Nic. Parthenii Giannettasij Soc. Jesu Piscatoria et nautica

221쪽

Verum si rauco succrescat murmure ventus, Antennas demitte humiles a vertice summo rL; velum in latus obliqua, madidosque rudentes Contrahere hinc solers,bine S laxare memento. Languida sed rigidi epin iurbinis aura remittit Paulatim sese, celeres tunc brachia velis Extemplo sam Ii intendant; iterumque repente

Demittant; cum vela, Noto redeunte, tumescunt. Interea quae eura tibi vel maxima semper,

Rector, erit pictas media sub puppe tabellas

Consule, ventorumque. ferentem nomina buxum .

Quae te de qui ventus spiret, quo turbine ducat Tempestas, quantiamque tuo de tramitς Rhombus In laevam, dextramque cadat: pariterque necesse est Deprensi erroris certas perquiret rς partes. Quippe viam incertum non per vada coeca secabis.

man que, ibi si certa spei plaga cognita eccli, Et ventus simul, atque suis eum partibus error, , Certum iter institues: quin & freta dura trisulcis Effugies saxis,pelagoque errabis aperto. At quoniam crebro se hae,illae concita fluctu Versat,& in latvν obliquat se pluram a puppis, Usirco. e medio pendebit Amalphica pyxis, Libera ut in gyrum semper ruatio cita cuspis. At quanta in dubiis ars su nunc rebus habenda, Prosequar. In velum si dirus ab aequore turbo Ocyiis irruerit, subito det pronus hybxsas, Et a lana, exuumque pe in i xare minister

Conetur;dissula cadet sic turbxnis ira, Re velo cς dente, perita ceu cu pila molle Incidit i si linum Nix impete pulsa retrorsum Fallie M tenui in lino vis deperit omnis.1 in piger ipse etiam intorquens te one ea riuam, Ventorum infringet vires de puppe magister.

Sey quid,si gemini diverso a .cardine venti

Descendan3, rapiantque Ievae in contraria velum,

Dicam equidem Jalinure:labor sed maximus ires'. ' Parte ruens temina timinum pulsi e lactistam, Hoc

222쪽

Noe opus, hie labor est. altum tu deprime veIum, Ventorum cum lucta mari fremit horrida vasto. Nuae rati eum aecipias contractis cornibus Austrum, Nune Boream; sed fronte petas cave flaminis ictus. Da latus: obliquus velo ruat impetus Austri. Ceu gladiator,ubi in eoepit certare duello, Atqσe hostem adversa venientem euspide vidit. Extemplo avertit pectus, rigidumque cruento

Nosti dat Iatus, atque eludit e uspidis ictum. Si, e edente Noto, diras Aquilone proe e IIas

Arctoae mittent rirpes, caVe vela repente Obvertas: geminis primum demitte e eruchis rInde dabis Boreae venienti vela,magister. Nam si eontinuo stridet eum turbine ventus , Cornua veligerarum obvertimus antennarum, Prona dabit latus,& subter ruet aequora pinus. Cura etiam, ne dira ruens vis ipsa procellae obvertat velum : eum videris a lae ventos . Adventare, cito eo natu collige velum.

Taedia nee magnre apiant te multa laboris; Nanque optata salus multo speranda labore est. Verum si leni descendant flamine venti, Haud vero; nam crebrb memini fecisse Thoantem. Nee minor ille Iabor fluctus haurire refusos Sentina ex humili, rimas laxare patentes Plurima eum et pit pelago concussa carina. Sed quibus epotos valeas edueere fluctus Artibus, expediam, compertaque mira docebo, In primis facili torno , duraque cavandus Ex ulmo tibi modioIus, pedibusque earinam Ter quinis super ascendat: sie antlia fluctus Evomere alta potest, aeqhorque remittere in aequor. II in e septum in medio transversum impone canali Lx aere, alit ligno e solido : sed valvula circo Insit aperta: en proque illi mox insuperadde, ut durum e corio tectum,clavoque refige, Concludi ut pariter possit, pariterque recludi,

Sive aditus sit dandus aquaia ut prohibedur ab illa est.

