Elementa medicinae

11쪽

PRAEFATIO. Isto, postquam eius periculum factum est, aeque in κώ- feola ac variola, prodesse stit comperta. phlogi Dis morbis causam illustravit , curationem amplificavit, lavit, explicavit, certum principium reduxit. Cam mune t omnes morbos in duas formas, phlogisicam seu fhenicam, asthenicam seu antiphiusicam, disribuit. Illos in nimia incitatione, in deficiente consistere ;illos debilitantibuj, hos stimulantibus auxiliis tolli utrorumvis noxas excitantes alterorum auxilia , b contra, esse , , T , ac potestates secundissimam valetudinem creantes , agere , tantummodo magnitudine di ferre, demonstravit. Eandem ad plantas extendit doctrinam. Principium, quod omnes partes illustrant confirmant , proposuit. An igitur ars coniecturalis, sebi parum constans , ct longe plerisque sui partibus D fa , in certam demum , quae vitae dici pessi, scientiam est redacta

12쪽

EDITORIS PRAEFATI O

I ibrum, quem in Iucem nunc edimus , ne que perfunctorie legere, neque per diariorum

compendia cognoscere ; sed attente admodum considerare, non infrequenter etiam sedi Io Oportet meditari. Praeterquam quod enim d Bionis a peritas, aliquando etiam obscuritas negotium se cessit; strictus admodum id earum nexus, rerum que absoluta, quin etiam non raro audaX novi tas maXimam legentis adtentionem postulat, Si

modo non audita prius Aut horis cogitata recte adsequi velit. Clarissimus huius operis Author, maXimo ingenii acumine praeditus, id sibi propositum insolens habuit, ut omnes, polissimum vero apud Anglos sui temporis receptas theorias E sundamentis everteret : neque facundius uS quam , aut vehementius dum vixit disserebat, quam si recentiorum , quae certiora credidi S Ses , placita coniuncto multorum argumentorum pon dere refutasset. Quod quidem nisi ad convictionem usque apud auditores omnes obtinuit ; tan' tum tamen in Edimburgensi celeberrima Scien tiarum Universitate , adversantibus licet maXimi nominis doctissimisque Professoribus profecit , ut raro admodum, neque se lasse a Socratis tem 'poribus renovato exemplo non exiguus audito rum numerus, qui eum disseremem audire cu'

13쪽

ΡRΛEFATIO. splebant, carceres frequentare, in quibus ipse malo fato fuerat conclusus, non abhorruerit I3. Simplex admodum quin imo simplicior loris rasse omnibus , quae haclanus in lucem editae sunt, si Themisonem exceperis, Brunonis Anglice Bro Un) doctrina esse videtur; nempe de.

terminatam quamdam solidarum partium vim ,

determinatum eorundem tonum sanitatem potissimum facere; eum, si nimius fuerit, morbos aliquos gignere , alios si infra sanitatis gradum fuerit diminutus. Morbos a nimia solidorum vivet rigiditate procedentes , Sthenicos; eos vero, quos nimia debilitas vel laxitas fecerit, asthenicos adpellat ; atque sub duplici hoc diversarum

humani corporis partium statu totam , quanta apud Salava gestum , aliosque recentiores Noso-

logos, grandioribus voluminibus descripta legitur, morborum iliadem comprehendit. Qua quidem in re, si ad generalia tantum haec Brianoniani systematis fundamenta respeXelis , multam

porro cum antiqua Themisonis & Methodicorum doctrina similitudinem invenies . Strictum enim & laxum in solidis partibus , quod morbos sere omnes facere Themison docuerat, saωtis recte accommodari posset sthenicae & ast herinicae, eorundem solidorum conditioni , nisi quod noster duo haec tantum doctrinae fundamenta recipiat; Themisonem autem tertium quid prae

ti) Singularem hanc historiolam accepimus a clariss. in Μ diolanensi Nosocomio Clinicen profitente Iacobo Locatello , qui Praeterea trunoniani operis exemplar ex Anglia secum advem1m Robiscum humanissime communicavit , curua o8e aditi stran

