Lodouici Cauitellii patritii Cremonen. Annales. Quibus res vbique gestas memorabiles à patriae suae origine vsque ad annum salutis 1583. breuiter ille complexus est

571쪽

- a 79 mi facium Vicecomitem aulicu suum equestrem, culliri si cleritem mulam comitantem,& in ipsum indignatum oti riccc in Hectoris Vicecomitis agnati sui. Adrianus tSum m. Pont. iam diu tractata, & stabilita compositione Ontrouersiae, quam habebat Archi dux Austriae cum Ve-lnetis, ei per ipsos promissis solui aureis ducentum millib. lint ra odiennium cum ipsis, ac C fare,& Regibus Anglia lα Pannoniae , Ducibus Mediolani ,& Vrbini, Marchione

'Mantuar, Florentini, Senensibus Genuensibus, et Lucen-lsibus, de mense Augusti percusso fidere in regem Gallo-trum, ct infideles per eum promissis ad opem dominij Metiliolanensis ducentu equestrib. et uiginti millibus aureis,iet per Caesarem octo centum equestribus, et per Venelos riCXCentum,ac totidem uelitibus, et sex millibus pedestri-lbus sub Duce Urbini, et per Florentinos ducentum equel stribus cum aureis uiginti millibus, et per Genuens CS,Se- trienses, et Lucenses triginta millibus, et per Ducem Meldiolani ducentum equestribus, ac totidem uelitibus, etluiginti millibus aureis singulo mense,et per eum,ac CSs ircm expositis tormentis bellicis,cum omni materia ad id in ecessarijs, et per Genuenses parata, et munita classe op-l portuna , facto eoru supremo duce principe Mantuae noni multo post et die decima Septembris relatis in numerumlSancuirum Gorino no Romano et Antonino prςsule Flo-

irentinorum, infirmatus perijt die uisesima prima mensis lociaui anni secundi sui pontificatus. Et Dux Ferrariae eolmortuo coactis tribus millibus pedestribus, et quatuoricentum equestribus, et totidem uelitibus , et secum coniiuncto Laurentio Vrsino alijs ducentum equestrib. et bis imillibus pedestribus, recepit Regium, et expugnauit Ruberiam, dum ad eorum ac Mutinae prs si diu in eis et Guido Rongonus centu equestribus, totidem uelitibus, et mille

572쪽

pedestribus Italis, et totidem Hispanis conductis ex urbe per Ducem Suesss,et Carolus filius Giberti Mompensieri ex Ioanna filia Ducis Borboni. et Magister equitii in Gablia indignatus inibi Regem ob litem sibi motam per L

do uicam Sabaudi essem Regis matrem Ob Ducatu ipsum Boi boni, Alverniae, Belicorsi, et Forestae habitu pro dote uxoris neptis Caroli Octaui olim Regis Gallorum, et Va lentinianum oppidum ad fines Nerviorum, quibus exutus fuerat, et et, quia sibi prς tulisset Alanaonium Ducem sororium Regis in Ducatu supremo exercitus sui sibi promissa uxore Eteonora sorore Cesaris,et R. Emanuelis Re .gis Lusitaniae cum Ducatu Galliae Narbonensis defecit ab eo cum pluribus nobilib. Gallicis ad Cesarem, eo ac Rege Angliae incitatis ad sibi mouendum bellum in Gallia, et dum Rex una cum Ludovico Normandiae rectore secum coniuncto octo millibus Auernis, et Boijs ex Gallia uellet descendere in Italia ad recuperationem dominij Mediolanensis, re in lucem prodita lusisset Borbonium capi, ipse aufugit in Burgundia, et re ibi infeliciter tentata.accessi ex consilio C saris in Italiam, et die tertia decima Deceb. applicuit Cremona, ibi rectore May no de Maynis, et prς-tore Theodoro Orsio substituto Ludovico Barbiano tunc defuncto pro Sfortia. Et Gulielmus Bon serius Boni uet-tus nuncupatus Magister militiae Gallorii Regis eius iustu exercitu equestri u his militu, totide uelitum, et pedestriuElueti orti sex militii, Valensiti bis militu, Rhetor u totide, Germanoria sex ni illiu Galloru duodecim milliu Italoruq; trium millium ex Gallia transalpina irrumpit subalpinam recuperaturus dominium Mediolani, et profligatis Ussarianis, et Sfortiadis uiginti millib. sibi ad Abiate gractu in

