De genere dicendi C. Valerii Catulli Veronensis Pars 1

41쪽

antiquiorum sormaruin sunt l. e. archaismos respicimus, quamam es in declinatione substantivi, adiectivi pronominis, Verbi et in particulis nonnullis haud parvus numerus reperitur, non est neglegendum, Catullum eas non consilio quaeritare et appetere deinde eas in certis tantum carminibus maximequo in iis, quae nos ad scriptores Graecos revocant, plus minusve inveniri. Idem dici potest de compositis, quae apud Catullin in usu sunt, nam ellam horum numerus in universum non est permagnus et pleraque scripsit in maioribus carminibus aut in iis, in quibus Graecos imitatus est. Quamquam hoc loco ea composita omitto, quae etiam apud alios scriptores in usu versantur, atque ea tantum respicio, qua exemplis ex aliis 'eriptoribus sumptis aut omnino non aut raro comprobari possunt, nihilominus Catullum non pa vum numerum compositorum habere reperiemus, quae, moratu digna sunt. Primum locu itotandus mihi esse videtur, quo duo substantiva ita inter se coniuncta sunt, ut alterum alteriussit attributio, qua re fit, ut tamquam unum oriatur vocabulum compositum. Locus, quem dico, est carm. 66 51 52:--Αbiunctae paulo ante comae mea sata sorores Lugebant

Sine dubio comae sorores , quae verba fortasse vertere possumus: SchweSterhaare , quasi compositum dici potest, et pro comae sorores ' diectivum cum substantivo suo coniunctum ponore usitatius erat.

Ut iam ad composita ipsa enumeranda perveniam, haec exhibeo atquo impono eam. 63, 2 silvicultrix quod

vocabulum apud Catullum solum operitur et ab eo ipso fictum ess videtur. Alia compositu qua in triX' EX eunt, apud poetam in usu non Sunt, contra complura in ,,tor et

unum in or apud eum Mimus carm. 64 4l frondat μ haec vox etiam apud Vergilium et Plautum exta' earm. 64, 27 et v. 117 genitor eam. 64, 204 rector et carni

42쪽

Idem, quod do ,silvicultrix dixi, pertinet ad nemori-VaguS arm. 63, 2. His addo composita apud Catullum solum in usu ve santia carin. 46, 7 praetrepidaru cam. 63, 26 tripudium de Bacchi choro); cam. 63, 51 heristiga hoc loco iterum duo substantiva sunt iuncta, quorum herisuga est adiectivum attributiviam ad famuli :- ,Ego quam miser relinquens, dominos ut herilagae Famuli solent, cam. 64 406 iustificus eam. 66, 3 et carm. 64, 300 Aunigena significatione frater et soror ); arm. 68 QI2

et Statium cum Roma coniunctum sesiebenhugetig 'Dreperitur. Caprimulgus' carni. 22, 10 h. l. pastor repud

Plinium n. h. 10 40 5M, II est axis Caprimulgus europaeus L.), de quo animali iam veteres ut Aristoteles multa

fabulati Sunt. Imprimis autem Catullus persaepe compositis utitur, quae exeunt in fer ger, pes, onus et Volus quorum

plurima exempla apud eum tantum ac quidem plerumque in maioribus carminibus reperiuntur. Exempla in ser exeuntia, quae apud Catullum a

tum extant, Sunt haec: carni. 4, 3 buxiser' carm. 7, 4-laserpicifer etiam apud alios scriptores in usu sunt: a1nn.

Maior est numerus COIIIpositorum, qua in .peS terminantur, quorum pinnipes arm. 5, 25 et plumipes

carm. 55, 27 apud Catullum solum extant. Tardipes carm. 36, 7 hoc loco cognomen Vulcani cum voce deus coniunctum alibi sine deus ), sonipes A cam. 63, 41 etiam apud alios scriptores in usu versantur.

