In nobilem & insignem titulum Institutionum Impp. de actionibus cum aliquot segg. commentarius Christiani Krembergk j.u.d

761쪽

Instit. de Actionibus.

mentis

Extra hanc causam Pater a filio & Dominus a servo commodum quidem sentit, non autem incommodum; fici js autem servorum tenetur quidem dominus, sed noxa liactione h. e ea, qua dominus condemnatus non is eo neces se habet damnum vel de suo aut peculio sei vi praestare: sed servum noxae dedendo liberatur. Qua de dicetur infra adit. de Nou.iL Actionibus. Quae tamen hactenus dicta sunt, non eo pertilaeni, quasi filium familias ab omni obligationis aere liberare velim mus. Ex omnibus enim contractibus eum obligati l constat ex L sita amittas. D. D. de Obligat. O iaction. l. tam ex contractibus. I . D. de Iudicio. tanquam patrem familias et &ob id, ut loquitur IC.inae 1 husfamiliaue, Mψagi cum eo, tanquuam patre familias potest, ut executio contra euntiem fiat, quatenus peculium possidet; vehsio mi habet, ut in carcerem coniiciatur. Heigius , . . . num. V. ubi addit,qua iratione ejusmodi quid evitare possit. Adde Stracham D tract. de decoct. par.3. num, D. oe se F.

Cum itaque haec actio de peculio tantum detur de eo, quatenus peculium patitur , primo omnium vim dendum est, an ex eo contractu vel quasi conversum sit .in rem patris vel Domini. De eo enim uterque tenetur

762쪽

8s, Ad S. Praeterea.

iblia iam n rem verso. et t. pC D. eoaetum,ne cum damno aliorum videantur locupletari. Hegius h. F. Num . . tum quod qualicum ipsis conti actum videatur, ad quos uintilitas contractu, Serveni t. d. t I. instr. IV m c. in I arati . D.dein rem vers. in pn In hem autetiae Domini versum intelligitur, cum servus et quid accipit, quo accepto ac t rem. domini meliorem ei faciat, aut non passus est eam fieri deteriorem. l. quod sisere S. I. T. in rem. I. D. eod. Cujus exempla has X centum per totam tae. D. in rem verso. vel etiam impenderit id, quod de suo quis fuisset impensurus. U. I. quod prsui. s . .lsi

pro patre. Ita. D. eor. a senetber. h. Ir. I. Helaius, num. p. F. Harpre cht.num. S. Voluptatis autem caula quod fit fineinandato, in rem domini versum non videtur i. s. s. sed Fh tua. d. eod. cum nec Phocurato huc imputare sol,lt.

Tribuitur autem Lee actio si io vel servo edi finxit, contra pitrem domuuinivei cujus negotia fili ui vel ser v v s non tamen ej v s vo liuntate gras it, u i q ua t e n u s i ta Sela ipsius versum est e apparebit, praestare cogatur. 5Ub- Ilalaria alite inrith sssest, cum lacile fieri possit, ut in re ne versum sit, &eesset de peculiis Actio 3 eo fori et ii, qud dominus peculium ademeri r sine dolo mud , vel mort

servi extinctum peculioni, utilis praeterierit. d. l. r. . Impmbec. a I. sic num. a. Porcholf. h. aumG. Praecise autem & non natim probari debet, non tantu m i n rem versu ni esse, sed & uersu m durasse. a. f. uod si

pertuae. I. I: unde. p. cum Ps IV embi c. h. s. num. I. ius. Har. Femt.num s. R isi creditor, quo minus duravem rit. Si enim causa maenaret ei erat perpetuo duratu radicet

non pestitii herii Effici ei abitillio bona fide & utiliter ii 'gotium gestu inelse. a. l. s. s. utile. p. et si Pq. ibi, iis decess

763쪽

Instit. de Actionibus.

si sit. D. de in rem vers Neistius, b. F. min. II. Lucrum enim Patris vel Domini vel in rem eorum versum non aestimatur ex eventu. Istr 'patre. Io. in pr. . I. ibi, suscepto iudicio. D dein rem vers sed ex T consilio h .e. si lilius vel servus ea intentione dedit & negotia gessit, ut in rem Patris vel domini verteret. I.sires. T. .f. l. T ideo. p. c. penuit. L. D. de in rem Ders Iotam hanc rem compraehendit IC. inae. l. quod si

servus. s. . Fgcneraliter. a. D. de in rem et ers hac reglata et Ex quibus causis Procurator adversus dominum actio Deirta mandatis habet, vel negotiorum gellorum is, qui negotia E-tiliter gessit, adversus eum, cujus negotia gelia sunti ex ijsdem causis ei. qui mutuam pecuitiam dedit, datur actio dein rem ver so adversus Patrem vel Dominum. Vt autenia Procurator habet actionem Mandati pi opter administrationem suam adversus dominum, vel Degotion Um gcstor,

oportet aliquid utilitei gellum esse Ae ad in inistratum quo t. t. D. , C. de Procurat. et defensi. , de negot. gest. Curiose itaque inquirat reditori qui mutuam et dat pecuniam filio aut servo, quomodo ea pec Unia utatur,an in rem domini vel Patris vertat vel non. Hoc enim casu en ullam habet actionem, ne credulitas Creditoris domina vel patri obest et, aut calliditas servi vel fili j noceret, monente IC. m L s. . Adsis c. o. eod. Duaren in Comm. C. h.

t. dein rem vers. Harprecht. h. .uum. I s.

