장음표시 사용
251쪽
litans, & penuriam humorum creans . Utque utrum in vis debilitatis genus altero semper, eoque in direct una
secto XXXIV. XLVIIJ, intenditur, ita id in hoc
casu memorabiliter evenit. Hinc antisthenicae curationis adeo exitialis in apoplexi a vis , ut 6aepe non tertiam , nunquam fere quartam, accessionem supe rari pro regula sit receptum.
DCXXXIX. Epilepsiae , paralyseos, Ela a poplexiae
causa est Omnis a Stheniae communis, in paralysi, nisi initio di fine, caput minus , in altera utraque gra viter , adficiens, in omnibus, voluntarii motus instrumenta , perturbans. Quae perturbatio , sive motus deletur, Give minuitur , sive in convulsione auctus vim
detur, eodem redit, & a debilitate, sicut ante CXCI. CXCVIII. explicatum est, pendet . DCXL. Idem quoque , quod per totam hanc mor iborum formam obtinet, medendi consilium est, in partes gravius laborantes auxiliorum vi potissimum, quantumve fieri potest , directa. Ad prohibendas igi tur undique formidabiles, i& periculi plenas , accessiones; quantum huius mali particeps 4ndi recta sit debilitas, quantum cum hac directa concurrat, item
grandis aetati β naturale opus , recordandum . Itaque nimius omnis stimulus sic, ut corpuS tamen robore
aur , & recta debilitas caveatur, fugienduga stimula trix medendi via modice Sc adcurate insistenda ; an tiphlogistica velut exitio futura vitanda ;-, si quae stimulorum formae, sive longo, sive nimio usu, suam ad naturae normam facultatem incitatricem perdide runt , iis aliae, quas incitabilitas, nondum iis detri ta, recipere adhuc potest, sussiciendi; scilicet cibo .eum, potioni, stimulorum dios ibit lorum .s genera in
252쪽
Orbem commutanda , de , in usurpati recentius cuius. que defectu , ad iamdudum omiSSOS recu Irendum .
DCXLI. Tres, de quibus agitur DCXXVII. DCXXX H. DCXXXVi L morbi e ple thora, ca
put impetente , Cerebrumque Comprimente & nocente, nasci , Vulgo creduntur. Sed, praeterquam quod
plet hora nusquam , ubi credita est , existit CCXXIl) quo modo extrema, qua hi morbi, incidunt, aetate, vel interdum in epilepsia debiles & famelicos pueros adficiente , sanguis abundare CC. potest An
in his cibi, qui solus sanguifica materia CXXXI. est , inopia , in illis iamdudum , vigor praeteritus, sanguinis abundantiam, & non contra penu riam , creer ZDCXLII. Ut non plethora , ad eosdem eXcitandos morboS, sic neque SangUinis aut Seri super cerebrum effusio pertinet. I aec satis quidem frequens est , sed ultimus eventus , non prima causae origo . Quin &similis effusio omni vasorum ex magna debilitate la-Xitati communis subest .
DCXLIII. Trismus tetanus minor est,. Contento maxilla inferior vicinisque locis spasmo. Hic rarus adfectus sine aliis aeque conspicuis est utpote formidabile febrium vulnerumqWe symptoma. Idem, ubi hoc fit, sub febribus tractabitur, ubi illud, mali ne localis, an perpetui morbi sit, quaeretur ., DCXLIV. Quia nunquam protinus post ad aet nvulnus, sed hoc vel sanato, vel interposito satis magno temporis intervallo, solet accidere i igitur, aut I
253쪽
ilolore magno , moratoque, qui semper plurimum de bilitat, aut e X ea, quam antisthenica curatio solita creat, debilitate, aut e caeca in generis nervosi materia labe, nascitur .
DCXLV. E debilitate esse, fidem Dei unt , omne Spasmi genus semper in debilitate positum CLXXXIX. DXC. , nulla tetani , qui idem prorsus adfectus est, magnitudine tantum differens CXCVII. CCXXVIII.)origo alia, denique huius pariter , & aliorum omnium spasmorum , curatio stimulatrix felix, infelix antisthenica. Caetera huc attinentia , si qua reliqua Eunt, sub te tano deinceps e Xyonentur.
DCXLV L Totanus asthenia est , eoque semper re Eta vel eventu debiles adficiens ubi, modo conscia mente , modo non , nunc laborante spiritu , nunc immuni mali, totum corpus, Vel cervix, & vicinia
tantum , alias antrorsum, alias retrorsum curvantur,& a rigido spaSmo te non tur.
