Dissertatio inauguralis medica de oscitatione ut signo in morbis

11쪽

de tatione, vinguo is mortis. III. VI. At coniunCha cum maiori oris rictu sub oscit, tione inspiratio profunda f. lIs. longe profecto

maiorem musculorum numerum in conspirantes agit motus. Nolumus autem eXspectari hic a nobis amplam singulorum horum muscatorum recensionem ; quum eadem omnes physiologici scriptores locupletissime perfungantiar, compliari Um Pectoralium , inprimis intercost alium, nec non abdominalium communem in agendo concursum demonstrantes. De hoc autem seorsim moneri se patiantur lectores, quod sub oscitatione, quippe non simplici respiratione, sed maiori inspirationis eYsp, rationisque gradu 9 cit plures hic, alias quiescentes, conspirent musculi: cum spiritui profundius adducendo inseruientes, scaleni, trapezii, mastoidei, ceruicales descendenteS, pectorale=, leuatore S costarum, serrati superiores , aliique nonnulli; tum immitem validiorem adiuuantes eX spirationem, sacrin lumbares, longissimi dorsi, atque quadrati. Quorum singulorum varias agendi nationes eX Anatomicorum demonstrationibus repeti oportet d).

B et g. VII.

oscitationem producentium mechanismum exposuit cese. berrimus Aug. Frider. WALTHER, in Dissert. cito. g. II. sqq. eui adiici oportet illustrem Alberi. de A ALLEn in Primis li

PRAESIDEM in Dissert. citat. g. U. & UI.M Huc quoque conseras modo laudati de Ii ALLEn Libr. cit.

3 CCXCI. de CCXCUI, de excellentissimi Christiani GOuliebxvDwaoli Institutiones Ph stologiae, g ψ I. Ex 4 a. & prae reliquis Magnifici pRAEsIDis Dissert. citat. g. II. dc III.

12쪽

ΙΣDissertatio inauguralis medica,

At in tanta tamque amplissima musculosae actionis, quae ad oscitationem pertinet f. V. VL), complicatione, quae non sine singulari efficacissima.

que omnium actionum vitalium naturaliumque adfecinone fieri potest, quis non insignes in uniuerso corpore humano ab Oscitatione excitatum iri mutationes ominetur' Considerate modo, ni taedet, lectores, tot tamque multiplici Um mUsculorum, quos norninatim tantum attigimus .cit.), cum diffusisti. mi S neruorum generibUS, qtlinto, octaUo sitae vago,& intercostali, mutua ea qtae arctissima commercia; expendite respirationis grauissimum in omnes reliquas machinae nost rae functiones imperium; intueamini denique varias, quae itidem eXinde san guini humoribusque circillantibUS accidunt, vici 1itudines mutationeSque, ne 9 Ue profecto erit, cur diuersos istos oscitationis effect US, tam generialeS,supci tori loco I. IV.) iam recensitos, quam specia-liores quosdam, protinus breuissime eXPonendos, magna prosequamini admiratione.

. g. VIII Nempe inter has sngulares, qui in oscitantibus eueniunt, adsectus, primo lubet nominare loco eos, Vnde Variarum capitiS Partium actiones immutantur. QUO nomine inter Oscitationis comites referri oportet auctiorem saliuae eXcretionem, a glandulosis ipsius pro uariis, per agentes circumiectos musculos compressis, inductam e) ; porro Ieuem

ν Ad physioIogiqas redones hoc phaenomenon expendit

13쪽

de Oscitatione, ut signo in morbis. I 3

quandam interdum illacrymationem , a similibus caussis oriundam L, tum auditUS grauitatem, quae

eXternae meatus auditorii sub oscitatione coarctationi, & maiori tubae Eustachianae apertioni debetur g); ipsam denique deglutitionem prorsus interceptam, nec non loquelae tum mam difficultatem &ad distinctos sonos producendos ineptitudinem, Uae quin oriatur, fieri non potest, quum ipsis his

actionibus alias destinati musculi hyoidei, pharyn gei, & laryngei sub oscitatione, ut supra ostandimus 3. V. , potissimum in motum agantur h).9. IX. Sed in reliquo, quod superest, corpore itidem

