장음표시 사용
331쪽
cordiorum, vigiliarum, inquietudinis, spirandi angustiae , que tamen omnia
repetita ad septem uncias sanguinis missione, 'uidem in alteropede
Theorema XIV. Rheumatisnos , eatarrhos , Orν. ram, tussim , venaesectio improvida
ubi sectanit vena in pede, qua non' estas irritationes , vasorumque eo
ultra quatuor unetas sanguinas emis strictiones effetens , cursum liberum sum eoruequente symptomatum e impedit, unde secessiones seri, dolo- scilicet prae tres, ardores & copiosi humoris affluxus suscitantur. II. Quemadmodum vero ex impro vida. vel nimia sanguinis emissione ea tarrhorum fons origo promanar, itae ei ebriori observatu constat,uenefectimnem prudenter vere tautumno institutam"annis repetitam , cram Plures a coryza, gravedine civissi ania
niversaria liberasse m sene eos, quLantea sanguinis copia laborarunt, num quam tamen venaesectionem admis runt Uernali enim tempore ob majorem aeris rarefactionem & elastiei talem, turgent maxima sanguinea, s propter sanguinem a subtilioris a theris accessu magis expansum. Statasque omittitur sanguinis , vel a natura, vel arte facta vacuatio,sanguinis& humorum in locis maxime laxis,mollibus, glandulosis promte ac faciles fiunt ii gnationes,decubitus& seri secessiones; quae omnia mala per opportunam sanis suinis ventilationem restines pos-
Theorema XV.Cpliea flatulentia uti venaeseret
ne nonnunquam exacerbatur ita. n.
vulsivari haemorrhoidalis eadem saepe levatur&abigitur.
I. origo flatuum,qui intestina obstadent atque moleste distendunt, en det frequentillime ab intestinorum a tonia,sive labefacaaro eorundem peri-stallico motu . Nam sicut vigore hujus motus, natus, Hi a in intestinis contenta, inseriora versus pelluntur ita imminuto, vel deliructo eo, ingen . statuum,praesertim in nexuris coli, et ca hypochondria , proventus fit atque stagnatio. Haec vero intestinatisatonia maxime orisinem suam ducit a defe- lauetum 4 ronchlorum loca glandu e u laudabilis fluidi nervetis sangui-.
Iosa , vel etiam ad articulorum glan nnei, quare senes itemque a morbo con dulas mutilaginosas, vel ad eorum in valescentes, vel affectu animi diuturgamenta glandulosa, seruntur, ubi se Urio debilitati, nation homines phleg rum v-lde acre, salium, stagnans, mo i mate abundantes in inirisidantibus
I.Observatio in praxi medica attenta saepius nos docuit, a vena seetatre-lerlim verein autumno tempestate non adeo placida serena complures post aliquot dies in graves catarrhos coryras, tusses, passiones rheumaueas ct sebres catarrhales incidisse , idque lamiliarissime,si non probe vestiti, Dpus auraefrigidiori humidiori, Iime vespertinae, obiecerunt. Id enim sere perpetuum est, sub paullo largi ris ansuinis missione perspirationem minui, adeoque humores pertubul sum cutis corticem sub forma vaporis evehi solitos in tuerioribus quodammodo remanere, id quod frequentius evenit , si corpora sunt spongiosiora. di vasis exilioribus praedua . Neque ratio hujus effectus adeo latet . Nam detracta notabili sanguinis portione vascula praesertim minora & exare mari antea sanguine distenta , nune detumescereri vacua fieri incipiunt Et quum exquisius admodum di sensibilis onus in subeutaneo integumenisto vigeat, fit , ut sub aurae frigidioris accessu, fibrae eulis elasticae contrahao tur ipsique tubuli ludoriferi se Mel dantur, unde recramenta sudoris noumodo in eorpore remanent, sed .ab exaerioribus ad interiora , praesertim
332쪽
Iangmnem subtrahendi modo. 3o 3
admodum cibis vescentes, colica re rheumatismos, sebres catarrhalet quentissime laborant, uuae non iam I pleuritidem spuriam incidisse, utpote quivis imminutione, sed medicamen , per sanguinis missionem eamque lata
tis carminativis, balsamico de aromatico elemento instructis , quam selie, ter sanatur . Alia vero ratio est colicae sedietaspasmodicae, sive convulsive, quae a sanguine inter tunicas intellinales herent easdemque cum vehementia distendente nascitur, ubi famguinis tempestiva e pede musio, non modo ab hoc calamitoso malo praeservat . edin illud ipsam praetentuli me mitigat, quod etiam Riserias iam Cent. ει-ου. 44. recte annotavit. Theorema VI. Tamantes, quam post venaesecti nem quaedam utiles tenendae cautio
I. Non facile, nil summa necessi. tate urgente, in ipso aequinoctio vel
solstitio, in plenilunio etiam& novi-llunio, vel die pluvioso, turbido venarum sectio celebranda ea sed consultius est, aliquot dies ante haretempora tale sereno praeservationis caussa hoe institutum perficere, hanc maxime ob rationem , quia circa haec
tempora mensium Buxus ordinoto in.
