C. Cornelii Taciti Opera: cum indice rerum, ad optimorum liborum fidem ...

631쪽

iube , belloque et arisis Rempublieam adtinarer a.

paeem sinuanque aera fore. Tum celerrima n Itium, frumento onustas, saevo adhue mari comunitELQuippe tanto discrimine uina nutabat, ut de msaud amplius dierum frumentum in horreis fuerit,

LIII. Curam restitue di eapitolii in L. Mettium eonfer . Equestria ordinia virum, sed auctoritate famaque inter Proceres. Ab eo contracti Haruspices monuere, mi reliquisa prioris derutri in paludes a -- Eerensur: templum iisdem vestigiis lateretur noue Deos, maturi veteremformam deeimo KM. I Iris, serena luce spatium omne, quod templo die batur, evinetum vitti eomniaque. Ino ni mi ita quis fausta nomina, aeticibus ramis dein argines vestales, eum pueris puellisque patrimis matrimi que aqua, vivis e fontibus amnibusque haustae Perluere. Tum Helvidius Priaeus, metor, maeeunte Plautio Aeliano, Pontiaee, lustrata suovetauri ibua area et super cespitem redditis extis, Iovem. Iun. mem, Minervam, praesidesque Imporia Deos Praeeatus, uti eoepta prosperarent, sedesque suas, pietate RomDuum inelisatas, Divina Pe adtinerent vittas, quis ligatus lapis innexique runm erant, contigit. rumuleateri magistratu et Racerdotes et Senatu et Equeae magna pars populi, istudio laetitiaque omnivi,

saxum ingens traxere. passimque iniecta lun mentis argenti aurique alipos et metanor im Primis liae, multis fornacibus victa aed ut gignuntur. Praedixero IIaruspicea, me temeraretur optare saxis

aurove . in aliud destinato. Auitudo aedihua adimeta Idisolum religio adnuere. prioria enim magnitieentiae desulsae ereditum. Llv. Audita interim per Ganria Germani quo mors Vitellii duplicaverat hellum. Nam Civilia, omisna dissimulatione, in Populum Romanum merae.

632쪽

vitelliana legiones vel externum servitium, quam imperatorem vespasianum, malle. Gani sustes rant animos, eundem ubique exercituum nostrorum fortunam rati vulgato rumore, a Sarmatis Dari que menea ae Pannoniea hibernaliseumsideri paria

de Britannia fingebantur. Sed nihil aeque, quam

ancendium capitolii, ut finem Imperio adesse crederent, inpulerat. Captam olim a GaIlia urbem sed, integra Iovis aede manasaseinperium Fatali nune ἐgne swnum eaelestia irae datum, et possessionem rerum humanarum Transalpinis gemetatis portendi, mperstulone vana Druidae canebane. Incesseratque fama, primores Galliarum, ab Othone adversus vitellium,iasos, antequam digrederentur, pepigisse, ne deeasene libertati, si Populum Romanum continua baliorum eisinum series et interno malafregissent. LV. Ante Flacci Hordeonii caedem, nihil proru- Pit, quo eoniuratio intelligeretur. Interfecto Hordeonio commeavere nuntii inter Civilem Classicumque, raefectum alas Treverorum Classicus nobilitate opibusque ante alios. Regium tui genus et pace belloque ara origo. Ipse e maioribus suis hostis Populi Romani quam socius, iactabat. Μiacuere seae Iulius Tutor et Iesius Sabinus hic Tre-var, hic Lingon. Tutor ripae Rheni a Vitellio pta sectus Sabinus, super insitam vanitatem, falsaeatirpis gloria incendobatur proaviam suam D. I. AO, per Gallias bessanti, Orpore atque adulterio pω-

euisse. Hi secretia sermonibus animos ceterorum acretari ubi, quoa idoneos rebantur, conscientia

obstrinxere, in colonia Agrippinensi in domum Pri-Vntam conveniunt nam publice civitas talibus in-eeptis abhorrebat Nattamen interfuere quidam Vbio-- Tungrorumque. Sed plurima vis penes Treve

ros ac Lingonas nec tulere moras consuItandi certatim proclamant furere Maeordiis Populam Roma

