Opus naturale politicum, in quo principatuum regimen indoles elementorum adumbrat. Auctore Francisco Viliotto ciue, & medico collegiato Montisregalis

71쪽

O:bis dominium tanta Romanoruindole partum, sors iam frontem adducens, ad Bygantinos detulerat,quos natura auaritiae, dia seruituti fecerat, deplora bile fatum imperii clauo iri oderando destinauit, ut cum nulli venti , apti fluctus reliqui essent eliden.do navim gubernatoris segnities acce erexi Totam populatus Graeciam Ot-mma as , sapiti auidissime immine v LM ahometes lac u dus a restitecta ba . tur arces . Haud dissimulato rumore ruebat bellica : classibus mare, terra exercjlu premebat. In atrocissimam

Repam Meductis siparijs produceba. tur Metatium, uius ciuei libidinibus,

dc auaritia lymphati se actores trags idiae spodebat: diuitias quippe cuniculisclesidieniet captiuitatem suam non deIlum ornabant a turpi profecto lathhra ,& magis detestanda fraude, qua ab Imperatore,&iemetipsis deficerui, a Turcis enim occisione occisi sunt:

Sic Romanorum liberalitas Gallos,

ait ginenses re internecione 2 viciis, nstantinopolitanus. vero DP 'portunis belli praesidi i auaritiae deae

vitos consumpsitis. a

Auli

72쪽

Audi, & obstupesce in Byetantinos

degenerauisse Romanos, vel cum d(derum cursu vergente indole, vel di- sulti jse masculantibus animos, ita con spiratio in Rempublicam priuata oputenuitate inflammatur, ubertate o, ruitur , paupertas homines ad libera, litatem inclinat, opulentia vero auaritia perstringit, quae, cum diuitiarum cumulo in mortalibus crescit: fraus, de furor non alias tadiori summi Pontincatus sugillatione ad urbis Romanae perniciem sub Borbonio Duee sibi mutuas dederunt operast illa exarmauit Pontificem, alter oppressit et Clemens VII. pertaesus bellum, quod aduersus Caroham v. gerebat, Pacis exaudiaiycolloquia, quae ab Imperatoris Ministris iactabantur, a quibus diu il lusus, mox vanis sponsionibus mductus, ita facie sederis dimisit exercitum, nimia aut sta maiestatis , aut hostium fiduis ilia , quod utrumque sese lit 3 nam Cs

saris duces extiliates aduerism agmein

fine praelii alea iudisse, incessit cupido

auaritiam,m libidinem sacris delu-hrorum spolijs satiarandi . Atroeliη-mum consilium sit ult impatieti a m litum

73쪽

litum sine stipendijsi hellantium , eon spirantibus in unum animis ad exitiuRomae itur alacriter, quod percipiens Pontifex, sero improbans, inerme labius hostili ferro improvide obiecisse, ijsq; credidisse, quorum fidem frustra appellaret, proceres , opulentioresq3 Ciuitatis ad consilium alciscit, inter communia pericula opem implorat, posse adhuc armari plebem, aut ex vi. cinis municipijs deligi militem , qui primos defendat hostium impetus, quantulacumque consistentia foede . Tatatum copiarum auxilijs interstit in

dari. Quis crederet optimo Principi fidem utrinque deperijsie tantaq; so cordi 1 imbutos in animos incidisse, ut pecuniae subsidium, ne dum sanguinis

detrectarint,ita ut de Dominico maxi, mo , Romanorum ditissimo, loqua tur historia, centum nummos miri UOS obtulisse. opportuno prosecto foene randi tepore ,-continuarunt raptiis, incestus,& sacrilegia, nec ille auaro in maxim' ingrati animi vindicta diu ca ruit filiam suarum contrectatae pudici tiae spectator propriam captiuitate in

ingenti auro deprecatus est . Subditus, qui

74쪽

qti optris raturalis Politici

qui putantem Principem non fulcit, semetipsum ruentem non sistit , adeo viri usque res infaustis, felicibusq; mi,

