Nic. Parthenii Giannettasij Soc. Jesu Piscatoria et nautica

141쪽

ronio In vasto, Siculique in gurgite ponti, Semianimis lacera in terras cum puppe rediva; Votaque servatus vix tandem in litore solvi CrisSABERIDIE,& LOIOLAE,& PARTHENIS. GENITRI -

is per caelum gemino Latonia circo Fulgeat, horendo pelagus quassabatur imbre. Tertius obscuro rutilet si circulus orbe, Improvisa cadet tempestas horrida caelo , Puppibus, arboribusque trucem latura ruinam. Id quoque non cura nautis leviore notandum et Si cum Luna jugo se subtrahit, aethere ab alto LAnte diem quartum non fulserit humida terris, Mense dabit toto pluvias, ventosque ciebit. Candida si fuerit, cornuque nitebit acuto, Tende iter: exactum ad mensem maria uda silebunt, Sed te, quod pauci norunt, adverte, docebo. Clini silet illa. mari quae murmuret aura, notato: Si tribus aspiret venientibus illa diebus , Vix tandem ponet sua murmura , cum vaga Phoebe Assurgens gibbum monstraverit aethere dorsum .

Si pluvii fuerint alli, pluviique sequentur

Mox alii: rosei, rosea si luce nitebunt. Sic etiam pleno cum surget ab aequore cornus Quales tres alii, tales nascentur ab illis Exactum ad mensem reliqui. spirare diebus Si geminos illis spectabis in aere ventos ,1 Ilos tu pariter toto sub mense videbis Alterno tremulum verrentes flamine pontum. Tandem vere novo quali se Delia vultu ostendet, talem mediis fervoribus aestas

Aspiciet: talem squallens quoque bruma videbit Qualis in autumno primo spectabitur ortu . Quin ortu in quinto, si quarta sul serit hora

Candida, per totum fulgebit candida mensem. Si contra, rigidis tristabit eaerula nimbis..At si forte trucem eonvenerit illa Gradivum obtusa, aut medium eurret nigra Virginis orbem rTutos quaere simis,& amicos, navita, Portus:

142쪽

Formidandus aquis descendet ab aethere turbo. Quin etiam Superum qite domos, Titaniaque astra

Contemplare; vices rerum, maturaque vertunt

Tempora, eontinuo labentia sedera motu . Contemplator Hem, quo cαla sedera vultu

spiciat Sol ipse pater, qui singula lustrans,

Et duodena sui im percurrens signa per orbem, spectu astrorum vario diversa per annum Tempora, diversasque vices moderatur, & ortus. Ille Cleonaeo eum jam descenderit astro, Felices stabunt Zephyri, tepidique Favoni Multos aura dies crispabit molliter undas . Si vero aequatis sirigat cum Lancibus , imbres Descendent, rabidique invertent marmora venti . Eoo rutilant eum Pleiades Atlanteae, Da pelago, Palinure, rates, auctoribus istis; Nunquam saygete nunquam te candida Maia Fallet,& insidiis nunquam capiere Celoenus; Ni forsan laetymis vultum madefacta decorum, Taygete pluvios coelo demiserit imbres . At si una cum Sole cadant, fuge gurgitis altum Navita ; tune crebris Aquilonibus aequora turbant Pleiades. Arcturo si sol comitante restirpit, Praeq; illum Arcadium summo venit aethere Plaustru, Caute nauta, fretum, dubia nec nocte secandum; Nubigena AEgypto Notus irruet,aut vada tollet Africus e Libya irrumpens. si Phoebus Asellis Cum rudibus surgat, summoque ine edat Olympo, ut media Andromedam, aut Neptunia mostra se eua Indignatus aquas mixta eum grandine mittetr ctus, Turbabit maria,& tonitru coelum omne ei ebit. Verum caeruleas si duxerit orbe choreas, Et niveus placido assultaverit aequore Delphini Leniter afflantes Zephyros, Caurosque movebit. At si stellatum mergat eaput ille sub undas, Albescet coelum nivibus, ventique sequentur. Candidus aurato rutilat eui baltheus ense,

143쪽

Nauta, hyemes fugae nimbiferas, fuge caerula, nee Nec tibi commissos in certa pericula mitte. Norridus ille armis. magis horridus ille nroeellira Horridus exoriens,& cum se condit in undas Norridus Orion, rapidisque impervia reddit AEquora tu ibambus, S non tractabile ecclum. Ipsa procellosos etiam Iovis armiger ales Irrriat nimbos. Nemeaeo sydere ab amne Cum Sol Oceani surru, dat nubia , & imbres, Tt Boream ciet. ardenti sed Sirrus astro, Ve ruat, aut nureum caput ex erat igneus undis,