633쪽

num, mesas legiones, visistatam Italiam, capi eum marime urbem, omnes exercitu suis quemque bellis

detineri ai Alpes praesidiis Mentum, Oatita libemtate, dispeeturas Gallias, quem virium auarum te minum relin I,VI. Haec dicta pariter probataque de reliquiis ViteΙliani exercitus dubitavere. Plerique ἐκ- terserendo censebant, aurbidos, in os, sanguine ovoum pollutos Vicit ratio parcendi: me, suo lata spe veniae, pertinaciam aeeenderent. adliciendos p eius in societatem. Legalia tantum legionum intem

punitatis, facile aecessurum Ea primi consiΙii forma. missique per GaIlias concitores belli Sintulatum ipsis obsequium, quo incautiorem Voculam opprimerent. Nec demere, qui VocuIae nuntiarent. Sed -es ad coercendum deerant, infrequentibus inlidisque legionibus. Inter ambiguos milites et Occultos hostes, optimum e praesentibus ratus, mutuae dissis mulatione et iisdem, quibus petebatur, artibus gra nari; in coloniam Agrippinensem descendit. Inuc Claudius Labeo, quem, captum et extra conventum amandatum in Frisios, diximus, conrupti custodibus perfugit. ionicitusque, si praesidium daretur,iιurum in Balaros et potiorem eivitatis partem relaocietatem Romanam retraeturum; accepta peditum equitumque modica manu, nihil apud Batavo ausus, quosdam erviorum Betasiorumquis illi. arma traxit. Et furtim magis, quam bello, CanninΘfatea Iarsacosque incursabat Vocula, aliorum fraude inIμctus, ad hostem contendit. LVII. Nec procul Veteribus aberat, eum Iasiam ac Tutor, Per syeciem explorandi Praegrendi, Cum Ducibus Germanorum pacta firmavere. Tumquo Prismum discreti a legionibus proprio, vallo Castr nua circumdant, obtestante Vocula, Non adeo turbaeam

634쪽

eisilibus armis rem Romanam, ut Treveris etiam LAQgonibusque despeetia sit. Superesse das prouincias, victores exercitus, fortunam Imperii, et uisore Deos. Si olim Sacrostrum et Aeduos, nuper indisem GaDliasque, singulis proeliis oncidisse. Eadem rursus Numina, eadem fata, ruptore,foederum exueetarent. Melius D. Iulio Disoque Augusι notos eorum animos. Galbam, et infrael tributa, hostiles viritus induisse. Nunc hostes, quia molle aervitium eum spoli*tiexutique fuerint, amicos fore. Haec ferociter locutus, postquam perstare in perfidia Classicum Tutoremque videt, vera itinere, ΝοVesium concedit. Galli duum miΙlium spatio distantibus campis consedere. luit commeantium Centurionum militumque em hautur animi ut stagitium incognitum Romanus exercitus in externa verba iurarent, pignusque tanti

sceleris nece aut vinculis Legatorum daretur. Vocula, quamquam plerique fugam suadebant, audendum ratus, vocata concione, in hunc modum disseruit.

LVIIL umquam apud οὐ verba Dei, aut pro το-bia sollicitior aut pro me seeuriar. Nam mihi exit, um parari libens audio mortemque in tot malis honeatam uisnem miseriarum, exspecto. Vestri me pudet

miseretque, adversus quo non proelium et acies parantur; id enim fas armorum et tua hostium bellum

eum Populo Romano vestris se manibus gesturum, massicus sperat, Imperiumque et sacramentum GaDKarum ostentat. Adeo nos, si fortuna in praeseris ir- tuaque deseruit, etiam vetera exemνω desciunt quotiens Romanae legiones perire praeoptaverint, ne loco peIlarentur. Oeii saepe nostri, exscindi urbes suas, seque eum Oniugibus ac liberis eremari, pertulerunt:

neque aliud pretium exitus, quamsdes famaque To- Ierant eum maxime inopiam obsidiumque apud Vetera ιegioneo, nec errore aut promissis demoventur

