Ioannis Pauli Kressii ... Commentatio succinta in constitutionem criminalem Caroli 5. imperatoris ..

41쪽

a. Si Utinam in primam magnani nil principis publieationem im: cidissemus. Jam vero contenti esse jubemur recentiori edi- - rione, quae A. MDCIX. CAssgi. Lets pro iusta est sub rubro: Des Durelii. und hoc heebosrnen Fuissen und Herrn, Herin Philippian desaltem, Lani graven Eu Hesseri, Gra-. yen Eu Diet E, Ziegenhayn und Nidda, Peini. Gericvta- , ψ nun s. Mit Frcvlieit gii Catat in Fiirst l. Druckerey ge- ' deuehi duies Wilhelm Resset in. yt antea. Continet haec Artieulos XCVI. Convenit fere quoad sinsula verba cum nostra, nec tamen ejus mentionem facit. Sed in formula iuramenti judicis praemittitur : ich mill ine ines gnitdigsteti Furnen und Herrn von Hessen Pein liche Gerichis is ord- nung geleben. Rationes in promtu sunt istius aehi hist . . riae & litium Philippi cum Carolo nostro gnaris. i Illud p

- lculiare & singulare, quod in hae ordinatione poetis blasphei morum, magorum & fere omnium, si homicidas exei. pis, de quibus Carolina ab articulo CUI. usque ad Art. CXXXVII. agitur, omissae sint. Unde numercis articul rum usque adeo diminutus est. Ut alia et omissiones taeeam. Illud notabile, quod in Artie. LIXXI. qui in nostra: est Artie. CLIX. poena etassionis oculorum etiam occurrat verbis disertis: 'init' Aus Rechung der Augen, oder Λbhau- g der Haiad. Exinde patet, quoiu luee poena non habita sit pro plane inusitato, aut nimis crudeli a-yHILIPPO. . Ceterum per hanc ipsatu ordinationis PHILIPpreum Carolina concordantiam, magis confirmamur in nostra opinione, quod jam ante Bambergensem, quaedam com-ι munis

42쪽

. PRAEPATIO AD LECTORE Q

multis constitutionis eriminalis formula, per imperium va gata fuerit. Alias enim nec Hessiis, nee Brandelaburgicus - , eo, quo prostant sensu, suas ordinationes conscripsissent. Nec enim solum praesulem Bainbergensein idos imitatos esse

persuademu P.

l. XXVI. Moris insuper est, ut commenta tores etiam de prestantia vel defectibus textus sui philosophentur. Unde & nos quaedam in hunc sensum subjiciamus. Satis abjecte de nostra ordinatione judicatio. OLDENDOR PIVS Action. frens. eo si. 7. in princi ubi dicit, se unicam L. RESPI cIENDvM 'Ι multo plus facere, quam totam tamque sepe mutatam Caroli V. emstitutionem. M A N Z I I censura est : Carolinae sammonis articulos sine debito b bnglo ordine collocatos e se subinde in super is abundare, in nece sariis autem de tiacere. Z I E R I Z. qui in pridiatione o LDENDOR PII cas mcensuram adducit & castigat, ita Ilatuit: Puod Carolina dogma L. RESPI cIEND. 1f. de paenis prudenter moderandis N temperandis, non omittat, sed repetat, insuper etiam alia quam plurima utilissi a contineat. Interim hic idem, de incuria compilatorum in ipso commenta rio hinc inde queritur. Sane negari nequit IJ in articulorum contextu ordinem non elle optimum. a Articulos aliquando meras repetitiones, inanes ad juscivile remissiones, ad nauseam reiteratas, judicumque ad peritiores ablegationes complecti. 3b Decisiones interdum obscuras, aut plane nullas tradere. s Compilatores , vel rectius ultimOS correctores, aliquando correctionum priorum oblitos fuisse ' et & ex articulis jam An. I ai. vel Ι 829. castigatis & mutilatis, ea adhuc allegare, quae tamen jam diu in iis expuncta si int, cujus rei exemplum occurrit in Art. CXCVIII. - e 3 Im

43쪽

Interim cum haec Ordinatio tanto labore constiterit, totque comitiorum operam consumserit, bonoque finea capite & membris imperii tandem promulgata sit: grata mam omnino accipienda, gratoque sermone apud posteros laudanda est. Nec enim instituta launtiana adeo rigide ad regulam persectionis examinanda sunt. Neque vero uti Vesectus legum cognoscere & scru- γ tari licet: ita vicissim eos in acerbam legum censu-' ram protrahere licet. Laudant merito Carolinam coΤΗM. III. XXIX. ΙῖΙ. ME v. Const. LXXIV. n. I9. Recte o LDEco P. Carolina magiS valet rerum pondere, quam Verborum disceptatione p. 6. obf. erim.