cidunt: plures ex morbis spasinodicis, paroxysmi epilepticiri qui hypoc non-driacis melancholicis sunt famili
res redire solent, ante quorum accellionem e pus a superflua sanguinis. redundantia per venaesectionem libe.onsultius semper est, praeser. tim quis facile animo deficiat, non ventriculo vacuo, sed ιusculo sumto laetoque paullo angustiori soramine
III. Post sanguinis per sectam eis
nam decessum, nec potu, nec cibo onerare ventriculum oportet , multo
minus se inebriare, aut corpus rigido, vel humido aeri objicere Crebra enim docuit experientia , plures hac ratione, innio praesertim &G.ctobri, inprimis si corporis habitus fuat spongiosus, incorrras, tutas gam perspiratio non parum minui tur, eo quod ad subculaneos& sudo. riseros tubulos fluidum eximie exhaustum tanta mole non amplius aces dens, eos non ita patulos atque ape tos ut antea servat. Hinc aer frigidus aecedens eos facile claudendo, hum rumque cursum a superficie corporis ad interiora reflectendo, iam mem
IV. Μagis pro sanitate est, primas
vias ipsumque ventriculum acrudit tum copiam sentina humorum, non
per forte purgans , sed laxativum ante usum vene laetio nihliberare C vendum vero maxime in plethori eis a sortibus purgantibus tanquam venem no , eo quod operationem suam vehementior intestinorum spasmo exseri rutit, eoque liberio m sanguinis progressum valde turbando , pernicialem
congestiones hinc inae in partibus is p emciunt.
U. Intiminis ob mensium nuxum, viris haemorrhoidum stillicidio o, noxiis, praestat semper venam pedis
perire, ne sanguis ab iis emunistoriis divertatur viri vero haemorrhoidibus vacui, venaesectioni in pede non in totum ainaestant. Non semel enim o servavimus haemorrhoides inde ecocas
sine fluxu fuisse proritatas, ad quas removendas yenefectio in braehiora
victus ratio tenenda est, neque protinus et ger ad pristinam diaetam, perinde ut canis ad vomitum , redeat mmcmMorem in modum detestandus estanos Germanorum, qui numquam lautius edunt ac bi mi, quam ubi venaesectione perfuncti sunt Thrarema VII. Cue bituIae cum scaruficatione Dcariam saepe praestant Maaesectioniso.
I. Placet insignem locum ex Mo
333쪽
Cel o l. a. e. io de usu cucurbitularum cum ferro ad dueere, si habentem rufus cucurbitiuae prseipuu es, ubi non in toto eo ore, Ied in aliqua arte vitium est, quam exhauriri ad confirmandam aletudinem satis es. Idque
ipsum testimonium est, etiam scaleelio
sanguinem, ubi membro succurritur, ab ea potissimum parte, qua ram ων es, mutensimo quod nemo cucurbitu. tam diversa parti imponisinis cum profusionem anguinis eo avertit, sed raips, quae deser, quaque uberanda es. Quare in rheumatismi , praesertim quae dorsum, scapulas brachia c. eupant, in doloribus quoque artuum
utiliter stari fieatio fit sat prosunda,' ubi dolor preisorius .eonstrictorius frigidus occupat , sed quod notabile est, parcior semper sanguinis quantitas ex laesa, quam ex sana parte educitur. Ad dolores adagrae avertendos,
nonnulli snsulis mensibus non sine utilitate scarificationem in planta vel dorso pedis admittunt. In efflorescentiis deformitate saei ei etiam utiles sunt scarificationes eum cucurbitulis, ad eliciendum & derivandum sangui. nem a faeie Ineutis descedationibus, stabie, non inutiliter in obesis spongioso corporis habitu praeditis, idemtidem adhibentur. Theorema XVIαΙ aeutis, ubi vires non pathratur sectionem venae celerem sanguinis emissionem, praestat paullatimin ue-eessive eum, ii opus est, per scarificationesin cucurbitulas evacuare. Tetilion.