635쪽

hia, super arma et viros et egregia castrorum mun

menta, frumentum et commeat , quamvis longo bello pares. ieeunia nuper etiam donativo su erit quod esse a Vespasiano, sive a Vitellis, datum interpretari mauureis ab Imperatore certe Romano Meviatis Gebellorum istores, apud Getdubam, apud Vetera, fuso retiana hoste, si puretis ariem, isdignum id quidem:

aed eae salium murique et trahendi artes, sine e proximis prouinciis auxilia exereitusque eoncurrant Amna ego dispI eam sunt alii Legati, Tribuni, Cenetiris denique, aut miles. Ἀλλο prodigotim toto terrarum orbe vulgetur, vobis satellitibus, ciuilem et Iaasleum Italiam innasuros. In a a moenia urbis Germani Gallique duxerint, arma patriae inferetis Horret animus tanti gitii imagine. utorin Trevero agentur excubiae Gignum hem Batasu dabit Germanorum eatervas supplebitis quis deinde celaria ex eas eum Romanae legiones contra direxerint trans-

'gae e transsuma, et proditores e proditoribus .nterreeens et vetus gaeramentum invisi Dei errabitis Te, Iupiter optime maxime, quem per Oetingentos visisti annos tot triumphi eotuimus, te, Quirine, Romanae parens urbis, precor venerorque, ut, si vobis non fiateordi, me nuce haec eastra inconrupta et intemerata servari, at certe pollui foedarique a Tutore et Iasaiesne ainatis Militibus Romani aut innocentiam delia,

aut maturam et sine noxa poenitentiam.

LIX. Varie excepta oratio, inter spem metumque ac pudorem Digressum Voculam, et de suprmmis agitantem, Iiberti servique prohibuere, foedia-aimam mortem sponte praevenire. Et lanaleua, misso Aemilio Longino, desertore primae legionis, eaedem eius maturavit Herennium et umasium, Legatos, vinciri satis Visum. Dein sumptis Romani Impori insignibus, in castra venit. Eo ini, quamquam ad omne facinus durato, Verba uter reuin

636쪽

peditavere, quam ut sacramentum recitaret. Iuravere, qui aderant, pro Imperio Gallis m. Interfectorem Voculae vitia ordinibus, ceteros, ut quisque flagitium navaverat, praemiis adtonit. Divisae inde inter Tutorem et Classicum curae. Tutor valida manu circumdatos Agrippinenses, quantumque militum apud superioren Rheni ripam, in eadem Verba adigit, occisis Magontiaci Trinunia, pula castrorum Praefecto, qui detrectaverant Classicus eorrupti simum quemque e deditis pergere ad obsesso iubet,

ventamotentantes, si praesentia sequerentur aliterniat spei famem ferrumque et extrema passur . Adiecere, qui missi erant, exemPlum suum.

LX. Obsessos hinc fides, inde egeatas, inter de-eus ac flagitium distratiebant. Cunctantibus solita insolitaque alimenta deerant absumptis iumentia equisque et ceteri animalibus, quae profana foed que in usum necessitas vertit. Virgulta postremo et stirpes et internatas saxis herbas vellentes, mis riarum patientiaeque documentum fuere: donee regiam laudem fine turpi nisicularent, missis ad

iuueni legatis, vitam orantes idieque ante preeea admissae, quam in verba Galliarum iurarent. Tum, purius praedam eas rorum, dat custodes, qui pecunium, Catones, sarcinas retentarent, ac qui ipsos leves

abeuntes prosequerentur. Ad quintum fere lapidem coorti Germani incautum ugmen adgrediuntur. Ρωgnacissimus quisque in vestig'o multi palantes, u- euhuere ceteri retro in castra profugiunt; querenta tan Civile et inerepante Germanos, tamquamsdem Fer aeeis abrumperent. Simulata ea fuerint, aures stinere saevientes nequiverit, parum adfirmatur. Di-TEptis castris, faces iniiciunt cunctosque, qui proatio superfuerant, incendium hausit. LXL Civilis, barbaro voto, post coepta adversus Romano arma, propexum rutilatumque crinem, P