Uaedam partes, earundemque varii motus singulariter ab oscitatione immutantur. Quandoquidem non solum uniuersa respirationis organa hoc subactu variam sv betin t mutationem, uti iam eX supra

disputatis β.VI. patuit; sed speciatim quoque dUm

oscitatur, pars asperae arteriae intra pectus retroce dit, aer copiosius pulmones subit, omnesque bron-

D Denuo hic excitandi sunt celebratissimi viri, wALTHgn &a LagRTi in Dissertationibus citatis: prior g. XVIII. de posterior, . IU. g Huius quoque phaenomeni mechanismum subtiIius incitaris scriptis tradiderunt Magnificus PRAEIEs, LXVIII. WALTHER . VII. ct a Lar RTI i. III. O Hie etiam videsis ante omnes WALTHEn NAM Disserim risen em ll. ad V. A VIII. cui addi potest a L sh AT 1 in Dis citat. F.lII. Sc sequent. , b

14쪽

chiorum ramos quaquauersum in longitudinem J, titudinemque distendit, Eoque modo sanguinis per

pulmonalia vasa transitum celeriorem Vegetioremque i) reddit I. IV, . Simul vero amplissimum illud transpirationis insensibilis genus, quod a pul

monum vasculis exhalantibus efficitur, a fortiori, dum remittit os ditatio, eX spiratione, copiosius &profusius euadit, saepiusque sic spissiores stagnan. tesque humoreS , pneumoni clam viscus ostendentes, emcacissime discutit e Spellitque h). De conii lio denique tacemus hic, ut breuitati prospiciamus singulares intensosque, qui hic conspirant, diaphragmatis, peri cardii, intestinorum, Omni vimque visce. rum abdominalium motu S: quippe qui eX respira

tionis theoria, quam Phy siologi tradunt, Medicorum nemini incogniti obscurique elle debent U.

s. X. Verum enim vero perpaucis adhuc variorum horum motuum, ad Oscitationem perficiendam concurrentiUm, cauilae proximae atque Ocientes res anteuoluendae; quandoquidem eaedem ipsae saepenumero aliorum quoque adfectuum, si ibinde humanum adfligentium corpus, rationes complectuntur, eoque nomine ad aesti mandas eorundem morborum diagnoses Prognosesque Praecipuae sunt com-

η Plenius omnia haec dispimuit saepenumero iam laudatus wALTHER in Dissert. citat. g. IX. & sequent.1M Hunc effectum in primis euidentissime demonstrauit modo citatus wALTHEn in Dissert. alie Vat. g. XIII. U Seorsim tamen & haec phaenomena exposuit iam di ilus celeberrimus WALTHEn in Dissert. cit. f. XIV. ad VI.

15쪽

de Oscitatione, ut sim is morbin Is

utilitatisque. Atqui hic ea repetentes animo phaenomena , quae oscitationis sunt incita. menra IL , haud leuibus incong 1isquoe argumentis videmur nobis uniuersum Omnium canu rum, unde ad oscitationem impellimur , apparatum ad sollam rectissime deferre lenissimam fibrarum musculoso- neruos ruin, motui respiratorio & maxillari destinatariam, irritationem, a progressivo fanguinis atque fluidi neruei per easdem motu quo modocunque, sed leuissime tamen, retardato atque impedito excitaram , & cum anima, obscuro tarr- tum sensationis genere, communicatam m). Quo rum impedimemorum, profluentibus per vascula humoribus obieetarum , quum plurimae porro eS- se possint causae, haud adeo mirum esse oportet cuidam , qui fiat, ut naturali non solum actionum vitalium torpori, verum etiam haud paruo mo borum numero frequentiores superueniant oscita

s XL.

Proinde quoque quoniam hae ipsae oscitatio. ς q. X. eiusmodi sunt phaenomena, quae, si in corpore humano eueniunt, sensibus deprehendi, &ex quo m praesentia eorundem etiam caussae g. ut praefentes, colligi possunt , apertae est destionstrationis, per ipsemAni notionem philosopU-m' obscuram hanc intricatamque ossitationis aetiologiam enodate distincteque explicuir Magnificus FRAEs Es in D sferrat. citat. I. XIII seqque quocum ramen conferendus quoque est saepe laudarus, illustris urata in infigerraccitat. s. XUIIS XVIII.

