Johannis Marckii Oratio de sopiendis in ecclesia litibus. Habita Groningae in templi academici choro ... 1682

21쪽

tret. 3latum foret Vobis, Pharisaei ambitiosita ratio reddenda erit, orta effusi modo copiosissimi sanguinis,

sed Si perditarum vestro Dominio, quo coeleste lagum excussistis inexcutere jussistis, animarum. Contra te, Fili iniquitatis iv perditionis, sacrilege adulter, clamat finguis justorum, quem ob Christianae libertatis defensionem tyrannidi tuae adversam effudisti, dc praesens bonorum , que is tuis parere jussis animi religio notia permittim , dira oppreiso. Contra te clamavit olim, vim turpem passa, Orientis pariter de Occidentis Christianitas, cum orbe haud uno contentus , utrique leges figere , successor scilicet ast quam compresbyteros appellanti dissimilis quam a dominio dehortantis immemora Petri in Cathedra Chimaerica, tentasti, anathematum fulmina pro arbitrio vibrasti, fidos antistites deposuisti, Canones Sanctorum Patrum in rem tuam falsasti, in mutua vulnera ac fraternas strages Populos ruere fecisti, supra Reges c Numen omno toextulisti, qui de parem alterum non ferens, cum retitulum Episcopi universalis , des itis omnium Ecclesiarum , cujus tum usurpationem tum affectationem Antichristianam in Gregorio ipse dixeras, 1 Parricida ex odio in Mauritii manes, faventemque Cyriacum, decretum, scelere non dissimilis in Bonifacio accepistiri ut liceret re scilicet de verbis pariter melleo ubere ' Contra te clamabit maxime novissimo dira laceratus a se, Deo orbis universus , cujus mole gravius elatum ante id infi-

22쪽

infima deprimet pondus. Durum est, facilemque ad

turbas viam aperit in hujus vitae actionibus, violentis aliorum jussibus subjici Tarimnum bene cohre non ficile, sed nec bene coli Pauci ad generum Cereris sine caede invulnere, sicca morte descendunt tyranni.

Vidi cruentos carcere cludi Duces,

Et impotentis terga plebe, manic&mdi dirami. Sed cogitate merito durius longe servitutis jugum, quo religionis mores ab humano suspenduntur sussu, nec sermones oris, sed, cogitata cordis aliorum deben re subjici imperio. Quid quaeso tu ibas dedim prius Orientis inter&Occidentis Ecclesias, quam quod illis non licuerit suis moribus laetam Resurrectionis Dominicae celebrare memoriam. Quid divortium hoc fecit m justa quam debuisse illas a Romano tripode continua

audire oracula re ut non licuerit etiam per Hormis imperium Maxentio monstantinopolitanis, unum de Trinitate mcarnatum ac crucifixum profiteri. Qti id scisma nulla tollendum industria perfecit, si non novarunx, vocum in Oecumenicum Symbolum intrusio, quarum genuinam significationem se non dissiculter admittere

plus quanae semel professi Graeci, jus sibi aetatem habent tibus dictiones formandi Romanis tamen non concesserunt. Et feliciter forte minus successisset latius ex Babella exitus, nisi sub anathematis miserae

aeternitatis poena dissicilis fabulatum de superstitionum fides

23쪽

fides cuivis conscientiae imperata fuissem. Ast quar, optandum foret, tyrannidem hanc operant iniquitatis mysterio propriam mansisset , tam dolenduri L est. plures eam semper didicisse, , quamquam sub alio nomines varia specie, impense amasse. Quae ex Scripturis didicimus , aut didicisse nos post preces curas .

