Elementa medicinae

41쪽

MEDICINAE.Lix. Ut contractionis quantum si abera actio est, magnitudo sic LVII. LVI I. 9 cum robore conivitiagitur ; inde fibrarum contractricium, pro firmissim .plicibus habitarum , densitas , contractionis Sequi men

Suram certa & comperta est . LY. Incitatio igitur etiam densitatis causa fatenda. Quam densitatem hoc auctiorem usque incitatio prae stat, quo ipSa maior Sit . idque a furibundo robore, & huic respondente densitate, ad eam quae in mortis articulo, in morte ipsa, postque hanc cernitur, debilitatem cum laxitate reSpondente , per Omnes medios quasi gradus, facile est perceptu. Quod sta esse , earundem fibrarum mortuarum imbecillitas , vivarum robur , cuius differentiae solam causam incitationem esse constat, faCile evincunt. LXI. Hinc vasorum cava per totos illorum tractus ubique corporis sub robore decrescunt, sub infirmitate augescunt. Haec perspirationiS imminutae causa .

C A P. VI.

Morborum et Opportunitatum Formae.

LXII. Incitatio, potestatum incitantium operis esses

tus, idonea prosperam , nimia aut desciens adversam valetudinem , & ante ad hanc opportunitatem facit XXIlI. ). Nulla alia cρrporis humani vivi, ri

te secusve valentis; morborum nulla alia origo. Nam valetudinis stat lina ab incitatione constitutum datum que, tam firmorum 4 implicium quam humorum sta-dus aequitur.

42쪽

LXIII. Adfectus partium proprii , aut Instrumentorum vitia ab hoc loco , ubi de communi corporis statu solo agitur V. VI. ) alieni in praesentia praetermittendi sunt . LXIV. incitationem sic omnem vitam regere LXII. LXIII. ) probant omnes potestates , Semper Stimulando XIX dc sic incitando agentes XIX ); probant corporis actiones XV. XV ; proba ni auxilia, nimio 'stimulo deficientem , deficienti nimium in salute

reducenda semper opponentia LXV. Quin alium sanum , alium morborum sta tum esse hoc porro refellitur, quod potestatum utrum que facientium aut depellentium idem opus est LXII. LXVI. Nati immodica incitatione morbi commu nes phlogistici nominantur: Quos deficiens creat, antiphlogistici seu asthenici vocandi. Hinc duae mor borum Armae. In quam utranetque Opportunitas Sem

Per praecedit VIII. ). LXVII. Relatam LXII. γ morborum es opportunitatum hommunium originsm solam & veram esse arguunt eaedem potestates , quae quemvis morbum, Opportunitatem quamvis faciunt , etiam totam ad quam pertinet formam utrinque facientes; eademque auxilia , quae cuivis morbo aut opportunitati medentur , Omnibus quoque suae 'formae hinc 'inde medentia .

Morbis & opportunitatibus oppoιitis LXVI. LXVII. media , & in neutram partem declinans, integra eX

toto valetudo Pst.

LXV II Potestates Jncitantes, quae ad morbost loristicos LXVI. opportunitatem aut ipsos faciunt, Phlος isticae vel proprie stimulatrices adpellandae r Ad a tbentcss viam sternentes , vel ipsos facientes, ast be

43쪽

iticae , antiphlogisticae, seu debilitatrices nuncupan, Me . Corporis status, illos aut in eos opportunitatem dans, diathesis phlogistica dicenda ; hos cuin propria iis

Opportunitate praestans , antiphlogistica seu asthenica nominanda . Utraque dia thesis communis opportuni tati Cum morbo status est, magnitudine tantum va rians . Potestates, utramque ad morbi modum attollentes i. noxarum elicitantium Vocabulo distingue .

Vtriusque diatheseos ac ipsius secundissimae maletudinis essectus.

LXIX. Phlogisticarum noxarum in actionibus adinficiendis effectus communis est, has Prius augere, dein partim, sed nunquam debilitando imminuero, partim perturba res asthenicarum LXVIII. easdem semper iita imminuere ut aug*ndi quandoque, sed falsam speciem , Iraebeant . LXX. Iusta incitatio perpetuo si servaretur, aeterna generi humano salus foret . Cui utique duplex res obstat. Nam ea diatheseos phlogisticaΘ Vis est, ut incitabilitatis unicuique vivere incipienti datam sum,mam maturius iusto consumens , vitam interpositis saepe morbis contrahat, mortemque pro sui magnitudine serius aut citius adducat, Haec una mortalitatis causa. Rursus

LXXI. Asthenica nocet , 'incitationis ud , suod saluti necessarium est non suppeditando, & 'sic vitati statum ad eum , in quo mors sita, propius accede ae sinendo. Quod alteram lethi ianuam mortalibus

44쪽

a perit. Sed & morbi morsque diathesium inigrGonta mutationem sequuntur. Utravis diathesis porterius noxas pro auXiliis supra modum ad hibitas, in alteram sive casu , sive per hominum imprudentiam sive consilio penitus verti pote St; eoque facto, contrariis adhibitis auxiliis, eodem unde profecta est retro versa redire. Haec observatio tam in opportunitatum quam morborum cnrationibus , summi morumenti invenietur. Ad quam illuStrandam quod porro pertinet postea e X ponetur. Phlogisticae in astheianicam diathesin commutationem illustrat perip 'eumoniam excipiens hydrothora X, Rursus nimius stimu-mulantium usus quemlibet asthenicum adfectum in phlogisticum , ut tussi violenta , catarrho , cynanchetonsillari , idoneam , sed nimiam , podagrae curatio ιTem Consequentibus Convertere .

