Lodouici Cauitellii patritii Cremonen. Annales. Quibus res vbique gestas memorabiles à patriae suae origine vsque ad annum salutis 1583. breuiter ille complexus est

591쪽

readitus annui aureorum quadraginta miIIium.& ubi id ac dominium Mediolani. ae filios Regis Gallorum dimit tererecusaffer, ei moueri bellum,& Cesare ad haec requi. sito per Sum. Ponta ea facere recusante, ipsi indicto bello destinauit in Italiam aduersus ipsum sex centu equestro, totidem uelites,& octo millia pedestrium Guasconorum suti Michaele Antonio Marchione Salassorum, & multis alijs ducibus, etiam conductis ad sui stypendium decem millibus Eluetijs pro recuperando Torniaco in Picardia, ob id, α illuc, dc Chaletum transmisso exercitu per Rege Angliae,&per suin. Pont. & Venetos conscripto in Italia alio cκercitu, & per Letuam ac Alphun sum Marchionem Vasii coactis Cesarianis aduersus eos in dominio Mediolani compulsis Mediolanensibus ad eorum stypendium, di Ucnetis egressis Veronam sub Duce Vrbini, ac Pontifici js octo millibus pedestribus & multis turmis equestriusub Ioanne Medice a una cum eis ingressis Ducatum Mediolani ad opem Sfortiar,& per Venetos dolo, ac opera Ludovici Vistarini occupata Laude inde expulsis septem centu Caesarianis ibi ad prstidium degentibus sub Fabritio Maramaldo.& alijs tribus millibus ad eorum subsidiu peratis Daualo,& Ioanne Vi bina ducibus facta utrinq; l pugna repulsis & per pontificios, ac Venetos pedestribus sexdecim millibus, &equestribus bis mille quinq; centu obsello Mediolano, & ibi facto prstio cum Cessarianis per eos inde repulsis Melignanu; di ex Mediolano transmissis Papiam mille quinq; centum pedestribus, di ex eis remanciatibus Mediolani quinq; millibus Hispanis, & tribus millibus Germanis nonnullis turmis equestrium in illos se conferentibus quatuordecim millibus Helvetijsδε per Mediolanenses,cum tributis plusquam par esset cos Cisariani Opprmieret ediolani riin illos excitato tumultu ni O o ex

592쪽

:κ eis occisi ibi quamplurimis repressi.& Cremonae cum id pingendum ex ordine ibi rectorum MCMolo sare,

it pingerentur ejus ins gnia ire parte anteriori.&palem tori turris illic eminentioris correspondente plateae ibi natori ad eam appositae machinae ligneae, quibus sit stinetentur eorum pictores, nullo ibi existente igne, sed eo ex citato ex rad ijs solaribus tunc, cum esset meridies s stiuus prodigiose accensae,&combustae fuerunt, &opus ipsum

omisium fuit. Et pontificij ,&Veneti dimissis Heluethsad obsidionem Mediolani octo millibus pedesti ib. duce

Mala testa accesserunt Cremonam, eamq; demolitis templis, ac monesterijs diuorum Angeli D. Sanctae Mariae gratiarum ordinis minorum diui Francisci, Cathaidi om linis Seruorum D. Sanctae Mariae de obseruantia &Zenonis monialium conventualium ordinis diui Benedicti constructis in eius suburbijs, eiusq; portis sanctoru Luce, & Michaelis, & Mosiae obturatis, & ibi portis,& turriculis Vrbicule dirutis munitam praesidio bis millium Germanorum siub radino de Glurnes & mille quinq: centum Hispanorum sub Thoma de Sangies nuncupato Balac te,& ducentum equestrium sub Sarra Columnadie secunda Augusti obsederunt, & die sexta ins liciter oppugnarunt tribus in locis apertis eius mariaijs cum pillis ferreis, &marmoreis ex tormentis bellicis illuc conductis in ea exoneratis, amissisq; ex ipisis Venetis, ac Pontificij s circiter mille cum plurimis tribunis, & die quinta Septembris Francisco Maria Duce Vrbini eorum exercitus supreino rectore ipso reliquo exercitu illuc superuento, utrinq; f ctis multis leuibus praelijs , in quibus multi alij utrinq; Occubuerunt, ex pacto die vigesima quarta Septembris receperunt A & Caesarianis illic abeuntibus die decima