223쪽

His actis, valido de robore necte cana NEmbolum,&aere illum ei reum vestire nee esse est . 'Hqtie S: modiolo insertus respondeat imo ; Ne qiis per latera intromissus perme et aer. Est cavus ipse etiam formandus & ante cylindrus, Cui septum,& medio si valvula:& insuper ollissi corio tegumen sit mobile, quo fluat unda

Intromissa tribo,& cI auso,non refluat inde. Ferrea simandus manica mox embolus axi

Ferreus, & so Iidis insit versatilis axis Cardinibus super, ut potat ea vus embolus aIto Nune facili attolli nisu, rursusque deorsum Demitti,& potos sentina reddere fluctus .

At vero ut vaIeas axe in versare rotundum,

Fi attoneam capulo viream duro insere ferro . Haec fuerit constructa tibi eum maehina, ab ipsa Nomento poteris fluctus haurire carina; Nam si demutas virgam, tot Iasque vicissim, Continuo exhaustum ex imo dabit anilia pontum

Non lite O lygii miranda inventa magistri Praeteream, quibus ille olim de nave Sicani

Tpotos potuit fontes haurire tyranni. Faginus,& longa tendatur moIe cylindrus:

Cardine & in semiaci, teretique volubilis iIIo

Nectitur obliquus, eui Iongum ex aere canalem Inque helicis eire sim formam, strictusque revoIvc. Immergatur aquis parsima: sed alta carinam , aet tabulata super sese efferat: inde cylindrus Assidue eontra fluctus versetur in orbem . Nanque imo quos haurit helix,alto evomet amne o Non secus ex imo sentinae nautea in aequor Egeritum putris semper purganda earina est. Ne nautas intus conclusus pessifer humor In sciat, generetque graves per corpus achores . Interea famula rimas opplere patentes Soliciti certent,& stupea trudere ferro

Vincula, qua veniens fundit se plurimus imbere Et super accensamue picem, ceranaquc Ienaee m

224쪽

Effundant. Pelagi, sed me fragor altus, & at o . Ad majora vocat rauco stridore, procella Ergo ubi pempestas vertit sine more profundum spumeum,& elatis puppes mare conreti undis , Tunc opus ingentes gazas, di inutile pondus Altos proiicere in fluctus potiatur & illis i Doris avara sinu ia vasto,& Neptunus avarus: Tu vero optatae potiaris munerae vitae Tune levis extemplo surget de gurgite puppi Et facilis vento adverso, pelagoque ruenti Delia re labor. nec te auri dira cupido Alliciat, nectatque moras spes eredula longa se Chara magis sit vita tibi: praestantior omni Illa auro, repumque opibus, scoptrisque superbis . Quin, Fato variante, fluunt, refluuntque yicii sim Neseia flare loco morialibus addita dona: Si superest nobis animus, nec dextera cesse Quae modo F ta ferunt, referent cito divite censu, Pr terea si forte rapax de vertice summo Deiecit iurbo malum, yelumque per auras Abripuit,vel dira Noto jactata feroci Unda gubernaclum rapqi sparsitque per aequor 3Tunc rector certet citus in fraenare soIii tam Immisso temone ra tem; nam caetera pendent

noc unos uptis periit ceu currus habent ;Sie scisso temone rati saetinacula puppi Nitiere eum olli si prima, & maxima semper ,

At fortes studeant nautae sustollere malum; Et prona in proram eanentia carbasa p*ndant. Nemo piῖς vellentus erit, i dusque per isto Casibus audaces nautas decet esse sinistris: Frangimus audaces,timidi sed frangimur undi . Ipse sed ante alios audacior ibit in omnςs Fortunae casus rector, cui C tera curae. Qui non praeque ferat demisso lumine vultum,

Pectore & ignavos animos, turpemque timorem. Semper Iaetus erit, quicunque per aqμ ora casu

225쪽

ae TeI ta, Fortuna vices dum mutat iniqua, Verso M arte, duces opus est praevertere Fata tImpavide, di laeta mentiri gaudia fronte. Rectorem hand aliter eum spes iam deperit omnis,