Quod tamen eo usque extendendum non putamus, si nulla omnino culpa creditori imputari possit; ut in casu l. si quis'. L mptu du. Maceam ubi quis eredidit pecunimam ei, qui publice Pate ita Silias plerisque vitus mil. Communis enim A. pcblica opinio Crhditori justitisimam cre- dulitatent, adeoque excusationem et justam praebet. Nece Aa iiD Len e b at ur Cred ito. exactuis inciu ire re i n condi ti o neti qyon ulgo pro P re iam astra Tisciebat. . 'i' l. a

764쪽

Consistunt tamen hae de in rem verso allegationes in arbitrio Iudicis, qui animadvertet, an eat pecunia vel res ad ii iam causam, propter quam mutuo sumta vel facta est, etiam adhibita fuerit necne. Quod vero dicitur in textu, unam hane de in rem vehso actionem Iesse cum superiori de peculio i condemnationes vero duas: ita intelligendum, In actioni de peculio semper insit actio de in rem verso, uti post Cujac. Borcholr.m m.

s. Heigius L . num. V. notant. Quatenus enim in rem verissum probatur, eatenus in solidum Dominus vel pater condemnatur, nec copensare potest is, aut deducere,quod sibid ebetur. l. I. .s isti pro parte. Io. S. versum. o. cum .seq. ibi, vertit. 1 quidam. I . l. seretus. IZ. F. I. D. de in rem vers. Qua- renus vero in rem versum non est, alia fit condemnatio; ut scilicet damnetur, quatenus est in peculio. Mesembec. ad h. .

ex ijset. Creditori tuo solvit , reliquos vero fi quolibet modo consumpsit. Titius agit adversum te actione depeculio , & probat s. aureos Creditori tuo s. lutos,& sic

in rem tuam esse versos. Hic tu pro I. in solidunta damnaberis et pro coeteris vero S. quatenus est in peculio,atque ita ex utraque causa.

Quamvis autem directa hic Actio datur tantum de

s. qui sunt in potestate dominorum vel parentum. leiqui. Z. D. Larg. C. t. t. Suod cum eo qui in alter. Hi se utiliter tamen i extenditur ad liber homines, qui negotium in rem alterius gesserunt. LfD. de in rem vers Cum enim mens & sententia concordet, non obstat, licet verba deficiant. O preti m. O. C. de Procurator. Idem obtinet. l im

765쪽

contractibus tutorum, Curatorum & Ad mini stra torum,uit Civitates, pupilli & minores non obligentur prius , nisi, quatentis in horum utilitatem versa pecunia probetur. l. civitas. am ubi Dae comm. D.sicere. 't. l. I. et t. a. C.flaue Creditor. l. rem. F. v. de uiarum s cum non sufficiat, probare, eos eo tempore pecuniae mutuo datae indiguisse.

c. pen. de si jussor. Qua de re videatur & addatur Donellus

Ad vers cum autem.

Peeulium supra diximus, quod servus domini permissu separatum a rationibus dominicis habet.Nune quid in peculio sit numerandum explicatur. In peculio 3 autem non numeratur, quod filius patri vel t servus domino debet. Id enim deducitur. L depositi. I. f. D. dea peculQuod etiam eo extenditur, ut non tantum quod i domino vel patrP, sed etiam quod his, qui et sub potestate illius sunt, debetur, I. sed si damnum. p. F. huic. s. ibi, in ejus potestate eod. Quia praevenisse dominus & cum servo suo egisse creditur. Decomm.b. . erisimile enim non est, dominu voluisse concedere id servo in peculio habere,

766쪽

quod sibi debetur. d. hse . o. g. praeterea o. ibi, quoniam. D. de Peculio. Cum enim, ut loquitur IC. in L fecu6. U. inpr. v. eoae servi peculium dotum adimere vel augere vel minuere dominus possit,airimadvertendum est, non quid servus, sed quid dominus constituendi servilis peculi j gratia fecerit. Hottoma u. h. F. Enunciat. p. VVesem c. in Paeatiti. D. de Pe