14쪽

xo EDITORIS terea recepisse' legimus , nempe mixtum , aut

talem aegrotantis praeternaturalem statum , in

quo aliquid adstricti nimis , & aliquid identidem nimis laxi eodem tempore inesset. Caeterum uterque abditarum in morbis causarum inis vestigationem , naturalium actionum quaestionem , di quidquid non evidens, aut in utramque partem disputabile reiecit. Atque ut aliquam Brunoniani systematis, per summa saltem capita , ideam tradamus ; postquam ipsius praecipua eX posuimus sundamenta , sciendum est, quod relicta irritabilitatis ac sensibilitatis, quo ad earum indolem , & agendi

modum, consideratione; num hae vires sint inter se distinctae, de separatim agentes, an vero aliquibus, ec quibus nexibus invicem devinctae num in organica partium structura , an porius in fluidis aliquibus intimam nervorum musculorumque substantiam pervadentibus, eorum actiones resideant; id sibi solum adsumit cl. Author; nempe omnes viventis animalis actiones ita exericeri, ut in unicum quasi scopum consentiant: tum lacu Itatem eam evidentem, quaecumque de mum sit, cuius Ope vivum animal actionem stimulorum extus adplicitorum persentire valet , ita ut immutatio aliqua in ipso oriatur , incita bilitatem appellat. Hac potissimum facultate vivum animal a mortuo , animalium universitas ab inerti materia differt. Stimulos in externos dividit & internos ; externorum nomine recipit in genere calorem animalem , cibum , sangui nem, humores omnes a sanguine secretos, ae rem, venena; sorte etiam invisibilia miasmataeontagiosos morbos facientia : internos vero sti-

15쪽

PRAEFATIO. Tamulos adpellat , musculorum contra Aionem .sentiendi & eogitandi sacultatem , animi pat he-

meta: hosque omnes stimulos in universum petentias excitantes, eorum vero effectus quoslibet vocat incitamenta. Hinc quotiescumque motum aliquem aut animi, aut corporis videmus , tunc stimuli alicuius praesentiam certe coniicere POS sumus , etiamsi ope sensuum eundem non per cipiamus. Stimulorum omnium ea est constans ratio , ut moderati vitam cum sanitate sustiisneant, nimis aucti, morbos sthenicos , diminuinti, asthenicos faciant. Eademque porro ratione, si incitabilitas , seu animalis ad sentiendos stimulos aptitudo immutetur , aut per eXcessum , aut per desectum, eadem remanente stimulorum vi , eadem supra dicta oritur morborum di sis ferentia. Ac quoniam vita eonsistit in ineltabilitate, seu facultate sentiendi stimulos, ct eorum actio tractu temporis incitabilitatem exhaurit; sequitur inde quod aut continuus stimulorum nimis validorum usus, aut eorum nimia, vel

nimis frequens applicatio incitabilitatem citius exhauriat, & vitam reddat breviorem: quod porro satis concinne eXplicat, cur morbi frequentiores, vitaque in universum brevior & debilior observetur apud cives lautiori victu, vino, luxui, & voluptatibus deditos: contra vero sanitas, robur, longaevitas pretium sint laboris di frugalitatis. Cum itaque morbi vel ab aucta nimium, vel ab imminuta vi vitae, seu, ut cl. Author alto incitabilitate pendeant, tota medendi ratio in e; consistet, ut vel stimulos addat ubi deficiunt, vel auferat ubi validiores reperiantur, vel. etiam

16쪽

11 Ε D I Tostr g liquando immutet , quandoquidem id quo ius

proficere usu dc experientia compertum est. MOr

bos deinde sthenicos peculiariter & per singula considerans cl. Autinor plurimum amplificavit, illustravitque . Inflammationum duo esse genera posuit: stheni eam aliam, quae resolutione vel Iuppuratione Semper absolvitur; aliam vero asthe-Dicam, quam partis affectae mors, sive gangrae inna excipere consuevit. Similium morborum similem esse debere Me imodi eorum more docuit curationem atque ita periptae umonia , ad exemplum, rheumatismUS, variola, rubeola, catarrhus iisdem remediis cedunt, eandemque si heiarinci omnes morbi curationem suscipiunt. Erigoris noxas i ii iisdem sthenicis morbis, quas ex eius stina istante sic adstrigente vi plerumque Medici re dant, i pae negat omnino, utpote qui contra ri am frigori vinar em messe, debilitantem scio licet, contecdit. 'Iisdem principiis legibusque a. st lieni corum morborum curatio innititur . Acq 3 d UI, e I. gr. , hydet Ops, febris, podagra , rheu ma algia, sive chtonicus rheumatismus, pictorinum, sive salti ruina ostica, pestis iisdem fere remediis curamur. Asthenica porro, quam ipse proponit, cura vel met hocius prorsus nova , Ne quὸ qntea in us in resepta est: docuitque reme. dja aliqua, quae sedantium Domine adhibentur

inter quae praecipue si pium sa), validissima sti-

,γ Nova haec opii theori tantam in Edimburgensi mediea schola peperit admirptionem ,. u Iaepide ad aeternam rei memoriamd gna visi fuerit. Nempe Με otii in collegium dum marmoream Βιunoni essigiem intra Univeidiaitis edes reponendam decerner*ι ν

