Ad extremum Pandectarum titulum, qui est De diversis regulis juris antiqui, notæ, multis exemplis illustratæ, editæ opera et studio Matthiæ Stephani, ... Accessit legum & paragraphorum hujus tituli; itemque verborum & rerum præcipuarum index

91쪽

em id habet, quo vitam tueatur, de quod victui sufficiat. Quo ipse differt a paupere. Nam pauperis dicitur, qui habet quod victui sussicit Criat.h. Hujus juris milia alia ratio fingi potest, quam ne

donator sua liberalitate inops fieri periclitetur Lut liberallitate so ere judic nec suae liberalitatis poenam patiatur, ut loquitur Modestinus . ad res donatas or. g. de edit edicto Ideoq; de res donata periculo ejus esse dicitur, cui acquiritur L si extraneus se. g. de iure dor. Recte autem OUlpia mi ait sui ex liberalita , te conveniuntur. Nam praedicti a saltem locum habent in donatione simplici ab se luta, quae ex mera liberalitate proficiscitur. Secus enim est in donatione ob causam datorum, quae non est proprie donatio seu liberalitas, sed potius quaedare muneratio quae hoc privilegio non gaudet arol. hocjurebo S . f. de donat. Caeterii donator adversus nullum allum, quam donatarium, hac Divisi constitutione uti 'potest, si nimirum donatarius ipse rem sibi dona. tam a donatore exigat Faber lib. a. conject. capse. Quinct soli donatori saliem hoc beneficium sive privilegium constietationis D. Pi competit quia perionale est. Suo tamen heredi hoc beneficio perfrui licet i etiam inpress solut matrim. Non etiam heredi extraneo sciendum Es g. de re judic. Adeoqt, nec ad fideiussiorem vel heredes eius extenditur. Si quidem Acid ejus ori heredes donatoris, si a donatatio conveniuntur, in solidum

92쪽

condemnantur . etsi fideiusser a , cum I. seq.s rejudici Nam heres donatori non ut donator comvenitur,sed ut heres.

Denio, hoc privilegium, quod datum est donatoribus, similiter habent complures, ut secij. parens,patronus, maritus Sy es quo Instit hin

D L. XXIX. Sib inuis vitiosum en non potest ira

temporo comaliscere.

HAEc reguia Catoniana proprie pertinet ad te

stamenta, ac alias ut una voluntates,veluxi ad heredum institutiones puras, quae fiunt inte-hamentis, item' ad legata, quorum dies cedit morte testatoris; non etiam ad illa quorum dies host aditam hereditatem cepit Iri. 3 ct ton tin eregula Catoniana Est igitur ea regula Catoniana suod vitiosum est . initio tu e statim a test meto condito vel testamenti facti tempore , non potest tractu tempori convalesere An ita quae ab initio inutilis fuit institutio, temporis traca ueonvalescere nisi potestu quae ab initio au. h. tu. at omnia quae extestamento proficisc untur, ita satum everitus capiunt, si initium quidem sine v:t o coeperunt l. ei. De ubi haec regula eperitur. Sic quoq; s res legata mihi post testamentum fustum fuerit alienais,legatumnon, ai-iet boni vires ab initium' habuit uetera t.

a. de tigat. I.

Qua vis aurem hae creaul causistrumst men-

93쪽

htias potulimum rhipicianearumq; grati xxuri stimum conscripta fit pertinet ui quoq; ad pae a de contra st inter stipulantei. G. s. ver, oblig. ii ... non

valet, ii actu temporis noli ec mu i . . eum in hontra,ct: is tempus coiitra ius inspiciamiis i. h. Atq; ita pactum, per quod alter cavisi ne ab eo petatur, adeo vitiosum desinutile est, ut etsi postea ipse mali successor extiterimis lassientio prosit quia ex post saeto id confirmari noli s olesti si tibi uecem ita si pactis glaebaeet. Sic stipulatio de te secta vel public invalid a dieituti

