Lodouici Cauitellii patritii Cremonen. Annales. Quibus res vbique gestas memorabiles à patriae suae origine vsque ad annum salutis 1583. breuiter ille complexus est

691쪽

dictio nonnullecohortes tuissent,& nonnulle, ali. dum metretur, ne Dux Horentiae, cui Rex Hispanie dimiserat Serias, obsideret Montem Altinum illuc ad praesidium Properassent, SummPont. Ducem Guintianum ad se uocauit Roma, qui illuc una cum Carassa die secunda Mai profectus fuit, & cum Hispanienses superuentis in eorum auMiliu tribus millibus Hispanis ex Hispania,&alijs mille ex Sicilia, de per eos dimissis Italis, & expugnatis Aregnario, MFelignano, Aregnano*direpto, combusto, triae-nijsst nudato, & etiam recepto Malignano irent obsessum Asculum ibi ad praesidium ducibus Ioanne Antonio Toraldo, & Scipiero, & ibi comissa alia pugna inter Hispareos,&Guasconos, in qua utrinq; occubuerint ciriciter octuaginta di plures remanserunt uulnerati,& Guasconi, qui erant pauciores, succubuerun se coniunxissent C l uninensibus, & classis Neapolitana cursitaret, ac diripe rei littora dominu Ecclesiastici, & Hispanienses, & Cinlumneoses tentata occupatione Romae pedem retulissent Columnam,summus Pontae interponentibus Venetis ingratiam Regis Hispaniae, ac CardinaleSanctae Floris, &Vitelotio Vitello post grauia damna illata, multa incendia comissa, & leuia praelia facta per eius copias, & Hisip nienses plurimorum v trinq;cς de in Lat io,& dum ibi i nco Iat fame opprimerentur, motus eorum calamitate iniuit pacem cum Rege Hispaniae die quarta decima Septem. bris, utrinq; captiuis dimissis, & quibuscunq; occupatis ex dominio ecclesiastico perHispanienses restitutis ecclesiae, ae ducibus & militibus, qui hincinde initi tarant,data uenia restitutisq; bonis Mar. Antonio Colum n. v, & Ascanio Cornio, eis, ac Comite Balnei non tamen receptis in sui gratiam, praeter Pallanu .n se tie riuum sub culto- dialo Beri ardi. ii Carboni utrinq cle ii, & dλta uae per

692쪽

sum. Pont.dimittendi partes Gallorum Regis,& eius iunsu dimissis ex carcere Camillo Columna ac uxore, & D tre praesule, & Iuliano Caesarino, & alijs sequentibus parotes Regis Hispaniae, quos, ut prefertur, carcerari fecerat.

h t Galli in Picardia coacti in unum ex prς si iijs, quae ibi

erant, nocte diei sexti Februari; inuaserunt, ac tentarum dolo occupare Al burgum,& inde irrumpetes comitatu Atrebatum illic occuparunt, ac diripuerunt ac combu serunt Lanceum,& Hispaniensibus arreptis armis percos

sibi resistentibus, ulterius non fuerunt progressi: sed in Gallia subalpina ex Gallis quindecim millia pedestrium&equestrium mille Brisacco duce de mense Aprilis ualle

Fenaria occupata illinc dolo eductis Hispanis ad cius prς sidium degciatibus, & plerisq; occisis euersa, una cum Clara scho obsederunt Cunium,&cui, dum ex Hispaniensibus septem millia pedestriu, quinq; centum equestribus Marchione Piscariae ductore uoluerint opitulari eorii parte subsistente Cunij, ipsiis occurrerunt apud Fos sanum, & ibi facta utrinq; pugna eos profligarunt ip ruequestribus tum occisis, tum captiuatis, & alijs aufugientibus Fosianum die vigesim acciaua lun ij,& inde Hastam,& ad eorum subsidium. Cardinalis Tridentinus Vicarius Regius in dominio Mediolani coactis raptim ibi stypendiarijs , & alijs octo millibus euocatis aduersus illos se accinxit inter Piscarium,& regulum Reumagum Gallum,&Georgium Marinquem Hispanum, di procerem Vas nium etiam Gallum, & procerem Milortum, di Auillam comisso tunc ex pacto equcstre, di singulari certamine lanceis, &Reumago uulnerato P Piscarium in brachio, Vasouio per Marinque in latere, di occiso,& An uilla per Milortum in femore equo Milorti uulnerato , & alios