43쪽

De composito properipes arm. 63. 34 uberiti milii disserendum est. , Properipedem Iegiint l. l. etiam Meleageret ossius, et Sili ius hanc lectionem comprobat Mne,,properipes est compositum inusitatum, quod iam Doeringius annotat monens, Catullum in hoc ipso carmine tales voces

compositas ii Inare. Alu tunc locum Ita scribunt: hRapidae ducem sequuntur Gallae pede propero

sed iam ossius y recto dicit: ,Cum praecedat rapidae, ineptum est addere pede propero. aud raro quidem apud Catullum evenit, ut eandem sententiam duobus verbis dicat, sed nunquam tali modo, quo fit, si l. l. pede propero

sera himus Optimi us s. exhibent propere pede , ex quo Vossius recte secit ,properepedem vel properipedem vocalem ,e in i mutans, qui usus satis notus est.

Composita in ,sonus' desinentia apud Catullum reperimus carm. 4, 2 suentisonus' carm. 64, 25 et v. 320

posteriore vocabulo Catullus solus utitur. 0 his compositis conseratur Reis ius 'Hoc loco etiam moneo, Catullum in verborum usu saepissime simplex ponere pro composito imprimis ,linquere

44쪽

3. Restat ut, quae de deminutivis mihi sunt in promptu, exponam, qua in parte dissertationis meae optimum esssputo, antea singula a Catullo vocabula adhibita enumerare sit his absolutis de iis rebus disputare, quae in eorum usu apud poetam nostrum sunt notandae. Itaque deinceps componam deminutiva substantivi, adiectivi et orbi. Deminutiva igitur substantivi sunt haec ,,libellus carm. I, 1 8 14, 2 55, 4; solatiolum arm. 2, 7;

23 is; lapillus' carni. 23, 2l; flosculus' carm. 24, 1;

45쪽

hsuaviolum in. 99, 2 14; articulae eam. 99, 8; sesurcilles carm. 105, 2. Non tam multa sunt exempla deminutivorum adiectivi

ἡturgidulus carm. 3, 18; integellus carm. 15 4 , mesim culus carm. 16, 4; bimulus' carm. 17, 13; tenellulus' carm. 17, 15; imulus carm. 25, 2; mollicellus carm. 25, 10; vetulus carni. P. I; albulus carna. 29 8;ἡturpiculus' carm. I, 3; lacteolus carm. 55, 17; exussitulus, carm. 57, 7; floridulus' carru. 61, 189; parvulus carni si, 212; lassuluin eam. 63, 35 Asrigidulus' cam. 64, 13l; stridulus A arm. 64, 16; languidulus' carm. 64,331; pallidulus' carm. 65, 6; uvidulus arm. 66, 3; seperlucidulus 'carni. 69 4; tantillus 'carm. 99 6 quibus addo advorbium belle arm. 12, 2.

Quod denique ad verbi deminutiva attines, virium certo apud Catullum reperiri potest carm. 25, 11 conscribiliam';

fortasse etiam pipilare 'arm. 3, 10 et ustulare' carm. 36 8 deminutiva dici possunt certe iis vis deminutionis inest. De verbo pipilo ' conferatur Burmannus. Porro

46쪽

His omnibus deminutivis enumeratis, quod mihi in universum de iis notandum esse videtur, in medium preseram. Magnus deminutivorum numerus apud Catullum solum

in usu est, quod tumen magis in substantivis tum in d- luctivis valet. Exempla illorum sunt haec: , Sol Ri1 Olum, scortillum, auricilla, mella, sicula pro nentula, SuRviolum,

medullula et nomina propria: Veranniolus, Rufulus Septi milius'. Heu ner, qui . l. pag. 35 3 in universum de dominutivis Catullianis clipsit, salso pag. 36 epistolium

apu Catullum solum extare putat, nam legimus etiam apud Apul de M. c. 6 et 79; contra solaticium' mittit

es insta). Adiectivorum exempla haec enumero: imulus, molli, cellus, eruditulus, floridulus, lassulus, aridulus, uvidulus,

perlucidulus . Alia deminutiva etiam apud scriptores, qui aut ante auream aetatem aut post illam vixerunt, sed rarius reperiuntur: brachiolum eget veter. I, 25, 4 sqq.; salillum'

Plaut. Trin. 2, 4, 1 492 Flechelaenius hoc loco legit: ἡscintillula animas; latusculum Lueret 4, 309 335 ;

- Cie M. Quint. 8, 3, 6 tantillus Plaut. Terent et Cela. sepallidulus inadr ap. Spart. Hiar. 25; molliculus Plaut. Cas. 2 8, 55 383) Plaut. Ut l, 2, 54 23s; Charis pag. 83 P. pag. 98, 19. . .