637쪽

trata demum ca Ie legionum, deposuit. Et ferebatur, parvulo fili quosdam captxVorum, sagittis Iaeulisque puerilibus gendos, obtulisse. Celenum ne que se, neque quemquam Batavum, in verba Galli, mihi adegit fisus Germanorum opibus et, si certandum adversus Gallos de possession rerum foret, inclytus ti m et potior. Μummius Lup reus L gatu, legionis, inter dona missus eIedam a virgo

nationis micterae at imperitabat vetere apud Germanos more, quo plorasque feminarum faetidieas, et augescente superstitione, actitrantur eas. Tuncque Veledae auctorita adolevit nam prospera Germania res et excidium egionum praedixerat. Sed Luperciis in itinere interfectus Pauci Centurionum Tribunorumque in Gallia geniti, reservantur, pignus societatis. Cohortium alarum, Iegi num hiberna subversa cremataque iis tantum in

Iictis, quae agontiaci ac Vindonissae sita sunt. LXII. Legio sextadecima cum auxiliis simul deditis a ovesio in coloniam Treverorum transgredi

iubetur, praefinitaidam intra quam castris Xeederet. Μedium omne te pus per varias curas egere igna-YIssimus quisque, caesorum apud vetera exemplo,

pa entes; melior pars rubore et infamia qua ψlva iter ' quis dux laes et omnia in arbitrio eorum, Moavitae neeiaque dominos ferissent. Ἀlii, nulla dederoris cura, Pecuniam, aut carissima sibimetiΡκ clx- eumdare Ruidam expedire arma, telisque tant- quam in aciem accingi. Haec meditantibus, advenit proficiscendi hora, exspectatione tristior P-pe intra vallum deformitas haut perinde notabilis: detexit ignontiniam campus et dies. Reyulsine Ima- Peratorum imagines, inhonora signa, fulgoristiti in hinc inde Gallorum exiuis silens agmen, et veIut ongae exsequiae es dux Claudius Sanctus, Quosnovovio dirus ore, ingenio debilior. iusicaeuae na-

638쪽

gitium, postquam desertis Bonnensibus castris, abrtera sedegi miscuerint. Et vulgata captarum Iegbonum fama, cuncti, qui paullo ante Romanorum nomen horrebant, procurrentes ex agris tectisque et undique effusi insοΙit spectaculo nimium frueban- eur. Von tulit ala Picentina gaudium insuuantis obgi spretisque Sancti promissis aut minis, agontiacum abeunt ac forte obvio interfectore Voculae, Longino coniectis in eum telis, initium exsoisendas in Posterum culpae dicere Legiones, nihil mutato

itinere, ante moenia Treverorum considunt

III. Civilis et classicus, rebus secundis sub μIati, an coloniam Agrippinensem diripiendam exercitibus suis permitterent, dubitavere. Saevitia ingenii et cupidine praesae ad excidium civitatis tr hebantur obstabat ratio belli, et novum Imperium inchoantibus utilis clementiae fama. Civilem etianiheneficii memoria flexit, quod IIium eius, primo' Tum motu, in colonia Agrippinensi deprehensum, honorate custodierant. Sed Transrhenanis gentibus InVisa civitas, opulentia auctuque. eque alium sinem belli rebantur, quam si promiscua ea sedes omnibus Germanis foret, aut disiecta, Vbios quoquo dispersisset. LXIV. Igitur Tencteri, Rheno discreta gens, missis legatis, mandata apud colicilium Agrippinensium edi iubent quae ferocissimus e legatis in hunc modum protulit Reduae os in eorpus nomenque Gemmaniae, communibtra Dei et praeeipuineorum, Marti grates agimus vobisque PratuIamur, quod tandem

tiberi inter libero eritis Fam ad hune diem minis

ac terras et eaelum quodammodo ipsum clauserant Romani ut eonloquia eongressusque nostros arcerent: vel, quod contumeli ius est viris ad arma natis, inermes a prope nudi, sub eratori ex preti eriremus. Sed, ne amisitis orietasque nostra. in aeternum rata iti