Octobris, die decima octava dimiserunt Sfortia illuc profecto

593쪽

fecto Petro Picturiense ibi pro Venetis legato, dc pro Caritare Praetore Asicanio Botta I. C. Cremonense, eici; per S fortiam substitu to Signorino Cutica I. C. Alexandrino. Et Mediolanenses, cu adhuc immensis oneribus oppressi tumultum excitassent in Hispanos ibi degentes, per ipsos reprsili tu erut nsi nullis ibi popularibus occisis,dc quibusdam eorum nobilibus sibi suspectis illinc relegatis grauicorum excidio, ac calamitate Sunam. Pont. reconciliatus

Vespesiano Columns filio Prosperi, cum quo bellum hubuerat dimisiis tribus millibus pedestribus, quo tenebar ad urbis pressidium Pompeo Columna, & etiam Vespesiano ad instigationem Ugonis de Monchada Romae legati pro Caesare eam copijs ingi essis ip aufugiente in arce Adriani compulsus fuit factis inducijs cum eo per quadrimestre reuocare in agrum Placentinum ex dominio Mediolani copias quas ibi habebat ad auxiliu S fortiae. Et Ferdinandus Archi dux Austriar. ex cermania per Trid tinos saltus sub Georgio Frundisbergo transnisit in It liam ad opem Caesaris fratris quatuordecim millia Gemmanoru cu ualida equestrium manu, Venetis Occurentibus ac fru stra repugnantibus.& quibus progressis in agruMantuanu ad Gouernu'dum occurrissent Dux Vrbini,&Ioannes Mediceus eorum copijs, dimissis Gallis aduersus Casarianos in dominio Mediolani, & utrinq: commissi prstio,& uulnerato Mediceo ex pillula ex sclopo emissa in altero crure, & delato Mantuam, & ibi mortuo Germai praeualuerunt, di Galli per eos, ac Pontificios Laurentio, Ursino, &Guidone Rongono ducibus expugnata ModOetia, & nonnullis receptas ex dominio Mediolani superuenta hyeme iuerunt ad hyberna. Et Franciscus SDrtia Dux Urbini,& Petrus Pisauriensis legatus Venetorimi,&legati Gallorum, & aliorum consederatorum,& Marchio Oo a Salalli

594쪽

,alassoru die duodecima Decembris habuerunt comitii remonae Carolus Caesar duxit Uxorem Isabellam filiam Smnuelis,& sororem Ioannis Regis Lusitaniae ex dispen

atione Summ. Pont. dote aureorum centu septuaginta

millium,& Ioannes duxit Vxorem Catharinam sororem Caroli. In montibus Vrbini facto conflictu inter Corvos, Ic Miluos quam plurimis occisis Corui succubuerunt. Et locusis quoq; in ea regione graue damnum intulerunt ibi fructibus. Mulier rusticana ex uico domorum de Si phanis agri Cremonensis peperit portentum solo lumine dextro, duobus cornibus in fronte, dc absq; lumine, di

carnibus leprosis,&corrosis. .n I,

Anno sequente Caesariani exercitu uiginti .m illium Germanorum sub Georgio Frundisbergo. Hispanorum sex millium, & Italorum quatuordecim millium Carolo Borbonio Duce supremo Placetia obsessa, & oppugnata,& dimisso Mediolani congruo prssidio etiam German rum ,& Hispanorum sub Letua, & recepto in eius partes

Duce Ferrariae ex Gallia cisalpina per Flaminiam tuerunt uersus Romam,& Frandis bergo infirmato,& mortuo Ferrariae ingress Hetruriam irrumperunt agrum Florentinu,& inde profecti Senas eas obsederunt. Et dum Galli, re Veneti confederati Frbinate,& Salutiano ducibus eos insequentes exercitu appulissent Florentia die sexta Aprilis,ibi tumultu excitato per Florentinos pro recuperanda libertate, & repressor principem BoZuli ex ducibus Gallicis ipsius prudentia, di dexteritate,& in montibus C mertinis turma equestrium Caesarianorum illae traducta

per Orpheu Aufidam pxstio profligata a Camillo Vrsinocopijs suis dimissis Senis inuito Lanoto eis occurrente ad Aretium. per eum data fide sumin. Pont. eum, nec dominium ecclesiae non infeltaturum fore, Cisariani Roman

