Ad extremum Pandectarum titulum, qui est De diversis regulis juris antiqui, notæ, multis exemplis illustratæ, editæ opera et studio Matthiæ Stephani, ... Accessit legum & paragraphorum hujus tituli; itemque verborum & rerum præcipuarum index

121쪽

.Aptitio lucro i,e ij qui ex mera liberalitatecto

ditoris, ex lucrativa causa, nempe ex testamento,

donationes ciniodem sunt consecuti,sive agat ba, spcro captando. Dicitur adremitium lucrum.

quia non ex te ejus qui id ocitu proficis itur, sed

aliunde sive extrinsecus praeter spe advenit: quotitio do S, dos adventitia appellatur, quae nona parentibus proficiscitur, sed aliunde obvenit. Quamvis autem commode hic s. i. Aetori de illeo accommodetui . pluribus tamen a ribus simul concurrentibus, eandemq; rem ex diversis

musis petentibus quoq; prodest. Ut ita dicamus, JCtum hoc quoq; velle, quod in ejusmodi casia,

ubi inter diversi generis creditores dubium existit, cuius in solutione potior sit habenda ratio. iudex eum qua suum reposcit, .ex contra ista vel titulo oneroso experitur,praeserre debeat illi. qui ex testamento, legati, donatione, vel ex alia Papiam causa luerativa agit. Adventitiunx lucrem enim hic accipitur, pro Suovis lucro , quod, sotiuitae liberalitate advenitare. l. cum oportet'. inpr. C. de Mn quae libra Hinc in distra .

henda hereditate, si dubium sit, an silvendo sic, prius creditoribus,quas legatariis satisfaciendis est quippe quod satis absurdaam sincreditoribus quidem ius tuum persequentibus legitimum auxilium denegari s legatarias vero, qui in limroeeriati invenire, dicente Iustiniano iis inst. s. In vero creditores et duare deliae Unde communiter Dd.inserurit, eo quoq; casia, quando duo

122쪽

ptivilegiati inter se contendunt, uter alterarum, ferri debeat, potioren esse causam illius, quida lamno vitando certat: cuius insgne exemptunx extat in I. uit. J Ex quib. caus Philippis .ith ad h. LEtadem est quod Pomponius dixit In eo quod vel is qui petit, vel is a quo petiturum lucri facturus, durior est causa petitoris in eas; . b. iit ubi haec quon explicata sunt.

sui in alturiis DeumAccedunt, justam ha-

cassim ignorantia, an id PMd preemur, debes

retur. Fidejus res quos non minua araeam ut ede, justam a. g ranti m possunt,uetare. Hac ita de herede in sint, si m eo aget rest 'an etiamsi agat, iam plani qui agit, re, esse debet, cum sit in potestate ejus quaisaeo. selit experiri es ante debet rem diligenter ea.

rare, et tunc ad agendum procedere. .

a C Umnia aequitatis lege haec regula constituta,is in naturali justicia fundata est, ne quis ui-- Letoir gravetur L in ca se et .s de procurat. Et vibid etiam in usu frequentissima est haec regula, Ut quamvis neres loco defuncti de omnibus respondere cogatur,quia est successor in universuritu vitiorum pariter ac virtutum l. heredito de ver s. n. tamen id quod sua ignorantia, isisti, puta, alieni commissum est, sibi reo imp Mari non possitu liberorum f. de hu qui nor infam Idem etiam statuitur jure canonico in Mumsuvio Extra eod his verbis: Cum quis in jus succedit alterius. ainam ignorantiae causam cenisur habere. Utro,

123쪽

lpncti eonvenitur , illum re ne deblium neo cposse et si neget, propterea non dici,illum en . Imora,vel in culpa,vel in dolo l. i. sFn. Isq uepos ubi decidit Ulpianus si heres rem apud

testatorem depositam vel commodatam di taxit, ignorans depositam vel commodatam esse, rumum dolo nihil fecerit, non tenetur. Sic quos finieres ex causa depidi siti damnetur, infamis non

efficitur, quemadmodum ipse d functi insu.

a qui nor infam illum, innocentia consilii tuetur, hunc fides violata arguit,contra leges secisi Alciari in I. bona fideis depos. Atq; inde est, quo juramentum heredi ejus, cui natio contra tum est, deferri non possit L Marcellis , jurare erum abor sed si cognovit heres rem esse aliena incipit dolo malo facere, si eam reddere no vult

Haec vero ita in herede procedunt, si evine, .gaturinitidicio, ut Reo,& convenitui ex facto a vel contractu defuncti quia tum praeter spem ad iudicium isahitur, t dicitur in O.C deditat.Sec est, si heres inui iii locum alterius succedit, asit, sivea quem sentat: quo casa ignorantiae pra textum juvat ri quia sibi imputare debet, quod

Exi,satigavit cum priu quam acstionem instituisit, diligenter secum de lite recte innituenda delia betate debuisset Menoch se arbit.