I. Praeclara sunt hane in rem moni. a apud Cessum qui .a. c. I et Opus est inquit, cucurbitula in acutis quibusdam, Fier levari corpus debet, ex
vena sanguinem mitti tres non pariuntur. LMme auxilium, ut minus Uehemens, ita magis utrum, nec unquam
pericia inum, etiamsi in media febris 3mpetu, etiamsi in cruditate adhibeatur; ideoque ubi sanguinem mitti οροι es, sincisa vena praceps perieulumes, auinstbui in paru emori virium
es , etiam Me potius confugiendum es Deum eo tamen , ut sciamus, hic ut nullum periculum ista levius praemium esse, nec posse vehementi malo nis aeque vehemens auxilsum succurre re Eso in experientia fundatum quam maxime egregium hoc Cel monitum deprehendi . Non semel enim , sed aepius observatum a me est , morbos capit it, ut epilepsiam , vertiginem
insaniam , motus artuum convulsiis
vos a secta vena ac celeriori lautio largiore sanguinis emissione, inere. mentum cepitie, Wparoxysmos se. quentes graviores redditos , idque maxime annotavi in sensibilioribus corporibus, juvenibus I contra vero eductionem sanguinis pereucurbitulas quam optime ferre potuerunt, eum evamine malorum Ratio mihi haee videtur quod vehementia spasmorum in partibus a seres eui valde sanguis interius in vasis resistit, increscat, si ubito ipsis detrahatur. In acutis se-γribus, quando a congestione sanguinis in capite metuenda est phrenitis consultius etiam est per cucurbitulas occipiti appositas sanguinem detrahore, quam per venam eubiti sectam
A g ptiis Medi eis olim,ut refert AI
nus de Medis AEgypt pag.79. fretuen ii in more positum erat, in omnibus Meutis febribus,capitis dolorib; in in1-mationibus,item in putridis febribus ubi ex rubore in facie assiduis vigiliis , phrenitidem metuebant, venas utranares scar incare,maxime in diebus erinticis atq;ab iis tepido aquae dulcis balneo educi.Ubi vero in morbis celeri pus est auxilio& derivatione sanguinis a parte laborant , δ. in insultu aρω plectico,peripneumonia, inflammati an uteri neope cordiaca,que ab infarinctu sanguinis in corde fit, aut suffocationis periculo,parum opis restant e curbitulae, sed potius eirca locum affectum propius infligenda est plaga paullo amplior sanguis celeriter educem dis Theorema XIX. Cueurbitulae loeum habent , ubi sanguine vel sero in parte quadam e
334쪽
terna stagnante dolores, tumores, inflammationes, vel alia vitia fiunt. Sehesion. I. Planc veritatem quoque egregie confii mat Celsas i. c.dum ait: Quicu-cri bitulae praecipuus es , ubi non in toto corpore,sed in parte aliqua itium est nuam exhauriri ad confirmanuam va- Ieiudinem sivit 6 . Usus enim scam ii. rationis duplex eu, vel evacua tocius vel derivatorius, ille ad minuendamplet horam , hic vero ad extrahendam
materi Am corruptam oc infixam utilis.
Multi ex Veteribus iraecipue R.gyptii negabant , cucurbitularum i una ad soluendam plet horam aptum esse
remedium, sed certis tantum locis, partibus afflictis imponebant cucurbi. tulas.Uerum quando illae ipse omnium regionum partibus,dorso, brachiis, te moribus,cruribus apponuntur, α paullo profundiores ac repetitae fiunt nei - 1iones . ad uncias saepe duodecim educi potes sanguis, esusdem ponderis,con- distentiae, quam qui e vena extrahitur. Nam aliquoties secimus experimentum siccando sanguinem per cucurbitulas elicitum, . inventinus tres par- res ut in sanguine per venam emisso fluidi,ad unam partem solidi, ut adeo vulgaribus in Medicina erroribus id acceniendum sit, sanguinem tenuiorem per cucurbitulas,crassiorem autem per
Menas evacuari. Interim ad exhauriet dam di divertendam interiam it Iosam, cucurbitula'pre Venelecti ne extimorem habent usum . In mentem mihi veniunt aliquot exempla , ubi in dolore vehementi scapularu , in ocul rum doloribus o fluxionibus acribus gutta rotacea, tumore capitis erysipe-laceo, veneiectio in pede, vel brachio admissa, nihil protuit,scarificatio vero in collo,occipiteri pone aures,item a linpositio cuc imularum in dorso , egregium attulit evamen. gyptii in capi- Iis,oculorum, aurium doloribus4 flu-Σione,Ophthalmia, lippitudine, item ad procurandum omnum, occipiti, collo est pone aures cucurbitulas apphcabat,
protundioriquus starificationibus a. m. III.
sanguinem subtrabeiadi mogis . o
guinem eliciebant, ut resertis inura. c. sed prius semper venam cubiti iusse-riin aperiri quod consilium utique in plathoricis non spernendum , sed magni aestimandum , etiam tunc ubi vena facie aut narium scarificandae, incaphis vehementibus doloribus, Vel insania, ne scilicet maior dato patio ad
has partes proritetur affluxus. Ad dolores podagricos avertendos scarificatio sngulis mensibus in planta pedum in gregie ex Iu est, ut vel ipsa podagrascarificationis utilitatem Cardanus lib. de arassaret .pag. Iaa. Platerus lib. 2.prax.mcd. pet ar aliquot hillo ritu curatorum confirmet . Ceterum adiphacetum abigendum, ne ulterius serpat, ulcera quoque pestiuae curanda quam optime ulilauit Πυerinus de Uscae. MeuicI. t. scariMationis usum In mensibus, cti haemorrhoidibus lap- pretiis , etiam crurum cataficationes Galenus defunguin.mission plurimum commendat, quae locum habere uia sunt in iis , qui aversantur venes edito.
nem, vel ob vires cordi, sanguidas,dispositionem ad ii thymiam in teneritudinem a talis languinis celerem ex
aperta vena extractionem ferre non polliunt.
