De ratione studii puerilis, deque uita iuuentutis instituenda, ac moribus studijsque corrigendis, opuscula diuersorum autorum perquam erudita, ..

441쪽

ipsi non impii .Docta promittere,utia si sis ipse

doctissimus, pudor est. Ha bent primae praeceptiones,quemadmodum sit tener ingenui ho- . minis animus in his quae ad Deu attinent, imbuendus.Secundς,quemadmodum in his quae ad se.Tertiae, quemadmodu in his quae ad alios spectant Neq; hic propositum est a cunis ordi-ri,sed neq; a rudimentis uerdm ab ea mate qus iam sapere, ac sine cortice natare incipit in qua etiamnum ipse degis. Has tu diligente ut spe ro leges,tessi in ipsas traffigurabis, ut aliis quoque uiuum specime exilibeas. Id faxit C H R εs T v s Opt. MaX.Amen.

PRIMARUM PRAECEPTIO.

NTE omnia, cum nocte humanarum uiriu cuiust qua pectus ad fide inius Dei pertrahere, etiam se Ioan. s. N

ret,sed coelestis tantum- si Pa de 'Patris, qui nos Asye trahi huc tamen iuxta Merbum Apostes Fides ex raditione est,modo auditio Romet Rinbu custis eti: non hercle, quod ipsa uerbi praedicatio

442쪽

dicitis tantu polleat,ni liritus intus canens moueat Ideo uerbis purifimis iustillandas,orcs Dei intat lumis, fides: iungendae simi preces ad eum, qui solus pdeles facit, ut quem nos docemu4 vcrbo, inedflatu uo illuminet. Nec βrtasse alienu uerit ab instituto cΗRIsTr, si in agnitione Dei etiam per uisibilia adducarem Pota, si uiniuersum mundi mole ante oculos aduocem singula digito monstrates esse mutationi obnoxia edimmutatu minotumq; esse oportere eu,qui omnia,cuta uaria snt,ta 'ma,mirabilij cocordia conciliauit. Rursu eum qui tantabolertia cincta distosiuit , ne sulicandum quidem esse, negligentem operis fui utu ,cum inter mortales vitio vertaturis quis rei ιυ-- licae parum diligens fuerit.

Hinc discet ille noster,Dei prouidentia res omneta euruntem,omnia distonente, omnia struantem. Nuni duorum passeru,qui albe paratibunt, alter ne in terra modo nobis decidit citra elim consiliu:quie pilos quos capitis no bri mineruuit, nihil prorsus hac cura uil fccns. Quo muni usit, ea non d) quibu3 utima, sed ea quos quibus corpus eget, destinare: cu corvos uideamus tum uberaliter ab ea excipi, lilia uero tum splendide uestiri. Hactenus de diuina prouidentia recte imbuta messeri no potest,ut qui anxia fiat,

aut fordide cupida. Mem assctus in ipsa herba re

443쪽

ei Gnm,lam nocentinna peste mente liberauim sciet enim Deum non sol modo Dominuscd crpatrem esse omnia in se credentiu, hoc est, fidenti δ pereνκt adsie pro implorata ope haud segnius a ' curramus, quam ad purentem qui genuisi proprijssuerbis opem pollicitis,quod orari nimirum amet. Proindes aegritudo uel animi,uel corporis au I-git,medelam ab isto impctranda: si urget hostis,s δε- grauat ingidis,adem confugiendu: fisapientiam,si eruditionem adfectamus, apud hinc ambiendus, imo coniugem quos Cy liberos hinc petendos esse. Res et honoreo paulo uberius adnuat, ab eo petendu, Mimu bis emoliri patiatur,inque tranfluersium abduci.

Quid inu tu s in univcrsim omnia sciet hinc esse petenda,nefiss putabi quicqui ab isto petere,quod ei praestare undetam esset:pudebiis tude quicqua uel

cupereuel habere,quod per Deu no licet,et eas res unice coparabit acreponet, quae vere beatos reddat. Euagriij insteria hac uia capiet, tutu primi hominis ante omnia resciet, nepe ut is fit morte mortuus, posteaqua praeceptu Dei praevaricatus esset, ut suo facinore po

steritatem omne vitiarit: mortui enim uiuos generare nequeut:nec aethiope uidimus inqua apud Britannos

natam: unde bic noster suum quos morbu agnoscet. Agnoscet hinc quos, sciat, ut omnia ex adfecti sta viis, ii seram; mi, D-tate, visi ab cista in gutii iam