124쪽

ti. DIVERS REσn L. verbis Plani qm agit,certus esse debet,cum tpotvistate cui quando velit experiris ante debet rem diligenter explorare, tunc ad agendu procedere. Hinc Paulus JC ait: Actorem in sua potestate

habere, quanao utatue suo jure heum autem eum quo agitur, non habere, otestatem, quando n-- veniatur et ideo actionem de dolo,certo tempore finiri, exceptionem doli esse perpetuam Fn de doli except. Et simile est, quod docet Con- . satinus Imp.inu petendi e/C.dete i in integ.restes

s. Quaeritur, quid de fidei usiribus dicendum JC. Cajus hic ait Fideiussores quoq; non minus, quam heredes, iustam ignoratiam posse allegare. Si itaq; fidejussor a creditore eonventus solverit

pecuniarii, cu ignoraret, ea a reo numeratam an

te esse aut sibi pacti de non petendo exceptione, competere potes indebitum, indati judicio repetere ignoscendum enim est ei,si non divina vit debitorem solvisse .st silet arres in priss Maiidati siputaturis ad L. Aquil Debebat l, debit'e eertiorem secisse fidejussotem facta solutione, ne sorte ignarus indebitum solvat d. l. Dcussor. Et id ejusu,res sive agant, sive cum ijs agatur, i-gporantiam lusiam ablegare non prohiben*ur

Nemo ex his qui neganis debere,prohibetur etiam

OrIc iterum congrmatur, quod traditum est su-

125쪽

vorabiliores Dicitur enim diic, Neminem ex his qui negantie debere, prohiberi etiam alia desem sone uti,nisi ex impedit,h.e. Reus potest acti advertus se intentata negare, S simul potestaliam defensione allegare,seu exceptiones plures etiam diversas opponere, quiba intentione adhorus probatam elidat, veluti, Nego me debere,& : cior intentionem sed probat, oppono exceptio senem paeli de non petendo, istitutionis, Dixa re intinum suam probet. Quod si enim ad oeintentionem suam ion probet, reo nulla desentaone aliqua opus est nam actore non probante, etsi reus nihil praestiterit, absilvatur . Iur accusare . C. de Menilo. Ac ob id squadem ituentionem actoris probatione deficere coiifidis, nulla tibi infensio est ecessar, I siquidem in except. Quod si reus intentionem actoris veram fatetur, erum ptionem velut interumnem suam implere opo vis is excutianibae ist de probat.

Sic in criminali lius sive deliis is reus quoq;. potest negare se delictuin comarusisse, simul

exceptionem peremtoriam opponere, hoc momillo e Nego me occidisse, hoccidi, defendendi causa id feci.Similiter potest q*is uti primum exceptione aliqua dilatoriar, vecti exceptione

procuratoria, aut etiamexceptione cautionis, vel

inclinii iusiri, aut reculatori judicis. Et ubi hisce exceptionibus reus usus est,nos prohibqtiar postea alias exceptiones peretorias, puta pacti,

126쪽

ronere. Nemo enim prohibetur pluribus exeas pilonibus uti, quamvis diversae sint,ut aitPaulusine nemo. st deis cepi et in Li qui eod. Idem trahiatu in c. nassius fio de reg. ivr. in o. Jt hoc verum est , diis laxitDe ut iutea quis plures exceptiones proponere ordine prohibito sed ei qui vult pluribus exceptionibo vii , ni cesse est, ut eas illo ordine proponat, quo iura eas proponi permittunt. Vesuti, si quis exceptionibus dilatoriis serenatoriis uti vult,illuoportet diuitorias praemittere exceptionibus per-- 'emtorijs, hunc ordinem non amertereti si enim primum proponat exceptionc peremtorias, repostea dilatorias,veluti declinatoriam sori, vel recusationi judicis , non auditur cum exceptionibus illis dilatorijs. Quia pire objectum aliarum

exceptionum peremtoriarum , videtur declina

toriae sori, recusationi iudicis renunciasse'sie tacite in judiciu consensisse sile et sis silebin sic quoq; liculi ex Nor 8 a qui eme negavit se debere, postea si convi stus fuerit, non Po test tune dicet se seluisse sive non auditur solin.tionem allegans,quamvis verum sit, eum solvisse

Auth contra C. de non numen pec. Et haec est poenaimendati sive inficiati'nis,ut se proponens causi cadat L Fn e re vendici

Sum taq; huius letu ire regula eu quod M

md cur de concursu exceptionum licere se plures esccepi proportere, usi rex impeduae.

127쪽

, ex praecedentibus exemplis constare potest. Licet itaq; exceptiones cumulare sine dubio, quae fiunt compatibiles ut si conetentus achione ex M-pulatu, dicit, se nunquam antea cum a chore collocutum et item eo tempore, quo actor stipulationem Lipsi a celebratam esse dicit, se Noribergae fuisse T. item verborum Inpit de Otilibus stipulat. Hae de aliae ejusmodi possunt proponi multat, nisi ex impeditu inquis de excepi sed contrariis simulae copulativis uti, leges vetant. Ut si fidei usid conventus se primo negat fidejussis in postea exceptionem divisionis simul proponat, is non auditur. Quia in prima exceptione negat, quod in posteriore fatetur propterea non potest sinu copulate proponi L dubiter es, ita demum f. de dejus ramo in his de similibus caussis plerum i locum habet poena mendacij, uti modo dictum. Sed disjunctipe ejusmodi exceptionea

proponere licet, sint contrariae Inusin. c. nullisas num. i. debet jur in c.

