장음표시 사용
21쪽
quiverunt, in aliis tum nausea, ructus. etiam vomitus, in aliis temulentia capitis, vertigo orta sunt. Sana ceterum semina triginta annorum . quoties aquae Pyrmontanae Vitrum bibebat, toties illis vitiis vexabatur; alia quaedam alvum cum doloribus colicis purgabat. Phantasiae vis hac quoque in re interdum mirabilis. Adspectus tantum vel
odor medicamenti cathartici eundem interdum successum
habet. Whyit - des maladies nerveuses mulierem curavit, in qua magnesia horrorem semper et tremoremeXcitabat, nec vero lapides cancrorum vel creta. Aliud eXemplum, medicamina in abn0rmi corporis incitabilitate abnormem essectum habere, ostendens hoc est, quod
Gaubius prodidit: Mali 0nam curavit, in qua triduo post
unum tantum opii granum sumtum cutis totius c0rporis desquamata est. In alia - secundum DP. II argens - idem remedium salivationem haud parvam, et in alia Ve ero Viennensi teste lipothymiam pr0tulit. Boyle, aliquem anxium sactum esse, quum tanaestium vulgare prope assuisset, assert. Mulieres nonnullae convulsionibus corripiuntur ambrae gris eae aut moschi odore. Hunc quaedam nullo modo per os sumere poterat, attamen odor molestus ei non erat. - Alia quadraginta annorum camphoram valde abhorrebat, quod spasmi, perturbatio mentis inde consequebantur. Haec ergo contra
rheumatismum, quo laborabat illa, adhiberi non poterat, sed eXtractum aconiti. , Sussiciant autem haec de singulis remediis eXem pia, quibus sexcenta addi piissent, nisi reprehensionem tuam, l. b., timerem. Ut igitur singula medicamenta propter magnam corporis vulnerabilitatem adhiberi nequeunt, ita saepissime 2.
22쪽
totae eorum classes hac coniraindieantur. ut dicitur. . Quis medicorum in organismo ad liquescendum proclivi resolventibus, mercurialibus, judicis, catinis uti velit 3 Inflammationes, plethora vera narcoticorum sortium atque acrium Usum vetant, et magna iubi intestinatis debilita
Cogitari p0rr0 potest de forma medicaminis. qua aegro dandum sit. Insanies plerumque et adulti interdum pilulas deglutire n0n p0ssunt. Cujus rei ignarus medicus si eas ordinavit, incommoda quaedam oriuntur congestiones ad caput et vomituritiones. Forma, si quid certo in icasu indicatum aeger propter antipathiam sumere n0n vult, mutari debet. Quo facto hic nonnumquam, quum in c0gitati0nibus ac non in idiosyncrasia causa sit, malum remedii alicujus Successum pervertere p0S-
Maxime autem ann0tanda est d0sis medicaminum, quae imprimis a vulnerabilitate pendet, ita ut 0mnes sere illae res, quas hanc proserre diXi, eam determinent, aetas, SeXUS, conStitutio et ceterae. Saepe scalae constitutae sunt, quas sequi 0porteat. Quum Vero, ut ridimus, Singulo organismo certus Vulnerabilitatis gradus sit ad usum practicum illa non sufficiat. Insantes pro viribus suis alia medicamenta melius serunt quam adulti cujusmodi sunt antimonialia et catina; alia prius, ut narcotica optumque. Quo debili 0r aeger est, eo sacilius remediis asscitur. In asthenia indirecta, quam Bro Wndicit, erethismus nerv0sus disparet, et c0rpus minus Vulnerabile majorem exigit dos in . Simile in pluribus morbis videre licet, delirio tremente, hydrophobia, letano, in quo plurimum optum saepe nihil efficit, et in m0rbis
23쪽
psychicis, ubi magna tartari stibiali portio ne nauseam is uidem eXcitare solet. Augetur vulnerabilitas pro medicamentis diaeta ordinanda et limitanda. Id quod homoeopallii ei, quos se dicunt, perbene sciunt; doctrinae de vulnerabilitate omnino hi justo plus studuisse videntur. ita ut in phantasmata aberraverint. Chirurgiae quum vulnerabilitas gravissima Sit, neceS- sarium mihi videtur, accuratius de ea disserere. Quo
consilio primum de nonnullis morbis ad chirurgiam pertinentibus, deinde de operationibus dicam.