DCXLVII Teianus frigidiorum locorum, ut Eu ropae Septentrionalium, rara, huius meridionalium calidiorum frequentior, in ardente plaga frequentis sima, proles est. Rarus, qualis apud nos est, vi K consuetam aliis communibus morbis debilitatem , se quitur; contia fere semper ex insolita illa, quam Iacerans vulnus , fra et i s ossibus, efficit, debilitate, eius, quae ante fuerit, vel in curationis cursu, lar te inciderit, debilitatis summam intendente, nasci Rur . Ad frequentiorem, magisque etiam freqMentis sinum, qui plagae ardenti familiaris est, conciram
254쪽
Hum, potentissimae noxae debilitatrices , plurimae que, Si non universae, concurrunt. EX his longe potentissima est intolerabilis , exercitationem aut laborem subeuntibus , quos solos fere, maXimeque servos, infestat, ardor. Hinc, vel sub minimo quoque motu, fatigatio, sudor; e sudore sanguinis, & aliorum humorum , penuria, paritur . Ex omnibus his toto Corpore, ac proinde in ventriculo , languor. Languen te ventriculo, pusillum cibi desiderium , isque , qui alia humorum penuriae causa est, vel non accipitur, vel reiicitur. Haec omnia, ut & mentis pariter &Corporis quietem , in tali rerum statu inevitabilem , dumma toto corpore debilitas subsequitur . Cumque maxime diffendens noxa, ardor, caput prae caeteris locis, & motus voluntarii, sive circa hoc, seu dissi
ea magis , instrumenta, premat, ea causa eSt, quod urgens, urgens maxime symptoma , spasmus, Sedes
relatas XLIX. occupet. DCXLVIII. Quemadmodum tetanus ab omnibu*debilitantibus noxis, aliter alia, plus minusve valen itibus CLIIL , concitatus, omnium asthemarum in
Giar, a debilitate causa continetur ; & omnes a Stheniae ab auxiliis, totum corpus sic incitantibus, ut partem laborantem quam maxime moveant, auserun 'tur sic eadem tetani , quantum quantum ignorati, ratio est, eadem in eo naturae simplicitas deprehen 'ditur. Quod si summis hic auxiliis opus est ea res non totum morbum in spasmo positum, totam eius sedem ly borantes, esse musculos XLIX.), ostendit, sed ingen
xem ubique debilitatem, in illis, quam pari alio IO CO , maiorem , lege relata , XLIX. , commonstrat.
XLIX. Ex supra relatis CLIII. Ciau ) , po e
255쪽
quam tetanus incidit vigetque, de clausis trismo den tibus, ad imbecilliores, minusque potentes, Cibi, potionis, & similes alios, qui in minoris debilitatis morbis saepe satis ad salutem sunt, stimulos, nec adi tus , nec usus est i ad potemissimos igitur protinus, & quantum maxime diffusibi Ies , decurrendum, hos que dare nulla copiae, ne ipsius opii, ratione habita; donec totus tum Ritus sedabitur, non cessandum . γmedicinam dandi, & morbi finis idem .. Febres intermittentes. DCL Cuivis labri intermittenti communes sunt . vel saepe post aliquam e vicinis paludibus, vel simili soli vicini statu labem, saepe e solo frigore, alias
calore solo, Cum utramque temperiem noxae asthenicae communes , comitantur, acceptam, accessi
nes, frigore, calore, & sudore constantes e post mali pro tempore solutionem vel remissionem cum exas peratione memorabili repetentes; in frigore manifestam debilitatem declarantes ; in calore fallagem vigoris speciem prae ae ferentes ViX unquam, certam adamussim redeundi horam, servantes; sed citius in maiore morbi vi, serius in minore redeuntes; haud raro remittentem, imo & continuam formam, incursu suo paulatim adsumentes &, e contrario, nonnunquam Sine cura, saepius imperfecta curatione, in quintanas, Septanas, nonas, seXtanas, octonas a.decanas , ante morbi finem transeuntes.
