπιβάλλων ἴσως ἐν Ουν,

ἐάν τις των μεγάλων η σοφιστῶν, GO Tta με εργα ζς

τέχνης μεχρι τοσουτου τρίβοντές εἰσιν, στε μηδ' εἰ πυρέττει την αρχην λανθρωπος εἰδέναι, τω λόγω δ' περφθεγγονταιτον αλοθειαν, Ουδε εἰ πλείους εἰσὶν πιβολαὶ της χειρος ουδ' εἰ καθ' καστον αυτῶν διαφοραν τινα λαβεῖν στιν ὁ τοιου- τος πίσταται. καὶ χορος αυτ μακρος εἰναι δόξει τα μό- τερα καὶ ουδ πομενε την ἀρχ' υπακοῖσαι τῶν λογων. αλλ' ημεῖς σπερ καὶ ταλλα τα πρόσθεν, ουτ καὶ ταῖτα προ τον τος ἀληθείας εραστην, καν εἰ η, λέγωμεν, ως με μέσο τῶν πιβολῶν η βίαστος, τοσουτον αἰσθητὸν ε ξει ζ κινύσεως, εν γε τοῖς υκ μυδροῖς σφυγμοῖς, σον καὶ το φις εν γαρ τοῖς ἀμυδροῖς καὶ της ψεως αυτος ελαττον αἰσθοσεται. δευτέρα δε καθ o λύομεν, Ἀν μεν ipso subinde corpore artoriae Quod si iiis an sit audax

et arrogatis, ut dictitet in sistentiorubus arteriae pri1nuim se notus coπnoscere impetrana, libenter de isto quaesietina, quanam ipse hunc manus applicatione deplehemiat, atriin Ieriter palpando, an reinendo, an nulla Vi adn1OVendo.

Sane si de magnis illo sophistis sorte sit, , in operibus artis iactenus ei sati sunt, ut Dinino an honio ebricitet ignorent, Verbor nacine actatione ipsani Veiitaten superent, ham ille scilicet, nec an plures sint applicandae manu Tationes, nec an inter se illae natatuo distent, noverit, nostraque stomacliuin illi secerint, nec ullo modo an sustinuerit audire. Veriam enimvero uti alia, quae ante tradiclinaus, ita haec veritatis strutioso, etiam si solus sit, dictentus. Nempe nedia applicatio quae citra lallani vina fit, iacterius motiana sentiet in pulsibili, certo non languidis, quatenus Vi

sus in Ianguidis vero sentiendis etiam visui conceclet AI-