De genere dicendi C. Valerii Catulli Veronensis Pars 1

21쪽

genere masculino usitatum esse cogi potest, sed pro Catullo nostro hic locus nihil evincit, nam Martialis eius mentionem omnino non sacit. Si porro Plinius v. h. 36, 21, 4 dicit: - Sed ii pumices, qui sunt in usu corpo tum levsig)andor 1 seminis, iam quidem et viris atque, ut ait Catullus, libris, laudatissimi sunt ecl. Τ' non est dubium, quin Plinius l. l. aut e m. 1, 2, aut cam. 22.8, aut, si nomen pumex', ut Spengelius putat, in aliquo carmine amisso extat, etiam hunc locum in animo habuerit. Spengelius autem o Plinii

verbis coiiscere videtur, eum apiid Catullum nomen piamex' genere masculino legisse huncque secutum si pumices, qui laudatissimi sunt genere masculino scripsisse. Talem autem argumentationem pernegem esse verum. Si igitur ias omnes res de quaestioli propoSit diSputatas examinaverimus me puto recte dixisse Satisque demonstrasse, Catullum revera l. l. a communi dicendi genere diSc

dentem nomine substantivo pumex' genere seminino esse usum. Quam ob rem Ros achii editionem sequens coiit Lachmannum, qui ut iam dixi, arido scribit, retineo avida'

quae lectio etiam maiorem fidem accitat descriptiOIte iniugineque literarum nostri loci, quas Froeliu erus Codiceminiu-num 463 sequens ocit; nam aperte ille Codex attinus non habet arrido sed arrida'. in

Si nunc quaerimus, qua re omnlotus Catullus arida modo potice non arido modo pumices scripserit, non dubito, quin numero oratori adductus formam in fin terminantem

praetulerit, quam causam etiam Mitigius affert, qui in operusu grammatim dicit: Pumex uine voti Cretuli pigri I, 2

22쪽

Licentia, qua Catulius hoc in Od utitur os Sane RgnRatque inusitata, sed res nihil habet offensionis nam poetae,

ut in carminibus suis unam quandam spiritus ac soni intemtionem, quam 0raeci μυ--lio vocant, vitent, interdum etiam maius ius sibi sumunt. Catullus quidem complures alios habet locos, quibus intam vocatos in vocabulorum snspoSita iterantur cf. carin. 2, 1 3, 4 et altu.) attamen tales versus habent maiorem concentum, quRm si tres voces deinceps in literam os iam per se duriorem finiuntur; neque ex eiusmodi versibus, ut Catullus quoque l. l. arido modo pumice scribere tabuerit, sequitur.3 Carm. 27, 3-4:- Ut lex Postumias iubet magistrae Ebriosa acina obriosioris Lingua Latina nostrum vocabulum Weinbeere sol texprimere aut genere masculino recinus, ' aut genere neutro acinum i Forma autem acina, quam Catullus a genere seminino praebet, apud eum solum reperitur atque etiam minus quam genus semininum nominis pumex'

'Rrm. l. 2 exenipli ex alii Scriptoribus Romanis petitis comprobari potest. In disputationes de genet' nominis . sumeXμ

eam. 1, 2 nobis auctor erat SBrvius, qui nos in quaestio proposita erudivit. Hoc loco Gellium auctorem sequimur, ex quo Catullum revera nomine actua usum esse genere seminino colligero licet maec enim sunt eius verba: ἡCatullus quoquo elegantissimus poetaium in hisce uersibus:

23쪽

7 Minister uetuli puer Falerni Inger mi calices amarioreS, Ut lex Postumiae iubet magistrae Ebriosa acina ebriosioris, cum dicero ebrioso posset et, quod erat usiritius, aestium in neutro genere appellare, amans tamen hiatus illius Homerici suavitatem, ebriosam dixit propter insequentis aliterae concentum. Qui ebrios autom Catullum dixisse putant aut ebriosos , nam id quoque temere scriptum inueniatur in libros scilicet de corruptis exemplaribus actos ii ciderunt. i' Gellius igitur diserte atque plane Catullum l. l. revera