Hispanieses, & Gallos etia equestres diebus sequentibus diuer

693쪽

3 odiuerso marte uirtutis in armis ostendendς gratia : Et DUX Uerrariae concepta suspitione pereurn in Sigismon dia Enensem &Corrigienses,qui recepisset in eoru locis mori nullas Choortes Hispanoruin, moto eis bello exuit En Cinna oppido Sancti Martini & Corrigieses Corrigio, ac occupauit Nubilaria, & Ro u lt obsedit Guardastallu, M Marchione Piscariae illuc profecto & per eu,& Ducem Parmae,& Placentiae coactis copijsmlitaribus, quibus ei morierent bellum, oppugnauit, & dum ad ibi auxiliumsia Peruenirent, ad impediendum earum accessum, motiScastris & destinata classe Fluviatili in eas, inter ipsas, ac suas comisso prςlio in Flumine Padi, in quo multi occubuerunt, illinc abijt & Dux Parmae iussu Regis Hispani aduersus eum bello prosecuto ipsius copijs, ac Hispanoruingressus agros Mutinensium ac Regiensium ibi incolis graue damnum intulit. Et Rex Hi sipaniae dimissis Senis

Unacu toto earu dominio praeter Vrbitellum ac portum Herculis Duci Florentiae ab eo habita multa pecuniarum sumn a, coacto exercitu triginta millium pedestrium, &duodecim millium equestriu, tetataq; occupatione Ron caroli, ac recuperatione Burgi Mariae Henrinco, ac Hemnesto Pro uincensibus, ac Geldrense Ducibus, de Comitibus A gamotis, orni, Masset di,& Opiani, ac plurimis alijs

Proceribus, ductoribus,& eorum omnium supres no Praefecto Philinaberio Dirce Allobragum comisso praelio peresus exercitum cum Gallis apud Roncanicum pari marte

obsedit Ghisam,& cum Rex Gallorum, sibi etiam indicto bello per Reginam Angliae eius classe cxii tante, & depopulante littora Normandiae, adunatis decem,& octo millibus pedestribus, & octo millibus equestribus eis occurrisset, Hispanienses dimissa Ghisa secum coniunctis nouem millibus pedestribus,&bis millibus eque illibus An-

694쪽

glicis per ipsorem Reginam ad opem Philippi coniug si sui deliinatis obsederunt Fanum Sancti Quintini olim

Augustani Verem irilaorum i uncupatam. Philippo i lG cX An glia protecto Brugellas,& dum ex Gallis uiginti millia pedestrium, e undecim millia equestrium coad inata ad oppidum fere Acirca Memorantio duce uoluic scatei, ac allis ibi obsessis Brutilo, ac Satilione Procer, bus ducibus opem.& annonam ferre,ex consilio Comitis Agamoni eoq; bis millibus equestribus Sequanis, &Hispanis, ac Herneste, &Henrinco Ducibus Seusionum bis millibus quinq; centum, & octo centum Ferrarolis Macta di Comite, & mille Menapi 3 Comite Orni ducibus,& alijs septem millibus pedestribus sub alijs ducibu

quatuordecim tormentis bellicis occurrentibusGallis adssum cia Somae propinquum Fano Sancti Quintini die d cima Augusti utrinq; facto conflictu fusis Gallis ex eis oc ci lis circiter sex millibus unicum Ioanne Borbonio, SA ngiano & plui imis alijs proceribus, regulis, ductor bus, & tribunis, & multis alijs captiuatis una cum Lud uico Gonraglia ex Principibus Mantuar uexillisquin tu ginta pedestitum,& decem, & octo equestrium, dc tose mentis bellicis currulibus uiginti,dc decem muralibus,dccurribus annona onustis, & impedimentis bellicis cum multo numero equorum postsc dimissis Hispanienses eis potiti prsualuerunt ex ipsis tantum desederatis circiter

mille tercentum cuin Bonicotto Hispano magistro castrorum, Masset di Comite in femore, & S ndeo in genii uulneratis cum duobus alijs proceribus Germanis , &reliquis Gai is inde pedem referentibus ad prssidium locorum sibi suppositorum Namurtij Duce eos ducente, regulis Danda osi,& Sancit Remigij pluribus alijs procerious,ac ducibus ingressis Fatui Sacti Quintini quinq:milli