595쪽

properarunt & die sexta Maij oppugnarunt,& ibi Borbo nio ex ictu pillulae ex sesopo emissae ab urbe occiso, eiq; suffecto Philiberto Auregiorum principe Sequano expu- gnarunt &ingressi diripuerunt sum m. Pont. incolumi ingressio arcem Adriani, in qua obsessus,& addactus nece sitate se illis die sexta Iunij ex conuentione secum inita,& firmata per Cssarem die ultima oetobris quatuor centum millibus aureis pro parte solutis & reliquis promissis tui, quamprimum parasset pro ipsius redemptione, per eum ex iussit in suis datis obsidibus de ipsis Q luendis, illinc clam Germanis,& Hispanis eum custodientibus se Contulit ad Urbem ueterem. Et Florentini ex Florentiaeaepulsis Hypolito cardinale filio Iuliani Secundi, & Alexandro filio Laurentij quond. Petri Medicet, & alij s eorufactionis, qui luerunt Lucam, se uendicarunt in libertate. Et Veneti ex dominio ecclesiastico Cerviam,& Rauenna,& Dux Ferrariae Mutinam receperunt. Et de mense Maij propc, & extra portam omnium Sanctorum Cremonae propugnaculo,& altero ad porta sancti Michaelis inchoatis,& die tertia Iulij audito terremotu, ex Cssarianis septem millia Letua duce, S fortiadu tria millia Italorum pedestrium pro S forcia coactorum Cremonae, Laudae,& ex

locis insulae fulcheriae sibi stippositis ex dominio Medio

lani eis munitis presidio, dum irrumpissent eius Ducatu & occupassent Modoetiam, illuc propei antes inde expulerunt, & Modoetiam diripuerunt. Et odetius Fusius regulus Lautrechi exercitu coacto comuni stypedio Galliae, & Angliae Regu intellecta per eos urbis occupatione, di direptione, ac obsidione sum m. Pont. in arce Adriani

facta per 'sarianos, ad ipsium liberandum ex Gallia descendit in Italiam ,& firmatis ad principi u Augusti castris ad urbein Hastensem, ct illinc transmissi scopus ad oppi

596쪽

dum Boschi in agro Alexadrino illo expugnato, direpto,&combusto ibi captiuatis Germanis cohortium Co. Lo droni ex Alexandria illuc ad prssidium transimissis,pr fectus fuit Genuam ,& ibi secum coniuncto Caesare Fubgosio, eius copijs, ac Andrea Doria ex equitibus sancti Michaelis illuc appulso classe Gallica triremium decem,de

septem, ac plurium nauigiorum eam mari. ac terris obsedit, ac redegit in ius Regis Gallorum, inde expulsis Antoniotto Adurno ibi Duce, Augustino Spinula alijs corii agnatis, &Flischis,& ibi captiuatis Sinibaldo Flistho,&Gabricle Martinengo. Antonio ito aut illinc aufugiente, ibi Philippo Doria dimisso in carcere in quo eum poni fecerat , ipsaq; munita prς sidio Gallorum sub Theodoro Triuitio ibi constituto rectore inde abijt Alexandriani. eaq; oppugnauit,ac recepit inde Caesarianis, qui ibi crant ad presidium, dimissis incolumibus & illac transiuit in Ducatum Mediolani, & ibi secum colunctis copijs Venetorum profectus Papiam,eam quoq;oppugnauit,& cepit,

diripiq: iussit die decima Octobris Ludovico Barbiano ibi ad presidium duce eam egresso, &dum illius fidei se

permisisset, detento,& transmisso Genuam, & illinc Petro Nauara copijs suis destinato in Cassarianos egressos Modiolanum,& Abiate grasso recepto illic firmatos, illisq; ope Sforciadum secum coniunctorum inde expulsis, ex Papia abijt Placetiam, ct ibi Duce Ferrariae,& Marchione Mantuae interuentu legatorum suorum illuc transmissorum receptis in partes Regis Gallorum,inde motis castris exercitu uiginti quinq; millium pedestrium, & bis mille quinq; centum equestri u iter suum direxit uersus Roma. Et C siariani duce Letua egressi Mediolanum Venetos, ac Ssortiades iunctis armis ingressos eius Ducatum ipsis oc currentes coegerunt pr lio pedem referre Melignanum, & illinc