que multas existimamus , prudenter sane docere de Ii- cetra convenitri sed tuos proseistuc, non dicam hypotheses , ut immota inculcar fundamenta, unde vera sapientia , pietas, Scripturarum honos, Ecclesiae

aedificatio, hostium lapsus, salus animarum, Dei gloria dependeant, hinc sequacium discipulorum post tetrahere sectam, hinc animos addere, inflare turgida sapientiae opinione, hoc, hoc demum vere est corde fovere, operibusque exprimere spiritum Anti Christi, suique a imperii extensos mites quieti Ecclesiae praeferre. Iterum quae a Prophetis proponuntur attenta mente perpendere an a judicium de illis secundurria Scripturas non simulatum , ferre , cui prophetantis se

modeste subjiciat Spiritus, loc Prophetis praescribimordo Apostolicus , a vero ejus abusus haud levis;

quaevis etiam piissima, verissima cogitata alto sua percilio non , simul legantur, intelligantur, damnenis tur, sed damnata mox , nunquam vel intelligant uita, vel saepe etiam attente legantur, audianturve. Gravis haec est dominatio, quae etiam in pietatis exercitiis, ac Ecclesiasticis ritibus non raro Ecclesias turbat neque enim

24쪽

enim hic vel tuos aliis imperare, vel suos illis interdi acer mores absque ratione gravi potes , nisi renovatori orat,norum fastu , cum Acesio , secundum Magni Imperatoris vocem scalam tibi ponere molueris , qua solis iutarium ascendas Ordini multum , , iudicio Fratrunx, plurimum . danduntia est a Pacis studiosis, nec verius

quid unquam Augustinus , quam inso Atishna esse infaniae, di putare contra idu quod universi Ecclesia lentit propria sane nos , aeque ac alios apud Cho stomuin, quandoquia loqui, dum Spiritum actamus , praeteriti temporis recordatio monere debet, atque crescens cum annis per industriam sapientia docet. Credite, Auditores, quam indecens est viro Doctori ac Christianis pectoribus , levis animi inconstantia , tam parum decere, cedere nescia mentis immobilem pertinaciam , quae utraque eliminari debet, salva si erit tranquillitas publica Radices profundas agit vera fides pietasque , ut germina fructus emitterra possit , nec lenis naodo aurae impulsioni, sed de vehementissimis turbinum concussionibus facile resistat. Fundamento nititur rupis immotae, dc est spiritus coagulum, quo veritate lapidum instar unguntur, omni calce , glutine , cera, pice tenacius. Prius diu satis dum attendit sapiens, atque circumspicit, quam judicat . judicium trochi in mor versatile esse nequit, nec modo palliatus, qui paulo ante togatus, aut aliud stans, aliud sedens loquetuta Quam metuit hominibus parum , stabilibus Petrus

25쪽

Petrus quam merito indoctos vocat quam fluctuationem animumque ad quemvis doctrinae ventum versatilem improbat Paulusa quam vere puerili hunc tribuit aetati Nunquam vel ipsa quiescit mens vaga, vel quietem aliis linquit, semper inquirens , semper inquietans. Et uti vehementiores solent esse turbines, quo minus diuturni, ita muliebres Virorum animos impetus quidam impellere a ad singula fere momenta talem dejiciens magis , quam aedificans, prosternens, quam erigens scindens, quam colligans. Nec facile

admodum curam admittunt motus inconstantes, cum maximam industriam fallat, Protei dicam a Vertumni an Metrae, aut si prae fabulis naturam, amatis,

Chamaeleontis an Polypi variata species Exemplum dedit ab Ario nata hydra, modo decretis subscribens, modo derogans, modo hanc, modo illam adoptans vocem. Et luculentius subsecuto seculo Eutychiani mi multiplex propago, in qua duplex Petrus, naphe uinis Megum intelligo , verius uterque vel Thomas, vel Addi, vel Barsabas, inconstantiae tristissimos fructus Antiochiam atque Alexandriam , imo Orientem universum sentire fecim , Sed tune levi inconstantiae praestas in vincibilis pertinacia, rabida animorum pestis imo conatibus magis es temeraria, s exitu infausta. Ita quidem res nostras componere oporteret, ut tuque in mentis sensis consiliis , neque in verbis locunt, haec, verum semper constantia reperiret. Sed dum est