DCLI. Quae sebiis huiusmodi DCL) quarto quo
que die , quartana ideo dicta , quam , quae tertio, repetit , idcirco tertiana nominata, mitior est, L
256쪽
haec, quam quotidiana quae sic, quod quotidie re dit, adpellatur. Peior morbus in remittentem auccontinuam formam degener, quam dilatis accessionibus, interposita intervalla producens ; formaque &typho cuiusque febris datis, universum genus in ca-Iore coeli, quam trigore, frequentius simul & sae
DCLII. Hoc febrium genus toto frigo e in debilitate
Positum esse , symptomata , no Xae excitantes, & cu ratio, sive proSpera , hi ve contra, declarant. DCLII L. Incipit morbus δc accessio quaeque a Seia su frigoris , summo caloris desiderio, tremore, cor Poris tremebundo Succussu, pallore, cutis aridae contractione, tumorum, quae sorte ante fuerint, diminutione, ulcerum e Xsiccatione, mentis inopia, inconstantia, quandoque delirio, sensus, hebetudine, animi languore, motuum voluntariorum torpore , animmi pariter & corporis, ne ab intervallis quidam Seiuncta inertia, denique manifesta universarum actio
num debilitate. DCLIV. Si terror, horror, cucumeres, melones frigidi, fames, crapula, cibi concoctu dissicilis materia , ad accessiones iamdudum intermissas reducendas plurimum posse, explorata sunt; si in frigidis Iocis, ubi frigus potissimum offendit , male vestita, famelica, & labore fracta, plebecula sola fero morbo implicatur; si in calidis orbis plagis ii prae caeteris, qui debilitantibus omnium generum noxis maXimae patuerunt, eodem corii piantur ; si in humidis locis lautioris victus geners & genialibus poculis curati, immunes morbi evadunt, aquae potores de parciore victa attenuati eum in primis experiuntur i eae inni'
257쪽
res res, quam hic morbus non a calore & humore solis, sed etiam a frigore, nec ab utrovis Solo, sed ab omnibus noxis debilitare solitis, solito omnium astheniarum more, pendeat, ostendunt . DCLV. Porro, si omne purgationis genus, quoties eius periculum factum est , haud ambiguae noxae esse deprehenditur ; si sanguinis detractionem vix quisquam sanus vel tentavit; si, ante deprehensum Pe ruvianum & similis operis cortices, variae potiones
validas satis feliciter adhibitae sunt; & nunc quoque omni cortice stimulos diffusibiles longe plus posse, quin & illum saepe deficere, hos ad salutem efficaces esse, compertum est ex hoc quoque argumento rum genere reque certa, nihil in hoc morbo a reliquis astheniis diversi esse, sed noxis excitantibus, causa, & curatione, prorsus iis convenire, solidissime convincitur. Quod si symptomatum specie differt; in nullam naturae differentiam, ac ne quidem insolitum quicquam Ostendit; utpote cum omnes aStheniae relatae, quantumvis eaedem esse demonstratae sunt, similiter tamen inter sese differant; nihil usquam, Veri habeant, nihil doceant symptomata. Nam ab eodem secundae prorsus valetudinis statu quemadmodum eaedem prorsus actiones sanae pro fluunt; sic illo, vel ut augeatur, vel ut imminua tur, eius Cau Sa, mutato, actiones a sanarum norma in omnes species ita mutantur, ut nihil tamen in causa, sicut vulgo creditum est, diversi, nullam nisi magnitudinis, differentiam indicent. DCLVI. Sic quod spasmus, convulsio, tremor, inflammatio ex imbecillitate, sanguinis profluvia, cibi sublatum desiderium, sitis, nausea, vomitus,
258쪽
& reliqua quotquot sunt, ab una & eadem carim: proficiscuntur, unoque & eodem auXiliorum opere solvuntur, a C ne in morbosi status serie quidem ita debilitatis gradus e Aprimunt, ut ullus inde sumen dus ordo videatur ; id omne modo dictum confirmat, di per rationis similitudinem, febrilem quoque sta tum, modo maioribus, modo vix conspicuis, apyre ditae intervallis, quod &aliis plurimis morbis usu venit , inter Stingui, non ex causae proprietate, Sed causae variante vi , demonstrat. Si febres modo febrilem impetum intermittunt, modo remissius faciunt, modo , hoc minus evidenter praestando, prope con tinuato impetu procedunt; an in his inomentis a po dagra, quae nunquam pari impetu procedit, Sed subinde remittit, saepe , salutis aliquo intervallo reli - , saevius dein repetit s an ab asthmate , cui idem prorsus accidit, ulla re cuiusquam momenti, disse