47쪽

llis omnibus deminutivis excepti reliqua etiam apud alios scriptores atque praecipue apud poetas nureae restatis in usu sunt, quani ob rem ea numerare necesse non est. Iam de derivation atque usu nonnullorum deminuit, vorum uberius disseram. -Vera lini OhISU Carm. 2 IT S demi ilutivum quam ob rem etiam Fabullus vocabulum seminutivum esse puto, nam non video, cur poeta utrumque virum non eodem modo alloquatur. Ex 'euutus per contractionem fit bellus quod est deminutivum a benus i. e. bonus . In quaestione, num , si pilo carni. 3, 10 Sit verbum deminutivum, veteres Catulli editore intei se non consentire videntur. Antonius Parthenius et Palladius Fuscus sol pag.

12 pipillo scribunt, et Parthenius pipillo nominat isdeminutivum verbum a sep . Fuscus stulam dicit: a sepoxeni pipillo frequentativum.' Antonius Muretus sol pa I 3, Scribere vult .pipillo' ut ,, Cillo titillo, cantillo , sed legere mavult opippiebat L in dubio autem ,pipilo est et,

nendum.

Derivatio deminutivi puelles saeps apud Catullum occvi rentis haec est. A puer descendit puerulus ', quod in luebius contrahitur. Vox , puerulus habet Cic. Rosc. - 41, 120

qua forma feminini generis vocabuli puer reperitur apud Lis Andr. p. Prisc. pag. 97 . Varr. M. Men. 22, 4; re M. Non pag. 56, 17 es. Suet. Cal. 8. Heliser

se elli a puera -,,pura derivandum esse putat, ita ut sepuru' vel . purus sit contracti pro PueruS vel puera . De nominis proprii Ipsithilla ' carm. 32, 1 derivatione

atque significatione haec profero. Isaacius ossius legit

48쪽

32-Ηispitilla eoque auctor , ' Iosephus cstlige voeabulumem deminutivum ab Hypsitheae putui, quod Vossius nihilo probabilius esse dicit quain Noebi Hospitilla L Guyetus V si auctore Iphitilla Iphilo scripsit, quod esset

vox Graeca. ossius autem monet, Catullum Romanas tantum appellationes usurpasse, quam ob rem Hispit illa retinet.

0u Ribbeescius vocabulum Jpsitilla ' ita interpretatur: si s index deo . . an Ipsitilla et denhen, di c. 32 doch garutch genu meae deliciae, mei lepores genannt,ird, und eren im Augeublic fingirtor Nam Nichis is alset humoristisches Demiuuti vota ipsa, de ublicii Ergebeu-hensausdruch, en Gesinde utidaiebhaber ou iuror Herrinsprechen, vi deni auch de Sperling 3, 6 suam ipsam d. h. suam dominam so gut is te, Me das ind die Muttor )Haec interpretati sine dubio sola est ora, qua ticausa etiam Schwabius in ) Ipsitilla' scribit revocans ad Buechlerum, qui in editione Sua Petronii pag. 4, quo loco cap. 63, A. 20 ipsimi nostri' legit, annotat: ipsiumus uel ipsimus et ipsum etiam in posterioribus dominus et domina uocantur. Plautina serua in Casina IV, 2, ii re eo quom ipsa misit id est domina, λζ. Catulliis do passere,Suam Orat ipSum tani Jene iuuii puella matre III ' Idem de deliciis Suis mea dulcis Ipsi tilia . In fine dicit: inonmtium deflexum a reuerentia uocabulum esse ad blandibrias - Se ipsa.

