Dissertatio inauguralis medica de oscitatione ut signo in morbis

21쪽

2Ide Ositatis riguo in morbis. haerens, & inaequali renisu in solidorum vasculo. rum agens compagem. Quodsi vero porro ducibus iisdem Pathologis, in horum phaenomenorum origines inquiras, intelliges, huiusrnodi ilidorum debilitatem, incongruamque fluidorum conditionem, infinitis deberi caussis; verbi gratia, diuturnis vigiliis, immoderato λmno, diaetae lautae, intensio. ri Jongiorique mus lorum motui, eXcretionibus naturalibus aut nimiis, aut parcioribus suppressis ue, inaequali & intemperato ingestorum erga egesta habitui, plurimisque aliis ; quas hic recensere amplioris, quam hae ferunt paginae, instituti esset futurum. Atqui vero omnium singulorumue horum adfectuum pristinae iniuriae, huius vel illius hominis lanitati iii binde illatae', saepenumero quinque per crebriorem oscitationem sui memoriam ita

Medicorum notitiam reducunt.

g. XVI

At profecto, quae in singularibus morborum generibus, indolis euentu Sqtie intuitu, ab oscitationum magnitudine freqUentiaque speciatim manifestantur, nunc porro g. X I. peculiarem eχigunt con siderationem. Qua in re ut eo strictius institu. tum e pediamus nostrum , semiologicas has obser

Uationes Variorum Vetertim recentiorumque Medicorum, quas mi, crebriori repetitaque eXperientia multa dies di mulam litura coercuit ti ,

confirmauitque, secundum summa quaedam moroboram genera sumus expositur Igmen horum

C 3 ducant

22쪽

22 Di Certatio tria tiratis medica, . ducant febres, amplissimurn gentas; subsequantur haemorrhagiae ; tum succedant nam iustillimi gratiis simique congestionurn sanguinearum se rosarumque comites, dolores nempe is astici, rheumatici, arthritici, conuulsivique; hos e Xcipiant omnium iniquissimet & aegre eXplicabilia labis viscerum dei estique in solidis partibus roboris coniectaria; tandem que agmen claudant aliqUOt mala, quae infantes in primis, feminasque grauidas a Ut parturientes infestant.

I. XVII. I n febrili genere f. XV l. qua si regnant oscita

tiones; testibus tam qUOtidiana e X perientia, quam ingenti ObseruatorUlla medicor Um apparatu κ). Cuius phaenomeni natio eo minuS Obscura esse potest cuidam, quo magis qUantuli clan qtae minimorum D extremoriam Vasculorum spasmi, insultus febrilis auctores & velut promi condi, sanguinis motum & insin Xum nonnihil retardant, eoque ipso modo nausculis molestiam creant, torporisque in . ferunt senses ni Oscitationis irritamentum . III. X. . Sicubi ergo oscitauerint eici SINO di aegrotantes fre-ouentius profundita S .non soli tria certissima pro-

nosi praedicenda est febri iis paro Xysmi accessio; sed ipsa quoque oscitation tun insolita frequentia &

Vin' ut excirem hanc nubem 3 Prosectio haud serio velis, nisi longissimam quoque omnium Pilthologorum Sena i o-l ogortimque, qui HIPPOCRATIS temporibuy ad recentis una: in usque aeterem inclai UerVnt, Velis enumerationem. Interim omnia tractenus laudata atque allegata scripta haud incommode lianc in rem euolui postulat.

23쪽

de Oscitatione, ut signo in morbis. 2I

diui urna protractio, niti aegrotantis consuetUdo in ter ludat, grauiorem longiorem qUe sp a Si Ortim febrilium durationem & maiorem, copiosiorem, em- Oaciorem Ue materiam morbificam locupletissimo indicio manis em