597쪽

& illinc mox abire. Et cum mox Io. Iacobus Medi ceu conductus per Gallos, & confideratos ad eorum stypendium occupato Mongutio inter Nouicomium,&Leucuinde conjs suis in eos castramentantes ad Melignanum transivi et, ipsosq; compulisset retrocedere Mediolanii,& deinde tentata insiliciter recuperatione Mongiiiij per Ludovicum Barbianum ex ducibus Crsarianorum copus suis egressi adhuc in ipsum . di secum prelio congressi ad Galla rate eum, ipsiusq; copias fuderunt,& dum fuga lap sus ad fines Lacus Laris Leucum, quod tenebant Cesariani obsedisset ex arce Olgiati in aduersa ripa Abdue, etiam

per eum occupata expulerunt. & deinde eidem concesso Leuco ex cosilio Hieronymi Moroni in partes suas habuerunt aduersus S fortianos, de constiteratos, & omnia quae

ipsi ex dominio Mediolani occuparant in eius parte superiori, recuperarunt una cum Nouaria Philippo Torniello ciue suo,& militante stypendio Cςsaris eam ingrelso, ex ipso Ducatu, de ex agris Papiensium, Nouariensium,&finitimorum per eum,&alios prςda passim abducta. Et Henricus Iunior Dux Pruincensis ex Germania inferiori decem millibus Germanis, & sex centum equestribus demense Maij in gratiam Caetaris. ut suis opem feri et in Italiam sibi frustra resistentibus Venetis irruit,& omnibus locis, per quae transibat direptis, ac ferro, & igne vastatis, nisi sibi ibi incolaeparati essent pecunias pendere, obsedit Bergomum, eoq; diinisso, secum coniunctis Hispanis, eis Laudae appropinquauit, ad cuius presidium erat Paulus S sortia duodecim cohortibus Italorum, & cum illinc per eos repulsus fuerit graui strage, & ex Germanis infectis

epydimia, quae in dominiosipso de bacabatur, multi periissent,cum illis,qui sibi ab illa ac strage, superfuerint,redij tin Germaniam ad medium Iulij. Et Hispani pedem retu- Q 4 lerunt

598쪽

lerunt Melignanum omisso Mediolano fere ab omnibus dimissio ob grauia onera, quibus ibi incolae, illos omissa omni pietate assiciebantur,&Papiam occuparunt Annia lbale Picenardo duce Sfortiano, eius* pedestribus mille

ducentu, quibus ea tuebatur inde expuiss-quaecunq; alia ibi finitima. Et Franciscus Borbonius Com. S.Pauli,cu ex Gallia transalpina iussu ibi Regis ut resisteret Pruim censi, ac Germanis alio exercitu octo millium pedestrisi, sex centum equestrium, & totidem uelitum descendisset in Italiam, & rcceptis nonnullis ex dominio Mediolani, quae peruenerant in C sarianos, progressus fuit in agrum Cremonensem,& ibi secum coniunctis copijs VCnetoria, ac Sfortiar, eis Papiam regressus ipsam expugnauit sibi r

si stetibus Petro Birago, & Butichiella ducibus Cosarianis ibi ad prs sidium illuc ad opem transmissis per Letuam a

Melignano septem centum pedestribu ex septem millib. quos secum habebat, & in cuius oppugnatione Annibal Picenardus Cremonensis,& eius pedestres strenue se geoserunt, & Hispani pede retulerunt ex Melignano Medi lanum. Carolus Caesar die undecima Nouembris, dum effet Burgis in Hispania sibi ad eum missis fecialibus per Regem Gallor u prouocatus ad duellum illud acceptauit, bellum cs mouit Duci Geldrensium Regis Gallorii partes sequenti,eumq; obsessum in urbe Tilla multis exuit & cui

Rex nulla opem ferre potuit. In uico Domorum de Si phanis agri Cremonensis contingit casus horrendi ,&miserabilis, nam ibi incola ualde infestatus per militem impium hospitantem in domo eius habitationis, ut sibi

prouideret de carnibus, quas comederet, eum uehementer percutiendo,cum non haberet,unde posset eas emere,

occisis per eum filia annorum duodecim , di filio octo, em ruin q, carnibur coctis, & militi appositis ex nimia doloris

