Opus naturale politicum, in quo principatuum regimen indoles elementorum adumbrat. Auctore Francisco Viliotto ciue, & medico collegiato Montisregalis

41쪽

i eat in venis purior, ac defaecatiori ditione aeris, cogente calore in sp, tuum agme estunditur, qui naturali 'is functionibus praesto sunt. Isti ad 3rdis capsulas transmissi a calidissi.o viscere in quendam veluti fiammqIporem elaborantur, praecipua vit sinisteria obituri: rursus per arterias in:rebri cauitates effusi, ultimum calo.s natiui conatu experiuntur, omniq;rrestritate purgati , ac caelestioreschi tamquam lumina organorumbscuritatem illustrantia , ipsi lucenta imae, sensum, mentisq; conceptum radiant , nec maiori celeritate sol:rram everberat, ac huminus ocuis mediis hisce spiritibus remotissima dit obiecta . Sanguinis vero portioensior, erasiora reliquis partibus a sui alimentum rapitur, inibi q; ali luantisper detenta in carnes, ne Iuos,c ossa facessit. Hac via infantilis statu a adolescit , atque animal vltimamittingit aetatem, quod alioqui a limeno destitutum septima dies conficeret. Nihil tamen contemplabilius est , te superellium nos iubet erigere, quam

42쪽

s o veris mi aeralis Politici

omnel sentiolles evacuationes longe vincit Medicina quippe statjca , quae ina percepti bale m arcanam ditata. tionem ponderat tantum exhalaticii Rit natural x die , quantum pet aluum qui affecim uteret cur ius deponit. Egerit Ianu&.homin uniu& noctis spatio quia

decim utinae vacias crassiorum eaereis mentorum quatrior, per oculios. vero

aditus quaaraginta , de ultra nescius, expirat. Ex Mibus intellige, si tantum nobis incognita sustiirantuet spiracula,.quam parum illud sit, v a ex lautae ciborum copia atrum, ae reiicit, quam tamvs operetur natura in modici ali menti muchara quae stomaclum an .malibus amphilimatu dedit; videlicet quia nequit e x multo . nisi patum ali. quid vitae , dia proiicuum trahere cum ex edaliorum. libeta ad summum tres, unciae depurenim in sanguinem, re exijs vix una abeat incarnes... Tanti ponderi&est, ita quod ultimum naturae de dat quae sumum facinorum intemgtationem multis,damtaxat dispenati, iconsequitur. Disponente Deo, nisi petim probos laboresmundum non stare.t et Bumum. adspicimus,mconteni L

43쪽

fit ut L ir

gnari contemptum fiuctum hausisse

adore S annuo huic esse anni tempora icillim operata, huic alimentum prehiarauisse hyemem , dispensavisse ver , o isse aestatem, conium a tal ste auturam , quo anni tempore exucta tellulae iret in fluctuum productionemronsurgere, nisi hyemali glacie con stricta, caloreq; intus compulso, furta

ris tempestatibus erupturam aggereret materiam e Ne putes ea momenio fieri, quae ordinauerant secuta , vel casu pa' trati , quae eleme motum consensuS, Uet mundi conspiratio praecesserunt. Pilos,& ungues fabricant menses, adeo na turae v Iles, Vt eos ab excrementjS edum

cat . Herbarum vilissimam annus digerum rite millenaria non otij, sed indefessae operationis , auri, &'aergenti absolutio desiderat . Terrae corpus coqui, recoqui debet antequam alenaedis plantis obnoxium sit , concremtum emollitur, aperitur , disi jcitur, exetasio tenue , ex lento sit meabile , ex viscido fluidum , ut in omne, queat formari figuras , vel figurati formas. Considera quanta soperationes moliat ut tecta , quot germinent, quot ca