Itomen agiIan genere seminino exhibere dicit. Quapropter plurimi Catulli editores eiius sentinitium iiiiii nominis,

quamquam apud alios scriptores in usu non versatur, a poetst nostro usurpatum esse putant ei sumque quartum legunt: - Ebriosa acina ebriosioris Antonius Parthenius sol pag. 7 dicit: hic orsus

corrupte ac perquam Vitiose legitur u omnibus fere odistibus sed elegantissima A. Gelli enarratione emendetur in

lianc formulam ut ebriosa acina genero laminino casu abi liuo legatur, quamquam alias acinum neutro genere profertur Simili modo etiam Palladius Fuscus es pag. 71 acina genero seminino a Catullo positum esse putat utens ipsissere verbis, quae apud Gellium sunt scripta ut defendat lectionem suam. Iospplius caliger quoque sol pag. 73 Uellium appellans auctorem ebriosa acina legit. Achilles Statius autem sol pag. 72 contra illos viros doctos Gellio nisus impugnans hanc lectionem ponit ebriosa Mino : In manuscriptis, Ebriosae acino. Legendum omninodo Gelli sententia, briosa acino. Achillem Statium sequitur Metus δ' Hi autem duo viri docti aut aliter legerunt

' Martin Herisius, editi seu Vol. I. iii in li0 ii Lipsiae. 1861. Antonius vitretus, editi cat pag. 35. Diuitiae by Corale

24쪽

Golli locum quum ob rem statim accuratius critica grummaticaque ratione eum interpi tam debemus, aut , ollium non recte intellexeruiit. Cert autem Iosephus caligii fol.

pag. 73 recte dicit: Mirum, quum si ellius monuerit, ebriosa ita legendum esse, neminem eorum, qui hunc poetam eua rarint, id animadvortisse sed omnes leget v, briosa acino ebriosioris. Quod quid sit nescio.'Noli consentientes cum lections quum Heligius ExhibM. locum Gellii citatum Inuptius eumquo Sequens SchWabius tradunt, quamquam etiam hi viri Catullum l. l. ebriosa acina obriosioris, scripsisse censent. 'Hauptius igitur l. l. pag. 4 et Schwabius l. l. pag. 3Ilaeum inlli citatum ita legunt, ut pro . 0briosa tu orbis Catulli ..ubii set in verbis Gellii pro hebitoso ebrio '; hebriosa ebriam ; ebrios obriosa ,,ebrios - ebrioso scribunt. Primum igitur sane lectio ebrios, ot ebriosos utllerisius locum fellii itatum tradit dubitationem nobis iniicit, nam illa verba nullo modo componet, atque into pretari OSSumus quani ola rem in sΗ. ἰΡllii hoc loco ut apud Catulhim . . depravntione in esse neceSS est. ItRque sine dubio placet em0ndatio iebrioso pro ebriosos quam Hauplius et Se abius i. t. proponunt; ebrios Greutem non est corrigendum in ebriosa sed ortasse in ebris nam hoc modo ebrio o . obrioso genero neutro aut masculino

ut lectionem ebria cin Catulli textum receptam Gellis au i e sustineat; et abius quidem tu textu habet ebri es . Quod ad ausam, Gellio prolatam attinet, cur Catullus

25쪽

-ebrios acina scripserit. aliptius ut etiam hanc embi eviter attingam l. l. dicit, non esse in verbis ebriosa acina hiatum sed synaloephe et fortassu ea de ro Gellii locum mutavit. Naaius putat, Gellium hiatum id dixisse, quod nos consueverimus elisionem nominare. Sed Hauptius L l. pag. 5 iure suo hanc sententiam reiicit ΙΙauptius perptii, Gellium, si seebriosa acina obriosioris legisset, de elisione neque cogitasse neque cogitare potuiSSe, sed eum ebria acina ' legisse necesse esse, num haec verba illum a Gellio dictum hiatum praebere. Catullum autem propter versiculi rationem ortasso ,ebria eiuκ scribere potuisse sane unam vocalem esse longam, alteram brevem,so Catullum aliquoties non solum corripero longam vocalem in hiatu ant bresvem subsequuntem, sed servare etiam prioris generis mensurani, ut carm. 97, 1 1 14, 6. Denique

autem, ut lavi dixi, a nobis non dissentit, nam ita disput tionem suam concludit: itaque potuit Catullus scribere Ebria acina ebriosioris, nisi sorte eiusmodi hiatum ab hend

casyllaborum elegantia alienum esse censebat. Scriptisse autem eum non dubitamus Ebriosa multo enim et simplicius et venustius idem vocabulum in comparatione iteratur, longae autem vocalis in brevi Vllaba elisione Catullum haud raro usum esse constat. Sin dubio igitur Catullus nomine substantivo acinae genere seminino usus est; quomodo autem versus, quod ad nomen adiectivum ein toga attinet, sit legendus, hoc loco longius persequi non OSSumuS. 4. Carm. 2, 4-b:

- , t negat mihi nostra reddituram Pugillaria, si pati potestis.

mino adloclivo pugillaris deriviitur nomen su Stantivum pugillares, tum sc libelli, codicilli. Pro hoc' Dissei lationes, litibus Naekius Valerii calonis eamina illustrat, P g. 32l. Diuitiae by Corale

26쪽

I0 nomine, quod est generis mascillini, apud Catullum et Geblium extat gemis neutrum pluralis numeri pugillaria, ium ;numero singulari pugilar, laris usus est M. Auson. Epigr. 37 l46), 3. Ut autem Catullus revera usurpaverit

genu neutium pro genere masculino verbis illiarisii sequitur quae profert auptius ' et 'climabius.' ' Locum

igitur Charisii Schwabius Hauptium sequens t. l. pag. 24-25 ita legit se hos pugillares et masculin genere et semper pluraliter dicas, sicut Asinius in Valerium, quia pugillus est qui plures tabellas continet in seriem sutas a tamen hascpugillari si saepius neutralitor dicit idem Catullus in tendecasyllabis it se Laberius in piscatore singulariter hoc pugillar dicit. Nonnulli codices legunt pro sicut sicut ait'

et duas syllabas tum voci , Valerium amiser t.' Illis Charisii Verbis commotus de hac re moneo catullus semel tantum et quidem carm. 42 4-5 usus est nomine ἡpugillaria'. Si igitur Charisius Catullii saepius in hendecasyllabis dixisse pugillaria tradit, nobis aut iterum se carminibus amissis est cogitandum, aut error subest atque incuria apud Charisium. Hactenus ad Haupli sententiam l. l. pag. 4 accedo. Si autem iam antea Catulli mentionem fas iam esse putat atque pergit: quare quod antea legitur

Asinius in Hierium id ita interpretamur ut Asinium aliquid de Valerio Catullo Scripsisse dicamusμ contra oum orn-hardio assentiar, qui dicit , t a V prooem aeSt Berol. I865.

p. 5. hau mgar linter eistimmuniandere gemuthmasgidas scholi in Mann io Asinius Pollio die Forni dies Ditator besprata alloin in don ortui de Charisius g. 75 97 Η0s pugillarus et masculino genere et Semper plura-U Ind. lect aest Berolini 855 pa 3.3' Quaest Cat. lib. I. Gissae 862, a 24-25; et dit Cat pag. 48. - Cis etiam quod sannus dicit Comment semin philol. Uissen. Spec. I. 15 a. 1856. ' Edit Charis institui gramma I. 75. . 97, 10. d. eilius

27쪽

11 liter dicas, sicut Asinius in Valerium, o Catullum nichis len ursis, das lolai Wor aber eruummes is undauch im Miteron, attamen haec pugillaria saepius neutraliter

- Ε mutam nequicquam alloquerer cineremμ, Usitatum genus nominis substanti vi , cinis est masculinum et raro genus semininum in usu versatur Catullus

autem duobus locis citatis pro genere masculino genus semininum scripsit semel quidem etiam genus masculinum repudeum reperimus eam. 68 48:- Nec prope cognatos compositum cineres', Itaque ex hoc, quod Catullus nomine cinis tribus tantum illis locis ac quidem bis genere feminino semel genere masculino ponit, eum illud genus praesere colligo. Nomen autem cinis et genere masculino hi genere seminino in usu esse iam indicat Antonius Parthenius, qui sol pag. 3l8 dicit: cinis autem apud antiquos et masculino sit Aeminino genere prolatus fuit, quod diligenter animaditertit Prisc. s. Achilles Statius, qui usum seminini generis apud Lucretium

probat si pag. 325. Locos, quibus usitatum genus masculinum nobis occurrit, hos affer o Tibulli et Propertii carminibus Tibuli 2, 6, 34; Propere 3 7, 37 4, i, 37 li 74 4, i, 2.