etiamsi postea resista profana aut privata effiei ratur F idem iuru est Insiit de inutilib. stipulo sie pupillus sine tutoris sui authoritate sese obligan

non tenetur, etsi postea tutor contractum pii pillo habitum, ratum esse voluerit, vel pupilluc ipse justae aetatis factus coprobaveriti obligari . pen. De author. cac tui. O curat. Quia quod ab initio,itioiuio est,non potestselo tracti tem pyxis convalescere I qui a quolibit de contrab. emi nisi novis Mi a causa superveniat, quae a. qctum confirmet, nimirum vel voluntas contra silentium,vel ex sive pririceps Bronch. . . asserta oo.

Sane 'innis ratiliabitio h*dieretrotraxituri

mandato comparatur. I. ult ad Set Maced Et e minor factus inajor, alienationem rerum immo i bilium sine decreto saea am,ratam,habere potest 'L m di tot.C.s majorfactus alienat rancta rite tinou matrimonium initio nullum impedimet,

94쪽

. bessarepte ,haccedente consens mutuo eonfirmam tur, non tractu solo temporis sed voluntate no- Caeterum huic regulae etiam in sententiis usu- eapionibus, qilibuscunq alijs negotijs locul'

esse docet rex is e r sim io. sanesar ubi

sententia conis leges lata, sic ab initio nulla. . tractu tem poris,id est ex post faeto non eqn-- matur, quamvis appeti in fatalia appellationis labi passiis. Sic neq; possessio initio vitiosa tractu tempori convalescit. Hinc est, quod heres

rem, quam defun*us initio mala fide possidet, usucapere non potest, etiamsi bona fide illamannos complures possideaa, pen. Instit e usuca . . Hoc loco autem quaeritur Cur idqu'dab initio no valuit,tractu temporis firmari nequeate Ideo se quia in cipi cujusu rei potissima par

appelletur l. i. de ori T. jur uti illud non recte de convenienter processerit, uua inconvenientia

eoasequantur Ratio est quia tempus es quaeditarcu mssantia, quae ad ari us vim, naturam nihil consertuet obligationumsere,pIacet f. de oblig. actet adeoq; quod certo uris modo perficiem dum fuit,tempus iupplere nequit si quidem ne- oesse est ex juris constitutione, non ex olla remis pore negotia in Repubi formari: Re ne mirae tempus negatur esse modus tollendae obligatio mis d. L obligaramum placet ut nec recuperand nee inducendi formam de effectum quod in

95쪽

s minor,ibi, non multum facit, quod distulit g. deferri expect Et sic constat, quod jura quemvis a stum

civilem ex tempore praesenti aestimant, nec ipsius statum ex tempore futuro, sive ex incerto suturi temporis eventu pendere volunt l. continuusus'. s. cum quis de perb.oblig. Recte itaq; ex tempore

sumitur ratio ejus: Quod ab initio non valuit, tractu temporis firneari non posse agnot hic. Cum autem conditionalia ex praesenti tempore statum non capiant, exinde conse quitur, nec in conditiona bus, regulae huic locum esse I pen. J.deret Caton Lexistimo sy inpra deverb. oblig. Lat itaq; in legatis conditionali bns, sic etiam in stipulationibus conditionalibus cessat haec regu la itaq; si rem mea stipulor, male stipulor quod si cesset mea esiste, aliena deinde facta, an convalescet stipulatio minime nisi sit conditionalis stipulatio in Titius o. Si existimo si e per b.obli Ita i Sant: conditioinem existentem desinat euemea, convalescit Criur. h.

Ab i. XXX. Nuptia tion concubitis , sed consensus facit.