IN praecedenti regula traditum est, licere pluriba exceptionibus uti, nisi ex impediat idq; pro e

pter naturalem illam causam defensionia. Secus autem est in actionibus, quae ad. oppugnandum sunt constitutae sive comparatae. Naturalior enim est defensio, quam actio, accusatio seu oppugnam

128쪽

act. Actionum itaq; non est ea cumuland ratio , quae est exceptunium Sed qui ejus lemmnomine in unam eandem personam plures h bet actione o potest omnibus experim, sed necesse est, ut ex omnibus Inam eligat, qua experimatur, si, iudicium continetur , adeo ut unielo ista,ad alias ipsi via sit praeclusa. Unde Ulpi nus hoc loca dicit, uuatiens concurrui libera actisve ej-dem rei nomine una tantum qui experiri debet Recte autem Ulpianus diciτ actorem hisdem rei nomine plurum 3ctionibuem pos experiri sui dirariarum rerii nomine plures ac iones competere possunt,nec alter alteram contariit 1 si actum-st communi dividundo, non tollitur a isti pro serio Factum situs pro socio ubi additur, tio. Sic rei communa nomine qum socio furia agi potest, si pres laciam dolove malo amomi, vel rem mutantinem celandi cauta contreerat ilia etiam pro socio a stione tenetur nec altera actio, alteram tollet, ridemq; in ornmibus bon. fide judiciis dicendum est. I. A communurro o. Naminio bonae fidei adies restitutionem respicit furti autem judi cium ad poenam

sesectiones f. pro secis ic de plurium

Horum in diversis rebus admissoru,plurum actiones simul movere possumus a.de privani lict.At si unius rei putres .ictiones miscuna obligatio De concurrant, una tantum experiri licet, de quis Lm 'quami Laetit inibi intern rari

129쪽

Toties in heredem damus admonem e eo quod

ad eum servenit , quoties ex dolo defuncti

consen turo non quoties ex tio.

IN hac regula Ulpianus agit, quid juris sit, si i-r.

pse heres deliquit, aut dolum commisit,nempe per vim rapinam furtum Vac docet, teneri eum

inconveniti posse ex dolo desumi, siquid, a

eum pervcnit. Idem ijsdem verbis traditur l. quod in heredes.s de tribui. aet. Et antea quoq;Pomponius docuir Heredem ex dolo ac delicto defuncti, qui litem contestatus non est, non teneri, nisi 'e eo tantum, quod ad eum pervenit, c.sicuti poenas sup eod. Quod si vero ipse heres doloseest, justius erit eum teneri, qui princeps fuerit delicti. quidem in solidu arol. in hoc iudicium in Fin. f servo irrulit. Nam poena authores suos tenere debet t. Sancimus et de paen. Et hoc innuit C. ultimis illis verbis: Non quoties ex suo, Ut ita heres, si ex suo delicto conveniatur, non ex delicto alieno,tum in solidum conveniatur. Sunt autem casus, ubi heres tenetur , etiamsi a. nihil ad eum pervenit,ut puta, si us fuerit conte- sata de condict. furti Nam ante litis centestationem, condictiones ad heredes non transeunt

I. ult C. rer amot. Et hactenus quidem de dolo defuncti in malefieio com mssii, ubi heres tantum tenetur de eo quod ex dolo de iuncti ad ipsus e venit; quippe quod alieno scelere nemo ditata debeatri uni c. C. ex delici defuncti, At dolus qui destincto impntari potest ex con-

130쪽

pervenit . ad ea is . s. ult huit Ratio differentia: gusta quia b ujusm' i dolui ea honjuilae ione contractus cui dehaeret juris conditione lino ui est E sic qualis in defuncto erat, transit etiam inM

necemio,ne, catio rei fuie Ustere potest. Vir quod nostruti est, amplius nosti um fieri, r Anobis obligari non potest F. Si iurasidiscreti Infit de are. Et ratio est quod dominium non nisim una, o singulari causa contingere possitu. 3, nex pluribus . de acq.vel amutetis. Hinc est quod 'hac lege dic es ne planm, ne ij jepositim, nest precarium, est emtionem,nes Iocationem rei suae c1Nere pes Fieri non raro selet,ut quis iciensvel D. rorans rem uom pruri pignQri accipiat inui capud aliquem deponat , vel precario eam rosei aut e mi, aut so i ducat, sed quia neq, natura. rerum neq; juris ratio hoc patitur fieriti nihil eo Maii dicimus consistere aut effectu habere posse. a. ergo res mea,quae propria mea,mnon potest re mea apta me deponinon potest, ut scies ivei litem . . ., Odessi. i. g vos sic nem mihi pxecum T ni ex perpetuae concedi Phrus . Hoc enim precari um, qui possessionis est, nor