Theorema XX. Alius adhuc datur sanguinem e trahendi modus per hirudines , sive sanguisugas , a quibusdam Medicis
I. Antiquit simus Medicorum hic
sanguinem per hirudines evocandi modus minus cognitus fuisse idetur meminit tamen ipsius Plinius his.nat. L 32. cap. Io diversus, inquiens , H- diuum , nas sanguifugar,ocant,ad extrahendum anguinem usu es, quippe eadem ratι eorum , quam cucurbristarum medicinalium, ad mora le--n sanguine , spiramenta laxandae judιcantur. Ex Arabibus quoque Rhas sanguisugarum usus innotuit , oc exsuperioris aevi Medici Zactitur maxime Lusitanus, nec non Amattis Lusi. tanus, mercatur earundem appo,
335쪽
mionem mire eollaudarunt, inprimis in morbis qui caput in se stare solent,ut
gutta rosacea, pustulis facie , capitis alicis . in doloribus, praecipue rheumalicis vertigine, melancholia,anginain dentium dolore, in quibus easdem occipiti, collo, pone aures apposuerunt. Neque etiam ipse de salubritate evacuationis sanguinis per hirudines dubito, sed an major ab his , quam cucurbitulis scarificatis ex speetanda sit utilitas, ego quidem non line ratione
Hirudinum applicatio orificio anii haemorrhoidibus 'suppressis ac inde pullulantibus morbi et, valde commendaci solet. Siholia.
I. Hic modus sanguinem eliciendi ex venis ani per apposuionem hirudis num,aliis mittendi sanguinem melinodis in morbis, qui ab haemorrhoidibus suppressisproveniunt, ut pathematibus hypochondriacisin quos secundu Hippocratem haemorrhoidum fluxus solvit,ut phreneticis, melancholicis hypochondriacis nephriticis, ischia. dicis, his quibusdam rastertur de caussis, quod hi morbi a stagnante invasis intestinorum, quorum exitus est in hemorrhoidalibus oboriantur sanguine,qui longe facilius tropinquius evacuari possu&pars affecta liberari&levari per hirudinum ex ani venis suetum , ac si sanguis in aliis locis mittatur. Neque Miam ego negaverim
quod hirudines dictis in morbis praestiterint quendam usum, praesertim Zacuti Lusitani, nec non Amati tisi. tanim Mercati observationibus fides habenda tan vero a sanguisugis effectus praestantior exspectari possit,quam vena secta in pede, vel scarificationibus rosundis in cruribus, ego experientiaestitutus certa fide asseverare nequeo. Nam vidi multoties in vehementibus& inveteratis hypochondriorum sua Linis, hirudines sine effectu applicatas vidi easdem levamen tantum ad tempus attulisse, vidi quoque ab earum laum Bione ad hamorrhoides taeeagmali moris ulceri fistulas procreatas. Deinde ingens ratio dubitandi quod ex parte affecta sanguinem ha riant hirudines haec est quod ipsae ex
haemorrhoidalssies ei xternis, quum internae lateant, fugant, quae exiguum, vel plane nullum commercium cum
vasis intestinalibus, mesaraicis loristat ramis, in quibus tamen sedes pathomatum spasmodicorum hypocho driacorum, habent in fluxu vero haeismorrhoidali, et morrhoides internae sanguinem stillant & ob id convenienti modo tempore fluunt, vitiis ex stagnatione in ramis venae portae mriundis, apprime opitulantur.
De balneorum, pediluuiorum ρο-υ- serum umerico.
- . . . TAnta est divini Numinis in pro A .a
curauda hominum afflictorum βωριν salute benigqitas, ut inter alia innumera , quae in auxilium promta sunt ia.. remedia, simplicissima ubivis sere obvia prostent, quae securitate , enicae iaci tum in morbis avertendis, tum expugnandis, aliis pretiosis , r Tis, arte etiam hymica operose ela ratis arcanis, longe superiora sunt; id quod omnes ingenui ieriti in arte nollra viri liro confitebuntur . E aemplo sit aqua communis. Haec certe pura, omnis etiam materiae salinae vel terreae expers, longe magis quam ullum aliud medicinae univertatis me
individuis omnibus morbosis an lictionibus, tam internis , quam externis, acutis .chronicis, tam incomparabilem affert opem, ut nulla alia medicina huic aequiparari pollit.