695쪽

inter illic obsessos. ac eos factis multis leuibus praelijs, in qui Bias multi ocubuerint, eiusq; maenijs pluribus in locisi Massatis,ac apertis tormentis bellicis redigerunt in suilpotectatem die uigesima septima Augusti, ac diripuerunt salvis templis, & mulieribus, & carum pudicitia seruata, i ac senibus,& pueris ex edicto Philippi Regis illuc profectit publicato ei usili; iussit ipsis mulieribus, senibus,dc pueris, lac omni imbelle turba curribus impositis in Gallis oppida tibi propinqua traductis,& Germanis qui erat ad eius prael sidium dimissis incolumibus singulo eorum donato aureo,ro uiatico, ibi captiuatis eis Regulis Dandalosi, & sancti .emigij Amyrata, ac filio Memorantij cum multis alijstregulis principibus,dc tribunis.ac militibus, tu multisalis stoccisis, dc mox receperunt Casteletum illuc profecto adi praesidium regulo Solignachi, &dimissis Anglis rediret domum i lucreuocatis per eorum Reginam timentem An-lglis fines infestari per Scottos se accingentes ad arma adiersus Anglos & sedata discordia inter Germanos & Hispanos orta ob Gallos,quos caritu ant expugnarunt Hunum die decima septima septebris,ubi erant adpraesidium reguli Sepuliij & Elli &mox receptis multis alijs locis in caregione,&rursus comisso praelio inter cos, ac Gallos apud Seculium,in quo multi etiam utrinq;occubuerunt,& Galli prsualuerunt,& in eorum auxiliu superuentis decem

millibus Heluet ijs ct totidem Germanis,& ex Italia principe Guintiano excrcitu qui ibi sibi superfuerat,& Princi pe Omais turmis equestribus,& multisGermanis ab exercitu Hispaniense ob stypendium sibi non solutum in castra Gallorum profectis,& decem millibus ex eis in castra Hispaniensium per regionem Secusiator u Galliae ibi per Gallor, ac Eluetios illuc ad praesidium degentes, eo ire prolib

696쪽

prohibitis, & cum Hispanienses essent impares Gallis, di

supe ruenisset hyems, uigeretq; aeris intemperies,uterq; exercitus luit ad hyberna, Gallor u duce Principe Guini sano ad principium Nouembris : Ferdinandus Austriacus per Carolum fratrem transmissis legatis Gulielmo Principe Aurentiorum, Georgio Veruallo &Sigsimon do Alerio die vigesima quarta Februarij ad electores, ut Imperio, per ipsum dimisso Ferdinando, ipsum insignirent

eius corona, per eos,& multos alios Principes Germanos congregatos apud Francum fordium die tertia decima Mariij ruit confirmatus, & coronatus, & mox siccum profectus Antobrigam ibi ad principium Octobris ad tollendas liaereses religionis Christiane cum eis habuit comitia. In Gallia Cisalpinaqplurimi oppressi fuerunt insolita capitis grauedine cum febre causata ex repentina aeris frigiditate post grauem aestum.& mox sequuta solita aeris teperie ex eis multi perier ut,&Thyberis Romae die quis, ta decima Septembris prster modum illico aquis auctis illam inundauit ,& ibi demolitis duobus pontibus, grauiq; illato damno fere statim relapsus fuit in alueum sit um:& Padus, & alia flumina ualde creverunt, & graue

damnum aquis suis intulerunt, Florentiae nocte ex incremento Arni nonnullis ibi templis, & sdificijs solo aequatis una cum quatuor pontibus,& in Sicilia,& Aquitania. Anno sequuto Galli duce supremo principe Guini nocti quo erant Reguli a Thermis.O male,&Grandi montis,& Petrus Strocius die prima Ianuari j obsederunt CalesiuMorinorum iuxta mare in Picardia olim, & die tertia Augusti 13 7.Gallis Philippo eorum Rege per Anglos Odoardo ipsoru Rege postu. illud anno obsedissent adept V, dc expugnatis propugnaculis ibi erectis ad eius defensione per Anglos illud tenentes , ac quassatis, & apertis pius instans .

