Praelectiones in diversos morbos chronicos

421쪽

MORBI INFANTUM.

Inter morbos insantum & puerorum recensentur ii potissimum, qui juniorem hanc aetatem ad decimum fere an um aggrediuntur. Omnes fere infantum morbi ad quatuor caussas primarias reduci possunt, scilicet ad

Metonium sive picea illa materies, qiuae primas vias in insantibus obducit, eXpurgari penitus debet, antequam nutriatur. Id quod sequentibus modis perficitur. 1 Lacte materno, statim post pastunt hausto, quod utpote serosum adhuc & tenue, vim solventem & purgantem habet , ad eliminandum meconium summopere proficuam. ab Si autem laete hoc recens natus infans viduetur, proderit eidem primis xxiv horis lac nutricis non praebere. Sed 3 propinetur ei aqua saecliarata, aut mellita. Vel 4b uno. j. Syria p. cichorei cum rheo, aqua dilutus, qui intra xxiv horis, totus absumi debet. Si infans admodum debilis aliquo nihilominus nutrimento egere videatur, panis biscosius aqua maceratus, aut lienue decoctum

422쪽

panis, aut panatella tenuis ex pane tollo propinetur.

Etsi probe a meconio purgati fuerint, tamen a lacte postmoduin i gesto, quod in debili ventriculo facile acescit, pessime habere

solent. Lac maternum iacilius serunt, utpote tenuius & tenello aveommodatius. Symplomata lactis acescentis sunt, ructus & scetor acidus ex ore , vomitus caseosae materiae, flatus stetidissimi & sonantes prudendo emissi, borborygmi, dolores colici,

quos ex clamoribus continuis iape repenti,nis, ex crurum ad abdomen attractione, convulsivis motibus in saeie , oculis in somno semiapertis, ore inter dormiendum quasi ad risum composito, subita excitatione cum eiulatu facile colliges. Foeces virides. Lenimen momentaneum post alvi depositionein , aut flatus Emissos. Η in casu opus 1 Materiam acidam partim eliminare, partim inVertere. et) Ventriculum roborare. Μagnesia ni. tri, lapides cancrorum, sapo venetus 6 O. multum valent, si cum rheo eo ungantur: prodes h e. g. sequens pueris P R. Lapid. Cancror. Vel Magnesiae nitri dr. h.

423쪽

M, D. in doses n0. v III. Quotidie tres doles in insuso meliis. vel flor. tiliae propinentur. Item syrup. de cichoreo cum riteo adjuncto sapone venet. Egregie quoque eonvenit sequens pulvis:

Rhei electi dr. β.

Saeuhar. alb. dr. iij. Ρulv. semin. foen. dule. Dup. j. M. CLuotidie duo aut tria cochlearia eos-Dana dentur in pauxillo lactis. In colica infantum ab auido orta, solent nutrices, quin & medici oleum amygdalarum duleium praescribere, quod acrimoniam acidam involvat, nervosque defendat. Verumetii pro eXiguo tempore dolorum lenimen quatur, nihilominus caussa morbi augetur, laxitas videlicet ventriculi, pessimaque acrimoniae species ex acido lactis & oleo nascitur, n*vorum dolorum scaturigo. Hinc olea ejusmodi nunquam danda sunt, nisi forte convulsito ab acido orta instantaneum auxilium postularet, ubi iudieatio a praesenti periculo

desumitur. Praeterea alia esst admodum prava consue,tudo in doloribus colicis optata exhibendi. Hae eqim ratione.

424쪽

ab Cum adcurata dosis statui vix possit. saepius peccatur, uti ex observatione sat frequenti patet, infantum ob datum optum ex a poplexia mortuorUm. 3) Si etiam dolorum lenimen obtinea.

tur , attamen manente eorundem Caussa , eaque altius infixa , nil proficitur. 4 Optata alvum, cujus crebrior solutio in doloribus ab auido ortis mirifice prodest, supprimunt i Cum Opium sanguinem versus caput urgeat, vasaque cerebri dilatet, infantes ex crebro ejusdem usu redduntur 1lupidi , uti pariter experientia frequenti constat.'D Opium vires ventriculi & intestinorum dejicit ,.quas tamen in malis ab acido per se jam plus aequo dejectas intendere

oportet. Dentitio.