rospero Columna duce occurrentibus, et capta Noua -

ia, et per Hispanos sibi dimissis Valentia,Alexandria, et

Laudae,

573쪽

a poLaudar, et Columna pedem referrente Mediolanum octo centum equestribus, totidem uelitibus, sex millibus oermanis, quinq; millibus Hispanis et quatuor millibus italis pedestribus. dum et ad prs sidium Papiae forent quinq;

centum equestres, sex centum uelites, et bis mille Hispani, et ter mille Itali pedestres sub Principe Mantuae, et in agro Derthonense tria millia pedestrium Genuensium,&turmae equestrium Floretinorum Vitello duce, & Veneti haberent in armis sex centu equestres mille quinq; centuu clites,& quinq; millia pedestrium dimissis per Bonseriuad presidium Nouariar, Alexandriae, & Laudae ducentum equestrita & bis millib. pedestribus,& ad Abiate grassumlmille pedestribus Italis,& totidem ad custodiam pontis

icinij ,& Cremonam transmissis quatuor centum equestribus, & duodecim millibus pedestribus sub Laurentio Vrsino,& principe Boruli ea obsesium, reliquo cxercitu obsedit Mediolanum ,& cum Vrsinus. & princeps Boruli

die vigesimasexta Septembris obsessa Cremona,ad cuius prςsidium erant Georgius Gongaga centum uestribus& Franciscus Salamon Syculus,& naptista Peli Zolus cognominatus Matius Cremonensis bis millibus pedestri bus, eius m quassatis, & apertis moenijs tormentis bellicis

die quarto Octob. superuentis pluuijs diffisi ipsa potiri cadeseruissent die nona Octobris,&Soresina,& suburbijs Soncini,&Carauagio direptis tuissent Mediolanii ,& ibi

reliquo exercitui Gallorum eorum copias coniunXissent,& medio Ioannis Satianae Ferrariensis militis gregarij ad presidium Mediolani tractatu in lucem prodito, quo Me diolanum debebat prodi Gallis per Morgantem Parmen. manipularem, &Ioannem de Lan iijs, & quatuor velites Ioannis Medicet, Veneti ingressi ruit sciat in auxilium Cssarianorum agrum Mediolanensem, & cecidisset inultat

copia '

574쪽

copia niuis, abiit ex Mediolano eo dimisso die declinaseptima Octobris ad Abiate grassum ibi, & Laudae utrinque quamplurimis leuibus prςlijs csimissis,& dimissis domum

Rhetis,&Valensibus,&per Laurentium Vrsinum destia natum septem millibus pedestribus Aronam ea, ad cuiusprs sidium erat Anchises Vicecomes, quoq; oppugnata.

Et Rex Angliae mouit bellum Regi Gallorum in Picardia, Caesar ad fines Galliae, di Hispaniae suppeditavit Salint riam, & inopia pecuniarii, quibus solui posset stypendiumilitibus, ac aeris intemperie, cum esset hyemes, pedem retulit in Hispaniam. Iulius Mediceus patre Iuliano Florentinus Cardinalis post trium mensium contentionem habitam per cardinales, a triginta nouem ex eis die decima septima Nouembris fuit ascitus ad summum Pontificatum, dc nominatus Clemens Septimus,& qui recepit

in sui gratiam Duces Ferrariae, & Vrbini dimissis Ferrariar Duci his, quae receperM ex dominio suo, ac Duci Vrbini Ducatu suo, Pisauro,& Senogalia sibi concessis in Dudu,& ex eoru copijs auxiliaribus expulit Sigismundum Ma-

latestam ex Ariminio, quod occuparat,&Henricum Regem Angliae rosa aurea honoris gratia donauit,& Laurentium Campegium Bononiensem,& cardinalem legulum transmisit in Germaniam ad ibi electores, & qui cum eis luit Norimbergam ut una cum Ferdinando fratre Cpsaris & ibi Vicario illic haberet comitia. Et Prosper Columna dux supremus Caesarianoru in Italia die trigesima Decembris obijt Mediolani, eiq; su secti fuerunt Ferdi nandus Dauatus Marchio Piscariae, & Carolus Lanotus Belga Proregis Neapolis luc appulsus Mediolanum quatuor centum equesti ibus, & bis millibus pedestribus. Anno subsequuto per Petrum de Accoltis resignato Epatu Cremonae iplum habuit Benedictus nepos suus. l