599쪽

umpatic tia mox ad numen Ollij profectus in ipsum se pro-liecit, a C su siocauit. Amriosequuto Cremonae episcopo Benedicto A collo, Ια Petro patruo suo Cardinale rpetuo administratore,&lPxstore Benedicto Tonso I. C. Mediolanense, & Ducali Senatore integerrimo, & sub quo multi improbi sceleruisti oriam poenas dederunt, eiq; mortuo ad principi u Apri-llis substituo Ludovico Porro etiam I. C. Mediolanense, de Mia Cali Senatore, Galli Lautreccho duce secum colundiis quatuor millibus Germanis sub Petro Advocato Brixi e- ac totidem Italis,& quinq: centum equestribus,& mille quinq; centum uelitibus Venetorum ac Florentinoru

uti Alphonso Estense, ac turmis Valerij Vrsini progressi

sunt exercitu triginta millium pedestrium,& equestrium Iseκ millium in Latium,& ibi occupata Aquila,& alijs in ea Ixegione irruperunt Apii iam,& cum ex Carsarianis sexdc-lcim millia pedestrium,& bis mille equestrium Alphon sol Daualo, dc Alarconio ducibus urbe egressi, eosq; insecutila d Troiam in Apuliam firmassent castra illuc in illos tran-lsiuerunt, & ibi utrinq; comisso prilio,& mox alijs leuibust factis pcr septendium,quo illic castramentati sunt Camil-llo, & Valerio Vrsinis strenue se gerentibus ex ducibus lGallorum,& cum Caesariani superuentis in auxilium Gal-lloruim alijs sex millibus pedestribus Florentinorum subimulano clam motis castris inde profecti Neapolim eam lingressi fuissent illos insequutis Melphim expugnarunt, lac diripuerunt ibi tribus millibus, & ultra Caesarianis,qui lillic erant ad prssidium, occisis, & ex Gallis de*deratis icirciter mille quinq; centum,& Venusio,& nonnullis alijslciuitatibus, oppidis, ac uicis receptis per eos, obsederuntlAriano etiam tunc per Cssarianos,quia ibi incolae eiS nolitissent parer depopulato. Et cum Philippus Doria clas

600쪽

se Genuensium octo triremium, & Andreas Doria classe Gallica illuc ad subsidium Gallorum applicuissent. & per

eos comissa pugna cum classe C sariana sex triremium ad promontorium Vrsi prope sinum Amalfitanum, α profligata Caesariana occisis Ugone Moncada Prorege Neapolis, Mancino Data, cum multis alijs ducibus, & septem centum Hispanis, & totidem nauarchis, & captiuatis Da-ualo, Ascanio, & Camillo Columnensibus, & multis alijs Hispanis, ac Neapolitanis ducibus, ac militibus gregarijs,

qui erant super ea,& ligatis ad catena,&coactis nauigare, modo non forent uulnerati,& ex Genuensibus,& Gallicisi nil litibus, & nautis autem occisis circiter quinquecentu,

& in Calabriam quoq; inter Caesarianos, & Gallos gesto inuicem bello, & per Gallos ibi receptis multis, & ad Anuersam ibi utrinq; bis comissa pugna, in qua prius prevaluerunt Caesariani , & mox succubuerunt Ferdinando Gon Zaglia eoru duce,& Neapolim appulsa classe Gallica, super qua erat Laurentius Vrsinus eius copus, ac supem luenta classe Veneta Io. Petro Lando, & Io. Petro Mauro- ceno Praefectis ex Apulia redactis in eorum potestatem

Mola, Palignano,Brandusio.& multis alijs municipijs ibi,& Calabriae, & illic per eos, & Gallos cu Caesarianis factis multis leuibus prilijs diuerso marte, & ex epydimia tunc fere ubiq: in Italia saeuiente ex Gallis,qui ibi erant de mensibus Iulii,&Augusti fere quarta parte extincta ἐν &Laut reccho die duodecima Augusti, ac principe Valdemotis, qui recepta Neapoli iure maiorum suorum sperabat ibi se fore Regem, & Marchione Salalsorum,di Paulo Camillo Triuitio, multisq; alijs proceribus, ducibusq: ac nobili, bus tum Gallicis tu Italis tam ex febre,quam alijs diuersis morbis ibi in castris,& alibi in locis,ad quae se receperant, ut curaremur, ex uiuis sublatis, reliqui diinilla, Neapoli pedem