16쪽

16 Dissertatio tuauguralis medica,

cani, Mediciam Oscitatione, ut signo, commodissime uti posse. Verum enim vero quUm ea corpori S nostri sit conditio, is stat as, Ut omneS Omnino, quae cunque accidunt, mutationes certo quodam & per ipsius machina: humanae rationes definito modo inter se conueniant conspirentque: sequitur exinde euidentissime, ut eX i psa hac conspiratione consensuque haud dubia intelligi possit coniectura, cum eX

quibus praeteritis motibus, tanquam caussis, ipsae oscitationis ortae fuerint caussae; tum qualeS nouae ex iisdem his ipsis futurae in humano corpore sint mutatione S. EX quo apparet, aliquid etiam adminiculi in oscitationum consideratione medica esse positum ad praesentem, praegres Iam, Ventu Tamque corporis nostri conditionem perspiciendam. Atqui vero circulatio humorum quomodocumque retardata atque impedita simulque obscura sensiatio ingrata inde concitata, Oscitati unum quippe caussa I. cis.), qualibuScunque adfectionibus humanae sanitatis morbosis iure meritoque inserenda est; sic illi in Ρathologorum scholis locupletius demonstratur: unde vel ipso hoc nomine Oscitationes inter

morborum Aua haud postremum occupabunt lo

cum.

f. XII.

, Ad faciliorem itaque morborum, diuersor Umque, quos iubeunt, statiatam intelligentiam Oscitationurn indicia impraesentiarum eXposituri , & ad physiologica , quae iam commentati sumus I. III X.), dogmata amplius e XactUri, ut concinnior explicatiorque nostra sit disputatio, duobus inprimis ge-

17쪽

de Ositatione, ut signo in Morbis. IIneribus omnem hanc signorum, a singulari huiu modi oris hiatu petendorum, uniuersitatem distin. ltam dispositamque sistemus: altero, qUOd Vellat generalem horum indiciorum compleciatur elassem, easque generatim QUOlUat mutationeS, RUaS primariae magi Sque uniuersales corporis humani functiones sub obscitabundo motu subeunt; altero vero, quod per partes quasi eat, eaque speciatim Scseorsim eXpendet, qUae Variis singularibus nostrae fabricae partibus, dum Oscitatur, contingunt, Variorumque morborum Peculiarium praesentiam indo, lemque designant.

. XIII.

Quod si igitur primo praesentem corporis hU-mani statum sub oscitatione generatim intueamur g. XII. , adeoque insolitum hunc motum diagno. sici Am loco habeamus, facillima e collectis comparatisque, quas supra eXposirimus g. X. , huius

phaenomeni caussis est iudicatio, adesse iam in nostra machina quantulam cunqiae omnium actionum Vitalium, motus nempe circulatorii humorum fluidique ne ruet, itemque respirationis dissicultatem, undecunque productam , arctissimoque vinculo cum hac conneXam obscuram torporis lassitudinisque sensationem est. & III. . Caue autem, eXistimes, in quotidianis, torpidorum, segnium, dormi-turientium, aut adhuc a capto somno semisomnii unhominum oscitationibus haec fieri secus, aliudque illis statuendum esse pretium. Tantum enim abest, ut in his dictae deficiant caussae, ut potius leuissimus tantum earundem gradus, facillime nouo &

C ab

18쪽

1g Dissertatio inauguralis medica,

ab irritatione incitato contra fili musculorum motu tollendus, subobscur in Praedictarum mutationum coniunctarum reddat sensationem. Contra ea fre. quentissimae, continuae & inuitis hominibus acci dentes Oscitatione S, qua S incedinem Latini, Graeci appellantu), grauitate ni ante memorati vitii, vitale S motus nonnihil laedenti S atque corrumpensis, testantur, certissimam foecundissimamque, ni tollatur protinuS, plurimorum morborum matrem euasuram. Vnde etiam Veteres Medici, haud ini donei signorum medicorum scriptoreS, HI PPOCRATES, GALENUS, A VICENNA, aliique οὶ invitos attaque crebriores OriS ad oscitationem rictus morborum cIasii inferuerunt.