LXXII. Ex omnibus quae hactenus relata sunt,

vitam coactum statum esse , animanteS omni temporis puncto in interitum niti, ab hoc alienis potestatibus aegre ac paullis per tantum arceri, dein fati necessitate morti concedere, constat. Hinc primae ho minis inaledictionis facilis explicatio, Quo die co mederis , eo profecto morieris . '' Scillicistyabsque assidua cura , absque labore, & vultus sudore , potes tatibus incitantibu S non , aut male , adhibitis, mos Sin procinctu adstabit sui negligentem ilicet eXce Plura

45쪽

C AD VIII

opportunitate ,

LXXIII. Opportunitas, VIII. est secundae ab

omni parte valetudini & adversae medius status, Quam facientes potestates eaedem , quae morbos , Sunp, leviore vel breviore impetu agentes. Utraeque quo commodius a potestatibus omni vitae statui conamumnibus distinguantur , excitantes noxae dicendae.

LXXIV. Quae quo validius aut imbecillius egerint, eo brevior aut longior opportunitas erit, & a Secunda valetudine ad iustum morbum temporis intervatrium citius aut serius eXigetur. LXXV. Opportunitatem communibus m0rbis necessario praecedere VI.) eo manifestum est, quod iisdem potestatibus incitant ibus, in eandem incitabilitatem agentibus, quibus tam secunda quam adversa vale ludo, illa quoque nascitur, & medius huic utrique incitationis status est. Cumque multum secundae valetudimnis incitatio a morbosa differat, non igitur ad hanc illa protinus ascendere, & opportunitatis transilire fines, putanda. Quod etiam certum & compertum. Nemo ab omni parte valens communi morbo illico implicatur . LXXVI. Morbi contagiosi hae observatione monexcipiuntur; quia sive stimulando, sive debilitando, materia contagionis agit, idem eius quod communium DOXarum opus, scilicet eadem causa subest ; quam causam idem quoque effectus non consequi non po'

test Quoniam igitur morbi communes conta-ioaio

46쪽

rariter, & noXarum solitarum Vim sequuntur, rneum tri in ulla cuiuslibet momenti re, & Sola utrique magnitudine disserunt. Μagnitudinis autem in vehemente contagione solus enectus est opportunitatis tempus maturare, in leniore Iroducere, in leniore etiam , maxime noxis communibus quoque prohibitis, nullum morbum Communem trahere . Contagiosorum historia morborum hoc liquido firmat. Contra si, quod aliquando usu venit, admotam contagionem nullus adsectus communis, nulla praeter debitum incitationis abundantia vel desectus sequaturi, id vitium prorsus Iocale est ab hoc loco alienum . LXXVII. Si non opportunos venena quolibet implicent morbo; is ob id ipsum pro communi non habendus ; & hoc praeterea, quod solita communium curatione neque tollitur, neque sublevatur 4 VI. ),

causamque pariter δc noXam excitantem, a communibus diversam esse, diversus essectus arguit. Sola plerorumque Venenorum Curatio ipsorum matura rei

ctio est. Quod si alia , instrumentum actionibus corporis necessarium Vulnerando, non medicabilia, sed exitio sunt ό utrorumque enectus a praesente re alie nus est, ad adfectus Iocales reiiciendus . LXXVIII. Nihil in noxis sive morbos facere pe riclitantibus , sive facientibus, praeter illarum cum

his, aut singularum inter se comparatarum magnitudinem . spect*Πdum ς eo consilio , ut quantum quae que ad nocendum possint, quantum auxiliorum noXae demendae cauS3 utendum sit, cernatur.

LXXIX. Opportunitatis scientia magni momenti est. Quippe qua sola instructus, morbis occurrere, horum causam 4n illa fundatam comprehendere, de

47쪽

nere medens possit. LXXX. Quoniam ad morbos communes 'OpPOrt nitas, ipsique hi idem status sunt LXX U.b magnum, quo communes a localibus distinguantur , discrimen erit, quod communibus perpetuo , localibus nunquam Opportunitas antecedit VI . LXXXI. Cum partis adfectio isemper localium mor borum origo sit, & discrimina relata Vl. VII. LXXV. ad LXXX.) constent ; reiiciendi igitur ex Communi

morborum numero sunt i, quantumvis horum sim latores, sui dissimulatores , quotquot morbi a quo vis loci statu, a stimulis, a rebus debilitantibus, quorum neutra totum corpus umovent, a vulneribus , a loci compressione , occlusione, a propriis instru mentorum vitiis ab aliis morbis, 3c non communi

bus noxis excitantibus XV. LXXIII. LXXVIII.

exoriuntur propterea quod noxis excitantibus, causa curatione, & omnibus : rebus ab illis differunt, nec ulla re iis, nisi sallace de fallente specie , con

gruunt.