26쪽

ea nostra imperfectio, ut erroribus frequenter occupet, murri neque immunem ab his se quisquam praestar aut existimare possit, si vero secim dum Augusti in angelicae hoc perfectionis in nullo aliter apere ac se res habet, cedendum semper est Scripturis Sanctis , justis ratio.. nibus, atque utilibus Fratrum monitis. Retractationes magni Hipponensium Doctoris, multo laudare,

paucos imitari vetus est querela. Nescio tamen, an

ulla major quam suarum hypothesium sit servitus, si

ex simili vitiosae voluntatis rem aestimamus. Hac sane hominem , sub fucata libertatis specie , in servitiaum peccati, Satanae iv mortis transire, qu molestum per reclamantis atque comminantis conscientiae morsus,

aeque exitiale per certissimam Numinis vindictam, quam turpes probrosum , tristis docet experientia. Sed scfallit pariter . sub imagino veri obscurat , excaecata, nec nisi ex parto illustrata luce coelesti mens nostra, quae sibi mancipata , ad libertatem plenam nunquam assurget, erroribus autem multis subjacebit. Ex radice aestimate fruticem , quae vel superba sui confidentia, ac falletet , infalli nescia conscientiae turgida persuasio, vel vilis fratrum despectus, vel vanae gloriae captandae studium, ne graviora addam mala. Ex fructu de arbore fiat judicium, qui est, Scripturis imponi sensum, uti dixit Hilarius , invitas has ad humana studia rapi, ut habet tametis, negligi in interpretando vocum genium,

sperni Scripturarum , analogiam , contemni teXtuUm ,

27쪽

alleluchiam , .circumspici unice Eu, magis expediat, rebusque sit utile nostro.

Sunt totidem coelestia oracula quaevis hominum horum suavia cogitata, aut dulcia somnia , aut egregia deliramenta nec usum amplius suum habet disputatio ulla, qui esse debebat veritatis pura declaratio, ac est modo vana versutiae ringenii , loquacitatis ostentationum videantur vel Herculi clavam vel Jovi fulmen extorsisse, vel picae luscinias, aut re pupae cycnos cantia vicisse. Haec dum actionum omnium suprema est lex salus Ecclesiae post habetur, concutiatur potius, imo corruat splendidum hoc aedificium necesse est , quatria in sistatur propositus cursus O dissicilia ingenia, discere aeque ac dediscere nesciari tuo tamen utrumque Christianum per omnem decet vitam. O in correcta dementia quae salutarem respuit medicinam. O Spiritus vere Fanaticus de Enthusiasticus a quo qui e pasTaest, olim, propinquis temporibus Ecclesia, nostis

absque infandi doloris longa renovatione omnes Verum quis dabim capiti meo aquas, oculis scaturiginem lacrymarum , ut defleam ex peregrino igne ortas

in templo flammas Saga SHimi, quando Philosophos

haereticorum patriarchas vocasti de turbarum patres intellexisti hoc nomine Stri totiens laudatusa Sapiens Orm-

litane Praesul, quando falsis Philosophias Diaboli elatos citraris judicasti Perspicax auidie, quando, in hoc omnem artei Philosophori etaborare noldsti, ut assertive fictiorum

lucem

28쪽

lacem mmtatis obscuret, manium contentionum lipteis flos citatas a vero mentes implicet, O ingenii fraude decipiat Ofuco

frmovis inducat. Imo provide Christiani populi custos Paules, qui dudum ante Philosophiam ct inanem seductionem jungens , illius periculum exposuisti , quod ipso

usu Athenis secundum Tertullianim didiceras. Talpa ciector magis depressa ratio nostra , mire tamen luperbi tu se a se esse sapientissimos autumani Philosophi, iiii

huju nommissupercilium sustulerunt , conquesto sic olim, Arnobio. Hinc reformare dicam an deformare stultiti am Euangelii, ac orbem dividere Christianum ., ut 'imperes, est ea prima Virorum cura. Quid aliud quam lites ab iis ex peetaveris, ad sacra nostra interius admissis, quos in sectas innumeras discordia scidit, ac vaga ducit ratio, reli et post tergum imo conculcata saepe turpiter certissima revelatione Audite hi flos omum, mores eorum exponentenri, Aristoteles adversu Platonem, e in Platonis insurrexerunt Stoici, atque aliis alii Utiliter adeo adversati sunt , ut non solum non oporteat eos sapientiti novilae