- Phaselus illo, quem videtis, hospites, An scissu navium celerrimus

28쪽

V. 10-H:- Ubi isto post phasesus antea fuit comata silva: v. - i5:-Tibi uis fuisso et esse cognitissima Ait pliasolus: Nomen substantivum phaselus et gener masculino et genere seminino voterus scriptores proserunt, ut iam ex hoc Catulli carmin sequitur, in quo utrumque genus praebet in dubio autem notandum mihi sis vitatur, eum eodem nomine primum genere masculino, deinde v. 14-15ger iure femHuno in eodem carmine uti. Attamen similom loquendi licentiam amare videtur, nam idem idimus crum. 68 et v. 8 in usu nominis cinis '. Utrum autem geos masculinum an genus semininum apud scriptores Romanos sit usitatius, diiudicare non possum, nam suctores certi mihi desunt. Antonius Parthenius sol pag. 4 partes eorum s qui tu , qui genus masculinum usitatiu esse dicunt ,,melIuSmaSculino genere quam foeminino. Palladius Fuscus sol.

p g. I dicit , libasellus antiquis erat genus nauigh quod in utroque genere inuenitur, frequentius tamen in masculino '; et uretus sol pag. 17 ridicitur et seminineo inere ;auctorem appellat Ovidium.

caput II

1. Hoc capito de declinatione substantivi, adiectivi, pronominis, verbi disserens de iis tantum locis disputabo,

29쪽

quibus poeta noster talibus Ormis usus est, quales aut raro, aut certe haud crebro apud scriptores Romanos reperiuntur, aut quas Catullus praeter ceteras amare videtur. Numerus autom talium formarum non est permagnus atque plurimae in archaismos, qui vocantur, roserendae sunt. Itaquρ hoc loco nonnullas declinationis ot cora iugationis Orma proponam, quae quidem apud alios scriptores non sunt inusitatae, sed apud Catulium persaepe magnoque numero extant.

2. Ut a substantis declinatione ordiar, poeta carm. 64, 29 291:- Non sine nutanti platan lenimus sorore Flammati hasthontis et aeria cupressu. ablativo ,cupressu nobis sormam praebet quartae declin tionis, quamquam vocabulum cupressus 'nomen est secundae secupressus, P. Satis autem est notum, nonnulla nomina substantiva, quae a Mes significant solentque sequi secumdam declinationem, sermas genitivi si ablativi singularis atque nominativi et accusativi plumili a quarta mutuari, quorum in numero sunt praeter cupressus etiam ficus, laurus, pinus' . Hae sormae quartae declinationis nonnumquam iam apud scriptores quos dicunt classicos reperimus, es cie. Mir. 2 69, 278 seu θ, sed apud scriptores aes iis posterioris demum saepius in usu esse co0perunt.'

Iam transeo ad geluti vos numeri pluralis Ilmae et secundae declinationis, qui ex harum bel iorum contracti exeunt in um ' Quod ad primam declinationem attinet,

bis tantum eiusmodi genitivos apud Catullum legimus, carm. 64, 355:-Tmiugenum infesto prosternens corpora ferro

Hic genitivus in um pro harum sexiens etiam apud scriptores soluta orationis sed raro est in usu, ut plerum- Neue, mlhr. d. lati Spr. L pag. 30-536. Diuitiae by Corale

30쪽

que amphorimi, drachmum Cues. . . , 8 ,,Metropolitum ' Cic. leg. gr. 2. 19 Phaselitum' ' Poetne alitem hunc genitivum Saopo scribunt in patronymicis in des ἡDardaludum praecipue in compositis in igeia a cola exeuntibus , terrigenum, coelicolum et nonnullis nomini

bus gentilibus, ut Lapithum apud Vergilium Aen. 7, 305:

- ,Mars perdere gentem Immanem Lapithum valuit; 'Maior est num serus apud Catullum g nitivorum in . . um 'pro horum terminantium ' cuius haec exempla compono: cam. 63 2l: - Ubi umbalum sonat vox, hcymbalum D ,cymbalorum ut virum' pro virorum carm. 64, 192:- Quare acta virum mulctante vindice poena,

et carm. 68' 90 - Troia virum et virtutum omnium acerba sinis, Forma simplex virum pro virorum' proprie apud poetas in usu vorsatur, qui otiam in nominibus mutilibus

et vocabulis Grae is pro torum' genitivuIi m um Xeuntem adhibent, ut saepissime Vergilius. Formam viroruni 'iuxta, virum apud flatullum exemplis comprobare non possum M)Imprimis utullus genitivum in uni pro horum exeuntem amare videtur in deus' et quod saepissime pro eo ponitur in divus . Deum pro deorum', quod exhibet

carm. 64 406, leginius carui. 63, 68:

Ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar γ' carm. 64, 23:- Heroes, salvete, deum genus'