Ipsi sontes calidi frigidi salutifera
quos provida benigna natura nouas sponte largitur laudatissimam suamquam exserunt in morbis , praesertimochronici debellaadis,etficaciam, hu
336쪽
moris aquei bonitati , subtilitati largior huius potui potissimum debent. Illa vero varii generis salia, quae in sinu suo recondunt, tam neutra, quam alcalia, eum tenuissimo martis
principio , vix aliud quippiam esti. ciunt, quam ut stimulum addant soli. dis eorporis nostri partibus Iubulis quo liquidum ingestum expeditius per
vasa minima excretoria erri, humores tenaces , spissos ditsolverein excrementitias i purast sal in sulphureas Partes temperare, diluere & e
corpore evehere possit. Insula quoque thei formia ex appropriatis pro ratione morbi speciebus consecta, quae nostro tempore familiaris usus sunt, nec non lignorum α radicum decocta ex aqua, quae in expugnandis longis rebelli. Uus morbis Iurimum valent praecipuam certe suam efficaciam ad fluidum illud aquae lamentum reserun , eo quod ne radices , herbaein ligna in pulvere vel sub alia forma assumta nees psa decocta, nisiDdilata satis&diutius usurpata, salutarem exserunt effectum Parites Nisanae, quas olim Hippocrates maximi secit in morbi acutis,ch lactis vel seri laetis cura in iis morbis, qui ex aerimonia succorum proveniunt,egregii omnino sunt usus; praecipuam autem suam virtutem adiluente suo humore unice mutuant.
Quod quidem que in ad modi deterno aquae usu in propatulo est; ita
demiae aqua non minus ex lerne
etiam adhibita Hirabiles plane is xime salutares, exseria esset, us T statum id faciunt balnea mediluvia
quorum praeTipuum ingrediens 44asces simplex quidem aqua; nihil minus tamen haec sola, sine ullo alibadditamento, modo aqua sit pura &levis , medicinalem longe saluberri. mam praestant virtutem Ereerte balneorum aquae dulcis usus in inorbis praecipue internis gravissimis, pri. scis iam tum temporibus fuit quam maxime solennis, ut ex Hippocratis,
patet. Potiis mum in gravis is eapitis morbis, ut insania, sive cum trais ditia, sive eum furore iuncta, in atro ei eapitis dolore, Veteres summo cum seu tu his utebantur balneis. Et Aleis
x irraderri uidem Tralliamu lib. I. pagia
to . sic prodidit aquarum dulcium balneum , siquid aliud , melanchol eis opitulatur, sed diutiuHn eo moreno tur atque desideant ita etiam aestas si rit . Idem confirmat Aret ι lib. . pag. 3 . qui melancholicos in aquis sponte calidis saepe commorari iubet, . hane subjungens rationem, quia raret molles carnes ad hujus aegritudinis remissionem maxime iaciunt , quae tamen siccae. 4ensae in melancholia
laborantibus sunt. Cplius quoque Aurelianus ιθ r. de morbis chronιcis pag. I 34. maniacis aquatum naturalium insum plurimum commendat. Et Pro .
Aper Alpinus de Medicina . AEgypti
cholicos plurimus tepidis balneis perisfecte sanatos esse Parite in renum ealculo Alexander Trallianus lag. 3q3. .ir Aretrus pag. I I 8 s dolo. in sellius ad res valde urgent. eum usque mirifice commendant.
f. III. Ipse etiam multiplicii experientia
edoctus, plena testari possum de,quod Mim morbis capitis gravissimi debellan dis, ut mania, melancholic mentis stupore' torpore Λ somno inquieto eum tetrificis insomniis , in hemicrania vertigine , scotamia dentium quoque atroc dolores .in gravioriabus aliarum nervosarum partium do .loribus , ut ventriculi cardialgieis, . intestinorum iliacis. colicis , qui a calculo renati proveniunt, balnea aquarum eplicensium , item imselsus in aquam puram temperate ea. lidam, etiam sub ipso paroxysmo hi athematum afflictione, praesentissi. mum attulerint levamen Tam ess ρα ea xenim balneoru in complacandis. dolori sin relaxandis spatii eis siri νει. ηδ cluris et ethcacia , ut quamdiu iis εν
337쪽
m Sect In Cap. IX. De venisection aliisque
dem afflictis insident, omnes cruciatus spasmi sileant, relictis autem illis, iterum accedant . Neque minus Veteres, testes Io, AEgyptii teste Alpino .c. pag. m. in omnibus febribus, iam continuis,quam intermittentibus, exceptas pestilentibus, camili riterin utilite ad bibuerunt balnea non tamen in principioin stat , sed declinante impetu. Ipse quoque in