444쪽

alienigimus.Ex quo ubie sequitur, nos quos alie ni inos ese oporteres cu Deo habitare cupiemus.Vt enim innocent imus quis nisil commercij c D-gitiinfimis habet, ais edivcrso iustum krre nequit

inquisimus Neronta enim ut Senecia duci iubent. PMi . tegi sic cis Deo quos no alius habitabit, quam qui Wh s sinctus est, cordis s mundicia praeditus. Beati j a mundo corde, quoniam ipse Deum uidebunt. Tantam aut innocentiam paratione parabimus,

inter malleu er incudem positi, cum Deus tantum ri-Rα Nam nocentium exietat, nos aliud uitiati praestare no posi- mihi.pertae- mm quam utilum,uel M, nolimus, Deo munus dare eo aut bonum eogimur,et eius pratiae permittere. Hic Euangelii lux Non enim oritur.Ηu angusti s inclatos C H R I g T v s eximi qua l

xi liberaret, nanc innocentiamiliam Pro ΠOpiac Ab O

suitina labores er dolores nostros ipsi uere ludit:ps, eos,qui hoc in cus credunt,beatos ejicit.

445쪽

Qui enim banc liberalem condonationem crediderit, a Deo per C Η R i s T v Μ mistro rtatu generis praestit satirierit,σα, res cΗRis τi Actis, apud Putrem is aeternu tabitur. Vult enim illessit

ubi inest,idiuiter minister um.

posita nos absoluit,ac Deo dignos hacpoti non causa reddit,quod ipse modum et mensuram diuinae iustitis dimplere potuit:alienishnM enim erat a corruptis addictibus: s talis,latins fit, nempe Deus, noster tamen Actin est Ex quo siequitur,qga una caere Cotia

justitia possuum nostrum esseβcta. Ipse enim β est nobis a Deo apienti iustitia, sanctificatio,

σredemptio. Iam per i in sic in bilemus ad Dein noster Mae enim est, pigi gratiae Dei est,aduocat lius, praefes,intercessor, mediator, prora Cr pupis est, ασω. Qvthanmnim Erangelij insterin tenent, eQβiat, ex Deo nati*nxnum bisanae imbecillitaris capim , ta pro si vatis Dei costitu non tabequitur. Hinc fluit,ut qui per Euangeli renati sunt, nopeccet: omnis enim quinum est ex Deo io peccat:aer edit Euangelio, ex Deo nam estino ergo peccat qui per Euangeli renati sunt,id est,peccata eis ad damnatione ac morte non imputanturis dea cnins τ va necis mortis suae redemit.

446쪽

Nam erit ipsi, si in hoc corpore peregrinamur,d Domino, ne addictibus esse non possumus, Cr hine

et nonoe peccato: CHRISTUS tamen,qv niam noster est, omnem hanc impotentiam farcit. A

ternus enim Deus cspiritus a fit,neciosior est ad omniis hominiι lagitia redimenda, quis ipsa com-Vereri pos t. Quae quidem ducia nonsignes reddit,sita accingit er urget ad recte gerendu rem,non enim ab homine nata est qui enim feri poset ut humana ns,quaed sensibus strependet,tota in id incumberet,quoa ensu nuta pacto percipitur' sed a Deo. Nunc ubi inta operatur, caue anxiud sis quomodo res recte geratur. Deus enim ιt est En lecbia, quae immota ciuncta versat Cr mouet, eum etiam, cuius pectus adsie trux rit,desiderem patietur. Quae quide sententia probotionibus no constat edustusoli enim fideles expertim tur quam nihil θ desuis cΗRis τvs, quamshilariter is negocio rivi iucundes uersentur. Quisquis itur Euanges muteri capi recte . niuere conaturiquamobrem tradi oportet, quoad βρο

447쪽

. qu spiri in deditae mentis hostia coli rectepotest.

Huc igitur acie dirigat adolescens,ut mutare bo ubrum meditetur, qui sit innocentigimus, ac Deo quam simillimus. Is prodest omniburi nocet nemini, ni quis

Abi si prius nocuerit: sic, qui omnibus prodesse, omnibus omnia feri studet, ac omni prorsus muria mania abstinet, Deo mi Mest. Arduasiunt haec Ruires nostini Messed credeti omnias ipψιbiliati os Ec UNDARUM P R AE c E.