admirari, sed mago aversariis detes ari, eo quod per earui amfultisacti sunt. Periit in Ecclesii Judaica cum veritate unitas , quando sacrae legis ira stationi permista Sapientum discipisna Chriplianis converset Hermogetes ad Philosophos, de Ecclesiai Academiam e porticum, III- de sumpsit a Stoicis materiam cum Domino ponere. In Platonis

imbuti disciplinam Iustinus , Athenagoras . Tatianus, C mens, rigenei, quanta nomina' infelicissime, modo

29쪽

de angelis, modo de animabus, modo de harum salutes damnatione, modo de arbitrii liberis viribus,

si norta sacrilege disseruerunt, semina gravissimarun L. contentionum iacientes, post emersura Schol ficorum

nostis nomen & sectas, sed de alidi te ex Ambrosii mores, quos illum. nisi Arianormi praepositum esset nomen , Spiritu Prophetico praevidisse dixissem reliquerunt Apo sto in sequuntur ris otelem , reliquerimi a lentiam quae apud Deum est, relegerim disputationis tendiculas, ct aucupi merborum, secundum Dialeciticae disciplinam. Conclamatum est de sapientia vera , Auditores, nisi mundanam dediscamus , cum parvulis mysteria pena coelestis Pater Conclamatum est de pace, si animalibus gloriae licuerit tubam inflare se ad proelia contra Dcras veritates , contra Doetorum phrases , contra solitum docendi modum , contra Deum , juvenilia animate pectora, nimis sero insani iuroris intellectura dedecus. Qui, conclamatum est de religion omni, atque hanc secuta Rerum publicarum tranquillitate , si fraena indomitae laxentur rationi, non prius saevire desiturae, utinam vaticinium falleret, aut historiam mentireri quam vel aperta vi, vel occultis artibus, throno fuerit excussuinta, quod metuit periisseqtie cupit, Numen , Elaborandum est igitu , ut in hoc seculo stulti simus, prurientibus relinquamus doctrinas naim de ingenio aptenii. secularis aeui , Romani fori de Carthaginensis Ecclesiae auditis decus, quid Athenis sero -

30쪽

diuisa quid Acad.m o Ecclesias quid haereticis strissa.

nis Nostra institutio te porticu Salomonis est , qui ctes tradiderat Dolnim an in implicitate cordo esse quaerendum. Nolite tamen existimare , patrocinium me accipere ignorantiae, nec admittere aut rationis naturalis culturam, aut Philosophorum inter Christianos studia Anthroponioris philo, aliosque provoco turbones vetereS, ut in eorum exemplo , quantum noceat ingenii ruditas, videatis. Doctorum omnis aevi produco scripta , ut castigatae rationis utilitatem discatis Et si non nisi ex trophaeis arma aestimatis , en colla iugo Christi subdere coactos

populos, en domitos gentium errores en prostratam

Papatus idolo maniam en triumphantem Dei Redemptoris gratiam, en debellatum arbitrii idolum, en vin dicatam divinae justitiae gloriam, en arma viros quo. Imo ingratitudinem interpretor inexcusabilem in Dei bonitatem , si quam naturae liquii luce si nos extingui ignavia, aut epestri errorum tenebris patiamur. Talentorum etiam horum danda est ratio, metuam merito gravioris excaecationis judicium , qui oculis sponte occlusis, avia quaerit. Illucescente aurora, ut

sum praebet candelae lumen , sed hi claustris positi medio die lucernae indigent ope. . Usum habet Philosophia amplissimum , quam agnoverun Christiani,

reliolono suae propaediam hanc vocantes, lentiunt nostrae hodie scholae, correcta hinc de polita transumentes ingenia , nec tollat usum gravior abusus Ejiciatur er