quartana senum, diebus vacuis emollientibus4 nervinis balneis non semel sine fructu usus sum. πα-- g. U. - .. Praeter hanc autem fibras. rigidas tensas & spasmo constrictas emollien- . i. 'em tumorum ac sanguinis molum.. moes a capitein partibus superioribus ad a. tr lia loca determinantem derivantem virtutem, balnea aquae dulcis etiam egregie circulum sanguinis, humo. rum atq, perspirationem per summam cutim promovent. Nam humiditate relaxant fibras toros euiis &cadore suo expandum sanguinem , maiorem quoque cordis tartersarum diastolen, I uam in eadem proportione' gradu equitus systoles, eniciunt, unde pulsuum . magnitudo, celeritas crescit circuitus humorum acceleratur,lipe aucto sanguis fluxilior fit cie- nuro , ad extimos tubulos corporis summamque cutim prompte sertur 41 flati atque exhalatio subtilissimarum sordium promovetur, quae adhuc largior Iuccedit, siquis flatu a bal. neo concidit in lectum , eo quod circumsus aquae gravitate vapores per spiracula exituri in balneo quodammodo coercentur ac reprimuntur, hac
autem remota abstersa in lecto ex apertis atque expansas tubulis manna seri copia prorepit, ut universum spe corpus sudore perfundatur
a ιν peculiare sibi vindicant efficaciam quod usumin virtutem medicamen- , torum, sic dictorum generosorum , in per sanandis gravibus morbis, mirifice secundent . Notissimum enim est
thermarum , acidularum vel alia is aquarum salubrium in longis A v lenitivis morbis potum, longe selia. ciorem effectu tu succestam tequi quando interposito usu balneorum quam si solus instituitur. Non minus, mira bilis thermarum Carolinarum &acidularum Egranarum imites conspieitur in affectivus, praecipue spasmodic hypochondriacis in ubi is stemanervorum valde imbecilleri assaictum est efficacia , quando finito potu, in
thermas Toeplicenses laborantes Oncedunt, iis temperatis convenienxi modo& tempore utuntur . Sunt enim
hae valde leves subtilesin purae , quod partim per explorationem cum inisi trumento statico, partim etiam per e- vaporationem, qua nilalsere solidi re. linquitur, innotescit, eaque propter ob insitam hane puritatem atq; sit btilita lem, magiram vim penetrandi in inti. m solidarum partium,in fibrarum
quae tenis .constrictae sunt, habent easdemque relaxando, Me molliendo ad naturalem statum reducunt j. VI. In atroci lue Gallica eiusque immanibus symptomatibus abigendis, praeparato prius per venes tionet,laxantia sanguine edulcora uti corpore, ex mercurio bene praeparata iis dextreapplicata medicamenta, sive ad salivae fluxum , sive ad sudorem movendum data, mirae sunt efficaciae quando sub eorum usu laborantes in balneum aqua dulcis indies. fere descendunt, PO stea lecto se committulit in sudorem exspectant. Decocta etiam, dicum , lignorum rasanguinem depurantium e 3 aqua, in morbis culaneis i doloribus, exulcerationibus is qui ab enormi humorum acrimonia oriuntur , longe elicius,in citius desideratam exhibent operationem , si balneis interpolantur . Eleerte diei vix Poeteli, quam copiosas, crassas, pingue aquae innatantes sordes mali mdoris saepe numero balnea ex intimis cutis tubulis eliciant . Si ualidioribus forsan etiam opus est purgantibus
338쪽
bux, vel etiam aerioribus urinam elemtibus , tutius omnia illa praemissis balneis usurpantur. Veteres quidem in rebellibus admodum morbis multum
helis ei albi usu praestuisse constat
sed nunquam eum facile adhibuerunt, nisi prius in balneum corpus fuisset demissum . Hoc enim modo non solum s ei fluidiores& magis mobiles fiunt, tabulique excretorii relaxantur , ut eo melius&minori cum molestia peccatis materi educatur, sed etiam remissis solidorum fibris, , omnis noxa liastiei eiusmodi vehementes spasmos stricturas indueentis pharmaci arcetur. Idem ex usu est assumptis vomit
riis , quibus aegyptii teste Alpino de
-d meth singulis mensibus ad praese
uallonem sed non nisi inhalne, utebantur.
