P. Cornelii Taciti ... Ab excessu Augusti annalium libri sedecim

11쪽

Pannonicarum legionum seditionem, questis fuse milites Fribit, quod denis in diem Uibin

uita eorum corpua aestimaretur : deinde remedium illud sor singulos denarios mereret: ubi cum pleris locum uouammaduersum negligenter praeteri, sient mere tamen, qui ibi mani-DLie depraebendi traderent, denarrium decem asses aeris fuisse : quo nihil potuit dici abenius. Nam si drcem ases jtipendium diu num mili

tum conficiebant, quibus non conteuti milites,

psHulabant singulos denarios planum sit, inde

non colligi, decem asses denaris cout ineri. Uidetur autem potius plus comprahendι deuario, quam decem assibus : quod me siιm ualde conturbauit: quamuis enιm Plinius scripserit, 'Volusius multi praeterea, Deuarsum primo asses decem aestimatuni, unde nomen habet: ' postea auctum esse ad xv I. apes : tamen idcm PI n. libro x x x ι II. in miluars stipens dio ιradit aeta mationem deniaris nunquam uaria', sed semper fuisse datum pro X. Uib-.

Amplius autem postuliasse milites quam X asses, in tamen desiiderasse dedarium, alibν aperte tradit Cornelim. Responsum, inquit, est a cocto Ne. mandata Clementν centurious qua profer ret : is orditur de missioue a X v O. anuis, depram s ita militiae,ut denarim diurnumsipendium foret. Quamobrem necessarium M3 des

ur aut per Denarium dem rara piosequiim X

12쪽

asies:aut mendaι aliquo ubesse. Ceterum avis maduertendum est, id maxim. optasse milites, ut pratoriis cohortibus stipendio aquarentur: scribit enim ρaulo pos superiorem locum, Aupratorias cohortes, quae binos denarios accipes. rent, qua post sexdecim annos penatibus suis reddantur,pim periculorum suscipere non obiectari ope urbanas excubias : sibi tamen apud horis ridi gentes e contuberniis hostem aspιci. Cuius

etiam desideris testis es Traquisius in Uberio:

F lagitabant, ait, ambo exercitus multa extraordinem: ante Omnia, ut aequarentur 1tipendio praetorianis Germanicι. Pre utrunq; aut e memcitum, Pannonrcad legiones, oe Germanicas significat. Ex quibu , ut arbitror, e ut deut er co

stat, uoluse milites duplicaristipendium. ita uenon singulos ,sed binos denarιss acciperent: tot

enim pratorra cohortes accipiebiant . Cum aut e

plurimum dissi rat scriptura singulorum ae bis

norum: nonsum ipse ausim mutare dictiones t

mere,praesertim tam inter he diuersas scriptione θd ita siemper sum interpretatus, uaper singulos denarios Cornelius clijs dece asses demostrarit cumulandos deuis assibus: hoc mos do, ut singulas denarios mererent, sciticet, prater deuos asses, qu bus au mam ω corpus aes7is mari querebantur. Eademque ratione sunt exsplicauda illa uerba, vi denarim diurnum 1s reuium foret; supra denos videlicet ordina-- . F rita

13쪽

rios asses: ita enim σ ratio apparet D mari':

nec tamen mutantur dictiones nulla aut orata te. Qua quamuis interpretatio fortasse quibus, iam duriuscula uidebitur : primum il7M adbiis beudis, es in consilium Cornelius multi, in loscis bιxurians in quibusdam poetico more licenter transatiouibus utens , in aliis mutilus, σquasi cadens: deinde cogitare debetit ontaminare dictiones non esse pudoris nostili , nisi ab

cuius codscis testimonio adiuvemur. Quamobrecuicunque hoc uoΠrum interpretamentum non

araudebit, melius ipse aliquid inueniat, unde γε ratio denari' constet, oe siensem Corneli sit integer. Altcr in loι libro fecundo : Actumes, inquit, acris Aerr t. s. Iuda cres perulendis, factoniq; Patrum consultum, ut quatuor millia libertini generis ea seuperstitione istecta,

quis idonea aetas, in insulam Sardιniam Meaherentur, oec. ego annotaui, per Superflι- tionem Iudaicam intelligi sectam Iudaeorum: citati in teΠem ttin dem Cornelium libro uice=moprimo : in dest: seu bicci, me credere m lcgegeneralitre, ad finem , de decli monibuis , dum ait, E os qui ludiauam sepe stitionem sequunιur, diui verus in Antoninus honores adipisici peromiserunt, siensi e Vlpianum , ludaeos non prohiberi esse decuriones: de quo grauiter me accussatum fuisse accepi : qμod iam fere receperint

scholae, illis uerbu demonsi atos fuse Christia.