I In hane legem prolixissitne commentatus est IusTIN vaco BLERus, quod scriptum deinde Ferdinando L dedieavit Α MDXLIII. atque in unum uolumen cum Carolina eom pactiun eodem anno edidit. Itaque, si qui adhue sunt de se Eta OLDENDOR PIANA, facile suae curiositati, & in hunc' textum amori, satis facere possimi, modo constitutionein nostram ex editione Gos LERI sibi comparare, & inter ci-melia sua religiose reconditam asservare vellat. a Id cireo vere recteque: mutaram legem vocat OLDENDOR-PIvs. nostram constitutionem. Utinam ipse addidisset o-' mnes mutationes sibi cognitas, quo & nostra, de prima ougine sub γε AxIMILIANO adducta inde illustrari potuissent. Forte Caesar & status imperii usi sunt eorrectoribus non unis, sed diversis temporibus usi diversis. Ut proinde diversae

pilatoribus pandectapum praestitum est.

β. XXVII. Tandem annotemus, quid ipsi in

hac nova editione, praeter disquisitionem de origine actisque circa Ordinationem nostram in comitiis, praestiteri-

44쪽

PRIE FATIO AD LECΤOREM

. mus. Prima cura fuit, ut textum articulorum non tantum cum exemplis olim Mosv NTIAE & alibi publicis typis exscriptis, sed quoque cum projectis haei nus ine litis de Ann. MDXX l. MDXXIX. imo S. cum antiquis ordinum imperii criminalibus ordinabonibus

emtulerimus. Primum projectum ex Archivo Norico,ope Viri Excellentissimi C. W. de WoLcRER, reipublicae suae consiliarii meritissimi. secundum autem ex ArchiUO Vinariensi, adjuvante institutum nostrum celeberrimo Dn. M vLLERO, Ducum Saxoniae Archivario amplissimo, grata manu accepimus. No eum projectum Priecipue nobis profuit, nam plenius est longeque plura continet, quam recentius Vinariense, cujus tamen Pr fatione jam supra cum fructu usi sumus. Noluimus in taedium lectoris integra projecta addere, Verum unice differentias ab exemplo impressio, typographo exseriabendas tradere, quo de mutationibus ordinationiS DO-strae brevissimis cuilibet constare possit. Ceterum

lector facile deprehendet, quod projectum de Anno

ΜDXXI. magis adhuc conveniat cum Bambergensi, quam exemplum ultimum de A. MDXXXIl. in comitiis promulgatum. Neque vero ullus dubito, qui in si Moguntino primo authentico de A. MCCCCXCV. potiri licuisset, ejusdem cum Bambergensi identitas Plane demonstrari, dictisque GoLDASTI supra β. I a. allegatis plenissima fides conciliari potuisset. Dein du de sensu textus, deque singulis ejus argumentis soli, citi fuimus quae omnia hactenus plerique commentat reS Prieterviderunt, sicco socco loca difficiliora pertran euntes. Illustravimus quoque non una ex historia, legibusque aliis Germaniae, nominatim poenariam OFLgines fata inquirere allaboravimus, cum nec hoc ab

45쪽

PRAEFATIO AD LECTOREM:

ab aliis commentatoribus hactenus fuerit praestitum. Requisita frigulorum delictorum, Ut & ea, quin poenas augent, vel minuunt, sedulo in notis adjecimus, plane& casus criminales, quos Vocant, Plur etiam cum epicrisii nostra, hinc inde inseruimLq. Imo omnia ita in genere pertractavimuS, ut labores nostros,.cum academiarum, tum judiciorum usui aliquando suo modo profuturos esse, absque Vanitate sperare possimus. Quid in hac mesenti editione a nobis praestitum, vel binis verbis, nec enim circa sua laudanda prolixum esse decet, . in frontispicio. indicatum est.

46쪽

. . . . a