Haec regula exceptionem patitur in servo habente alium servum h. e. vicarium in peculio. Nam duae sunt species servorum : Ordinari orta t& vicariorum, qui in illo- 36.rum quasi dominorum potestate, & peculio erant. l. sistrum. Ip. ibi, Dominus eorum. cum aeseqq. Lab. D. de Peculio Horatomanu. h. . in f in Comment. verb. Iuru , verbia Vicarius. Vt maxime itaque liuic aliquid ab ordinario debeaturi non potest tamen id dominus jure suo deducere. Quoniar vicarius alias peculium augere dicitur: ideoque idem mi, nuere nequiti ne eadem persona duas contrarias habere videatur et functiones. Anio v. matth. innot. sic. Adde Bor-choldi. h. .m m. o. fere qui eleganter exponit diversi, talis rationem, quare servo legato cum vicario eoq, mortuo nihilominus vicarius debeatur cum tamen servo lagato cum peculio, servo mortuo peculium ex linguatur, qui videatur

num. Fo

767쪽

is qfr Oq ue,q Ut iu ssu domi ni co a tr a Xerri, cu i qiins toria vel exercitoria actio competit, de peculio deque eo, quod in rem domini versium est, age ire possit. Sed ei it stultissimus, si omissa actione, qua facio, me so dum ex contractu conic qui pol=sit, te ad difficultatem perducat .probandi in rex domini versum esse, vel habere iervum peculium& tantum habere, ut solidum ibi sol vi possit. Is quoque cui tributoria actio competit,ae que de pe/culio,&de in rem vello agere pestes Sed sane huic modo tributorta expedit agere, modo de pecul: o & de in rem verto. Tributoria id aeo expedit agere et quia in ea domini condi tio praepcipua non est id est , quod Domino debetur, non deducitur et sed ejusdem juruxit dominus , cujus &ceteri, creditores. At in actione de peculio ante deducitur , quod domino debetur ; & in id , suod reliquum es , creditori dominus condemnatur. Rursus de peculio ideo expedit agere, quod in bacactione totius peculi j ratio habetur: at in tribu-Qqqq s toriae . I R

768쪽

s o Ad T. Caterum. q. toria elus tantum, quo negotiatur Et potest qui sisque tertia forte parte peculij, aut quarta j, vel etiam minima negotiari, majorem autem partem in

praedijs, vel mpncipijs, aut foenebri pecunia habeare. Prout ergo expedit, ita quisque vel hanc acti. em, vel illam eligere debet. Certe qui pol est probare in rem domini vrrsium esse

de in rem verso agere debet.

n suoties concurrunt plureae actiones ejugium res nomine . uxa quis experiri debet.

a. Videndum, qua actio rei gerendaesiit aptior. Cum in iure nostro infrequens non sit, plures ad uintillam eande inquerem consequendam actio laes comis petere. L nemo. 6. s.f. D. de regul Iuris i. quod in her de . F. I. D. de tributor. action: idem quoque hic accidere

videmus, ut is qui actionem quod j us Iu ,vel exercitoriam,isaltitoriam & tributoriam habet,etiam de peculio&'de in rem verso agere posis it. l. I. D. in dium est,qui in alien.potin est, etc.

Sed cum quoties concurrunt plures actiones ejusdem reii nomine, una quis experiri debeat. l. nem'. σ3. . quotieae. I. D. de regul. Iuris et ideo cautio in eligenda ea est adhibenda . h. . ubi(De comm. & videndum, quaenam rei et gerendae sit aptior. Exempli gratia et Agens dein rem vermio te

769쪽

Instit. de Actionibus.

so tenetur probare in rem patris vel Domini versum es agens vero de peculio saltem hoc. servum aut filium lamiuas peculium habere,&tantum ut inde solidum eonsequi possit. Id quod in superioribus actionibus, Quod jussu, Exercitoria vel institoria secus est. Ibi enim suseficit, si quis probet, fili O ves servum lyssu patris vel Domini contraxisse, vel a patre vel Domino navi aut tabernae praepositum fui fle. uiris In Vs , Si itaque hoc probet, solidum ex contractu conseis qui tur , cum contra in actione de in rem verso& de peculio solidum non consequatur: nisi probaverit, solidum in rem patris vel Domini versum, & tantum in peculio esse ut inde id, quod sibi debetur, id est, solidum consequi pos

si t. h. . l. I. M. de in rem vers. l. I. D. de peculio. Dorcloiat. h. . Dum. a. De tributoria quae adferuntur , tum perse i patent, tum constat ex ijs , quae ad F. praeeedentem sunt dicta.

Caput

770쪽

exercentur, a

s. Paeoprietati verborum fandum est. . q. vel civiliter agere poti . s. aequum non sessus punirI.

s. Cur quandost plures actiones actori concedantur ZZ. L. contra maiores. I . D. Aino ita testiment. explicatur. r. Vere eo /t areones.st. Actiones h gyn rei n. lae omneI exerceri nequeunt et nis

ro. Singulas obigation es si euo causesequantur. Ia. - e . Praesertim cudius n atura. p. Actio tuteia dissera ab ea, quaeside rationitas disi, albenus aro. Cur interdum eiusdem rei nomine lis agatur 'IT. Pura delicta poenam non minDunt.

F. Segusis factu si guia poenae debentur. Aribus actionibus ex uno facto Amndentibus una eli