Antonii Zeni patriciI Veneti In concionem Periclis & Lepidi ex libro primo historiarum Thucydidis et Sallustii, commentarius

231쪽

xrs I NIM. LEP. C O Nα cum uirum mulieris nomine appellamus,eiusmodi aliquid significamus, ut Cicero ad Atticum Antonium uocat filiolam Curionis, erat enim Curio in amoribus Antonij ex Philippica secunda. Item de Oratore. C.Opimius, qui adolescentulus male a dierat festiuo homini Egilio, qui uideretur motilio nec esset,dixit,Quid tu mea Egilia,quando ad

me uenis cum tua colu, & lana. HONORUM DEHONESTAMENTAu, qui honores omnes deturparet. Sallustius in libris Historiarum de Sertorio loquens, quo illedebo

Hamento corporis maxime Letabatur.

IT A QV E MIHI. Conclusio est per repetitionem eiusdem rationis, qua confirmare uult antimos populi ad bellum, quia qui milites Syl lam defensuri esse uideri possent ijdem maxime populi

partes sint amplexuri. Caussae praeter eas quae dictae sunt, sunt etiam hae, quod tyrannidem ipsis imposuit, quod Tribunitiam potestatem euertit, quod sylvas,& paludes eis donauit, praemiaque ampli ra satellitibus, quam ipsis distribuit. quibus modis,& in commodasse & despexisse,atque contumelia illos affecisse Syllam apparet. haec autem sunt ea, propter quae alicui irasci solemus. MAXIMAM MIHI FIDUCI A M. Aristoteles de fiducia ait fidentes reddi posse quoties plures simi, qu

bus eadem conducant. itemque, Sisubsidia aut must aut magηa adsitu.

232쪽

co MMENT ARI vs. arrC vi PER,TOT VULNERAM . Repetitio Gius, quod & superius ; dixit autem superius .inguine, quemadmodum etiam, quod prius,iuilisci, hic, exercitim appellat: mouet autem & pathos, quia tot malis affecti sint, & Nemesim, quia inde non praemiis, quibus digni erant, ornati, sed tyrannide oppressi sunt. quare &odiu incitat in Syllam. Illud autem exprimit graeca particula κατα, per tot uulnera pro tot uulneribus, ut, per arma, pro armis. NIHIL PRAETER TYRANNUM QUAE SI

T V M E S T. Idest seruitutem in Tyrannide; haec autem maxima est incommodatio ipsi allata, ob qua merito irasci debeant. , NISI FORTE. Ironia tractat sequentes duas in

.commodationes. TRIBUNITIAM POTEsTATEM ΡΕR ARMA

c o N DIT A M . Exemplo maiorum mouet eos, qui maiores tribunitiam potestatem imis pararunt. hi armis euerterunt. Parata est Sp. Cassio, C.Postumio Consulibus, plebs enim armata in montem sacrum secessit, nec nisi conceta plebeio magistratuande reduci potuit.Sylla uero Tribunitiam potesta item euertit, iniuriae enim potestatem eripui auxi

ait reliquit, & ne Tribunus plebis alios capere ma .gistratus posset, interdixit, Cicerode Legibus Pe

IVRA ET IUDICIA. Leges dc iudicia a populo ad Syllam transsata sunt, nani Dionysius ait libro Ee quarto.

233쪽

xi I IN M. L E P. Co NQquarto, trium rerum suisse populum dominum,magistratuum mandandorum, legum ferendarum, &belli indicendi. Valerius Poplicola legem de prouocatione ad populum tulit, ut superius diximus.

EGREGIA SCILICET MERCEDE. Attingit hic καταφρ ιν, quia ipsi praeteriti sunt a Sylla, aliis praemia tributa sunt. Ironia tractatur oratio. RELEGATI IN PAL UDE . Haec est Mem. Sylvas enim,& paludes militibus dedisse Syllam significat, non autem pecunias, aut praedam,quo modo ditauit milites suos Scipio Aemilianus. RELEGATI. Verbum irae plenum, & contemptus . CONTUMELIAM ATQUE INVIDIAMSvAM, PRAEMIA PENEs PAUCOS. Non so Iuni haec καῖαφρονησις est, sed etiam υ ις itaque Omnes hic irae partes tanguntur. Sic Demosthenes Philippi duces infidos esse ait, quti cum praeclarissmes

gessemunt, maximis comici , oecontumeliis praeter meritum incessuntur.