Naufragio pendente truci, simulare necesseeR; Nanque omnes uno pendent rectoris ab ore,

III ius inque oeulos cuncti sua Iumina fisent r Vnus erit vitae,& mortis simul auctor,& index. Audebit si fio me fera oecursare periclis. Audebunt socii pariter; si fortiter ibit In casus omnes; eadem in discrimina rerum IIli etiam prompti venient: si lentus at et rem viribus illi etiam languescent. Denique rector alis erit; talem seret & se quisque minister. Sic Surrentinum memini se ei se Thoantem, cum laetam AEgyptum peterem, di felleia Nilo Arva. Per Iovii fugiebat marmora pnppis, undique cum calum spissae texere tenebrae, Eripuere diem,& nigra fluctibus incubuit nox. Xaxemplo cecidit horeas, atque alta quierunt AEquora: nec levis pelago submurmurat unda. Mox strum tolli, non dum seriantibus Austris, Incipiunt fluctus, venturae signa procellat. Tempesta sine niorς rust.si caerula nullo Consurgunt iactante Noto. tune ore profari Coepis puppe Thoas. Quoniam saeva imminet undis

Tempestas, totusque in nubent cogitur aer, COIligite arma citi, solitasque intendite vires, i O socia,ventisque acres occurrite,di undis. Haec ille:& docto citius generosa iuventus Armamenta c*pri , nervosque, & brachia tendit. Protinus effusis reboans ruit imbribus Au ster, Morren ique micant ignes, tonitruque tremiscunt Subter aquae, scopuli,pulsaraque litora Iosi σε. Tunc nautae in partes vertunt sese ocyus omnes, I re vigilare m In intenti,& vitare periclum. Demittunt subiti velum, tenduntque rudentesi

226쪽

Vna omnes,nisu unanimi; & elamore secundo a Horridus adverso coeli de cardine turbo Improvisus adest, scissumque a vertice summo Deiectat malum. nautae tunc ilicet omne SArboris incumbunt lapsae sarcire ruinam Trexere alium, parvumque dolona dedere. Sed vento jactante fretum, iam gurgite coeco Instar montis aquae surgebant: undique circum obruitur latus,& rimis ruit aequor apertis. Saeva gubernaclum rapit unda,&vortice mergit. Non animis fractus sorti cum pube magister: Ille ei immittuntycur ae retinacula puppi; Quoque modo possunt venientia eaerula pulsant. Ast ubi diffindi iri fidis Iate aeta flammis , Et saevire Notos, montesque atroIlere aquarum Aspexit rector , colla hi jam penitus rem Sensit:at audaci Geios eum fronte serenus Nortatur,conditque altum sub eorde dolorem ro mihi. rte dati, magnas nune promite vires, Nunc animos, quibus alta olim Aeroceraunia,& undis

Dispersas Cycladas, dirumque Caphare a puppi

Legimus incolumes, MaIeaeque sequacibus undis, Agaeoque mari, Siculisque erravimus ori MEt duras toties hyemes, nimbosque sonante

Vi ei mus, & mediis toties evasimus undis . . Non mala vos vincant: non hae e vos terreat atrox

Tempestas, socii: sumus iidem,& vivimus ipsi. Audete, o magni; Audendo sibi quisque facit spem. Spem vultu simulans dedit hare: tune fortiter illi

Tt superare Notum,& spumantem Nerea certant.