575쪽

Et Ssortia die vigesima secunda Februarij recepit a callis

ibi arcem Herbouilla eius Praefecto mortuo, cui pr fecit A rinitialem Picenardum Et eo mense Caesariani Hispanistribus millibus cum non ullis turmis equestribus Daualo, α Mediceo ducibus egressi Mediolanu in equestres mille, α totide pedestres callicos Baiardo duce castramentates in uico Rubechi propinquo Abiati Grasso, ubi castrametabatur reliquus exercitus Gallorum,& utrinq;praelio comisis eis deletis, & etiam alijs copijs Gallorum proficiscentibus Tricium sibi obuijs secum coniunctis Sfortiadis in uico Piuntino Ducatus Mediolani ibi utrinq; comissa alia Pugna multis cadentibus, habitis sex millibus Germanis in siti auxilium eis,dc alijs copijs Venetorum sub Duce

Vrbini,ac Sum.Pont. Lanolo duce profecti sunt in Gallos, α cum eis commissis leuibus praelijs ad Abiate Grassum Vietiebant, & alibi diuerso marte eos copulerunt in agruNouariesem sibi interceptis multis locis, quae ex dominio Mediolani occuparant. α totis uiribus ultimo loco die vigesima tertia Aprilis ad flumen Scesitis, quo applicuerant Eluetij in eorum auxilium, & quibus se coniungere uolebant facto praelio fuderunt, aufugientesq, insequuti sunt,& per Mediceum etiam factum obuium Rhetis conductis per Zechenam,&Laurentium Ursinum ad eoruni opem in uico Capriolo agri Bergomensis eis inde praelio repulsis in fines suos expulerunt ex dominio Mediolani uulnerato Bonferio, & Occiso Baiardo cum multis alijs in Galliam transalpinam dimissis post se quindecim tormentis bellicis, & multis alus bonis,&mox receperunt Laudam, & Alexandriam Gallis, ac Italis octo millibus sub Principe Boguli ibi degentibus ad prisidium inde abire premissis incolumibus eorum bonis in Galliam. Carolusiae Rex instigati per Borbonium Nn percus Caesar,& Henrincus Angl

576쪽

percusserunt nouum sardus in Regem Gallorum , ut eram quoq; exuerent Gallia transalpina ei deq; & ibi mouer ut bellum,& iubente Cssare Borbonius & Dauatus dimissis

ad pr si diu Mediolani septem millibus Hispanis,& Papiae

quinque millibus ex eis ac Germanis pedestribus ac quatuor centum equestribus sub Letua ex Gallia cisalpinai rumperunt Galliam Narbonensem quinq; centum eque stribus, octo centum uelitibus,dc quatuor millibus Hispanis, quinque millibus Germanis, & tribus millibus Italia pedestribus ;&classe munita alijs tribus millibus Ugone Moncada rectore, sibi solutis pro eorum stypendio per Regem Angliae centum millibus aureis, &expugnarunt ibi arcem portus Thelamonis, & csperunt Aquas Sextias& multa alia loca Francisco Palissae, & Vlietae regulis, ac Briono,& Rentio,& MEuli principe sibi resistentibus.bis millibus equestribus, octo millibus Germanis, sex millib. Suit ensibus, totidem Gallis & quatuor millibus Italis pedestribus, & mox obsederunt Massiliain Rentio cohortibus Italoru ad eam defendendam ingresso, regulo Brioruibi rectore,&Michaele Salassorum principe classe regia triremium quatuordecim ,& plurium nauigiorum illic in mari assistente,& per C sarem ad fines Galliae recuperato

Fonte Rabido,&Carolo Soffertio duce Anglorum exemcitu transgresso in Picardiam, eamq; ferro, dc igne deua, stante ac diripiente obsesso Hesilino, & cum nemo ex populis Galliae se comitteret fidei Borboni j. ut sperabat,&Rex Gallorum exercitu bis millium equestri u trium millium uelitum, ac pedestrium Gallicorum decem millium, Germanorum sex millium,& totidem Rhetorum, & V

lensium, & Italorum properaret ad opem M.issiliae delusi spe sibi data per Borbonium, postquam 'eam obsedissent