stentur. MMaitis costantiae specimen exhibue runt Galliae populi, qui non intermissis erga suos Reges prodigentiae exem plis, ex tot ciuisium, exterpr*mq; bellorum nuctibus Monarchiae decus in tegrum eripuerunt. AEtumnosa ab Amglis clade percussos , Ioannis primi Regis captiuitas ita commouit , ut nunquam sortius su as partes in Principem populi amor , & obseruantia obluerit. Languedochia nouem milislium solutionem Equitum sponte sit dijt, certatimq; Campania , aliaeque Prouinciae,5 urbes in uoluntaria tri. huta laxatis habenis iuerui. Ad solueti. dos Francisci primi filios, apud Carvirum V. patris obsides. Omnes ordines

duarum miriadum aurearum exactio.ntassensere tanta contentione, ut immmunitates .in priuilegia quisq; sibi abrogarit, appetentibus uniuersis ea laris gitate , tamquam trophoeo, insigniri, quod gloriosius esse non poterat, cum

ipsa Regis libertas ouaret. Mortale

75쪽

Samatobrini vulnus sola Parisiensis Ciuitas multo auro obduxit, ut sine prompta, dia laxa subditorum estutio. ne impetii tuaiestas ex tanto lapsu non amaretur , quae pet tot siccula potuix consuet is retu in hu ma natum Nocellis euolui, sed validi stimo charitatis gu

hernaculo moderata nessumda guerti. n. At non tantum intra alpes levior iuiuum munificentia fixit . Non,egent Pedemontani ea per montium clauis

stra aduehere , quibus Haiplanities R-cundissima est. amoris . oc si dei erga suos Reges , spectabiliora ediderunt , quam acceperint exempla , xmanuelis Philjberti virtus, quod summae gloriae Imperatori est , trium

phos prius bellaeos mox pacis meruit. nam Pivatdiae arua humano purpure .scentia sanguine, vi stis, & victoribus arquis renuntiare suaserant: illo tu enim pertinaciam cladis horror fregerat, . istorti m fastu m be ll ic oru in eue u i Un mremiserat inconstantiam. Pli j Il ppus Hispa ni ammire t i cus G a Il l a t u m M. ges expressa eonditione ab odiis sesces, serant, ut Pedemous s& iSabaudia:Ers

76쪽

Phi liberto pacate audiret, quinq; ta. me non coprehensis ciuitatibus regio gubernadis arbitrio donec Sebusiano.ru, & Nieaeq comitatus ambigua sue autumabat Gallii iura disquirerentur; idemq; met Emmanuel Philibertus, ut firmiori nexu obligaret concordiam, Margaritae Herici Regis sorori denu sit, ex qua , eum Carolu Emmanuelem suscepisset, tutela prolis adactus, eo acerbius apud Carolum VIIII. tunc Galliatum Rege proetastinatam sua.

rum cultatum redditionem deplora bat. Rex, ut tot annorum usurpatione,

quadam iustitiae specie, protegeret,litis albitrum se Lugduni constituens. que .stione percepta aequissimo scito irarε- ter tamen apud reges usurpato)Sabau diae Duci sustragium dedit,digressumq;e gubernatoribus indixit. Borditionius, qui Taurinum curabat, regium diplo.

ma asserebat inualidum, centum milis,l Iibus nummorum non obsignatum ,

, quae molestissima vox haud perfuncto- rie prudentissimi Ducis animum excussit: ponderabat enim excedente sum. a mam pro temporum mensura, longo

velloessetas subditorum opes, sibi imm

77쪽

pendiosas peregrinationes thesaurigam di copiam no secisse. An stipendiis eo, pensanda esset hostilitas 3 sed prae caete. itis solieitum habebat sublimium au. Iarum mandata facile retogredi eo tu, hentius, quo politicis non conducunt usibus. Seruiendum igitur tempori ratus cum periculosa cunctatione. & im. potetia conictabatur inter hos fluctus gnarus subditorum beneuolentiae, qui spontanea vectigalium impositione aduenientem exceperant, ut admini strationis pondus alaetius regeret, ae 'cersivit temporum iniuriis minus attri. tos , quibus momentum rei paucis ex Posuit. nec plura: prompti, paratiq; expectabant animi, qui protinus desiderium Principis exhauserunt,aut . aris gento,torquibus, geminis supra votum postulata expungentes. Sic tenuis , deisiectaq; fortuna potuit in ingenuis pectoribus ad splendidam liberalitatem consurgere, quantoq; notior paupertas , tanto opulentiores amore , & ob sequio edidit animos AEqua Principii cosilia,& iubditossicomoda pari passu ferutur, ut charita