At prae reliquis intermittentium febrium genus inter diagnostica, quibus se obseruantibus sistit, signa frequentiores sibi vindicat oscitationes, milero aegroto tam ingrati & molesti hospitis accessionem de nunciantes. Oscitationes, inquit HIPPOCRATEs 3 febres praecedunt, & quidem, ut reliqua illic disputata conferentibus primo constabit intuitu, intermittentes. Grauius tamen hi ipsi graues febris venturae indices, partim in tertiana si ab prioribus paro Xysmis, dum accessum indicant z), partim in genere, ad notiante Laurentio B E LL I No o , in quartana homines inuadunt. Quoriam Phaenomen O rum rationes haud dissiciles sunt e X plicatu, si arctissimum illud mutuum ventriculi cum diaphragmate ceteri Sque respira fontS Organis vinculum, a natUra per vagi inter costalisque paris neruei filamenta ne . reum VII. , patillo attentius intueamur, simulque consideremus, primis praecipue febri am intermittenritim temporibus primas vias cruditatibus variis

24쪽

ra Dissertatio tu auguralis medica,

rundem criticae molestam hancce materiem aut correXerunt, aut penitu S sustulerunt b).

g. XIX.

Tantum vero abest, ut reliquis febrium classibus strae & velut propriae, eaeque ominosae desint oscitationes; Vt potius passim, tanquam Variarum iudicationum medicarum adminicula & argumenta, sint animaduersae. Audite legiteque, ni piget, lectores, quid, exadthematicarum febrium intuitu, Franciscus du PORT , iam supra a nobis honorifice excitatus . XIV ), ex eiusmodi stiperuenientibus oscitationibus, non sine aliorum symptomatum con- rtio obseruatis, praedi Xerit, Vt VateS. Erumpent, inquit c , istis populae, quibus oris hiatus

Crebrior, expassaeque maUus , corpusque per omue Punctio, clim querulo capitis dorsique dolore; Raucaque vox faciesque rubens, laci Imaeque pro O- Spiritus baudfacilis, varis pruritus auris,

Et pauor in somnis tremulus, febris gaee, sitisque s. Praeter haec Vero haUd rarae quoque est obseruationis, in iis, qui a seroso ad pituitariam SCHNEi-DERI membranam, glandulas faucium collique lali. Dales, & bronchialia vasa de cubitu in catarrhales in casuri sunt febres, frequentiorem PlerumqUe contingere oscitationem, imminentis iam insultus febrialis praenunciatricem. Quod utrum que febrium genus quum, sicut e pathologicis constat, corrupto

cris PRAESES in Dissert. citat. q. XXII.

e) In Libro citat. Libr. IV. Cap. XXIII. p. III

25쪽

de Oscitatione, QtAIO iu mortis. 23& stagnanti in vasculis minimis humori seroso lymphaticoque ortum debeat sinam, & posterius in primis masticati 'nis , deglutitionis, respirationisque

organa occupet, minime profecto mirum est, haec ipsa loca, ob perfluentium humorum tarditatem atque lentorem, ad frequentes eXcitari oris hiatus

Praeter ea vero haud infrequentis est obserua. tionis, ut auffor testisque est celeberrimus quondam vir, MichaeI ALBERTI d), quod in febribus biliosis in initio, quando acris haec materia in primis viis

febrin utrimenta dedit, rapuitque in fomite ammam,& febriles protinus excitatUra est aestu S, aegrotantes crebriuS oscitent, & accessuri sui mali indicium exhibeant. Denique fuerunt etiam interdum pe- silen fialas febres, in quibus OscitationeS malum pomtenderunt euentum. Cuiusmodi perquam memorabile eYstat eXemplum apud Pobdornm UERGI. LivM: Subist, inquientem e , aliud pesis genus Romae, ut cum quis sternuisset aliquoties, contintis ocet.

deret; item 9 incitare ut lethale fuit ; pro. pter quod se crucis Ario repente communIre consue. Demunt, s hoc etiam nunc ab oscitantibusAt f . Et Paulo

d) In Dissertatione saepius iam citata, IX. Zj In Libris octo de rerum inuentoribus, Libr. VI. Cap. IX. p g. 39a S 393. Edit. Argentor. MDCVI. D Retinent veterem hunc morem etiamnunc nutrices aliaeque mulierculae, infantum gerentqε cuἔam; quippe quae