Ad laesiones, vulnerabilitate praesente, reS accedere possunt, quae aut continuo aut posterius aegrum ingrediuntur, Velut symptomata nervosa, lipo thymia, convulgiones, tetanus, delirium iremens, eXacerbationes sebris intermittentis malignae. Hoc modo Vulnus non raro per
accidens lethale sit - unde vulnerabilitatis gravitas pr0 medicina quoque sorensi apparet. - Νonnullae corporis nostri partes prae aliis vulnerabiles dici possunt, quia
major reactio sequitur Vulneratas, aut quia facilius vulnerari possunt. Εjus generis articuli, oculus, alia 0rgana e diversis systematis composita. Νatura hominis laesi imprimis respicienda. Vi sormativa in senibus minuta, vulnera difficilius sanantur et apud puer0S, propter nervorum eremismum, sacile multa incommoda producunt. Mali humores simpleX vulnus transformant in ulcus et restitutionem in integrum retardant. Qualem in Vulnerum sanationem Vim scrophulosis imprimis habet. Non raro autem alia quaedam illius rei causae
Sunt, corruptuS aer, mala nutrimenta, consuetudines et
animi motiones. Digitorum, Volae manus, plantae pediti, genitalium, faciei vulnera saepius tetanus traumaticus in-
24쪽
sequitur, magis apud vir0S quam mulieres, magis apud adolescentes quam adultos. Praeter sexum et aetatem hae ratione Vuluerabilitatem proferunt temperisti vicissitudines refrigeriumque, aer noso comi alis, terror. Propius n0s attingit, qui sumus medici militares, vulnerabilitas militum bellum gerentium major. - Vulnerationem labores antecedunt et tetanus haud raro subsequitur. Observatum est a collegis nostris, etiam bello peracto vulnera in exercitu prosligato pejus esse sanata, in Victore majorem reactionem exstitisse. Alii; vulnerabili 0r corporis pars porro est galea ap0neurotica, quam laesam et inflammatam symptomata cerebralia comitari solent, deliria, eonvulsiones, hydrops internus acutuS.
Id quod facilius accidit hominibus ad faciei erysipelas
proclivibus. Recens nat0rum cranium propter 08Sium tenuitatem et sonticulos apertos graviter Vulnerari p0test, set fracturam illi duris conversi0nibus non raro patiuntur. Suturae cranii adolescentium vehementibus ictibus secedunt. 0mnino praeterea abnormis organorum ζOΠ-stitutio vulnerabilitatem eorum auget. In scrophulosis a denitis e minima causa oritur et
quum haec dys erasia disparuerit, ad anginam dispositi
sunt. - Mammae pubescentium et lactantium vulnerabiles, sacillime ictu, refrigerio, terrore, ira imprimis si acrimoniae quaedam adsunt, inflammantur. Testiculi quoque in urethritide. Illae et hi si ig0re magnopere ossenduntur, ut induratio inde exsistat. De diathesi purulenta jam supra loquutus sum. Sublata nervorum et vasorum vi sive ligatura, sive ossificatione, sive oblit-istratione. minima inflammatio facile mortem localem producit, fimprimis si hum0rum vitia vel venenatio eXsistunt.
25쪽
Quam in decrepitis hominibus calceorum preSSUS, clavo rum et unguium incretorum eXcisio efficere solet. Mi-asmatico in noso e0miis aere e Simplicibus vulneribus gangraena oritur noso comi alis. Eodem gradu vulnerabilis est cutis supra abscessus, quos dicunt, lymphaticos sita; tela cellulosa potatorum, quae contusa Vel commota sa-cillime mortificatur; ossa peri0steo, dentes substantia vitrea orbata, ita ut aeris solius incitamentum ad necrosin procreandam sussciat. - Apud Senes si acturae ossium majoris momenti sunt quam apud juvenes, quum in iis ealli sormatio ut in cachecticis retardetur. - Quod attinet ad luxationes, nonnulli articuli pr0pter situm apertum et acetabulum minus depressum saepissime eluxantur. Quae dispositio etiam et membri positione et constituti0ne laxa et sexu semineo et juventute et luxationibus praeieritis efficitur. Duplaytren corpora aegrorum ad reponendum eo praeparat, quod ill0s inebriat; alii balnea calida et medicamenta vomitiva adhibent. Ad hernias quoque vulnerabilitas spectat. Quum alius alio sacilius hoc malo afficitur, 110nne tum illum vulnerabiliorem dicere possumus 3 Insantes debiles minima ex re herniam umbilicalem: homines laXi, maxime qui ascite et obesitate laborarunt, inguinalem; mulieres praesertim quum saepius fuerint gravidae, cruralem accipiunt. Iisdem et puerperio satis diu cubare negligentibus uterus
haud raro prolabitur. - Vari ceS et aneurysmata Vulnerabilitatem augent, quae contuSa, inflammata ulcera ab dominalia, aut amissionem Sanguinis proferunt. - Ιndyserasia caecinomatosa vulnerabilitas est permagna. Chirurgo armata manu morbos sanante, ad ahivrgiam potissimum animus attendendus mihi est. A se-
26쪽