17쪽

PRAEFATI o. r 3 naulantia esse: quod postquam pluribus rationibus & argumentis posuit, in eam venit Opinionem , pluribus ii que Dodis observationibus confirmatam , nempe communem rem odior iam Umnium eam esse actionem, ut stimulando in universum agant, neque. an Odynis narcoticis, neque opto ipso , ut supra in GVimus, e X cepto. Tandem ita per singula eundo propriis rationibus & observationibus es. Author eonfidere videtur, ut fere non dubitet adserere, med cinam

se, quae antea coniectiaralis ars nec sibi constans esset, in certam veramque scientiam convertisse:

quod quidem quo usque D tum fuerit aequi ie

ctores, clarissimique nostri temporis Aledici nulli partium studio addicti iudicabunt. Nunc postquam de ci .HAut horis meritu de systemate diXimus, quae causae edendi apud nos libri fuerint breviter indicare oportet. Non enim hoc cepimus consilium aut quod Brunonis placitis ita adsentiamur, ut eum undequaque opsimum credamus; aut quod cum eo reformandam funditus medendi artem arbitremur, aut demum quod velimus lectores nostros rerum omnium , quae hue usque de salutari arte conscriptae sunt,

oblivisci; quemadmodum de se ipso celeberrimus Ruthor narrat in praefatione . Sed cum videremus eam apud Italos in universum dominari

sub ea memorabilem hanc sculptam epigraphen voluit Ium me herese non sedat . Ita siquidem factum accepimus ab egregio me

dicinae Doctore , maxiinaeque spei viro Iacobo Masinio , cui per epistolas Edimburgi recenter conscriptas id fuit communicatum. Huius etiam egregii viri humanitati re diligentiae mendosi admodum in anglica editione operis adtentam huius nostrae editionis correct onem debemus h

18쪽

recentissime cl. Burserio nostro praeeuntibus ,

artis theoriam , quae fluidorum compositioni , motui, actioni primam tribuat; minus autem , quam animalis structu ae leges postulant, solidarum partium actioni, ct viventis, ut ita dicam, materiei insitis proprietatibus. Cum hac theoria

duce multi morbi ad humorum non bene certa vitia saepe referantur, proindeque tanquam si id certum esSet, curentur; cum passim sanguinis aut nimiam fluiditatem aut densitatem ; aut quod frequentius acrimoniam accusari audiamus in his morbis, quorum recta curatio Oi X suscipi potest,

nisi habito quam maxime ad solidorum indolem

respectu. Cum denique morbos aliquos non raro ex hac praeconcepta vitiorum sanguinis opinione tamquam insanabiles derelinqui observemus, quin eorum curationem quamlibet perniciosam depraedicari : quorum tamen aliquos aut naturae quo quomodo restaurata vis, aut copiosior nutritio, aut vini usus, exercitatumque vitae genus non sine Medicorum admiratione tractu tem

poris tollunt 3). Omnia haec, inquam, cum in

3 Μ orbos aliquos huius generis dari quotidiana observatio osa tendit , ac later venereos potissimum tales huhismodi non raro conis tingere primus quod sciam recte docuit Hunterus: aliqua enim ulis Cera post bubones apertos vidit plenioli victu , exercitatione , aeris Iustici puritate convaluisse , quae neque mercurialibus internis, neque topicis remediis , neque diaeta ad cicatricem perduci potue-zant. Atque aliud praeterea in eodem opere de moriris venereis systhemati Brunoniano , quod ipse ignorabat , consentaneum moni tum tradidit 3 victus nempe rationem in venereis morbis c oui exasthenicorum classe iuxta Brunonem sunt non bene eorum medi-Cae curationi plerumque aptati et nihil enim nocet si aeger mercu-1ialem inunctionem patiens vino utatur , & victu aliquanto pleniori, di elastico aeri, dummodo temperatus sueIit, exponatur. Hang