INVIDIAM. Inuidia adtiue capienda est,effecit enim,ut multis inuiderent , nempe satellitibus. i uidia autem non in eo qui inuidet solum, sed in eo etiam, cui inuidetur,dicitur,Cicero in Tusculanis. Vel inuidia pro odio. incurrebant enim in multo

rum odium, quod ipsi e rannum sibi, dc caeteris i stituissent. PENES PAUCOS. Satellites, quos &superius diuitiis,

234쪽

C. O MM ENT ARI US. diuitiis, honoribusque affectos dixit.

curri enim potest, immo uero ille potens est, cum tanto agmine incedat: est enim hoc potentiae signum . Respondet, caussam esse prosperitatem, quae uitiis tenebras offundit, quod si ille paullum labefactabitur, quam ante sol midatus est,tam contemptum iri in posterum, nisi specie pacis, & co cordiae eos decipiat.tractatio est per subiectionem, petit enim a semetipso caussam, deinde ea subiicit, quae sibi opportuna uideantur. sententiam hanc mutuatus est a Demosthene prima Olynthiaca.

Himirum enim haec nunc eius successibus ob rantur, qNM quidem res secunda magnam uim habent ad occultanda, O obumbranda talia probra; at si paullum impegerit, tum in omnem eius uita , odi fortunas inquiretur . Itemque ex re

sponsione ad epistolam Philippi . sit igitur,

si ista uera Iunt , ut iam longum tempus in fide maneant, nee eum deserant e quia successus, Athenienses, haec omnia caligine inuoluunt, nam secunda res magnam uim habent ad peccata hominum contegenda , ct obumbranda. at si quam cladem acceperit, tum in apertum bo omnia palan pros

rentur .

fgnificat, quos plurimos secum habebat. TANT ANIMIS.Idest spiritibus fastu superbia. INCEDIT. Incedere est ingdedi, sed cum quo E e a dam

235쪽

NIs I FORTE. Λυ- άν raπHαν-- Quia dixit contemptum iri. occurrit, nisi forte ille uos decipiet specie pacis & concordiae .

SPECIE CONCORDIAE ET PACIS. Deest

liquid huic sententia forte subaudiendum est, docipiet. ille enim profitebatur se recuperasse Rempublicam.

S C E L E RI. Genus est Κακιε .PARRIci DIO. Species parricidium etiam de patria dicitur. NEQUE ITER. Adiungit uerba, quibus f litus erat uti sylla, ut ab oratione et odium pariat. Sic Cicero recitat aliquando dicta superba Antonii . ut ,se uenturum ad urbem quotiescunque uelit, &, nisi uictorem uicturum eminem illud ad septem uirum , quod concupisces habebis . . MANEAT EXPULSA. Odium assert. historia exposita est. PRAEDA CIVILIS ACERBISSIMA. Miseria cordia. Ivs IvDICIUMQUE OMNIUM RERUM PLNEs SP, Inuidia . . Moo POPVLI ROMANI FUIT. Miseri

cordia.

236쪽

PER ORATIO.

si si uobis pax,'concordia intelli

gantur: maxima turbamenta Reipublica, atque exitia, probate, annuit e legibus

impositis, accipite otium cum struitio, tradite exemtum posteris ad populum 'manum suimet sanguinis mercede circumueniendum. mihi quamquam per hoc Ammum imperium satis quotum erat,

nomini, maiorum dignitati, atque etiam prasidio, tamen non fuit consilivmpriuatas ope acere, potiori uisa est periculosa libertas quieto struitio . cumprobatis, adeste. siuirites, s, bene iuuantibus Diis, M. Aemilium Conselem ducem,s auctorem sequimini ad recipiendam

libertatem.

Docet Aristoteles perorationes ornari hoc modo solere . si repetamus, moueamus conciliemus.