Saepius catullus satis non habet, a vocabulis primitivis deminutivum fingere, sed a deminutivo ipso iterum

et alia. aud raro deminutivis adiectiva attribuit, quae eris deminutionem augeant ut carni. I, l lepidum libellum L

49쪽

Si Catullus ut carm. 3, 18 turgiduli celli' carm. 4I, 3 , turpiculo naso deminutivum adiectivi ponit attribui. tionem ad substantivum, quaeritur, utrum adiectivum an substantivum deminuatur. Sine dubio adiectivi de nutio fit, ut Politius recte annotat, si eam 41, 3 interpretans dicit: Nam Orma deminutiva vis imminuitur eius vocabuli, cui illa affixa est, non vocabuli coniuncti, igitur turpiculus nasus id est, quod subturpis nasus, .n0 tuipis, si vocem sngero liceat, nasellus. μ' Denique usus deminutivi ponticulus' carni 17 3 est notandus, quo loco poeta deminutione utitur, quamquam . I pons magnus' dixit. Iam Antonius Muretus hoc animadvertens t. pag. 52 dicit: Quo modo ponticulum vocat, quem antea pontem longum dixerat an, quod palum latus esset, an, quod infirmus3' Aperte posteriore causa comm

tu catullus cum ironia quadam ita scripsit pons quidem magnus est utque longus, sed ruinam minans nihil est nisi

ponticulus. His rebus absolutis restat, ut breviter attingam, quod sit genus carminum, in quibus Catullus magno deminutiis rum numero est usus, et qua de causa tam saepe ea

scripserit Nemo permulta deminutiva Catulli carminibus dare

venustatem et nativum quendam leporem negabit, sed omnes assentientur mihi dicenti, praecipue ad oblectationem esse iucundissima vocabula deminutiva, quas optime rem signim

cent, quam tractat Poeta. Quodsi materies esset grandis, offenderent, sed cum nugas, ut poeta ipsa camina vocat, tint, aptissime quadrant atque placent; quapropter in ca minibus maioribus quae sero tot versus continent, quod res,

qua niIua, rarissime occurrunt. Itaque poeta deminutiva

non posuit in cam. 63 nisi . 35 et 74, quo loco acit narrationem, nusquam autem, ubi Attis aut Cybele loquum

vi Ioseph Polit, Lectionum catullianam 'pecimen 1860. yag. 45.

50쪽

tur. Eodem modo in carm. 62 vocabulo puella' excΡpto praetur flagellum' v. 2 deminutiva non repserimus. Atque etiam in illis carminibus, quibus gravitas aut dolor a 'ceSSit,

perpauca reperiuntur, es arm. 5 7 8 70 7s; et alia. Restant igitur carmina dicacia et iocosa, in quibus mugnam demimitiva vim habunt. Ut oxemplum afferam, exhibeo

carm. 25, ubi uccumulatis dominutivis Ormisqu0 similitorsonantibus poeta pulcherrimo Jhalli cinaedi mollitiem do. pingit, et caran. 5 et alia. Itaque non ubique deminutiva

a poeta adhibita nobis placent, et assentior Bernhardio, qui recto dicit: - darunter emeriit man diocialilaeiel in I laus esurii dii materisclien oder eisgenden eminutiva, WAcho dei Ton dur legion und do epistaen Ergidiiungstoren desto rastigo aber in de Polemi Wirhon. )Quod doniquo ii causas attinet, quibus commotu Catullus tam samo deminutiva scripsit, variae enumerari possunt, prout aut blanditur, ut depingit, aut contemptim atque acerbe loquitur; dio et amore soro dicam deminutivorum usum contineri. Interdum autom deminutiva oport-

mus, ubi versuun iuranerum augent alit In Etrum omini SUDI

postulat. uapropter persaepe, ut carmina quaedam recte interpretemur, maximi est momenti, qua causa commotus

Catullus deminutivis sit usus, disquirere. Plerumque sane deminutivis subest acerba ironia. Ut exemplum afferam, vera carni. 3, 35 cognitio omnino pendet ex recta deminutivi lassulus interpretatione. Nonnulli adiectivum lassulus' vertunt gar Innit, storbemuit' '), ita ut lassulus' auctam vel maximam Significet lassitudinem, aut, ut aliter dicam, lassulus' habeat vim vocabuli primitivi sensum augentem otii interpretes