44쪽

x x veris naturalis Politici

pita tollantur, quantis fructibus gratit Lur plantae, quot nouiti j lapides in dies emergant, quantus splendor, quanta videatur opacitas , quanta colorum varietas . odoram multitudo sensus nostros feriant, quanta nutriant, qua 'ta delectent i debent hqc omnia primo nasci, mox ali, dein adolescere, tamdem propagasi . alimento ieiuna statim caderent; nec alimentum obuiuinest et magno constat istud. calorem in primis, qui agat, omnis exposcit operatio, tum materia requiritur, tot retarum confium , dcta proportione convcinnatas in cuius elabyssiatione aduer sie elementorum conseiuntur manus, sit praelium , dein DA , incerta tamen ta breuis, cum qualitates conciliatae

non sint , sed coactae , & dominium aegre serentes assiduis pulsibus iugum

tentent excutere, donec unionem, mix tionemq; scindant, sine quartam reparatione mundus non staret; ideo reces molimea inuentat natura, ut nulla damia mora durationem , ac propagatio nem nouis compositionibus aeternet .

His de causis in visceribus dilatandieaant aditus,tscernint tellus , eAcad

45쪽

in corporis humani cauis alimentum elaboraretur. Laxiores voragines ma

re ingreditur,quod non solum aquam, sed sulphur, I salem rerum initia me. ta secum deseri, & per totam vastitate circunducit. Emendata iandem aqua per canales ad auras emergens summa relluris irrigat, ingratam expungens ariditatem . Interea sal, & iushur aedreparandas creationes in vi se et ibus stabulata per totam molem distribuu-tur, quorum ope metalla, lapidesque constantur, subterraenei ignes, halitusq; vigente nam reliquae terrae charybdes, quas aqua non insidet, igni, aeriq, dictatae sunt, qui ad interiores generati nes incumbunt, perpetuas exhalatio nes , ac vapores in sublimia deuehut, summamque tellurem productionibus lassam, & effetam, calore, humidompingui, ac radicali recreant,re sarci ut, fereq; emeritam nouo auctoramento

in augmentum is bolis , recentesim fer

A liquem stultum degusta udum n

bis proponamus, intacto tamen cotti

sic, illibatavant via. Resecta, enim

46쪽

Id Operii natural a Politici

suavitate coctrinis animum delecte reus, non saporibuS sensum . Per incredibiles circumuolutiones in frugis maturationem itum est: omittimus caele. stes confluxus, vel pluuiarum, vel romllis , vel ventorum, quibusnam jucem reseruamus. non eletlemus, deprimam s mus nos, mentemq, in profundissima

depressam altissime erigamus. Abyssis in pyri generationem conspirarunt ; Erereae centro primam deduxit origine. Vide ex quam humili, obscuroq;. loco nobilissimus partus suorum trahat ra. dimenta natalium 3 ex his locis ad se risitatem telluris delegata est aqua, a c. . Censastam ma ompulsae exhalationes, detrusi vapores, quae omnia superiora terrae rarefaciunt, mi sias glebas rem buunt, impinguant, fermentant, ac d i functum seminarium caelotis, spirituu, 3 & pinguedini, collatione reuocant:n Sterra aquarum litigatione tumet, te.

nerescit, morbi datur, Ligorem,& austeritatem abigjt, maiestate posthabi, ta vulgat se, fractav contumacia dubctibilem, facilemq; emungentibUShrae dicibus se praestat; verum vitale robul

47쪽

calorem demeria, penitiora, & cognata membra contribuunt. In centro feruet cor,quod in tuis conditori is a lime, tum radic ale ad totius corporis restaurationem componit, quo rerum stirps frugamq; vita sum netur. Sub li vemem, que estumatione cohibens calorem intendit, magnus fit laturam rerum apparatus et tune farciuntur horrea, congregantur annua, & peculium , quod reliquis tempestatibus dispensatitu. Pu.ta quantis moliminibu& agitetur terra, ut debitam pastione iuppeditare pos- quae in arborem distribuitur, antequam in storem, mox in fructum petiamnes grastientem aetates diffunditur .. Integri anni, nullus dies, nulla hora , nullum feriatur momentum , m nima operatio sine multa exhalatione non a Nolviturum . Quare , si remeabis,

supellus de corporibus recensita , ante

quam fiuctus potiatur maturitate, plus, in fumos, & vapores, in corpus

Mapsum est

Hinc fit, ut iure , ac merito exclamem, grande arcanum humanis ocu ilis invidisse naturam, cum eos tali Doncussit acumine, ut fumos, balitum; e