etione, si unquam seri potest, in recens natis propter cutem suc*0Sam et sensibilem abstinendum est. Aitamentales operationes, quae disserri nequeunt, ani imperforati, labii leporini, et aliae, saepe ab iis sustinentur. Omnin0 non operandum est in dentitione, menstruatione, graviditate, lactatione, neque tum, quando p0St operationem interni quidam gravissimi morbi aut orirentur aut augerentur, e. gr. phthisis tuberculosa secta ani fistula. Ν0n opportuna propter vulnerabilitatem operatio est iup0tat0ribus, quippe quae delirio tremente plerumque complicatur; in hystericis et hyp0ch0ndriacis, in nutrimentis et domicilio corpori nocentibus, in magna e0rporis debilitate, lip0 thymia et statu gastrico, aliis morbis simul
praesentibus et omnibus, quae supra nominatae Sunt, dys crastis, imprimis si partis operandae causae sunt. Vulnerabiliores aegri sunt in hieme, aestate, primo mane et Vesperi, minus in Vere meridieque ante c0enam; Vulnerabiliores morbis epidemicis grassantibus ei electricitate aeris aucta. Gangraena in aestate frequentissima.
Ad reproductionem operatio quaedam fieri nequit in magna virium eXinanitione, magna humorum jactura, dyserastiss0ridis, maXime scorbutica, syphilitica, arthritica; adsensibilitatem in systemate nervoso nimis debili et sensibili; ad irritati0nem in plethora vera et spuria. sebri
synochosa, erethica, torpida lentaque, quapropter Secandum nobis est aut antequam reactio organismi consequitur, aut peracta febri, ubi minus vulnerabilior aeger est. Febris lenta si adest, et nihilominus operatione opus est, haec quidem in remissi0ne, digestione non valde turbata. stat. Animi c0nstitutio quoque magnam ad vulnerabilitatem vim habet. Vir experientissimus Frori et' au-
27쪽
litoribus nubis juvenem quendam attulit, qui serocissimo animo cubile ascendit et spiritum reddidit. Anxietas contrario, pervigilia, indignatio ad operationem, ebrietas
et narcotisatio non minus vulnerabiliores reddunt aegros. Ut, quantum fieri p0test, plene de re mea disseram, ad singulas nonnullas operationes me conVertam et, quae maxime vulnerabilitatem in iis augeant, ostendam. In secandis aneurysmatis parS quaedam, cui aneu-rysma inest, oedemate, inflammati0ne, Suppuratione, carie, gangraena, mala arteriae ipsius conditione vulnerabilior sit. In cirsotomia imprimis venae inflammatione. Hac ratione in tumorum cystic0rum, lipomatum et steatomatum exstirpatione annotanda est gravium partium propinquitas, quae ea laedi possint; horum malorum necessitas pro aegri salute, et nimis eXiguae illius vires ad sanationem non sufficientes. - In operati0ne polyporum
dys erasiae floridae, e quibus illi nonnumquam oriuntur: porro hic quoque gravium Partium vicinia. Operationes
ophthalmiatricae maxime exigunt, ut respectum ad vulnerabilitatem habeas. In cataracta operanda quaerendum, est, num magnus photoph0biae gradus adsit, an lens crystallina cum membrana uVea concreta Sit, an dyserasiae, quae cataractam protulerunt, floreant, an alii morbi post operationem malam vim habere possint. Cataracta insuper tangi non potest in annis climactericis. Rationem quoque habeamus rerum eXternarum, quae aegrum post operationem vulnerabiliorem sacere Valent. - 0peratio hydrophthalmi nimiam reactionem excitat. si bul- bus varicosus et degeneratus est, aut dyserasiae et caehoxiae adsunt; exstirpatio bulbi in constitutione carcinomatosa, febri heeliea et colliquatione. Punctionem
28쪽
hydrocephali nimis vulnerantem reddit sine halitis forsitan praesens; rhinopiasticen perversa nasi conditio, e. g. in aene ro Sacea; operationem labii leporini dentitio; extractionem dentium scorbutus, haematophilia et magna aegri sensibilitas; staphylorraphen assectio catarrhalis et ad vomendum proclivitas; exstirpati0nem glandulae ihyreoideae firma cum trachea concretio atque ulceratio. In amputatione et eX stirpatione mammae vulnerabilitatem pro eant dyserasia carcinomatosa, morbi uteri, anni involutionis, menstruatio graviditasque; in puncti0ne pectoris pneumonia, in lithotomia vesicae inflammatio, ulceratio , degeneratio, vehementes e lapide dolores; in operatione hydroceles inflammatio scroti; in castratione mala viscerum abdominis atque thoracis organica, magna aegri debilitas sensibilitasque. Eadem ratione amputatio artuum in febri et inflammatione, magna virium eXinanitione humorumque inopia permissa non est. Et her-niotomiam instituentes nonnumquam ingentem videmus vulnerabilitatem: ita I luge, quae ejus est eXperientia in arthritica quadam muliere, quum herniae p0rtam cruente dilatasset, trismum tetanumque sub Sequi obServaVit. In operatione pseudarthroseos apparet Vulnerabilitas, quum dyscrasiae quaedam hanc efficientes etiam eXsistant, aut graviditas adsit - Scarificationem in anasarea, emphysemate mala Sequuntur non raro graviora, erysipelas.