Ast ego naufragium quoniam impendere videbam, Tt jam sublapsis horrendo in turbine rebus, Spem frustra accendi, geminas ad sydera palmas Intendo,& supplex humilli clamore precando,

Talibus exorsus si quid peceavimus ipsi ,

o Superi,& noxis saeras temeravimus aras,

Parcite: si qua polo pietas , & fluctibus atris Eripite hanc animam . o, dextram proferte, beni ni

227쪽

a Coelicolae. at tu,sABER lDE, Deli, aequoris, alto

Axe veni,ventosque fuga,& freta turgida placa . Vix Ilaec extemplo summis splendoribus aethr. Effulgere mihi visa,& nigra undique circum Nubila discludi; roseaque e nube refulgens Est milii SABER lDES spectatus in aere, qualis Alta peregrinus sulcabat marmora Nerei, , Aut pedes Eoo vestigia certa premebat. Quo viso fugere Noti, fugere procellae, Et mare pacatum,&summo lux reddita coelo, . Et data tunc vitae nobis simul aurea lux est . Olli tunc ego: uis grates persolvere dignas ,

Dive, tibi valeat tanto pro munere vitae Concessae,quae mersa mari perrasset in a Ito,

Ni tempestatem pelago , ventosque fugasses. Quicquid & ingeniti,& quicquid mea earmina posisit.

Cuncta tibi voveo:&versu tum, Dave, sonanti

Implebo promissa memor. mihi fronte serena Annuit ille ;po loque volans sese intulit alto. Ergo, tabi cum nulla datur spes, & ferus Auster, Et durae superant animos, artem 'ire procellae,

Auxilio tune, nauta, Deos clamore vocato,

Nam tibi contra undas, tena pestatesque sonantes, Nil facilem praeter Iacrymam,& pia vota relictum Ipse etiam navis rector, qui euncta gubernat, Concipiat pia vota: piis & munera Divis Spondear Ipsi etiam νIaeantur munere Divi. Postquam vota Diis concepta, & erimina multis Cum lacrymis,precibiisque piis, Palinure,plasti, crior ingeminet si ventus,& aequora surgant, Te primum ferro sublimi a vertice mali imPraecipio medium sue ei de re ad usque traehe Ilim Prolicere atque iJluin in fluctus: tibi cura sed illa, Nine ne forte ruens foetos, puppimque flagelle Nox si nec vento modus est, crescitque periclum. Apterna totum celeri succide bipenni.

Funibus & duris et avus tibi puppe ligandus, uaniscina semini aris unda; ratemque furent

228쪽

Da vento. docto quoniam spes nulla magistro, Nulla arti superest: rapiunt quo turbine Cori, Tendere opus,si forte cadat Fortuna vel ipsi Supplicibus tandem placentur Numina votis. Praeterea in pelago nimbis eo inprensus aniquis, Anti is conclusa vadis loca , duraque saxis

Marmora,& horrendas longe fuge, navita, lyrtes. Nanque acti ventis eum currimus a quor apertum,

Et si nimbiferi strepitent per Nerea Cori,

Quoque modo licet,& ventos duramus,& undas . Verum si nautis errandi nulla potestas

Oc ano datur,in scopulos , in saxa necesse est Allidi puppem, aut liccis impingere arenis.

At proe nrva rates in litora si Notus egit, Nullus ubi potius venienti brachia tendit, Nec sinus in tuta pandit se valle reductus, Anchora de prora iacitur,qux dente trisuleo Navim firmet aquis. si fortior Eurus sibilet, A tumidi veniant a gurgite nactus, Mitte etiam cacram , multo quae corpore praesset; frutius illa.ratem fundabit in aequore ' ceu citanan gyrum Vacuae fluitant sine pondere lances,m vento, hae, illae iactantur, & aere nutant:

Verum iusta cavis si pondera lancibus addas,' Confestim medio librantur in aere : nee jam

Dant latus in ventum aut eircum versantur in orbe a Quin de turbato eum stridet ab aequore ventus

herior, alta pete,& fractas fuge litoris undas. Ast ubi navigiis vicino a litore Caurus In ei dii,aut Boreae impIacabilis Da sonantis ,

Litus ama,& longe Tethyn transmittz tumentem. Nam si oram fugies,transversa ruentibus Austris, Pelletur longe pιnus: nec tendere tantum In ventum curvo poterit temone magister ;Vine et vi ventus; ratis & per aperta trahetur , Quo tandem obiectum ad litus frangat ut, acutos Illisa in scopulos, cumulo ve impingat arenae.