19쪽

PRAEFATIO. Is dies aliquibus ab hinc annis observaverimus, rem profecto iunioribus Medicis perutilem nos facturos censuimus, si ope Brunoniani operis prudentem ac rectae saepe rationi innixam dubitationem circa humoralem theoriam iniiceremus. Non quod ignesemus clarissimos alios viros, Hos mannum

in primis, dein Whitium, Cullenium , Grego

rium, Mil mannum, compluresque nostri temporis Anglos solidorum considerationem, ac viventium in iis virium observationem multo artis emolumento depraedicasse; quin theoriam hanc naturae animalis legibus magis consentaneam a

celeberrimis in Ticinensi Universitate Collegis in dies plurimum illustrari ). Sed in Brunone nostro parvitatem molis; strictum admodum idegrum nexum; systematis simplicitatem; argu-

ego venereae luis confirmatae , sive , ut nuper aiunt, eoust tutῖonais IIs tractandae methodum plus una vice adhibui , eademque nongpassim utor felici eventu. Neque fere unquam foeminas, quae iniis hi ex instituto se curandas offerunt, vino abstinere iubeo , aut viis ctu satis nutriente dum mercurialem inunctionem patiuntur 3 ea tamen cautione adhibita , quam pernecessariam iudico , modicas setis licet, quin etiam tenues linimenti mercurialis doses singillatim adhibendi, easque quotidie, & non interposito aliquorhm di.rum inistervallo. Sic minori in universum mercurii adipost quantitate adhibita quam vulgo consuevit, composita hac ex frequentibus modiis cisque inunctionibus, & ex plena satis victus ratione , sublato deo cubitu aut mora intra clausum rubiculum mihi contigit venereos aliquos morbos superasse , qui validiori antea hydrargyrosi communi methodo exhibitae pertinaciter restiterant. 4 Huc referri quoque meretur recens clarissimi , imittoque ingenii acumine praediti Eusebii vallii opusculum novam quam dam ingeniosFreque chronicorum morborum theoriam complectens, quae eo tota se Ie Iedit, ni plures chronicos morbos non a fluidorum vitio ori'inem trahere 3 sed ex solidarum partium organtea tali degeneratione, ut pro sanis morbosos, quousque vitium in iis perduraverit, humores secernant. Singulatis huius opusculi titulus est Saggῖο σοpra diveria malaprie cranichei det Dortars Emιbis Valli .

20쪽

mentorum robur; dicendique vina quanta maxime apud lectores proficere posse iudicavimus. Atque ita sperandum esse credidimus imbutos

aliquando hisce principiis Medicos atque Chirum

gos multa impost ei una, quae huc usque usu magis quam ratione recepta non sine aegrotantium

pernicie fiunt, immutaturos. Nempe quando , e. g. , dupleX inflammationis genus dari observaverint; quorum aliud a debilitate, aliud a rigi

ditate fiat, non semper praesidium omne ab item rata vena e Scctione, a debilitantibus remediis reis petendum ; contra Vero rCbyrantibus m auxilium

vocatis, Saepe nagis profici per videbunt i5y. Cum puel perii morbos maXimam partem abiasthenia pendere sibi per sua Sum habuerint; non in tenuissimo victu; non in multa purgatione ; non inphlebotomia nimium licu saepe repetita, confidendum esse cognosccnt verum e contra vinum;

corticem per uvianum; aualeptica remedia adhi

csa Insigne inter alia asthenicae inflammationis exemplum habetur in angina membranosa , seu poliposa , seu cynanche stridula in infantibus a iquando epide mica , iisque summopere perniciosa , quam si emollientibus & debilitantibus tractaveris misellos aegrotantes ut plurimum neci damnabis. Ego vero sola observatione dure multo ante Brunonis nostri doctrinam cardiacis, & stimulantibus etiam validis, ut moschus est, feliciter tractavi adhibita aliquando hyrudinum ad laryngis lates a applicatione : alias pernviani corticis extracto, aut liquore cornu cervi succinato &e Namque non omnino simplex idemque semper hic morbus est , quemadmodum piaeter alios optime clarissimus in Pensilvania medicus Beniaminus Rush obse ivavit 3 adestque talis cynanche ab ipso humida dicta , quae non nisi ea lomelano. peculiari nempe stimulantis remedii genere feliciter curatur. Morbum hunc, qui paucis praecipue ab hine annis non infrequens est, & in promptam puerorum necem Saepe terminatur , dolendum non satis generaliter observatum apud nusesse , quod quidem ex mortuorum schedis colligitur et quapropter Perbrevem ipsius, historiam retexere , dc in medico-chirurgi eo Mediolanensi Diario evulgare Constituimus.