장음표시 사용
11쪽
, ct te annuente confeci. Erit haec meorum Totorum summa, si didebor ob- 'equio te non inani coluisse ,sed corumhsse aliquid ad excolendum tanti Primcipis ingenium, in quo fortunam Im
W3 , Origorum Tota , totius OUA expectationem Deus utimus Max,
Tibi Devotissimus PETRUS DANET.
12쪽
ARUM cordati sapientesque videntur ii, qui Fabularum vel audito nomine, fastidio delicatissimo statim afficiuntur, & ab illis, ut a
puerilibus oblectamentis toti ab horrent. Etenim faciunt intelligendo, nihil ut intelligant, cum tam austera & insolenti fronte utilissimum vitae humanae commentum audent improbare. Enimvero naturam humanae mentis si velis penitus introspicere, vim quandam in ea deprehcndes cum infirmitate conjussistam, unde omne Fabularum genus, seu humani ingenii commenta habent originem: & vis quidem essicit ut veritatis lucem contempletur ; insemitas contra,
ut ipsius splendorem sustinere vix possit. Hinc
est quod Agyptii veritatem hieroglyphicis; Phialosoplii numeris ; Pohar fabulis ; Oratores figuris; ipsi etiam vates Divino assati Spiritu allegoriis; imo& ipse Christus, hoc est, ipsa Sapientia involutam parabolis quasi velis quibusdam posteris transinis erunt. Nimirum imbecilliores sunt hominum oculi pro
pter natum pravitatem , quam ut totam veritatis lucem ferre valeant; & nescio quo fato ipsa veritas minus, quam veritatis umbra blandiatur. An
quia plus nobis arridet, cum nostro labore detegi-
13쪽
tur & eruitur ex migmatum involucris 3 An quia tanta est in hominibus perversitas, tanta mentis depravatio, ut qui amant lucentem veritatem, oderint idem ipsi redarguentem; neque veritati pateat ullus ad eorum mentes, nisi per quosdam quasi cu- niculos accessus. Olim His rebus permoti viri quos habuit Antiquitas ct in m. rissimos, fabulas commenti sunt, quo universa Philosophiae praecepta traderent, & quo mentes hominum a pictura imaginibusque virtutum, ad rem,
veritatemque traducerent. Potuere quidem viri in
omni disciplinarum genere versati , Philosophiae praecepta stilo asperiore , & angustis concisisque - disputationibus explicare , qui mos fuit omnium Philosophorum: At ingeniosissimi humani animi e Plorat es, cum viderent nihil quicquam perfecisse Philosophos, nisi ut demum & vituperarentur a pi be , cujus ab intelligentia veritatem longissime disia
junxerant; & contemnerentur a principibus, quo-xum ad gustum eandem non fatis accommodaverant : Cogitarunt hanc esse fabularum integumentis involvendam, ut ab ejus ncessu, nec rerum excelsitas plebeculam , nec praeceptorum acerbitas
Nemini enim non debet esse persuasum plus, proruisse humano generi hoc scriptorum genus, uta Chrysippos & Crantoras; atque homines melius fuisse fibulis & exemplis, quam praeceptis Philosophiae commonitos. Nuda quippe illa doceamdi praecipiendique ratio, quae Philosophis nimium familiaris
14쪽
familiaris est, teneriores aut vitiosos animos fere offendit ; fabularum vero Ludus tum jucundiora monita virtutis essicit, tum humanas mentes a vitiis avincat securius. Et veluti pueris absenthia tetra Medentes Cum dare conautur, prius oras pocula circum Contingunt mellis dulci flavoque liquore, Ut puerorum aetas improvida Indis cetur
Labrorum tenus: interea perpotet amarum
Absinthi laticem, deceptaque non capiatur Sed potius tali facto recreata vales at: Et vero Graeci fabulatores hanc scribendi formam
post Agyptios sequuti sunt, qua possent in sui se
culi mores corruptos impune quasi per ludum invest mis, & qua mansuefacti homines & exculti a rudibus , tetrisque factis, ad elegantiora honestiora que defluerent. Si enim summa summorum viro rum exempla proposuissent hominibus ad imitaniadum, infirmitatis excusatione se defenderent; quam sane habent nullam, quoties animadvertunt ea pDe
stari ab apibus & formicis, quae ipsi se posse negant;
ea quoque vitari quae ipsi admittere non erubescunt. Id sane: sentiebat divinus Plato , qui fabulas commendavit maxime, cum hortatus est nutriculas, ut pueris fabulas narrarent, animosque illorum diligen. tius fabulis,quam corpora ipsa manibus informarent. Si Detous m VM pam res A nis etrarari , m Wha et o usis Ariethi; m 'pi, oi stra Ap in AMM lapsi. Faciter enim intelligi de Repubi potest, satius esse teneras mentes effngere prius ad
15쪽