Mense septimo & subsequentibus dentes prodire incipiunt.

425쪽

Signa & symptomata dentitionis futurae

sunt. Insans papillas nutricis mordet, digitos, aliasque res ori imittit, Os calet, rubet, gingivae in loco dentis prorupturi in tumores elevantur. Saliva prodit copiosa, labris, convulsio, alvus aut stricta nimium aut laxa, Tonsillae, genae, Oculi rubent, tument. Prognosis : Si plures dentes simul prorumpant, convulsiones , comato sum quid, α demum a poplexia supervenient. Insantes valetudinarii , debiles, debilibus nati parentibus , dissicillime dentiunt. Item pluuS constipata dissiciliorem , laxa vero longe faciliorem dentitionem facit. Caussa proxima est inflammatio gingiva rum , & tensio membranae dentibus super-

tensae.

Indicatio ergo est: ab Inflammatas tensasque partes emollire, aptasque reddere, ut facilius perrumpantur. Idque tandem, si per se fieri non possit, arte ipsa perficere. a Nervos irritatos & in consensum tractos sopire. Hinc juvat gingivas oblinire

melle tepido, syrupo violarum altheae , butyro recenti addito succo portulae. sedi major. Nervos autem compsnit syrupus e me- collio, diacodii; omni media hora datur co chlear

426쪽

ςhlear cosseanum et litterim tamen atteiaden chim, ut alvus semper aperist servetur clysmatibus, vel syrupo mannato. uod si symptomata perstent, sola gingivarum supra de tes dissectio superest, quae Omni prorsus periculo carer. Hac ratione tensae membranae

relaxantur, ipsaque dissectio vires venae sectionis localis subici uodsi comatosa assectio adsit, labia, gingivae, totumque fere corpus livescat, illico vena secanda est, aut ponenda ad maxillam hirudines sunt. uenaadmodum lenis di arrhoea morbum reddit tolerabilem, ita profusa nocet, vires eXhaurit, inde ta-hien convulsiones ex nimia inanitione oriundae sequuntur. Hinc nimiam diarrhaeam dia-codiatis moderari oportet. Antequam signa dentitionis adpareant, prodest si gingivarcipius durius perfricentur, immisso tapius a nutrice digito, aut re quacunque duriori. Si vero dentitionis symptomata jam adsunt, gingivae inflammatae dolentesque sint, mere emollientia juvant. Hisque nil proficientibus , venae sectiones, hirudines, aut ipis gingivarum dissectio sola juvabunt.i Sunt qui incon. vulsionibus infantum a dissicili dentitione oristis vesicantia suadent; sed bacchantis potius,

quam sanantis medici est, stimulum tam aerem tenello irritatoque corpori insantili admove.

427쪽

vere. Foeees virides in dentitione apparentaeque ac in malis ab acido. Virorem foecum in dentitione potius a bile convulsivo modo e vesticula fellea expressa deducendum existi

mamus.

et Volatilia e. g. spiritus cornu cervi in epilepticis motibus a dissicili dentitione oristis infida videntur , irritationemque potius

augere, quam sopire Valentia. 3b Ad septimum aetatis annum usque Iodentes prorumpere solent , hoc ergo dentium numero egistente, aegritudines pueror uni in disseilem dentitionem rejici non debent.

Vermes.

Omnis aetas ; praecipue autem in Antilis vermibus tape infestatui.

Vermes nocent

I) nutrimentum subtrahendo ab humores suis excrementis & exuviis inquinando. Intestina irritando. ui vermibus laborant, morbis acutis, item variolis gravius afficiuntur. Caussae sunt: haustus aquae impurae, paludola, seminibus insectorum replete. Fru. eius horaei, caseus, lardum &c. Ovulis inse-MOV miti T. II. D d eto.