' I Ostias facit siue constituit, et concubitis,h e. s. coitus sive corporum conjunctio, qua vulgus vocat copulam carnalem I. cum liti satu332. s. si mulier is. g. de donat. int vir S, r. Quia concubitus non est de iubstantia matrimoni j se consensus sive maritalis affectio, ut est in cum hipset Is muliers de donat int vir S uxor Unde degustinianus uxorem eam legitimam esse de inin

in is quae

96쪽

. quae assectione maritali habetur,sui autem restit heres. qualia disser. Cuiusmodi affectione dem quoq; nuptias fieri seribit N v. 1: Q*ja xacti

matrimqnium non concubitus vel coitus facit, sed consensius sive voluptas ideo quoq; non solvit illud separatio corporis, sed voluntatii Idcircoqui dimittit conjugem suam, hallom non accepit, adhuc es inaritus Nani etsi corpore se Paretur, tamen voluntate,dimc conjunctu est. Cum ergo aliam superduxerit, tunc eam plane

dimittit. Non ere rerum dimittitia mechatur, sed

qui aliam ducit c. matrimonii et .s .c.omnis res

uestruca b. Constituit itaq; nuptias, non concubitus, sed consensu tum eorum, qui contrahuntat ni etiam eoruni in quorum potessate sunt ui. erit vivi. ne suum re C. de nupt, quod ipsum tam naturalis quam civilis ratio suadet iii pr. 1 sit de napi sed isti dixerit aliquis Omnia fine esse me,

tuenda .re de ori fur. At pros r tio sobolis , qu sine concubitu esse non potest,est finis matrimo'nixi id solat matrim Non erunt itas etiam ni Pti ae sine concubitu consequenter non obtinebit haec regula, quae dicit Nuptiasiqn facere concubitum , sed eonsensum. Sed huic respondendum est, distinguendo inter matrimoniunx vel nuptias, intex consimSationem nuptiaria Sicut etaim distinguitur inter emtionem, quae ex

consensu de merce pietino,nsistiti pasta ag. f.

97쪽

contra stus, ius est traditio reis pretio autem,ibi, res tradatur,ut venditio defectum producatur Inst. de emi vendit. Ita etiam in e nuptias, quae ex Q lo consensu constant, Ac earum consummatione, quae ex colata, item ex deductione mariti. Postre,

rno posset,lu: exinde probare, concubitum etiata cere nuptias. Quippe quod alias de necessata-tate concubitus non requireretur; Et quod etiam inter fugi dos . qui potestatem coeundi non habent, si saltem consentirent, consistere posse matrimonium, quod tamen salsum est tot tit Exi e fugidi Smaleficit . Sed hic respondendum est, distinguendo inter persenas habiles c inhabiles. De illis enim, quemadmodum omnes dispositiones accipi oporteti uigradatim de munerib. honori, Ita etiam hanc regulam nostram accipiendam esse.

L. XXXI. verum eB,nei pacta, nes stipulatiove facta

posse tollere,quod enim imposibile est,nes pacto, eis

simulatione potest comprehendi,ut utilem actionem, aut factum efficere possit.

'Acta conventiones sunt modia quaedam vincula, quibus homines ad aliquid dandum ' vel saciendum vel praestandum astringuntur I s. f. de oblieat sed hoc eatenus verum esse docet Ulpianus in hac lege quatenus possibile est, ut quid a nobis praestetur vel fiat. Nulla ergo con. ventione effici potest, ut quod factum possit tol- Ii,h e.pacta sistipulationes non possunt id quod

98쪽

factum est, insectum reddere , ut nimirum non sit, quod est de nulla est ex hujusmodi stipulatione pactove in continenti apposito harum rerum actio. Addit Ulpianus rationem VI ode-nim impossibili est, uespaeto,nes stipulatione potest comprehendi, ut utilem actionem,aut factum efficerepo t. his si id quod impossibile est,pae o vel stis

putatione non comprehenditur, neo hoc nomine aut stipulatio,aut paci um utile esse potest, nec

inde obligatio nascitur, nec aectio. Sic impos bilis conditio stipulationi adiecta, si in faciendo consistit, ut si coelum digito tetigeris, dare decem. spondes t stipulationem reddit inutilem AE e. ex contra stu hoc stipulationis nulla nascitur aestio,