verum & ad bonum, quam in partem alterutram deteriorem inclinarint, unde postea nisi labore multo deduci ac deflecti nequeant ; quod praesertim fit apologis, qui prima specie pro vilibus nugis habemtur , at revera prudentibus consiliis vitam jnstituunt. In iis enim cum animalium dotes aut vitia explicantur : diversa continuo hominum ingenia deteguntur. Cum commendatur in agno simplicitas; in formica laboris constantia ; ndes in cane, commendantur in primis hae virtutes in homine et Cum vero redarguitur in lupo furor,& rapacitas;
adulatio, fraudes, de alia hujuscemodi vitia m vulpe , monetur quisque nostrum ut ab his quam maximelabhorreat. Potest igitur unusquisque suam in his apologis imaginem propriis ac nativis expressiim coloribus contemplari, tuam quodammodo indo- Iem recognoscere ; & ad illos ut ad speculum minime fallax vitam conformare. Aviores Neque mirum adeo tot numerari scriptores fabulata irabularum rum inter praestantissimos viros qui olim floruere. In hoc scribedi genere Graeci Agyptios habuere duces, qui per hieroglyphicas imagines animi sensa & res ipsas tanquam litteris exprimebant. Fuit Asopus ex insula Samo admodum ingeniosus fingendorum apilogorum artifex, a quo omnes postea apologi dicti sunt A sopix Taceo Hesiodum qui fabulosos deorum
ortus carmine cecinit: omitto Porphyriumste Eusebio, libros composuit in quibus
deorum genealogias instituerat: praetereo innumeros alios fabulatores, ut Orpheum, Musaeum, quo- qui, te- iustitias
16쪽
rum opera cum illorum nominibus pene interierunt , e quibus tamen Ovidius suas in varias mutatatorum corporum formas deprompsit argumenta. Nullus ferme fuit inter antiquos Poetas, aut historiae scriptores, tum Graecos, tum Latinos, qui non aliquid fabularum suis operibus inseruerit. Testes sunt locupletissimi Homerus, Hesiodus, Ennius, Hor cius: Uerum nullus hoc seribendi genus usurpavit ex instituto, prater Asopum, in his jocis fingendis facile principem; & ab illo deinde Phaedrum, qui diu latuit ignobilis, culpa & incuria temporum;
quique nostra aetate rediit ad maximum splendorem cura & vigiliis Fratrum Pithoeorum. Ingens sane beneficium toti rei litterariae contulerunt sumini illi viri, cum Phoedri apologos publici fecere
juris. Nemo enim non sentit florente adhuc lingua Latina scripsisse Phaedrum , suasque fabulas conspersisse optimis di ad vitam utilissimis sententiis. Non est vero quod reprehendant nonnulli Phaedrum, ut minus religiosum in observandis numeris, & Iegibus carminis iambici: nam usus est fortasse ille
comicorum licentia, neque tanta putavit religionet retinendos esse numeros, dum pure & emendate
loqueretur. Quo in studio adeo nemini cedit, ut apud veteres fuerit nemo, qui haberet ingenium ad illam Terentii lenitatem magis factium quam Phaedrus. Et vero necesse fuit cum hoc uti genere seribendi tenero di suavi, magis quam gravi , cum ea sit Apologorum natura, ut sermone non debeant,
nisi facili, nisi molli, nisi simplici tractari. Quamob-
17쪽
rem adhibere maluit iambos in scribendis fabu lis , quod hoc metri genus a quotidiano & naturali sermone recedat minus ; atque adeo ab ipsa quasi natura, si creditur Aristoteli, appositum de comparatum sit. Jam si quis erit qui quaerat hujus novae editionis occasione, quae me causa impulerit, ut ad Phaedrum de novo excudendum, hoc tempore accederem : is si me satis audiet, fatebitur nullam potuisse contingere, tum magis honorificam mihi, tum litteris perdiscendis utiliorem. Ubi primum per illustris Dux MONTAusER Ius instituendo
Serenissimo DELPHINO fuit a Sapientissimo
Rege praepositus, eo studia cogitationesque contulit, ut in erudienda mente, & informandis moribus teneri Principis, Rempublicam litterarum erudiret, ornaret, amplificaret. Nimirum vir ille praestantissi mus ut erat in omni varietate disciplinarum excellens , & quidquid otii, vel defendenda patriae salus, vel propaganda Principis gloria reliquerat, id omne
collocarat in celebrandis & recolendis artibus iis,.quas alii sine summo & quasi sempiterno otio non facile pervestigant, intelligebat in autoribus Latinae
linguae contineri multa quae ad vitam recte componendam maxime conferrent: vcrum ut ad illos
autores pervolvendos, facilior , & mollior aditus haberetur, vidit multa in eis inesse, quae, quamquam ab interpretibus pene innumeris fuere tra
ctata, sunt tamen aut obscuriora, aut minus cohab
rentia , aut non satis explicata , quaeque adeo ill
18쪽