I dies quadraginta, & pluries oppugnassent ibi pluria l

577쪽

clesyderatis ipsa dimissa pedem retulerunt in Italiam per Albigaunos Ligures, & inde per saltus Finarium, & Carmitarum . Et Rex dimrssa Gallia sub opportuno prssidio,

regimine Ludovice matris eos insequutus fuit per Cotias, Ee Pininas alpes demense Octobris mille quinq; centum uelitibus, mille ducentum equestribus & duodecim millibus Germanis, Ac totidem Italis pedestribus eis solu tis pro nypendio uiginti millibus aureis. Et Venetorum tercentum equestribus, totidem uelitibus,& sex millibus

pedestribus sub Duce Urbini degentibus ad presidiuintominis Mediolaneia sis , recepit die vigesima Octobris clediolanum fere ab omnibus dimissum illuc transmissis secialibus Michaele Salataru Principe. & Ludovico Bar. hiario ex comitibus Belgoiosi. dc ibi dimissis ad presidium tercentu equestribu ssex millia pedestribus Rhetis,& Ualem simus, & tribus millibus Gallis sub Theodoro Triuitio

castra firmauit ad Abiate Grassum exercitu octo centum equestrium, & decem millium Ualensium, & Rethorum bis millium,&quatuor millium Germanorum pedestri

di die vigesima tertia obsedit Papiam, ad cuius prςsidium erant tercentu equestres sub Garsia Hispano,& pedestres Hispani quinq; centu, & Germani mille quatuor cetu sub Letua, Lanolo, rhono, & Daualo alijs copijs abeuntib. Lauda,& inde Soncinu,& illinc Borbono profecto in Germania ad accipiendu ibi copias auxiliares, Galli profecti

Lauda ea receperur, ubi ac Nouaria',& Alexadriae pariterr eos recepraru ad prssidiu, ex cis remanser ut quinq; millia pedestriu,& ducentu equestres,& dum ex P ditione trilicderet occupare Papia, ea in diluculo diei uigesimi noni Octob. oppugnarunt , di inde proditione in luce prodita repulti fuerunt caede supra septem centum eisablatis, &abductis in Papiam nonullis tui mentis bellicis. Et Sum. N n a Pont.

578쪽

ont. transmissis ad Caesarem in Hispaniam PQ sale α' uae, & ad Gallorum Regem Papiam obsidentem, dc ad

anotum, & Dauatum, & alios Duces Caesarianos Soncini morantes Io. Matheo Giberto episcopo Veronae, dc d tario suo legatis, tentauit eos componere, de inter ipsos fieri indutias, dc cum non potuisset, adhesit Regi Galloru, Qui etiam transmissit ex suo exercitu in Regnum Neapolitanum ducetarum equestres, sexcentum uelites,& decemillia pedestrium sub Ioanne Stu ardo Duce Albaniae, ut secum coniunctis Laurentio Vrsino tribus millibus ped stribus, quibus occuparat Sauonam,&Varagium, Vrsianis in Latium alijs quatuor millibus pedestribus illud sibi

uendicaret, Et recepit in sui protectionem Ducem Ferr riae sibi solutis septuaginta millibus aureis, ac promissis tormentis bellicis cum materie ad id necessaria, dc conduxit ad eius stypendium Ludovicum Pallavicinum quatuor centum equestribus,dc bis millibus pedestribus,quiabus infestaret Caesarianos, ac Sfortiades in agro Crem nense. Et Sortia, ac duces Cssariani,& legati Venetorudie decima octava Decembris in arce Cremonae habu runt comitia de bello gerendo aduersus Regem Galloria,

ad quem, dum ex Perraria ibi Dux per stratam Aemiliam Papia conduci faceret tormena bellica Caesariani,& Sfomtiades, ut id prohiberent imposito ponte super flumine Padi prope Cremonam Ioanne Mediceo duce traicerunt in ditionem Pallavicinorum,& mox,dum per agrum Bemgomesem ad subsidium Regis Gallorum Papiam irent ex Rhetis,& Valensibus sex millia, Mediceus quinquaginta

equestribus, tercentum uelitibus,& tribus millibus podestribus, di duces Veneti tercentum equestribus, totide uelitibus,& quatuor millibus pedestrib. eis occurrerunt, ipsosq; retrocedere coegerunt domu . Et deinde Med,