639쪽

postulamus a vobis, muros eoloniae, munimenta aertia, detrahatia. etiamfrea animalia, s eisina teneas, virtuti oblisiaeuntur: Romanos omnes in Inibus matris reueiderias haud saeue libertas et domini miseen .

tur bona interfectorum in medium edant, ne quis Oe--ἰere quidquam aut egregare caus8am suam ouis. Liceat nobis obisque utramque ripam eOlere, ut olim maioribus nostris quomodo rueem diemque omnibus hominibus ita omnes terras fortibus viris natura aperuit. Instituta cultumque patrium resumite, abruptis τοιuptatibus, quibus Romani plus adversus su

sectos, quam armis, valent sincerus et integer et aervitutis oblitus populus, aut ex aequo agetis, aut aliis peritabέtis. LXV. Agrippinenses, sumpto consultandi sp

tio, quando neque subire conditione nietus futuri, neque palam adspernari conditio praesens, sinebat, in hunc modulia respondent. Quae prima abertatis facultas data est, avidius quam cautius, sumpsimus, ut sobis elerisque Germanis, consanguineia matria, iungeremur. Muro civitatis, Ongregantia 4 eiam maxime Romanorum exercitibus, augere nclis, quam

diruere, tutius est Si qui ex Italia, aut provinciis, alienixenetae in nibus nostris fuerant, eos bellu αι- sumpsit, vel in sua quisque sedes refugere. Deductia olim e nobiseum per eonnubium sociatis, quique mox provenere, haec patria eat vos adeo iniquo eam-stimamus, ut intersei a nobis parentes, fratres, Eoe-- nostros velitia. eeriga et Onera Ommerciorrem reaoisimus Sint transitus incustoditi sed Grern et iner ea donec nova et recentia iura in vetuatalem consuetudine vertantur. Arbitrum habebimus moi Iem et Veledam, apud quos pacta sancientur Sic Ie-nitis Tencteris, legati ad Civilem et Veledam missi eum donis, cuncta ex Voluntate Agriypinensium verpetravere. Sed coram adire adloquique violam

640쪽

negaturi Arcebantur adspectu, quo venerationia plus inesset. Ipsa edita in turre delectus e propit, quis consulta responsaque, ut internuntius Numinis, portabat.

LXVI. Civilis, foetetate Agrippinensium metus,

proximas civitate adfectare, aut adversantibus heblum inferre, statuit. Occupatisque Sunicis, et i ventute eorum per cohortes composita, quo minu. ultra pergeret, Claudius Labeo Betasiorum Tungrorumque et Nerviorum tumultuaria manu restitit et fretus loco, quia pontem osae numinis anteceperat. lignabaturque in angustiis ambigue, donee Germani transnatantes terga Labeonis invasere. Simul Civilis, ausus, an ex omposito, intulit se agmini Tungrorum, et clara voce non ideo, inquit, bellum sumpsimus, ut Batavi et Treveri gentibus sperent. Proeul haec a nobis adrogantia aeripite o eietatem transgredior ad vos, seu me Dueem, Wm titem, mavultis movebatur vulgini, condebantque gladios elim Campanus ac Iuvenalis, ex primoribus Tungrorum, universam ei gentem dedidere Labeo, unieqv n circumveniretur, profugit. Civilia Bet si os quoque ac ervios, in fidem acceptos, copiis suis adiunxit ingens rerum, perculata civitatum Robmis, vel sponte inclinantibus.

LXVll. Interea Iulius Sabinus, prolectis foedari Romani monumentis, Caesarem se salutari iubete magnamque et inconditam popularium turba non Sequanos rapit, conterminam civitatem et nobis mdan . Nec Sequani detrectavere certamen. Fortumst melioribus adsuit. Fusiacingones. Sabinus festunatum temere proelium pari formidine deseruit. Vtque amantinxitii sui saceret, villam, in quam Perfugerat, cremavit illic voluntaria morte interitas. Creditus. Sed, quibus artibus latebrisque vitam per Movem mox annos traduxerit, simul amicorum eius