Sic nostrae periere rates,& Ihera juxentus

229쪽

Ad scyllae eantes,& Orestis proxima saxa,

Portus ubi quondam steterat: nunc rupibus horret Infelιx statio. Maurae vastator arenae Afri eus imbriferis pelago insul laverat alis. Avalus antiquo regum de sanguine cretus

Austria eat dux cIasiis erat, geminosque per orbes Egregiis clarus palmis, clarusque trium piras, Qui magnis olim sulcarat classibus aequor

Atlantis, lateque novum Iustraverat orbem. Nisius in imperium magnum,quem mille secutae Sunt acres, domuitque ingenti clade tyrannos

Oeeani,& rigida piratas cuspide fregit.

At tu ne ZancIeos dura obsidione premebat. Hic,quem multa maris dudum experientia doctum Fecerat,& coe Ii pariter, Ventique peritum, Ut denso vidit venientem turbine n inbuin, Impiger haec ela Gm ferri mandata per omnem inperat: Italiae cautes ubi Scylla remugit, Et maria alta citi fugiant, vicinaque rostro MLitora Sicaniae stringant, linivilemque Pelorum, Quo demum servata mari se ςIassis a perto Nittat,& ad tutas vertat se navibus oras. Ipse latus stringit Siculum, raditque Peloruin . Nine in Leucopetram eontendit, & aequor apertum

Puppe petit, senique alii petiere,secuta

Rectorem, tutique si nutri tenuere Tarenti.

At reliqui magni temnentes jussa magistri Protinus in scopulos at Iis, animamque dedere In decores. Adeo data iussa capesere multum est . Sed tibi non cura,rector, leviore cavendum . In terras cum ventus agit te plurimus, & iam

Naufragium Fortuna tibi crudele minatur , Concita ne vento in rupes ruat alnus: apertum Qua liciis patet, de brevis arctuat unda,carinam L . .

Dirige; sic gens incolumis servabitur omnis. Verum hie difficilis labor est. late undique. elaeum Cum rigidae assurgunt rupes, &.vix brevis inter Ora pates cautes, rarisque albescit arenis; Qua

230쪽

nuatenus an iustae veniens ratis in ei dat orat , solicitus certam stationem in litore signa, Atque iterum explora: venio mox pronus habenas Committe optatas puppis continget arenas. Vt eum venator eertam sub fronde latentem

Egregius signavit avem, emisuque sagittam Ex arcu: Volatrilla leves impulsa per auras Recta petans volucrem ivolucrique infixa residit. Nune age, qui tuti portus, quae sida earinis Sit statio,dieamus. Aquis iactatus iniquis,

Doris ubi Oceano sese coo clusa marit it Nereuleam ad me tam Vicinas, navita, Gades,

Vel Tingitanae venies Telluris ad oram. Illae' Malacae, portat ire novae Carthaginis alnos Quassatas pelago,ventisque furentibus actas Servabit piae ido in gremio. sua brachia pandet vives Alone,& quo se lactat Delia, portus. At si te ventus Gallis admoverit oris, Massiliae loea tuta vagis inquire carinis , Lurinosve sinus, tibi quos in valle reducta

Ipse Telo ex alto venienti Martius offert; Et quos obiectu laterum dant stoechades, quo Antipolis praebet curvato in litore portus. 'Ausoniam et rcum si striderit atra procella, Trans Uarum Herculeum portum, portumq; Monsidet Intrabis,tutaque Savo te sede reponet.

Ipsa tibi pariter regalem in gurgite mesem Magnifico extructam luxu, sumptuque superbam, Dives opum Genua,& pictai vestis,& auri offeret,& firmis defendet turribus alnos. Hi ne & Delphini statio evrxata patebit et Lunatas & amica dabit tibi Cynthia sedes . Euris 'tactatus freta per Tyrrhena, Liburnum

Contende in portum, aut inrritas Ilerculi. arces.

Pandet & Argoum chalybum generosa metallis II si numinec longe alium Populonia praebet. Inde proce Ilosis ferimur eum gurgite nimbis,

Nos Centum accipient paeato in marmuret cellae.