Repetit argumenta sere superiora, quae sunt ducta a locis

237쪽

a locis his, a turpi. & ab inutili: est enim in utile probate pacem, quae sit turbamentum reipublicae,& otium accipere, quod asserat seruitutem. & legibus parere quae per uini sint impositae. turpe etiam est, tradere exemplum seruitutis posteris. a suo c5silio suadet, qui pericolosam libertatem anteponat quieto seruitio. Mouet, odium creans Syllae, fiduciam asserens plebi a Deorum ope,conciliat cauoluntatem suam egregiam ostendit, qui priuatis commodis, & honoribus non inseruiat, sed publicis, & qui peri colosam libertate mali quam qui tam seruitutem, & qui se ducem eorum profitetur fore ad recipiendam libertatem. Amplificatio est in epithetis, & uerbis idem ualentibus. Tractatio est figura permissionis cum ironia. in AE. SI VOBIS. Pax & concordia non sunt ea, sed turbamenta Reipublicae. ergo non proba da, nec annuendum legibus impositis. Figura, quae a Graecis dicitur id est permissio, est autem quoties alicui rei confidimus,& nostro iure auditoribus largimur, ut quemadmodum uidetur illis costituant. adiuncta est autem Ironia,ut contrariam exprimat sententiam. sic Demosthenes quarta Phi lippica.V erum si quis alius id dicit, uobisquepersuadet, Gor. defendite uos, amittite on a . Sin hoc nemini uidetur, eontrarium praescims omnes, quid tergiversamur, quid mori,

mure Sc Liuius in concione legatorum Maced num libro trigesimo primo. Assuefacite his terris legi

238쪽

nes externas,o letu accipite, sero ac nequicqua cum dominum Roman8m habebitis,socium Philippum quaeretis. Sic Cato apud Sallustium. Nisereamini censeo,deliquere homines adolescentuli per ambitionem, atque etiamarmatos dimittatis. nae ista uobis miseericordia si illi arma ceperint jn perniciem eo uertetur. & Virgilius libro quarto Aeneidos. I,sequere Italiam uentis, pete regna per undas.

Spero equidem mediis,si quid mea numina possunt , Supplicia hausurum scopulis. LEGI Bus IMPOSITIS. Iniustas leges fuisse indicat, nam tanquam onus sunt impositae. sic Cicero ad Atticum Consules impositus nobis. superius autem leges pen)s ollam fuisse iam dixit.

ACCIPITE OTIUM CUM SERVITIO.πα

autem, ides pacemineoncordiam , sic enim ille appellabat. Cum servitio uero , quia leges imposuit grauissimas, quibus libertas erepta est. haec omnia asserunt damnum. Superius etiam dixit. Otium eum libertate sublatum e RSpublica Iomana esse,uerum autiri peritandum,aut seruiendum, ijs uidelicet,qui in otio es se uelint. TRADITE EXEMPLUM. Hoc est infamiae, neque enina ipsi a maioribus ea exempla habebant. MIHI QV ANQEAM. Nunc &iudicio suo Llum suadere uult, & sibi conciliat auditorem a ii Iuntate sua erga populum . remouet aute eaS causisas, quibus obijci possit , eum hanc partem esse aggressum, praesidii,& honoris fratia, & ait se hac de caussa

239쪽

Co MM ENT ARI Us. caussa non permoveri, nam se cum consulatu ad pium satis satis enim firmum esse aduersusSyllam,& satis etiam honoris esse consecutum & addidisse fuit illae & dignitati maiorum.

sul*xum, quae etiam lamma potestas dicitur, idest quia ei prouincia decreta erat, ct imperium. NOMINI. Famae, immortalitati, quippe cum anni Consulum nominibus appellaretur in Fastis. MAIORUM DIGNITATI. Quorum plurimi hoc honore usu sunt . PRAE Si DIO. Propter lictores,& quia magistratum uiolare nefas. ITAMEN NON FUIT CONSILIUM. Sic Demosthenes in oratione pro Deiopete rationem uitae suae in fine orationis commodat Atheniensibus. PERICvLos A LIBERTAS QUIETO SERVI TIIo. Contraria haec omnia. in A E SI PROBATIS. Hortatio extrema. BENE IUVANTI BvS DII s. Hic Iocus traditus est ab Aristotele libro secundo Rhetoricorum de fidutia, Ma Demosthene ad epistolam Philidipi, & a Liuio in oratione Sulpitii de bello in Macedoniam transferendo, ut Deos sibi facere dicant. M. A E MI IV M. Non dixit me, sed M. Aemilium modestiae caussa. CONSULEM. Imperium affert fiduciam. D v cε M Ad agendum.

240쪽

IN M. LEP. CONGA v c T o R S M. Ad consultandum.

AD RECIPIENDAM LIBERTATEM. Vsus estu'rbo Democratiae gratistimo non enim dixitui beslam in etentiai, ne ui teretur seditiosus nec ad iram lumine tyrannidis auidus, sed adbertatem, quae scinperhoiaesta est nec dixit comparanda n sed recipioia n,est enim multo honestius re perare, ea, q iae amicimus, quam comparare, quae non habemus. in quo uerbo locus latet, atque etiam ταύ