697쪽

3 lima riijs a tormentis bellicis plurimis in locis compulerunt in scii potestatem Anglis,qui ibi erant ad presidia dimissis

incolumibus praeter eorum ducem supremum, una cum

alijs quinquaginta ex suis primoribus quos Galli penes se tetrita Crunt captiuatos,die octaua lanuari j.& die vigesima tertia sequentes uictoriam ceperunt, ac demoliti sunt oppidum Chines illinc egressis nouem centum militibus cia sito duce, iam alijs quatuor centu occisis, & deinde recepertit oppidum Nanes,illic ducibus captiuatis,&multa alia, quae ibi occupabant Angli, cum tormentis bellicis

ex centu, ac multa bellice materiei,& annone copia sumacum faelicitate,& Rex eorum conuocatis multis praelatis,

ac omnibus proceribus,&legatis Ciuitatu totius Gallia in Ciuitatem Parisij & ibi habitis comit ijs pro tuendo, &cOseruado illic Regno suo & ab ibi incolis,& ecclefiasticis uabita multa ps cuniarum summa iussit haberi delectum Germanorum, Eluetiorum,&Guasconorum , de Maria Stuarda Regina Scotorum die vigesima quarta Aprilis ibi desponsita per Franciscum primogenitum suum Delphinum inde abijt Calesium, dc ibi constituit rectorem Bernardinu Principe a Thermis, dc ex eius exercitu GaIlorupedestri u septem milliu , mille quinq; centum equestribus secui uctis alijs pedestribus tredecim millibus sub R5cadolpho Rccolcho,Leneburgo filio Reiburgi,& quatuor millibus quinq; centum equestribus sub filio Ducit Leneburgi, &Relinbergo Locum tenente unius ex filijs Lantegrauij Heliae, Germanis omni u duce supremo Guinis an o de mense lunij obsederunt ili die quinta oppugnarunt,ia vigesima secunda redegerunt in sui potestate Theum uillam in Lothoringia ibi factis multis praelijs cu Hi panis, dc Burgondionibus, qui erant ad eius praesidiu Comite Orni, de Codarobba ducibus,in quibus Petrus Stroe

698쪽

cius Florentinus dux impigerimus Galloru Regis ac multi alij Proceres,& milites utrinq: occubuerunt,oc mox per eos capto, ac maeniis nudato Artumno. de receptis Vili

monte, Chigno : Rusignoto obsederunt,ac oppugnarsit Lucem burgum Principe Masseidi,& Comite Orni duci. bus' ex eis qui erant ad praesidium Calesij quinq; cental

equestres cum quatuordecim cohortibus illud egressi, α secum coniunctis sex millibus Germanis cum tribus tummis Scottorum Principe a Thermis ductore iuerunt Gra ualinum Picardiae,&illuc prope occupatis nonnullis locis ipsum obsederunt,& ad eius auxiliu profectis quindecim

millibus pedestribus,& bis millibus quinq; centum equestribus Co. Agamone ductore,& factis utrinq: ibi nonnullis leuibus praelijs Galli noscentes se impares hostibus p idem retulerunt,& Hispanienses superuentis in eorum aulixilium nauibus Anglicis illic in mare propinquum. & in ipsos facto impetu die tertia decima Iulij comissa pugnaissos profligarui uulnerato, Ec capimato Principe a Thermis una cum Ambosio, dc Sinaponte.& Villabono proceribus,& multis alijsducibus, dc militibus, occisis*circi ter millibus quinq; centum, et multis alijs submersis in flumine ibi propinquo, dum aufugerent, di plurimis uulneratis, & ex Hispaniensibus circiter quinquecentu des' deratis:Et Princeps Guintianus hac audita strage ex Lo thoringia exercitu, quem illic habebat,in Picardiam transiuit,& ad finem Iuli; aduersus illos, & apud Pirapontem castra firmauit, illuc tunc appulso in sui subsidium Gulielmo ex ducibus Sansoniae bis millibus equestribus,& dcce cohortibus Germanorum sub Iacobo An sim burgo . de coniuncto suo exercitui, in quo habuit octo milliaeque strium ,& supra uiginti millia pedestrium ex Germanis.