26쪽

26 Dissertatio inauguralis medica, paulo post: Oscitantes bi timere ex quadam religio,

ne constat , quod oscitatro ex homuo aut taedio sequatur, aci is, qui febrem habent, sit aduentantis su potius adigescentis febris lualciuw. In quo utroque febrium genere iam memoriato quid causae subsit oscitationum, e X reliqui S euidenter apparet symptomatibus; quae & de varia respirationis difficultate & de euidenti primarum viarum debilitate inordinatoque eorundem motu peris ilico testahitar, eoque nomine vitiosi huius Oris rictus caussae evadunt

Nunc autem porro ad eorum signor Um, qUae variae de morbis haemorrhagicis diagnosi progno

tione desimi possunt, euolutionem conNerienda est oratio. Quippe tam activae vel natUrales, quam pastitiae seu praeternaturales sanguinis effusio nes, ut in scholis medicis vulgo audiunt, siue itistam eX- cesserint copiam, sitae parcius emanatierint Vel penitus fuerint suppressae, mirum quantum omnino valent ad sanguinis ceterorumqUe humor Um per vasa minima progressum mutandUm, retardandum, sufflaminandumque, & hac ipsa ratione eaS parteS, quas natura masticandi respirandique negotio absoluendo praefecit, insigniter adficiendas . X. . Quibus verbis nostris e Xempla fidem clanio. Pri mo itaque si ad naturales respiciamus haemorrha.giis

hiantes insimum recens narorum sauces, dum crebrius

cse irare solant, crucis inno signant, ne sorsan, nescio quid inali, illis accidati

27쪽

de Oscitatione, ut Agno in morbis. 27gias, haud infrequentes earum, cum sippressariam, thim e Scedentium atqUe profusartam, comiteS in Variis obseruationum medicarum scriptoribtis deprehendimus oscitationes crebras & adfatim semet inuicem e X cipientes, & semper intensior uim grauiorumque spasmortam complicatorum P raesenti Um, vel saltem maxime imminenti Um, declaratriceS. Memoratu hanc in rem dignissima sunt e Xempla, a Phitino HOECHsTET NERO , & Vito RIEDLINO relata: quorum prior g Virginem vidit quatuorde-

menstruas pallam purgationes.& hinc in tanta S tamque frequentes & quotidie quarta hora post meridiem redeuntes delapsam oscitationes, Vt, qUasi con tractis conuuliisque thoracis musculiS, pectus continua spasmodica iactatione concuteretur, non illaesis & dolenti consensu exclusis abdominalibus muSculis; posterior vero itidem virginem obseruauit h), viginti duo annos natam, quae , nescio qua de cau- impedito catamenior una fluxu, primo pi en is simum periculi spasmodicum suscepit asthma, paul- Io pcst vero tanta frequentia, tamque vehementi motu oscitare coepit, ut non solum eX inde capiat valde doluerit, sed & ipstim os aliquoties , tam q. Jam it Natum, non, nisi aliorum adminiculo eleuatum, iterum claudi potuerit. Quibus longe

D a plura

s Videantur eiusdem Rararcini ob eruationum medicinalserim Decudes sex, Dec. IV. Obs. IX. p. 4q7. seq Edit. Franco-

I Relerente i pio in Lineis medieis, Aliri. I. Meinse Nouembri Obs. XVI. p. 383. Edit. Augustae Vindclicor. MDCxGY.

28쪽

αῖ Dissertatio inaugurosis medica,

plura adiungere possem Us eiusdem argumenti ex. empla, si reliquarum haemorrhagia rum, Praecipue haemorrhoidum, an ornalias, vitioso huiusmodi &oscitande oris rictu interdum stipataS, quae stubinde attenta diuersi, rum Medicorum obseruatione animaduersae sinit, longiori persequi vellemus ora

tion .

. XXII.