Gnoisiaque ardentis descendere hisna coronat,

Sim certi, Palinure, tibi. Si lucida Tauri Exoriens rutilet, vel diri filia Phorei Longinquas iter In terras instare ea v toc in Io vaga Boote

I e , pasti unque boves praesepibus urget, Temperien ,Zephyrosque, &-eamine 2N Dςi x t P linure, serent iii, et is Δ' ' '

signa dabit. pluviam coelo si fulserit ante Fundet aquas:laetos si post eurvabitur imbres, Auraconi , aperit Soles, coelumque serenit. Purpureis si tincta notis nimis illa rubebit, Holia: nabunt animat: dare vela per altum Ne dubites tua vela canent felicia Coriri

Verum eaeruleo si fulserit ilia eoIore, Eeaelo largos demittet Iuppiter imbres. Si geminae Seminos latῆ curventur in arcus, Ingenti torrente cadent de nubibus amnes . Versicolor tepidum eum se diffundit in Austrum

144쪽

Hinc de digressus, tetras quibus ipse proce Ila a Iuppiter ostendat signas, jam carmine dicam . Si noctu plures diverso a cardine coeli, Ardentesque ea dant stellae: si fulgura, & ignes

Crebra micent, seseque vago in contraria cursia Lxcipiant, subitaeque, greges velut, aere nube S, Aut ceu deton is, concurrant ordine, lanae, Vel ratibus properent, montesque Obtexere eerterit, Nagna mari vasto incumbet stridore procella. Si summo ante nitae vivaei lumine cornu

. Sola Helena insidat, Divos, Palinure, vocato Supplicibus votis; ven torum praelia, & iras Rccendet dea saeva, omnemque a gurgite pontum Duassabit nimbis,& tempestatibus atris; Vt quondam bellis Asiam vastavit,& armis. At si Tyndari dae gemino splendore corusci Navibus ex imis surgant quia navibus imis Sulphurei exhalant pie eo nidore vapores

Tt gemino antennae pacati in vertice sidant, Pone metum ; rapidos turbato ex aere ventos Pulsabunt, tetras & amica luce procellas .

Caeruleum quoque signa dabit mare, & ipsie futura

Praedicet Proteus mendax si caetera Proteus. Quin & aves pelagi, fulicaeque per antra repostae, Nalcyones scopulis, udoque in litore mergi

Signa dabunt, mediisque vagi delphines in undis. illis quippe mali mens est praesaga futuri Cum seopulis spectas pendentes ponere nidovDilectas Thetidi Halcyones, simul ipse videbis

Ire serenatos in nubi lumine Soles . Verum cum fulicae, celeresque per aequora merga In tu rmas, aciesque ruunt, cursantque sonando, Aut choreas ducunt e i stib luce serena Caerulei delphines, & undi vagae Sirenes, Seu turpes vituli,& summo nant gurgite cete , Tt Iongo navim spatio comitantur euntem, Suspecti tibi sint nimbi: nimbique timendi,

Cum transversa citi fugiunt ter salsa,lapillis Ora

145쪽

ora sabur I, aut stipent sese undique ea neri, ostrea vel seopulis si fixa tena eius haerent. Dum mare tranquillum trans litora murmare raueqobstrepit, & longe responsant concava saxa , Tempestas sylvis, pelagoque parabitur ingens. Si lanae videas albescere u ellera ponto, Fervere pacato varias in guigite bullas , Adventare hyemena, & longum durare proeelIar Aspicies, Palinure. Noto cum surgere nullo Iactante incipiunt maria alia , di nigra repentet Spectatur Nerei facies, foeda et there ab alto Tempestas descendet,& aequora spumea tollet. Nurmura si dederint eautes, penitusque sonari ne Turriti scopuli, aut portu increbrescere murmve Coeperit, & longe strepitus reboare sonantes, AEquoia ventus aget sed cum mutata repente Caerula subsidunt, passimque nigrescere fluctus Incipiunt, laevesque mali substcrnier undae, Te Iongos undae tractus imitan inr aien Pacatos alto diffundet Iuppiter amnes. At cuin caeruleas substernet leniter undas Tranquillus Nerei re, longosque pcr aequora tractat Luce cOIocari varia, sparsmque videbis Undarum seriem nitido splen d cscere ponto , Solve ratem: nunquam nam te pellacia fallet, Nauta, nec insidiis Thetidos capiere serenae. At color oceano multus si eaerulus ille Pulgeat, uster erit: verum si mixta nigredo, Descendet Boreas nivibus stipatus ab ursa. Curta tempestive se conciet aestiis, iniqua Tempestas tonitru veniet eo mitata sonanti. Demum quae coeli facies, quae tempora Τitan Luce vehat, qui ventus erat . quid cogitet Auster, Ipsa tibi ostendet facies maris. AEquora nunquam FalIent. Illa etiam populorum instare tumultus Saepe monent,caedesque, infandaque bella per orbem. Illa etiam motus siculorum , atque horrida bella Gallorum mouuere, acro cum faedere rupto,