S T EA αVA M animus olidae ubruti destiniandus perfide recte Θ matus veri proripuewut βω- tu intus belle adornet et sponarras apud se recte coparata sura omniaflcile alijs recte confidet. Rectius autem animum componere non poterit, quamsi uerbi Dei noctumamanu diurnus uerset, Id autem comis Met, si linguas,Hebraica ex in Milauri eam probe cullea: quod sine altera uetus instrumetsi, sine altera nouum pure cupid culter positimonium uero istos docerectuscepimus, quila prima rudimeta exunt tirutuat spa mapud omnes Lat-ctumst deserenia omnino non censemus: ii σβD a ia

448쪽

adsacrarum liternu intellectione minus Actat,quam

uel Graeca, vel Hcisast ad reliqua tamen uitae usum haud mediocriter proderit. Uuuenit etiam aliquasi, ut apud Latinos quos CHRIsTI negoti m agere cogamr. At linguis ad quaestis abuti, id uero a christiano homine debet alienisti in se:Sunt enim linguae diuini limitus donum.

era. Proxima ab illa,cui opera demus,erit Graeca,propter noua instrumentu,ut dictu est:na ut preeomnia dica quodsentio octrina CHRisTi ia inde ab exordio uideo minuη digne tractata a Latinis hominibus,

et a Graecis. Ad fontes igitur hic noster mitteΔη est.' Quanquam in utras illud obstruandu est,ut ei uocentius pectus praemunitum habeat: funt enim haud pam multa,quae pniciost disteretur,petulantia, imperari belligerandis libido, vi ricies nanis philosophia,Cr similia,quae tamen omnia prae nita mens instar ubfis intactu praeterire poterit, cu scilicetadprima uoce sic se admonuerit, c audis ut cavaeus , noui . ut captis.Hebraicae ultimii hac potisimu causa damus quo ut paulo ante dictu est,tatina apud omnes minlauit, Cr ea oportunisi e Graecabequitur, alim Η

braicae merito primus tribuisemus, quod sine huiussctemutis apud Graecos etia,multis in locis udet,ss-- Is germanuscripturae sensiuem eruere uelit. De linguam utilitate adsuturitate dicere no est huius propositi

449쪽

Ilis armis ad apientia istam coelestem,cuibam tu nulla comparari,neda equiparari iure debet,ir

pere poterit,piliquis binisi Alludas mete accedit. inso cu irruperit, omnigenas recte uiumri Jrmas

innueniet,naepe Custis TUM absolutifimu omnis viditatis exemplari.quem ubi ex dictis Miss plane co-guouerit, ita amplectetur, ut in omni uel actione,vel consilio,partem aliquam uirtutis ipsim exprimere, quoad humanae tenuitatim est,conetur. Tempestiue ab eo er loqui,σ tacere distet: δε-bit immature de his loqui,quae maturimos requirut, quod C Η R i s T v M uideat anno uix tande tricesimo reposivisse: quamuis duodecimo quos anno pericula LM 3 sui legis peritis dederit. Quo nos exempla non tam docemur cito prodire,quam a teneris res magnu, sed Deo dignus, liri. Nam ut Deminae summu per omne uita ornamen Silentia pumtum est lentri, ita adolescente nihil comendabiliore βcit,quam ad certu te uolenti ludiu, donec ermens Cr singua,tum feosim quum inter se probe constent. Nes hic Pntagoricu 3lentiis exigimus, sed loquendi cupiditatem premimus. Ac nisi tempestiue

loquuturossit adolescens,loqui omnino uetamM. Eloquentia tam apud praeceptores meditatur, no

450쪽

rum qinque memoria proditum est, auditores post . dam non modo linguae praeceptorum vitiued corporis quoque imitatos esse. Linguae Vitia lingue cuis obuiu est cognoscere, orationis μ' autem bubitus,tum praeter artifctu, de quo hic dico di locus non est,uitiosius est,h nimis celeriter aut tarde nimis incedat oratios accentus' nimis humilis, iurigens,aut uehemes nimis, δε hn quavis causa ergenere quolibet idem sit oris habitus, eadem is ab . fs,ut uocant,uel gesticulatio insolens. Elephantos obstruatim est anxie solos, pro qui bus uapula*ent ne ditatos esse: fc adolescens crebro secum meditabitur, ut sit os compositurus, ut manus

prolaturias, ut eis uerecunde, quod oportet,indicatu testus mde rus,non remigaturus. Atque haec omnia ita moderilse riui ueritati feruiunt,non ut alijs lenocinetur.N

meretrices quorundum mores, ut ferri a christiano pectore possent' Unde isto exercitio, quod hic repserimws, non aliud intendimus, quam ut quisque apud se exteriorius uiti s imperare distat, quae tritiosae meus haud incensima gnus uni. Hanc igitu r pum integram esse oportet,quae ubi uerit,Acile tempest

tem exteriora membroru moderabitur, ne aut tam dicestontem cotrahamus, aut os transformemus, aut

caput concuti M, aut munus diglemus,sed λει-

cim trucer simplici quadam modestia h