quia impossibilium nylla est obligatio Limp

bilium ...h. tin Eorum itaq; verborum,urastileam actionem,uel factum efficere posit,haec est sententia Ea quae facta sunt per paehum aut stipulationem, ut ne saeta sint caveri non posse. Esse enim im possibile ut quod fac um est, tali cautione fiati sectum, mi deo si sorte id Sit, neq; aei ic nem utilema. e. efficacem ex hujusmodi stipulatione nasci posse, nec pactum utileta, et exceptioneta obligationem naturalem fore, sed prorsu Sinane. Adeoq; mpossibile non Et possib Nan, id quod rerum natura fieri non patitur, non potest homilium conventione naturanae suam rare , ut ex impossibuli fiat possibile. Caeterii quod diximus,facta insecta esse non

99쪽

men fictione juris in chalaesentur eatenus, quatenus nullum esse stum de jure sortiuntur. Sic quae contra ius fiunt, debent utiq; in se sta haberi, quoad effectum juras C. qita contra o de, . tur in c. Et Impp Theodosius St. Valentinianu ea quae jure prohibente facta sunt, pro insectis haberis olunt l. non dubium s. et de ligib. Qui itaq; contrahunt, lege contrahere prohibente, quodcunq; factum, pro insecho habetur stq; ita nullum pa-ehum, nullam conventionem, nullum contract. inter eos subsecutu pronunciamus d. l. non dubiκ.

od attinet ad is civile fervi pro nullo

habentur, non tamen jure naturali: quia quod ad

jud naturali attinet, omnes homines aequales sunt.

Q Uod attinet ad jus civile h. e. us nostrum

commune, quod constat ex sex partibus scripti juris S constat Instit de jurenat gent. Suiri L Servi pro nullis habentur, h. e. nullius uris habentur, seu non sunt capaces uris civilis. Hinc servo instituto,oportet dominum adire I nullo T. ad L. Cornet de sagat servus ex persena domini se tantum stipulatur infir Inp.destipulat serv. Servi etiam non possunt esse testes, nec ad se lenaria testamen irum adhibori l. qui testameκto os

servis T. qui testam fac.pos. Et in personam servilem nulla cadit obligatio civilis I in personamur.'p. b. tit. Jure tamen naturali,ut subjicit Ulpianus, pro nullo non habetur quia jure naturali omnes ho- mines

100쪽

anine sent aequales , ejusdem atq; aequar condit

onis, si solamnatirram respiciamus, qua omnes. homines liberi nascebantur. Servi itaq; iure naturali omnes homines liberi nascebantur . uti dictum Lmanum iones o dejust iure l. a. de natalib.restit.Servitias contra naturale est cum enim iure naturae umam tantum genus hominum esse,ic.liberorumi postea instituto gentium esse ceperunt tria singenuorum,servorum clibertinorum. Hinc vero fit,ut servus,qui iure naturali incognitus est, obligetur naturaliter tanxom, non

etiam civiliter L in personam servilem 11. h. ista

in eo, quod veloquipetitu velis a quo petia.

tur,lucrifacturis est, uris causa esi petitoris. i. quoniam non videtur par eademq; ratio a- mittere debita:&rucra non captare, ut inquit amp. in paen. c. de codicilli, ideo de lucro de damno traditur hic thesis talis: aquando duobus colendentibis, unm de lacro, alter autem de Omm vi rando certatis semper duriorem causam es peritori . Petitor est qui asierit, hex sua assertione ad si crumiis victoriam contendit,sive is si quis'tarum sive is a quo petitur, ut loquitur haec lex nostra. a. Quis autem de damno vitando, quis de lia ceto captando contendat,sive certet,exinde sac1ideolligitur,si sciamus ide damno vitando eum vi gere, qui ui damno es ut, ne suam pecuniam,aut simus neve operamin hunc filum,aut is ha-