tu planissimu sit nonnunqua emuchos

78쪽

c Operis naturalis Politici

adhuc premere. Beneuolenta aeen via primum in i jt cordatissimus D. x, ut ii, lam, quae nullis latebris intercipitur, Minnoxios grestus ad praeceptam di cit metam v Non turbatur sol

ad terrorem adornati, cum terrenos succoS caryit, imo tunc altissima in vi. scera se penetrat,& madores lorbet Pretiosiores , cum purissimos sibi asserit vultus, ac suauissime ridet et a molem Non corrumpere, qu mimo firmus sta-bdite,'& subsidia ad votum contrahem re, prudentiae , arN; talicitatis argume.

tum est,. Quod si odio apud subditos

flag tasAEneyessitatibus defungaris,qua . uis i ach Ura luerum non sequet, melio rem partem decoxistis attamen preces casse in rigorem flectant ; decet enim aliquando principem seueritas, si, po pularcna causana prae se ferata,& adeo onera prudentia libret, ut premant noobruant. Coacrem vero in commune patrocinium dispensetur; utilitas enim, quae ex coactione vectigalium populis enascitur, querelas supprimit, & obse . quium ad prestinum seruorem excitar, si friguisse contigerit; ita tamen cleme

tia rigorem induat, ut personata nihilamlha magis

79쪽

magis videatur cupcre,quin laruam a

necessitatibus mutuatam ponere, pristinas remissiones sibi restituere,&.acualeos frangere , quos cave, ne proferas, nisi moderatione oblitos, si sanitatem

vulneri, dum innigitur, vel paulo post

conciliare inrendis. H. L Partitio imperii, tamquam defor mis, & mutila dominatio Antomi, Ocitaui jq; mentibus vi luerat, quae oris bis amplitudinem in suo vastillimosi nu, hauri fortan tanta mole , lata ato, conceperante lic ciues, ae necessarios prouocauit ad arma indigesta domi.nationis cupiditas. Octauius, ne Para tiori Antonio decederet, sumi no sta dio milites propera, conducere; sed consueta obstabat pectante necessitas, cui populus stiffragari renuebat, Excusans impotentiani ad quam ciuilis,l. li euertiones Italiam damnaueranc Octauius, vi ex orlit, quae temporum condatio ab egetium arbitrio despera.da i pondebat, non e stam belli caulam inuidiotis obtendens decretis, oste debat illos ultimos conatus optabtranquillitati collimam es , ram Pro

iunde vocationu lamina demersuro

80쪽

vt inde felieitates pullularent. Ea quia

late pensum in singulos partitus est, ut non sine moderatione procedere ini ria videretur, quae tandem ab ipsis po pulis commendata studiosos animos auxit in Principem, postquam exercia, tus contractionem opportunam proebarunt ad deturbadam hostilem auiditatem sanguini,opibusq; inhiantem-Sarcinis suis, tamquam degravanti. bus, delectabantur, ae sub fasce ingemuisse, gloriae dabant, cautionem , rebenignitatem dominantii eam colen tes, quam velut immanitatem. prius obiurgauerant: gratulabantur sibi,vel inuitis bene fuisse, qui Principem sor. ltitie sient futura mala anteuenientem. Sic potentius urens sol sapidiores frit,ctus generat. ntonium vero populos a suos nulla publici commodi cura .aea ad cupidinisivotum assuetum deglube ire, ita nauseauit otiens, quamuis M. Min tyrannidis iami diu patiens,lvis eridem nobilis simoirin pluerit'; qui ius moderatissimi Principia

deducebat clientelam e d . .... Ii - ab

In summo donii nandi, rationen tetis i

tum vicissitudo peruettit . cui subi