ceu s

579쪽

ceus indignatus in Caesarianos ab eis suis copiis defeciti ad Regem Gallorum, Ic C sariani destinarunt in regnum Neapolitanum ad ibi auxilium Honoratum Gaetanum, ut seCum coniunctis Ascanio, & alijs Columnesibus Proceritius in Latio sequetibus partes Cssaris,illud tueretur, Mediolani & in eius Ducatu ac locis circumuicinis debacante CPydimia, ex qua infiniti perierunt, & semina iacta in Gallia transalpina nimio gelu aruerunt, unde ibi grauis successit,&lupi multos in agro Cremonense,&alibi deuorarunt, & etiam leo in montibus Vicentinis inibi ilicolas sivij t. Et Cremonae mortuo Maynode layiis ibi rectore Thomas eius frater ipsi fuit substitutus. Si a die vigesima prima usq: ad vigesimam quartam Maij immense pluuiae cum fulguribus,& tonitribus ceciderui, ex quibus aquae fluminis Padi poeter modu creuerunt. i Anno Millesimo quingentesimo vigesimo quinto Redemptionis humani generis Caesariani, & Sfortiades ad- 'huc habitis comitijs in arce Cremonae per eos, ac legatos Venetorum una cum Sforcia egressi Laudae occuparunt Casianum inde expulsis Gallis ibi utrinq; facta pugna, in qua multi occubuerunt,& ex eis Hispanis nocte intempesta profecti Mettium, illoq; capto ibi Hieronymo Triuitio, & multis equestribus eius turmae illic ad prcsidium degentis occisis, & mox Modo etiam,& Borbonio una cuGeorgio Frundibsergo,Nicolao Salma,&Marco Scito,&sex millibus Germanis & turmis equestrium Burgon dionum habitis ab Archiduce Austriae appulso Laudae, eisq; coniunctis alijs sarianis in Abiate grasso una cum eo. 'ac Lan Oio,& Dauato Marignanum profecti sunt die uigesima quarta Ianuaris septem centuin equestribus, mille quatuor centum uelitibus, & duodecim millibus Germa.

uis, quinq; millibus'si panis, δε prihus millibus Italispe Nn 3 destribu, II I

580쪽

destribus aduersus exercitum Gallorum mille N rcentum equestrium, ac Rhetorum , di Valensium decem millium ex Mediolano tunc ad eum profectorum, Italoris septem millium,& Germanorum quatuor millium,&cum Dux Albaniae Rentio copijs suis coluncto apud Lucam,LUCCnsibus 1: compulsis ad sibi pendendum aureoru duodecim millia,& dandum tormenta bellica inde abijt Senas,&Senensibus quoq; copulsis ad sibi pendendum pecunias, di dandum alia tormenta bellica, di recipere in eoru protectorem Fabium Petructum paulo ante per eos illinc expulsum, progressus fuisset in Latium, Davatus cum Hispanis, dum Sfortia esset Cremonae,& Rex Gallorum Thoma Fusio, Tramolia,& Palisa proceribus suis eum exhortantibus ad occurrendum Caesarianis dimissa Papia, id ex co-silio Bonfieri eius Magistri militiae noluisset facere . sed substitisset apud Papiam progressus fuit ad oppida sancti Angeli, eCq; occupato per ipsum ibi captiuatis Pyrro,&Canino de filijs Diosebi congag his.& Aemilio Capriano

ibi ad custodiam degentibus ducentum equestribus &Octo centum pedestribus. Et Gaspare Maynoduce Smmtiae ex A lexandria, ad cuius presidium stabat septem cen tum pedestribus profecto in bis mille Italos euntes duce Marchione Salalsorum ex Savona Papiam adibi auxilius allorum per agrum AleXandrinum, eisq; impeditis in traiciendo Bromio flumine ad Castelati v aggressi sin illic utrinq; comisso pretio profligatis.'Et Rhetis, dc Valensibus sex millibus Salubricense duce sibi occupata per Io. Iacobum Mediceum Marchionem Mussi Clauenna, eam

recepturis ab exercitu Gallorum abeuntibus domum.

Cssariani die tertia Februari; castris Gallorum se appropinquarunt. Et Smrtiades Alexandro Benti uolio,& Ro dulpho Uaraneo ducibus abeuntes Cremona ducentum