runt ' Et quid in dispepsia , in vomendi saepe vehe
mentia , & reliqHorum signorum saevitia , quam Sum mi leni minis inter alia intercurrere, consuetius est, Eandem habet prorsus pertussis, eandem tussis ipsa rationem . Denique quotus quisque omnium sive sthe nicorum, Sive asthenicorum, morborum est, cuius impetus morbosus ab initio ad sinem idem perma neat Nullus est. Nam, ut vita in omnibus eius Statibus semper potestatum excitantium actioni respondet, & tam periculum morborum, quam hi ipsi, pro minore iusto vel maiore illa, superveniunt; ita
morborum , postquam acciderunt, cursus eandem nor mam sequitur, modo intenditur, modo remittit, mO
do pro tempore interrumpitur ; perinde ae in hoc se
259쪽
MEDICINAE.DCLVII. Quarum causa est, omnium astheniarum , sive febrilium, sive non febrilium, communis; sed ita directa , eoque modo insidens, ut, post aliquot horarum intervalla , febribus omnis vis abscedat, vel imminuatur . Quod ideo sit, quia noXae eXcitantes
pro eadem ratione vel removentur, vel leuius incumbunt ; uno verbo pro tempore augetur incitatio . Uariantium typhorum materia Varians non est causa.
Quo enim modo, si id ita esset, idem casus omnes aliquando intermittendi , dein remittendi, dein prope continuandi formas, & contra, percurreret An quae singulas formas facere fingitur materia, ad alteram formam faciendam in eam materiam, quae hiri enecε3saria ponitur, mutatur' Αn, vapor, vel, ut aiunt, effluvium eX animantibus submissus, qui ty- rhum quemvis, eoque Aegyptiacum, creare creditur; xli hic in intermittentem & remittentem naturam versetitur , etiam in inquinamentum palustre, quod eam formam efficere iudicatur, una commutantur ' Potiusque, qua quamque primum fecit materia , ea permanena
alienati forma origo evadit' Si hoc sorte placeat , quomodo eadem causa diversos effectus edat 8 Si illud, quid, quoties forma febrilis mutatur , toties eius causam , materiam , quoque mutari, quod ulla ratione recipi possit P indicium est Z Inquinamenta
non in causa esse iam ante demonstrata. Effluvium, seu vapor animalium, pariter a causae ratione abes
se mox evi cetur Z Quin & nullam aliam, intus receptam, materiam hic aut ubi vis, offendere, solamque incitationis mutationem omnium morborum toti Ccrpori communium originem perpetuam essa, Vali
diasimis argumentis convictum est.
260쪽
DCLIX Ut in accessionum reditum inquiratur huic febrium formae proprium non est, uti pyreκia , vel adfectus communis, post eiuῖ pro tempore solu tionem , redeat idem podagrae , quoties salute re ducta, morbus redintegratur , usu venit, &ob eandem quidem causam L Quemadmodum enim per roboran tia repelluntur hi morbi, sic per debilitantia, quae Prima eorum origo fuere, reducuntur. Sic , ubi sibi morbus permittitur, ubi debilitatrice curatione tra ctatur, pergit redire; ubi cortice per uviano,' cer tiusque vini formis, & diffusibilioribus stimulis curatur, dc ea Curatione , quoad vires prorsus firmen tur, non desistitur, nunquam redintegratur DCLX. Tertianae Scottae verna sins medicinis Procedente tempore, calores prius lecti de in , adve niente aestatis , solis, in intervallis cibis & potione modica, trium fere mensium spatio, decedunt. In locis omnibus propius meridiem admotis saepe cor' lex Peruvianus , Cum ei tota curatio creditur, frustra est , nec nisi perquam diffusi bili bus auxiliis tol-
DCLXL Frigoris maxima debilitas, caloris minor ,
sudoris qui in salutem pro tempore desinit, minima, est. Hinc in leni morbo quemadmodum frigus ma Nima noxa est, ita iucundus lecti solisve calor , eius effectum paulatim adimit, paulatim vires elicit. Eo 'dem cor & arteriae paulatim concitata , maiore demum in perspiratoriis suis finibus vi suscitata , no centissimo symptomate sublato , calorem , dein sudo
DCLXII. Ubi maior morbi vis est; haec DCLXL frustra habentur, &, nisi validissimis auxiliis adhibitis a