Quae vero ex frequentioribus hujusmodi oris hiatibus I. XIII. generatim praeuosci praeiudicarique possint , facile e X ante di putati s 3. citat.) clarum distinctumque es e potest lectori. Quando.

quidem ex grauiori i sti US generiS hil moriam per canales euntium difficultate atque tarditate non solum

fibrae solidae, liberiori fluidi vitalis neruet influxu

interclusae, Pristi inuin naturale amittent robur. laxiore Sque euadent, verum etiam ipsa fluidorum moles

o Ne longi simus, excitabimu8 solum Ioa inem Con dum uAnc suspN in Cosiectis Modicinae practicae eeneraui, Cap. U. s. XX. haec vetea unx auctorum loca indicantem. Oniann Libr. V. Cap. X. ct saepius iam laudas in D: ert. citat. XVIII.

19쪽

de Oscitatione, ut signo tu morbis. I9

moles spissiorem inquinatioremque contrahet mixtionem , passimque congestionibus stagnationibusque effectis, spasmoriam , inflammationum, infarctuumque variorum Origini dabit ansam. Quo nomine haec iam pridem intuiti veterum Medicorum perspicacissimi quidam, hominibus frequentissime oscitantibus imminenteS augurati sint morbos p). Quos secutus e recentioribuS DanieI SENNERTUS,

haud ignobilis auctor: Oscitatio, inquit qM N pandi, culatio es saepe pigritiae saltem signa sunt, aut ex

imaginatione pro ei seu tur: luterdum tamen a caus- fa morbisca ortum habent, ta morborum inparitim sunt praesagia. Cui adiicere liceat Franc ιm duPORT, elegantissimi ingenii poetam Semiologum,& sine merito suo hodie paullo obscurioris nominis, de morborum imminentium signis ita canentem r):

Si praeter solitum macies, aut coFpus obesum, Aut cui iv, aut grauitas, ut 6wΠia plena tumultus, Eque breui somno sepor, aut cutis ulcere foeda es ;Si sudor pectus, ceruicem, cruru, genuue Permeat, aut auimus languet, corpusue fatiscit; Si dolor aut oculas levet, aut praec0rdiu, peὐι1, Aut capitis venas, horrorue perambulat artus, Spiritus aut grauis em repetitus & oris hiatus, Adfore praedicas, adesse in lamine morbum.

p) Conser eundem, quem modo not. Ο allegauimus, scriptorem, eodem loco. In Distitutiouibus medietnae Libr. II. Part. III. Se A. II. Cap. V. pag. 4 7. Edit. Viten bergens. anii. MDCLXVII. κ) In Libris IV. de Signis morborum, Libr. I. Cap. VIII. p. II. Edit. Parisiensis, ann. MDCLXΣΣ1 v.

20쪽

Dissertatio inauguralis medie

Quibus omnibus denique, licet tacite, adsentit etiam Her manuus BOERHAAVE, Vir in tantum laudandus,

in quantiam omnibus paene reliquis Medicis do UTina & celebritate antecelluit, a lassitudine in lita &corpore torpido, qUippe Oscitationis prodromis &irritamentis 9. IL), futuri morbi signa deducens s .

Verum enim vero quum & ipsa oscitatio, &eiusdem caussae suis innitantur cauliis, tanquam efffectus, haud incerta quoque iudicatione, Ope ratiocinii i usti atque e Xacti, praegresiae istae corporis humani mutationes, a quibus praesentes vitiosae oscitationemque essicientes dependent, in Medici notitiam peruenire possint. Generalem itaque

hanc avamnestiorumAΠormn, eX OsCitatione, Praesertim frequentiori, dedUcendorum classem euoluturOS NOS ante Omnia attendere oportet ad omnia ea mutationum , in fabrica nostra obuenientiu In, genera, ct Uae qUalemcUnque motuum vitalium inertiam f. X. producunt. Huc vero, docentibus Pathologis i , pertinet potistimum in genere solidarum partium imbecillitas atque atonia , liquorum vitalium mi Xtio peruersa nimisque si illa & glutinosa, aut copia iusi O maior minorue, vel in uniuerso corpore, Vel in P Uliari tantum ejusdem parte

haerenS, o In IustitutiomGιs medicis s. 898. o Conserendi; verbi caussa, sunt Maegnificus pnarsrs in Fundamentis Papholagiae generalis Seis l. Cap. II. I. XXV. S

Perillustris Gerardus L. B. Dan sivi EapE N in Commentariis in Hermarini. BOERHAAv E Aphorismos de cognosc. emrod. morb. s. Issi. ut alios taceamus.