Quando morbi ex uteri vitio eius
vasorum nimia atonia ae distensione orti cur1di sunt,ut fluor albus, vespre- cavendus abomas, vel concrementa carnea, polypum reserentia, vel mo Ie quae erebrioris abortus caullae sunt, ex pesti debent, vel etiam si menses nonium cienteritu an ideoque in ordinem reducendi, certe ego nunquam non congruis internis remediis uterinis em menagogis, balsamicis iurgantibus, frequentem balneorum Iungendum usum suadeo, cum exoptato semper luccessu Medisamenta ex marte V ε dextrae praeparata, liquidaPraesertim, item chinae cortex, in infusci, vel decocto cum vino, leni sua balsamie adstrictione tonum partium roborando ineachexia, in inveteratis intermittentibus labribus, malo hypochondri, eo si ex motus peristinici intestin rum debilitate provenit, eximium&saluberrimum prestant effectum 'onge tamen tutior, longe selicior ab iis expectanda erit operatio,quado corpus tu eorum usu movetur, aut crebrius balneo immissum mulcetur. Et haec innia multiplic experientia edoctus
benda fontanae, asperae,graves&ealcat ea terrae onust sed leves subtiles. aquae , custas indolis est pluvialis , nee non fluvialis,poslambres maxime hau U sta optimi quoti ad instruenda balnea aquae censendae , quae prompte sub lotura maculas ex linteis abstergunt ex quibus legumina Molera facile penitusque mollita coquuntur, quae parum ves nihil materit post evaporati nem relinquunt in herbae mee aliisque fervide infusa casdem expedite recludunto extrahunt. Quod si vero tales haberi nequeunt, utique artes illas com digere&molles enicere oportet , id quod optime fit, adsecti portione lixi-vii,vel saponis Veneti aut affusa crua titate lactis,aut quando decortum furfurum triticeorum, item lorum chamo miliati nec non foliorum, florumacradieum liliorum alborum, plis commiscetur Ueteres uti patet ex is
Ainetiam pa 473. olea adiiciebant . ad sopiendos doloYes, item ad isthuriam curandam , quae fit a spasmo Sestrictura orificii sphines eris vesice,eiusmodi balneis utebantur. Et sic concinnata emollientia balnea egregiam profecto opem ad facilitandum partum, praesertim in primiparis, artatis paulisper adultae metioribus, vitimis gellationis mensibus adhibita, eonserunt. Pariter in atrophia dorsali infantum, item in hachitide eximialplendent facultate, eo quod, tubulos partium obitructos, constrictos adaperiunt, succum nutritium suidio. rem aput ejus aequabilis & liberior fit ubique dispensatio,effieiuni
Asia illorum naturalium balneo . . . . rum est ratio , quae ob principiumus au martiale subtile quod recondunt, non emolliunt, sed potius partes roborant ac firmant. Innotescunt jam passim 1 Iι- in Germania ejusmodi martiataeaque, neoque nomine haud exiguam celebritatem nactae sunt Freyenu valdenses in
Marchia , Bebranae in Thuringi ,
Ad ejusmodi vero balnea non adhi- Lauch stadienses in Milaia Eppaeen
339쪽
1 Sect 11 cap. X. De balneorum sisti viorum
sex UUeissenburgenses in Franc omnes hi sontes levem uidem
nia. Omnes tu Iontes levem qui
atque subtilem aqua in vehunt, ob tenuissimum tamen martis sulehureum crocum, quem etiarisi diutius quiescunt deponunt cheum quo lintea in balneis, nec non in iedia ova, flavo colore imbuunt, saporis sunt paullo adstricti viin interne etiam in iis morbis, in quibus martialia locum inveniunt, aperito Medico cum fructu possunt turpari. Longe tamen magis externus eorum usura balneo celebratur,quam maxime proficuus iis, qui corpora haberit phlegmaticae constitutionis, pongi si Thrarum sunt habitus, alaque copiosaci exilia gerunt. Sunt quoque ex usu ubi humores ob lentiorem sanguinis cursum facile spissescunt , sor. descunt scorbuticam impuritatem contrahunt, unde languores, dolores rheumatici, arthritici, item tumores cede malosi, contracturae quoque, imbecillitates ac refrigerationes artuum, secundo pullulant germine quibus omnibus haec roborantia abnea, ob principium tenue sulphureum martis, quo tonum ac robur languentibus partibus addunt, fibras laxas nimis adducunt, egregie opitulantur. Et licet ea adstringentium horum martialium balneorum natura sit atque conditio, ut nonnisi tepida , admodum temperata adhiberi de-heant, & calore intensiori eorpus mirum offendant , sanguinem comm veant & dolores capitis partiumque
Ianguores inseranti nihilominus quando corpus post tepidum ejusmodici,
vacrum , in quo supe ior ejus pars plus friget, quam calet, illico lecto committitur , incalescit, pulsus va. sidius vibratin saepe ex toto corpore eum insigni virium incrementes ea ternarum partium robore , sudor distψere solet.