E contraria autem parte g. XXI tam, qHae

natura fiunt, quam, quae eXternis inferuntur violentiis, copiosiores sanguiniS profusiones ex superuenientibus oscitatio nibus saepenumero aestimari iudicarique Rosiant. Quae s enim oscitatio, rectissime monente illustri WALTHERO i), praesertim uerebrior 'erit, certos inorbos intendit. Et inter h9ybaeinorrbagiae quoque rant. PVam ob rem in vulneribus erruistribus, deinde tu immodicet narium bile morrbogiis, ta biremo lusi; plurimum ess metuittar, nocet. Si ea enim, qUae e X inde di ignosticis adnumerari poliunt signi S, singulatim spectes, Oscitatoriae huiusmodi haemorrhagiae, ut ita loqui licear, haud dubiam Medico mouebant sus icionem, vasa sangat fera iam adeo nimis liquore suo esse vacuefaeti, aut liberum vitalis liquidi ad neruos transfluxum ita interceptum , Ut, naturali ipsorum robore imminuto atque infracto, ingens humorum lentor tarditasque progressionis inducatur. Cuius gene vis ista fuit capitis laesio, quae per certescem in deX-trum cerebri ventriculum penetratur, & frequentibus immodicisque oscitationibus pandiculationibusqueo In Dissertatione saepius iam citata, XIX.

29쪽

de Oscitatione, ut signo in morbis. 29que miserrimum aegrotantem vehementer adsiXit; quam Iobus a MEE KREN inter chirurgicas, ipso au-ξhore foras datas, retulit Obseruationes M. Plura non attingimus eXempla, ne iustae ossiciamus breuitati.

. XXIII.

Haud vero laetabiles haemorrhagiariam variarum euentUS, uti eX iam disputatis 9. XlJI. X1V. XXII. facile coniici potest, immoderatae huiu8modi oscitationes portendunt. Quandoquidem vel eo nomine, quod difficillimi retardatique languinis fui-dique neruei motus indicia ab oscitationibus petuntur f Xm.), valde ominosiam est, si sub grauiori.

bus huius imodi haemorrhagii S aegroti intemperantius o scitant, metumque esse oportet aut longe effusioris, immo que funesti sanguinis profluuii, aut Eperuenturorum motuum conuulsivoriam, animi-ue deliquiorum. Quos binos euentus exemplis confirmaturi, alterum , qui immoderatissimae 1anguinis effutioni ansam dat, infria, dum mulierum nonnullo S tangemuS morboS, singularibus id genus historiis illustrabimus; alterum vero sequenti luculen tissim e p rob a b i in us o bser u at io n e. Anno MDCCXLVIIo amicorUm nostrorum quidam frequentissima instituit canicidia , canibusque variis in locis, mota eX Vno, mOX eX pluribus foraminibus, iam venis, iam vero arterii S inficLiS, omnem, quem potuit sanguinem eo emisit consilio, ut attentae

λ) In Obseruationibus medico chirurgicis, ex Belgico in Laistinum translatis ab A trahamo BLASIO, Cap. XVI. p. 87.

30쪽

3o Dissertatio inaugtiralis mediea,

animaduersione singulas illas mutationes, quae animali fabricae ab eiusmodi vasorum vacuefactione atque collapsu accidunt, distincte obseruaret. Et eccet simulae, insigni cruoris copia effusa, arteriarum pulsus debilior euadebat, i nitella haec animalia primo iii binde tantum & infrequenter, dein vero aucta magis magi Sque frequentia Oscitare coeperunt, donec sub ipsis immoderatissimis oscitationibus nerui musculique grauissime conuellerentur, mortemque indicerent mOX accessuram I .

f. XXIV. Succedunt iam expediendi ii morbi, qui variis

congestionibus sanguineis serosisque ortus debent suos, & plerumque acerbissimos doloreS aegrotantibus inurunt: motus nempe spasmodici, rheumatici , arthritici, couuulsui De . XVI.). Atque hi profecto, si qui alii unquam, quali familiares habent oscitationes morbosaS i quartim Proinde Opportuni stimus, ad diuersa signa in his morbis constituenda, esit Vsius. Nostri ergo plurimum interest propositi, praecipuos, si nCn omnes, huius classis adfectus eX Vario oscitationum consortio diiudicare. Ergo Vt a casei te ordiamur, haud incommode nostram hic faciemus sententiam illustris Machae sΛLBERTI, dicentis m): FrequenteT euevit, ut ad -

I9 Ad illustranti haec phaenomena plurimum quoque lucis ad seret docte conscripta Clarissimi Phil. Georgii s CAROE-

Dpni Dissertatio de Connullioni I ex haemorrhagia nimia oriundis; Mai burgi, MDCCLII.