146쪽

Heu male dicio id es t moverunt praelia gentes. Longa quies no euit, bellumque lieentia movit. Vidimus undantes Ionge trans Iitora mictus, Tyrrhenumque vadum seopulos super ire refusum:

Fervere Leucopetram, Vulcania regna ea vernis Horrendum mugire, freto resonante procellis. Vidimus immanem eanibus latrare marinis

scyllaea sub rupe deam, saevamque Charybdin , Neu naiseros i vasto discerpere surgite nautas. Tempore quanqua illo caelum quoq: & arida Tellus Signa dabant: quoties Liparae sub rupibus aliis Dira Iaborantes fabricare audivimus arma Cyclopes,rupto quoties & vertice montis Vidimus undantem sta inmis liquentibus spinam Late arva,& villas,urbesque ardere Sicanas. Arduus ipse etiam liquentia saxa sub auras Vesbius eructans glormeravit, & ignibus arsit Proxima, disruptis fornacibus, horrida Phlegra, Diffindi montes, terrasque dehiscere passim Vidimus: excusiae timuerunt motibus urbes. Quin praeter solitum per litora eurva dedere Halcyones lamenta; altoque in vertice mergi , Et fulicae in scopulis, & per deserta latentes, Infandum,visae nigris ululare sub umbris. Nunquam tot stellae ex alto eecidere sereno Hi here, dc in partem visae transcurrere Iaevam γEx alto toties nec descendere minaces Dicturi caedes, atque horrida bella Cometae. Ergb iterum placuit bellis ardere Pelorum, Sanguine & Ionium, Siculumque rubescere pontum, scilicet Ausoniam toties hostilibus armis Non satis eversam,vastataque regna tyrannis. Tempus erit , magno resonans elim turbine Nerear, Litoribus tormenta,pilas, diffractaque rostra Egeret: auratas puppes , resonantiaque aera, Et galeas sicco spectabit litore nauta. Superi,veneranda Trias,tuque aurea Mater.

147쪽

AVsTRIACvri saltem ictu venem sit c currere rebus Ne prohibete . satis commissa piacula nostro Sanguine iam luimus. nostri pars maxima regn CAROLUS. Hic patris lapsum virtutibus Orbe Restituet; Martemque, & trista bella fugabit: Et pacem terris, atque aurea secula condet. Quippe ubi praecipites egit furor, iraque menter, Foederaque, legesque,&fas abrumpitur omne. Hi ne movet oceanus, movet illine Sequana bellular Nie furit immanis Sieula sub rupe Charybdis . V t cum tempestas pelago descendit ab alto, Ipsa per abruptum trahitur,quo turbine multo Eurus asit, nec curva audit retinacula puppis ο

148쪽

NAUTICORUM

liniactos tentare sinus, fluctusque tumentes

Iam tempus: me regna vocant Neptunia, &udἔTritones, Zephyrisque venit spirantibus aura Cyrrhaea de rupe cadens, sylvisque relictis, Nec me eum invitus per caerula fertur Apollo. At tu tot regum de sanguine clarus a Vito, CARDE NIDE , mecum vento da vela vocanti ext iuvet undos percurrere caerula ponti: Non aliena petes tu regna: tot it Ia per annos Najores tenuere tui, qui classibus altum Tyrrheni campum, &fluctus spumantis Iberi Sulcarunt, clari bello, partisque triumphis. Quare age, regnatas pelagi descende sub undas,aet sine caeruleam tua tempora cingere myrtum . Torsitan alter eris Deus aequoris. En age, segnes Rumpe moras: laeti pulsant cita marmora cornu Tritones, eursantque vagi delphines in undis. Quod si aliquis forsan, ruris qui nuper amore Captus, odoratis halantes floribus hortos, Tt nemora,& sontes cecinit: eroceisque eorollam loribus aeternam sibi texuit, alta Maronis Tendentis coelo vestigia pone secutus, inique per ora virum plausu volat undique victor Iain nunc bella parer, Magnique allustria Regis Facta,& victrices etiam contexere palmas, Carmine Maeonio. Felix cui numine multo

penitus totum i aspirat per p est ora Phoebus:

149쪽

LIBER 'IV. ras Atque opus In tantum properat Deus . at mihi fluctus

Te mare intactos satis est, di litora circum Errando e scopulis humilem decerpere muscum .

Ergo age, securos coeli quo sydere portus

Linquere conveniat, ventosque in vela ruentes Accipere,& longos per marmora tenψere cursus:

Et elavi quae cura prior sit habenda magistro, Quanta &Aeus, picti quania expetientia Mundi Iam canere aggredior. Pelagi dum gurgite ab altis Oleniae assii rgit sydus glaciale capellae, Et simul adverso cedens Olor occidit astro , Clini primum rosei coelo splendescere Soles Lancipiunt, lenisque mari substernitur unda, Tune patrios nautae festinent Iinquere portusa Carpere iter velis,longisque insistere remis. Quales purpureos coelo dum surgere soIes Aligerae volucres spectatunt, candida cum lux Perlustrat medium nitidis splendoribus orbem, Ardentes Libyae colles , sylvasque relinquunt De pastas iter arripiunr, fiigiuntque per undas

Remigio alarum, & cursu maria alta pererrant: Cum tandem vada salsa maris, camposque lique meri Italiam emensae veniunt, sy Ivasque revisunt, Et notos late colles populantur odoros. Verum Neptuni per caerula tutius ibis, Si terris fune in abrumpas, eum fluctibus aliis Iam matutinae Atlantides attolluntur Sub Maii finem, placidas chm carbasus auras Evocat,& Zepnyri veniunt in vela vocati.

Nanque sub Aprilem variique exordia Maii Saepe die in medio, & coeIi sub luce serena

Texitur extemplo densatis nubibus omnis AEther,& Libyae strepitans Notus irruit oris, Et mare subvertit sundo: long unaque procelIae Durabunt, tumidisque furet Neptunus in undis. At vero ut terris fugiens os condit honestum Pleias,& oceani vitreos pede concitat amnes, locclusi tibi tunc portus, tibi caerula clausa

150쪽

Semper erunt:longe spectabis, navita, pontumἰ tuta statione hyemes durabis aquosas. Nam tentare sinus,& equis dare lora marinis Zura vetant: nec faustus aquis comitabitur altis Ipse coronatam puppim Pori unus euntem. Maud equidem Superi temeratia vota secundarie. Tune gelidae terris hyemes, pelagoque rigescunt, Tt furit Odrysius Boreas, atque humidus Auster. Nemo mihi postquam subiit maris aequora Pleias, Vctobre exacto, iubeat violare sonantes zyrrheni fluctus pelagi,pontique Sicani, Seu fuerint Calabri, vel proxima regna petenda Trinacriae, aut longe fuerit lustrandus Iberus. vi fugite, o socii, Calabros, portusque Sicano S, Nec vada Tyrrheni medio tentate Novembri: Nanque ego bis dicto parens parere necesse est, Equa licet duri non sint mandata magistra Tarthenope procul e patria mea vela sub ipsium an vitiis per salsa dedi nimbosa Novembrem , Visurus Calabros, cognataque regna Sicanum: Eis etiam insana periissem mersus in unda , Ni Pater ipse manu magna SAEL Rus ab alto Traxisset pelagi rorantem aspergine multa. Nam clim Paestani legerem cava litor a P Omi, Tt Silari circum patrio vada flava phaselo Soliciti urgerent nautae, rectore Melantho, Tortior assurgens mediis e vallibus aura arruit improvisa: Iatus dedit acta sub undas Transversum ratis,& medio pene obruta fuctu est. Sed quid plura Θ juvat causas reticere malorum , me vix sopiti consurgant corde doliares Me pater e pelago servatum ad litora vexit 5 ABERIDES,cui Musa chelyn pro munere vovit; Quae rea nunc voti quae eunque haec carmina solvit. verum si coelo noctes fulsere serenae,

Vos semper, nautae, noctes optate serenas, Clim jam luce nova, &falcatis cornibus errat