'LXXXII. IVIorborum eommunium vehementia &

periculum, pro incitationis nimiae , eventu ve aut recta deficientis magnitudine est ; quod omnia 'Supra relata declarant, eoque potissimum inter se, varian te hac incitationis maguitudine, Variant.

48쪽

44 ELE MENTA

LXXXIII. Sola cuiusquam momenti di agnosis essest, qua communes a localibus IV. V. VI LXXVI. 3

aut symptomaticis adfectibus, totum corpus cum quadam communium similitudine perturbantibus, digno scantur . Quo certius hoc fiat, Communis quisque adfectiis , praecedente dia thesi , consequente ei simili , di auxiliorum opere, ei quod nocuit contrario patefit dum e contrario locale malum, partis primum adfectu , inde corporis perturbatione repetenda, & morbi , quem refert , propria diathesi non aut casu tantum comitante distinguitur . LXXXIV. Utilem hanc scientiam quo certius con sequare, anatomes necessaria didisceris, in supervacuis tempus ne triveris, illustris Μorgagnii opera verses, cadavera incidas, effectus superstites a cau sis praeteritis dignoscas, laqueo, vulnere , perempto rum, alias sanorum, corpora diligenter quam plurima rimeris ; haec cum eorum qui longiore aut saepius iterato morbo perirent , corporibus sedulo com- Pares, Singula Cum singulis, omnia cum omnibus conferas, opinandi temeritatem primus fere Cauctas,

nunquam illic communis morbi originem V. VΙ.ὶ

detecturum te speres, prudenter iudices. LXXXV. Cum adfectus locales interiores, saepe labes quaedam, communibus morbis superstes sint; ideo illos quo rarius hi saepiusve antecesserint, eo minus magis ve suspiciendos, ad recte iudicandum pertinet.

49쪽

C A P. X.

Eventus Iudicium.

LXXXVI. Ouoniam potestates utramvis diathesin

phlogisticam aut asthenicam facientes LXIL-IX.) , semper in aliquem locum paullo gravius agunt XLIX.) ; ideo in opportunitate morbi in morbo mortis perlCu lum Pro diathεseos magnitudine, aut loci magis laborantis utilitate suboritur. Sed magnitudine data diat he- Sis, quam maxime aequalis tutior. Quae nunquam necessarium vitae instrumentum, nisi instante periculo, paullo gravius urget. Hinc maxime peripneum monia , a poplexia, pleuritis, eresypelas, podastra, ubi hoc utrumque gravius caput adficit formidini. LXXXVII. A cummunibus morbis locales Cum ymptomatis segregandi, & supra LXXXVI.-V.) ms-nita huc transferenda

De medendi ration3 communi.

lium imminuere , asthenicae augere incitationem est, eo usque dum id huius quod iis eκ tremis medium bonae valetudini convenit, reponatur. Nullum aliud medendi consilium communes morbi recipiunt. LXXXIX. Ut utraque diathesis ab eodem noxa um

50쪽

εκcitantium opere LXIV. - tantum magnitudine'

vario nanciscitur ; sic eadem quoque auxiliorum, actione , ei qui nocuit contraria magnitudine, utraque pariter prohibet ut & tollitur. Ut certo omnium re rum indicio causa, sic & curandi ratio confirmatur. Eadem quae quemvis unum Phlogi Sticum; morbum . debilitantia, omnes; solvunt , eadem, quae quamvisasthenicumi stimulantia . reliquos, omnes tollunt. An

paralysis, quantum medicabilis est , hydrops, quam tum communis adfectus , item podagra & febres non iisdem auxiliis tam. sublevantur , quam tolluntur Z Et an peripneumonia variola , rubeola, rheumatismus& catarrhus non iisdem remediis cedunt 8 Quae omnia in asthenico casui adaugent , in phlogistico imminuunt

vitae vim . Commune utrimque o pug , . nec nisi vocabu , lorum , non rerum diversitas est.

XC. Auxilia igitur diatheseos phlogisticae sunt potes tates X.-L. II. III. debiliore , quam: qui secundae valetudini LXIX') conveniat, . stimulo incitantes; debilitantia compendii. causa in curatione dicen

dae s

XCI. Diatheseos asthenicae auxilia sunt potestates XC ὶ validius, quam ut optimae valetudini con-gxuant LXIX.) incitantes; stimulantia quo Commo dius ab alteris distinguantur , in medendi lusu nomi

nandae .

XCII. Haec XC.-I. eo liberius, parciuSVe , quo magis aut minus diathesis & inde pendens loci adfectus LXXXVI. vigeant adhibenda . Nec singulorum ita dilectus , ut potentius quodque vehementiori cuique malo accommodetur, non habendus. S d nunquam cuilibet uni tata graν torii morbi, & vis cuiusvis curδ