gangraena. - uirudines applicatae in ipsas palpebras inseriores Oedema, in cutem ad suppurationem proclivem et in impetiginibus ulcera, in faciem hominum ad ejus erysipelas disposit0rum erysipelas producunt. enaese et mnem in haematophilis mors, in decrepitis lipo thymia, in puerperis phlebitide uterina lab0rantibus inflammatio ve-
29쪽
nae apertae persaepe eXeipit. Sunt, qui omnino ad venaesectilanem - quale eXemplum Henning in libro suo de idiosyncrasia, assert - idiosynerasiam quandam habeant, dum alii scalpello tantum, quum mucronem ejuS videre licet, venam sibi aperiri nolunt. Vaecinatio in insantibus, qui tertium mensem n0ndum Superarunt, judito majorem ess it reactionem, nec minorem in hominibus aliquo morbo laborantibus et in s eminis menstruantibus gravidisque, et morbis febrilibus. Dr. Bremer hae in urbe, venti quum eX oriente flarent, saepius post vaccinationem erysipelas per totum brachium vidit. Dr. Κeyl Magdeburgensis, id in insante eadem eX operatione non modo per totum brachium, sed in collo quoque et trunco ut vir experientissimus ipse mihi narravit), in alius brachio etiam gangraenam inde ortam ObservaVit.
Aucta vulnerabilitas quum medico praetico admodum incommoda sit, haud supervacaneum mihi videtur, nonnulla de modo afferre . quo aut deminui aut amoveri p0ssit. Non vero semper id seri p0test, sive quod causa tolli nequit, ut idi0synerasia, sive quod, quamvis vulnerabilis organismus sit operationem quandam statiin sacere debemus ut vitam aegri servemus. Illius disserendae facultatem si habemus: anni climacterici, menstruatio, graviditas. acine morbi alicujus transeant, aut morbus ipse antea sanetur, dyserasias curemus: serophiilosin judicis et oleo
jecoris, chl0r0sin seni praeparatis aliisque; syphilidem
mercurialibus vel meth0do purgativa, dyserasiam incertam domicilio, nutrimentis et consuetudine sensim mutandis,
30쪽
s corbulicam, herpetieam, arthriticum remediis ea corrigentibus. Valde dolendum . quod contra haematophiliam
raram quidem et carcinomatosin sere nihil valemus. 0rdinemus diaetam, vitae conditionem; jubeamus munditiem aut iter faciendum; aer malus melior reddatur. Vetemus
medicamentorum purgantium abusum; alvum ducamuS, Secretionesque alias, re urgente, augeamus. Roboremus
debiles, debilitemus plethoricos venaesectione. Quum pars secanda quaedam diu exstiterit, flanticulum prope eam ponamus. Etsi optum aliave medicamenta narcotica ante operationem omnino quidem aegris praeberi n0n debent, tamen in nimis sensibilibus et ad convulsiones inclinantibus permittitur. - Cutem vulnerabilem aqua frigida, spiritu0sis, acido acetico citricove lavemus. Talibus c0rporis partibus aliis parcendum est. - Interdum antipathiam c0gitati0nibus corrigendis t0llere, animumque bonum operationis cujusdam ' successum probabilem sa-
cientes confirmare possumus. Νullo modo magnam Operationem invito aegro instituere nos oportet, nec SenSibiles tempus operandi certo terminantes, neque in sacete dureque instrumenta ante oculos eorum ponenteS angamuS.