strari verbis, explicari notis oporteret, ne puerilium animorum impetus, occurrentibus difficulta tibus quam plurimis in horum librorum lectione, retardaretur. Cogitavit primus ea vi ac ingenii luce qua praestat, id certius effici non posse, quam continua
quadam interpretatione Autorum, maxime vero
Poetarum , & adjectis quibusdam notis, iisque brevibus , ad singula loca, in quibus petita vel e Gramiamatica, ves ex Historia, vel aliunde dissicultas in
venitur. Facit enim interpretatio ut praepostera &inter se implicata verba, in nativum ordinem di gerantur. Faciunt autem notae, ut obscura illus. trentur, & abstrusia pateant ; facit demum nota.rum brevitas, ut earum rescindatur importuna luxu
ries. Atque haec fuit consilii mei ratio, cum jubente Illustri Duce Montauserio, ut antea Dictionarium condendum, sic hodie suscepi Phaedrum explananiadum. In quo Montauserit mentem, utrum fuerim assecutus, aliorum erit, non meum judicare. Nec mediocri fuit adjumento atque incitamento Clarissimi Bossu ETii autoritas & consilium, quem ad summa omnia mente & animo videtur natura genuisse, ars efflixisse , studium & exercitatio pera
fecisse: cujus fuit laus quaedam singularis & pene
propria, ut in infinita litterarum, tum sacrarum, tum prophanarum multitudine perinde excel luerit, ac si in una solummodo disciplina studium omne suum posuisset , quem ut inter doctissimos eloquentia, sic doctrina inter eloquentissimos tanta felicitate semper extulit, ut cum nec in aula regia sine im
19쪽
credibili voluptate, nec in subselliis Theologicis
sine maxima admiratione quisquam audiverit si quem denique postquam Lu Do v I Cus M AGNus Lu-DovICO FILIO PRAECEPTOREM perhonorifice acciverit, quotidie videmus negotia cum otio, otium cum negotiis tanta industria conjungentem,
ut apud eum nihil tumultus aulae tranquillitati studiorum, nihil studendi assiduitas obsequiis& muneri praestando detrahat quicquam. Ille simul ac cognovit consilium Ducis Montanserit utile Delphino, dignum Rege Ludovico, litterarum gloriae, & Galliarum splendori per-opportunum, non cessavit hortando impellere, ut quae tanti operis pars mihi
obtigisset, qua possem diligentia perficerem. Atque
hoc etiam opus nostrum mire promovit Nobilissi mus Id u E T i u s. Qui in omni doctrina genere, tum laboris contentione, tum felicitate ingenii, eo progressus est, ut quaerenti defuerit orbis scientiarum; sic universas eruditionis opes exhausit, ut non ipsi quemadmodum aliis tempus ad discendum, sed materia & res ipse defuisse videantur. Profecto non tam
est unus er doctis Huetius, quam viva quaedam & ut ita dicam ambulans Bibliotheca, quam scientiarum exemplar de species ipsa doctrinae : Adeo summa,
infima, recondita, obvia, in numerato habet, &quasi ad manum. Tot tamque eximiis disciplinis conciliatricibus regum , maximo sapientissimoque Ludovico Regi Christianissimo innotuit, ta ab eo vocatus in partem gloriosissimi sanctissimique mu- Dcris , quo per optimam di accuratissimam Ser
20쪽
nissimi Delphini institutionem, gentium prope infinitarum saluti & felicitati consulitur. At quoniam videtur tua interesse, Lector, vel ma- p uxime scire quis fuerit Phaedrus, eam rem brevi pro- vloquar. Si quae olim a Suetonio de Poetis, Philolo gis & Grammaticis Latinis conscripta fuerant, ea ad nos integra pervenissent, Phaedrum certe nosse. mus melius et neque enim mihi credibile est, eum fuisse praetermissum a Suetonio, qui tanta diligentia veterum illorum perquisierat vitam , & ad posteros, nisi inuidissent fata ,transmiserat. Phaedri meminere Martialis & Avienus , quorum hic Theodosio imperante floruit. Sed nihil praeter memoriam tanti
viri nobis reliquerunt. Quare sibi ipsi facem praeferat Phaedrus , suae sibi vitae scriptor sit ac testis. Thrax fuit, quod hominum genus primis temporibus, & disciplinarum artiumque cognitione, dise-
vera morum disciplina fuit excultum. At, ut misera est humanarum conditio rerum, tanta illos temporum decursu barbaries foedavit ,ut, si Thucydidi
credimus, nihil Thracibus crudelius fuerit, efferacius nihil : haec tamen feritas & barbaries nihil obfuit Phaedro ad praeclaram artium cognitionem Contendenti. Conditione servus fuit, quod ipsi vitio dari non debet, cum servitus fuerit ipsi communis cum AJsopo , Terentio & aliis praestantibus ingeniis. Qua autem occasione Romae in domo Augusta servierit, non omnino patet. Constat solummodo, eum ob elegentiam ingenii, morumque suaviatatem fuisse manumissum , unde illius opus iusseria