Recedunt balnea mitius roboram tia artificialia, quae nempe injectis incoctis aquae levi ac purae speciebuseephalicis in nervis amicis eoncinnantur&pariter eximia splendent e fieaeia Usurpantur ad hec balnea conficienda, imprimis folia lauri, herba melissae, abrotant, majoranae, origani. serpilli, thymi, rorismarini, hyssopi,
hormini, meninae crispae, nepet hae, legit, matricariae, flores etiam omissae vulgaris Romanae quae omnia saeculo inelusa , adjectis aliquot salis
communis cinerum et avellatorum manipulis , cum aqua leniter dec quuntur Medicata eiusmodi corporis in solio lavacra saluberrima sunt in affectibus paralyticis, impotentia atque imbecillitate artuum , orporibus imbecillioribus , caehec ieis, friuigidis, senibus , ubi vires a morbis se elae' nervi, & ligamenta artuum. quadam laborant atonia Neque munus insigni eum Ductu usurpantur icto innibus uteri morbis, qui post abortum, partum dimilem vel etiam
puerperium impetunt, nec non quando uterina compages nimia humidit te di fluit , vel plane liquor visa id ut albus ex muliebri sinu stillat, &inde sterilitas est; promovent quoque egregie cohibitum mensium in tu viris
haemorrhoidum fluxum. f. I. T 'Aliud genus balneorum est . quae, acta. audiunt vaporosa, sive Laconisa. In his vapores, sive sicci calidi , ex acincenso vini spiritu halantes , sive ea-lidi humidi , ex decoctis herbarum cum vino vel aqua surgentes, immediate ad universum corpus , vel ad certas duntaxat ipsius partes, admisetuntur. Est autem calidorum eiusmodi halituum maxima vis ad eliciendum sudorem, tubulos subculaneos aperiendoa, partes duras remolliem das rigidasque ae tensas laxandas nec non tenaces viscidos humores dissolvendos, & solis calidis aqueis tantum vaporibus durissima animantium
olla in cornua emolliri posse, vel coquisin pharmacopeis notum est Hine vaporosorum balneorum usus longe eximius in rigidis cimis analarca , tumoribus cedematosis
340쪽
membris paralysi tactis, atqsse etiam luetae dicta Gallica, item in tumore
testium , ad prolapsum uteri , vel an reprimendum in pro diverso morbi statuineonditione ex variis concinna latur speciebus. In molestissimo illo dysenteriae sere perpetuo comite, tenesmo , vapores ex lacte moribus lambuet praesentaneum afferunt levamen. Utiles quoque sunt eiusmodi vapores seu solus ad hi morrhoidum fluxum proritandum; ante hirudinum appositionem necessario. Et quia egregie orificia venarum uterinorum muco obsessa expediunt, ubi menses dissiculter exsolvuntur summo eum fructu adhibentur.3. XII.
Quemadmodum vero unumquod .. .... que, quantumvis praestans remedium
insu. imprudenter minussu circumspecte usurpatum , salubri destituitur eis est; ita etiam balneorum improvidus sine exquisita aution administratus usus,pIus nocet,quam prodest. -- lenus quidem tria hanc ob caussam in balneis observada praecipit,ne qui bauneantur aliquo paeto horreant, ne ulla viscus imbecille habeant ne multitudo erudorum humoru in primis viis adsit. Potora autem in bataeorum usu
tenenda momenta hue redetunt . . Ni- uiarum antequam eadem administrantur . semper prius solvenda est pleth Ta alvusq; libera reddenda;alias ab estulauaeri gravia damna leongestionibus sanguinis ac humorum ad pectus xe put inde metuenda. Deinde cavendum maxime, ne nimio lavacri calore eo pora adςo exaestuentur&quasi elixen.
tur, ut sudores prorsus di fluant , hoe enim facto, ingruit animi deliquium, eapitis dolor, lassitudo rotius corporis, mentis torpor oris siceitasin sitis ,
quam si quis frigida potione restinguere velit, acile gravius malum libit terit arcessere Tempus balneo commodissimum est matutinum postri mnum, eoncoctione peracta laeuo ventriculo, praesertim si alvus ante s luta. Expedit etiam corpus in balneum
non statim totum immittere sed sue-.cessive,primo pedes,deinde se mora postea abdomen usque ad cordis ser biculum, augendo etiam paullatim aquae calorem. Neque nimis diu in balneo calido, praesertim martiali , om- morandum est, ne vires debilitentur . . Post balneum corpus committendum.
est lecto, quo sudor proliciatur , qui cum iusculo,uel decorto,aut insula appropriato eromoveri potest. In balneis vero nativis temperatis , ut sunt in Misnia oolckensteinenses, i. senbadenses,per aliquot saepe horas desidendum est, praesertim si morbus est
gravis,&contumax ex vitio nervolarum partium spasmosonstri tarum, si mens ex hypochondriorum vel uteri vitio laborat , si contracturae adsunt partium, ex nimia rigiditate ligamen
Aialneis eaveant , quibus aput
debile, qui eatarrhisin Gryra affli meguntur, qui ad asthmata di ad animi deliquia proni, vel lento hectico calore tabescunt; tanto magis a vapor sis, praesertim quae eum spiritu vini accenso apparantur,quippe quae valdo commovent ansuinem &ilethoricis atque eae hynucis insensissima sunt,ae ut experientia constat, imprude rius morbos apiris affectus sep rosos, amplexiam, epilepsiam, scol
miam guttam serenam. inducunt Simili ratione dem mentosa. sunt balnea ita, qui ita graviter exeanduerunt, i pis aliquot memoria teneo exempla, quod usurpatis tum iis , sebres hecticae, immedicabiles partium d lorei paralyses accesserant. Et quia dolor colicus saepe a sansuinis per anivenas exitum molientis intra mi stinorum tunicas stagnatione oboritur , saepe etiam sub immanibu aealeuis doloribus praesto expletho
ra, hoc casu, aut usi me utique me candum est cum .ejusmodi calefaciem tibus balneis, quae nonnisi plenitudine)lubtracta, adhibenda sunt.