48쪽

, s veris naturalis Politici

viventium eorporibus, aut terrae mi sos, inque tenuissimae nubis specie sine lucis inumbratione verrentes aera cintuerentur. Id consulto factum arbitror, ne omnes tuas prodens vires, nihil sibi faceret reliquum , quod miraremur is

asserunt siquidem nature plus decoris, di maiestatis tenebrq , quam splendo res , nam isti probe dispecti vix aspiciuntur, inuisae illae accuratius obseris Nantur, receptumq; est apud mortales naturam in suis opcribus minus cognitam plurisqstimari . Philosophi, ut se se a tantis expedimvent opificijs, & ne cuilibet effectui suae causam 'gligentes infinitis prinei pijs

Pulcherrimum rerum ordinem turba- rent , humanamq; mentem potius immplicarent, quam naturalia edocerent.

animarunt mundum, vel quod satius est per tot spectaeula ad parente commmunem uniuertranimam sensim irrepserunt, quodq; altissime sequestrum, at tenebrarum densitate plotectum est, reuerarui .esset hoc extremum agmen Carpere, ultimos conatus instingeret, ipsamq; naturam exanimare, si tenuissimam essentiam plane subactam,& actyngue in

49쪽

caput L iss

vngnem excussam in mentis aciem de, mitteremus. Non sustinet natura funditus lustrari , quae facinora sua sponte obtenebrat, summa nobis obij ciens, caetera. mergens, ut ipsam potius cumsu perci lio loquamur, quam discam ES. Humanam tamen mentem primi ope ris speculatio longius trahens in secre. ta ducit, cuius impetum prospectus nomorantur, cum vix penetralium sistat contemplatio: Sic corruptione ad ge ne rationes tendit,& in putredines, im

migrat, ut creationes attingat.

Mixta combustione di siliunt in partes , tenuissimum transvolat, densior fumus propioribus heret parietibus screpitat ventus, spumat humor, non discedit cinisTa terra 3 quaeque man sonem suam quaerunt, partim. impo nunt oculis, partim infuscant, partimi sensibus rebellant, partim obediunt; in omnia intrat mens, quae rebella otia subigiti fuga cla consequitur, consiste.tia versat, & simplicia corpora in unu colui sie rimatur, illaq; plane obuersam nacta temperiem hostiliter prius con .efarrisse, infensasq;qualitates mutUiS co

50쪽

is operis naturalis 'Politici

unionem, & concordiam coalescant, sic aquam, ignem, terram, aerem,prq uia discordia concordes saeri , acerri

mo bello pace sancire. Sed intellectus. obstinatae pugne diremptorem, vel coaciliatorem quaerit s tantum abest elementa sine arbitro societatem inire, ut unita insultent, & altercentur, donec coactum soluant contubernium: instata est, alteqi defixa dissidij causa , na

turale odium fortuito concursu non extinguitur, nec fortuna ad aequatum metitur concursum: debet enim eleme torum determinata moles conuere, ut

cohereant; foret alioqui irrita unio anis spes: moderatorem ideo, & pacisi.catorem quaerimus , qui elementa li. bratis viribus in pugnam ducens conis cilicet, itaq; aciem ordinet, & robur exaequet, ut tale mixtum consurgat. Emergentem formam istius faederis interpretem non probo, que iam sancitum percussumq; consequitur, quo modo enim forma nudum proserpens, sed plane demersa potis erit ad deter. minandum elementorum pondus, ct cuium; robur ita limitandum , vico

mctum excipiat amplexus. Quod si in

Disii iam brum Cooste