699쪽

Lucinaburgi, ex quibus aliqua Hispanienses dimiserunt, α superuentis pluuijs Galli non fuerunt progressi, & cla se Anglica nauium sexaginta Milordo Chilono praefecto ingressa mare Normandicum ibi littora infestante, &cu Dux Baleoni illuc eius copijs in sui auxiliu profectus fuissi', illinc abeunte,& mox Flaminga septuaginta nauium Praesule Vachanio rectore illuc appulsa, & ex ea egressisl

militibus in littora Britaniae,& per eos Occupato, direpto, combusto quest Lillisq: progredientibus occurrentibus regu Crescemontis ibi rectore sex millibus armatis illic coactis et regulo Tampes Britaniae multis alijs c pijs pedestribus ac equestribus pereum coactis inde pedis Proserrentibus ad eorum classem, &illinc super ea domum reuersiis multa praeda. Et Reges Hispanorum, &Gallorum mox inclinat ut ad pacem dum Rex Hispanoruhaberet in armis supra triginta millia pedestrium, & qua

tuordecim millium equestrium Germanorum , Hispano rum, Burgondionum Sequanorum.& Italorum multa

copia tormentorum , ac rei bellicae sub Phili inberto Duce Allobrogum, cum quo erant multi proceres. nobiles,

ductores, ac tribuni Itali, Hispani, Germani, Belgae & Sm ahi, di Rex Galloru decem, & octo millia equestrium, di triginta millia pedestrium ex Gallis, Sueuis Eluetiis,&Italis,& etiam Germanis apud Pirapontem sub Rege Nauars ac multis alijs regulis, proceribus nobilibus, ductoribus & tribunis Gallis, ac Germanis, & Principe Salemni, & Ducibus Somae,& Atri exulibus Neapolitanis, in domibus Abbatia: Cercarui ij ad fines Picardiae, & Atrebatum conuenerui ad medium Octobris opera Poli Car.

dinalis Anglici, & Christiernae Ducis Lot horingiae ad tadandum illud bellum, Cardinalis Lothoringiae, & Praesul

700쪽

Aurelion sis,& Proceres Memorantius, & Sancti Andreae cum Claudio Alba spina Scriba a secretis Regis Galloria pro eo, cum Praesule Alexis Duce A tuae, Principe Auremtiorum , Comite Miletti,& Virgilio Cel, ideo ex consul toribus Regis Hispaniae pro ipso. & propositis uxoribus per Gallos Hispanis liabella primogenita unigenitoRegis Hispaniae,& Margarita sorore Regis Gallorum Emanueli Phil imberto Duci Sabbaudiae utrinque d imi sto exercitu, paci adhuc locus ecte no povit, aduersantibus Anglis sibi

non restituto Calesio. Et.classiis Turcarum traiciens ex

Gallia Narbonen. insensa Gallor u Regi Ariadeno Aeno. barbo Prefecto Byrantium, cursiauit, ac diripuit litora maritima Apuliae, & Siciliat ibi quamplurimis captiuati & secum abductis. Inter' Cremonenses, & Brixientes

uigente aestate renovata fuit controuersia totiens olim

agitata ob possessionem fluminis Olij, ex quo deriuantur aquae, ad irrigationem agri Cremonensis,& et Brixi ensis eis e regione buccae Nauigij Cremonensis in agro Berg mense dirutae ui.& armis per Brixienses proprio imperio

in eorum agrum derivatis in graue damnum Cremonem sium,& quae controuersia tandem sedata fuit interuentu

arbitrum missis nomine Regis Hispaniae Venetias ad ibi Senatum & Ducem legatis. Et Rex Hispaniae reddidit pacem Alphunso Duci I errariae autore Duce Florentiae per cu eius tertia filia nupta Herculi ipsius primogenito, alia ia nupta Paulo Iordani Vrsino. Et Rex Galliae nupsit Claudiam secundam siliam Carolo Duci Lot horingiae. Carolus Cessar die vigesima prima Septembris, &solem nitatis diui Mathsi Apostoli annoru .quinquaginta octo,

mensum lex,& dicrum uiginti septem,& impcris triginta septem,& mensium duoru & totidem dierum,& Regna iam Hisipaniae, B garum, Germaniae inserioris . utril sp