14쪽

yrnos,ctim testimonis eiusdem Cornelii, qui libro decimoquinto, execrabilem superstitionem , CrPlinis ad Traianum, qui superstitionem praseam, ιmmoricam iς. Suetonis, quisuperstitionem nouam ac maleficiam appellant Christia, nam religionem:tum quia in lege ultima, Codiare de Iudais oe caelicolis, Iudaei arcentur dignis ratibus, atque honoribus : quamobrem nisi de

Christianis Vlpianum sensisse dicamus, pugna.bunt leges illae duae, sies inuicem abrogabunt, contra quὰm iurisconpultorum receptae regula patiantur. Verum obtrectatores tHos oportuit docere,non sectam Iudaeorum appellari siverinfitionem : sed ex ' obato aliquo cutore sis perostitione Iudaica fignificari Christianam relio

nonem: ita enim re cte, ac non ex generibus γε egulis temulgatis aliena uituperassent. Anio maduerti autem equidem eo in loco, quem ansnotaui, oe in alio elusidem aut oris a me citasto, superstitionem ludaicam ad euitum ritum, que ludaeorum referri. Similiter autem Quint.bbro tertio, Est, inquit. condioribus urbium

infamia contraxisse aliquam terniciosam aliis gentem : qualis est primus Iudaicae superositionis autor Quiἷus uerbis Mosem signi, scauit : Christis, enim trimus non fuit, qui se e litionem , Iccumue dici potuerit intulisse iii Iudaica instituta. Trer euimante , quam iste nascereιur , fuere Iudaeoo

15쪽

rum secta peruulgata, pharisaeorum scilicet

Sadducaeorum, Esseniorum, optιmorum hominum, haud absimilium, abhorrentiums ab institutis Apostolorum de quibus Iosephm late libro secundo de rebuis Iudaicis: omnes autem suos habuere autores. Imperatorer etiam in lege, Iudai, Codice, de Iudaeis, supersuetionem Iu-dχον um dixerunt, clim de secta instituti,s Ιudaeorum agerent . cuius legis uerba hac sunt: Ius daei Romano communi iure uιuentes in his caussis, qua tam adsverytitionem eorum, quam ad forum, γ' leges,ac iura pertinent,adeant solenni more iudicia. Est autem supertatio, autore Cicerone, uitium diuini cultus : per quam ut μνιbit Seneca) amandos timemus, colendus uiolamus: ex quo cultum diuinum tan' super stulo, quam religio respicit. Itas qui alio modo colit Deum, quam os qui loquitur supersitio illi es. Hinc Plinius, O' Corneum, . Cicero Iudaeorum cultum superstitionem appellarunt.

Cum ergo Qui verus Antoninus , qui Deos. Romano more colebaut, siuperstitioius mem .

ni sient, Iudaeorum proculdubio stelam demou istrarunt. Haudquaquam me tamen latet, νnterdum a Romanis religionem Iudaicam nomianari, uelut ι a Cicerone pro Flacco, Cy a Vop

Ico : sed istud contendo, apud probatos autores Iudaicam siverRtiouem pro Iudaeorum cultis accipi, non pro Chrimana religione. Abroga -

16쪽

3la uero legum alterius negotii es, de qua βοοιο scripse cumulatissime. Quod autem pertisnet ad bellum Μarcomannicum,in auxιlium

Chrisianorώ, qui pro Romanis fletisse ditartur, quamobre illas Imperatores benesicio rescripti prosequut sunt:omisia historiae ueritate,cus Pietas mea in Christum facit ne repugne: min0ne Due uidetur se probabile, ta cha, os, γ' relis grusosfuisse Christianos Imperatoribus, cum eorum callum non religione sed uitium improo,batissima religionis iappessauerint hoc es, Ius uae, quam pro Flacco Cicero Barbaram supertationem nominat. Ex his 3taque patere arbitror, no tam scripsisse me, quan, alios temere repraebendisse.quos Ditem debuit modestia contiuere mea, qui in peccatis aliorum grauissimis, ubν profeIo potui me efferre ac o Rentare, siatis putaueram, admouere hectorem uel ueritatos,uel jententiae mea. Cateriam σhaec γ alia,quae ad publicam utilitatem res renda flemper exiit maui, unusquVque pro ius gemo suo accipiet. Μ eos uero conferendi ac recognosceussi, Tacito labores , qui paucos audies, an horas mihi abstulerunt, uolua tibia Uime Domine dicare, dum maiora inmtuuntur: non ut sis illis praesidio, quod plerique faciunt, qui suis uigiliis aliena tutela consulunt: neque ut horter te ad legendum Coruelium: nam σ humiliora i sunt,qμ m