428쪽

ctorum insectum. Carnes fumatae. Esus pisecium eorum , qui plerumque taenia laborant,& in quibus semiua novarum tinearum latent. Coctione, assatura, vi ventriculi non destruenda. In regionibus illis, ubi piscibus ui plurimum vescuntur , frequens admodum tenta

est. Ovula haec facile excluduntur in lio tui. ne mucoso , sedentstrio, debili, corpore infantili, puerili, foemineo. Sedes vermium plerumque est in ventri. culo & intestinis, licet ubique locorum in corpore lium ano vermes aliquoties fuerint deprellensi. Species vermium plures sunt, qui communiter hominem infestare solent, sellicet ab Ascarides vermiculi albi, utrinque in te ne acumen desinentes , valde exigui , iis simillimi, qui in caseo putrido copiosi repe. riuntur, in intestino recto, subinde & in colo haerent numerosissimi, etiam eXtra humanum corpus in paludosis locis & ad radices

putrescentium plantarum notante Linnino reperiuntur. Pruritum in ano intolerabilem excitant. Saepe in f seminis ex ano prodeunt, & circa genitalia pruritum, fluoremque album exuithnt. Inde a scarides vaginae uteri. Secunda species est ibricorum terrestrium Frequens est admodum hic vermis, in

429쪽

iii hominibus, siliisque animalibus, praecipue in canibus. Lumbrico terrestri , admodum similis, licet speeie differre ab eodem vi.

deatur.

Tertia species est tenta, quae eX pluribus portionibus semina cucurbitae reserenti. bus compositae est , quae ideo vermes cucurbitini appellantur. Tales tentarum species sunt, scilicet tenta solium vel tenta vulgarrS. L. & tenta lata Lm. quae in homine rarius , saepius vero in canibus deprehenditur. Mi- , randa tape est tentae longitudo, scilicet multatum non raro ulnarum. Sedem habe in Omnibus intestinis, quin & in ventriculo, atque acutissima sua longaque proboseide intestinis frequentissimus est in cauabus, ovibus & pi stibus, fetibus aliasque Variis quin etialii ex tra animalium eorpore in aquis deprelion

duntur.

D. Daretius in intestinis recens nati coniculi cujusdam invenit, unde tenta inter mora bos etiam conatos subinde numerari possunt. uarta species est ascariae lumbricoides ,

ab ascaridibus supra descriptis sola majori longitudine differt. uinta species est fasciola ine malis ,

quae tentam refert, sed articulationibus, si voportionibus cucurbituris carentem.

D d a Sex.

430쪽

qeto Sexta species Gordius aquaticus , δε- inmurm qui sortioribus purgantibus abigitur, aquarum potissimum incola. Septim i Tris lurides Rodereri geschwal te Wiirmer luee ultiores tres species rari O- res sunt. Quibusdam annis morbi verminosi quasi epidemici sunt, morbosque alios epidemicos

graviores reddunt. Nocent autem

ij multitudine & magnitudine unde, fames saepe canina, nutrimenti subtracti O. ab Mueo, cui tanquam nido inhaerere solent, morbi muco intestianorum oriri soliti, e. g. coli ea, Obstructio, vomitus.

32 Μotu, reptatu, lactuque , Jd quod

fit, si nutrimento careant, aut 'alimentis ipsorum indoli adversus molestantur. Universiim fumatas , salitasque carnes , vina acida, allium, anisum, liquiritiam, taccharum , Vermes haud ferunt, lacte autem delectantur. Symplomata sunt numero lasma a magnifieo Ρrofestare de Haen diligentissime collecta, quae inter sequentia frequentius Occurrunt. Dolores colici frequentes, leviores , absque manifesta caussa repente orti, salivae in os copiosior assiuxus , mane imprimis &