17쪽

I ut in eorum patrocinium grauitati ae am liis tudini tua deseendendum siti, in tam magno su dio antiquitatu sagras,ut immensa tua oeaeupationes , quibus regnum Galltarum, arcem

pulcherrimam , munitissimam Chrisyiani Orbu temperas, multitu do literatum ae li, bellorum, quibuo pro si scepsa cura tibi uacau- dum est fere omnibus horis, q-bseexcemos homineffatigare, premere possent: te tamen non avellaut is ueterum literis, γ monimetis legendis,atque etiam ediscendis. Sed hoe eo a me consilio factum es, ut intelligas , me de te semper cogitaresue magnum tractem aliquid euius res tibi propediem rasio consabit ) liue paruum mihi uersetur inter manu . Quod si quanta fuerit hae diligentia nostra, periculum facere uolueris, poterit Cornelis lectio nonihil in isto concussi orbis motu simillimo raria ι--porum,qsa ab illo describuntur, adiuuare consilia tua. Facit uero ut credatur antea Liae uita

tuae ratio, lena laborum,ac publicae solicitudini, eoniun la dignitati isti amplissima, te reris rena cocletitias simul animo complexum, non

magis de augendo, moderando regna Gallia, si se sobcitu, quam de Chras una religiosne promotreda. Itas praefatia cositi', ingeni frui, ex bcari togesperatur, qπa nunc videtur impeditissima rationes rerum : sequutur ique exsitimatur motus hos magnos magia sque

18쪽

curas tuas umma tranquillitas omnis in gens ιium,perpetua, ac immortalis glo1 a. nam, bis r ut quam etsi non illustrabunt scripta horum simiba, qua nunc repurgata tibi dicamin, tui tamen tibi non deerunt laudatores:

quos si propter infantia poseri con

tem uent, propιer uim γ utilitatem rerum non repudiabunt. Vale. Lus

adum decimθ- sexto Cal. Iul.

P. COR

19쪽

s. s. C ORNELII

R B E M Romam a princia pio reges habuere. Libertatem, e r Consulatu L. Brutus insiluit. Di fatura σd tepussumebatur nes Dece-uiratu potesas ultra bienis tum , neque tribunorum militum consulare ius diu ualuit. Non Cinna ino Sulla longa δε-

. Et Popeis Crassi, potetia cito in CaLepidi, atque Antonis arma in Au-ustum cessere, qui cuncta discordiis ciuilibus esia,nomine principis siub imperisi accepit Sed et is ρα- RQ prospe a uel aduersa claris

dicendis us defuere decora ingenia, nec gliscente adulatioue dete eretur. Taber , C- Τω Claudi' ac Neroidis res.sorentibus ipsis ob metu falsee, postqua occiderat recubus o. iso ositae sunt. lnue cosili si mihi paucuso extrema tradere:mrie Taber' prino 'atu, catera sine is resudio, quoru causis procul

20쪽

procul habeo. Postquam Bruto, Cassio cassis, nulla iam publica arma, Pompeius apud Siciliam oppressus exutos Lepido, interfecto Antonio, ne Iulianis quidem partibus, nisi Caesar dux reliquus, posito Triumuiri nomine, Conseulem se serens, O ad tuendam pleb emariabunitio ture contentum : ubi militem donis,po, pulum annona, cunctos dulcedine otii pestexit, usurgere paulatim, munia Senatus, magi stratuum , legum, in se trabere , nullo aduersute: cum ferocissimi per acies, aut proscrίptione cecidi sient : ea teri nobilium,quanto quis seruitio prompιlar,opibus γ honoribu4 extollerentur, ne nouis ex rebus aucti, tuta γ praesentia, quam uetera, periculosa madent. Neq; prο-umcie illum rerum flatum abnuebant,suspecto Smatus populis imperio ob certamina potens ti-m, auaritiam magisratuum,invalido legum auxilio qua ui,ambitu, post emὰ pecunia

turbabantur. Caeterum Autuitus subsidia . minationi ae laudium Marcellam Frorijsilium admodum adulesentem, Pontificatu curuli aedilitate: Μ. Anippam ignobilem loco, bο- num militis: urctoriae *cium, gemmatis co fulatibus extulit mox defuncto Marcello genes rusum sitis berium Neronem, Claudium Drusum priuignos imperatoriis nominibus auxit, integra etiam di; domo sua : nam genitos Agrippa Catum ae Lucii, tu familiam Caesa, ι rum