Acta et observata medica

71쪽

cONSTITUTIO AESTATIS I78o. 5 rculiabendum fuisset mistiae, quae emetico feliciter saluabatu T. Ex prioribus binis et pluribus aliis meis obseruatis constat , pessim tun semper esse , si

emeticum vomitu S loco Purgationem moueat. sed an tunc qua caussa, an qua signum 3 sorsan qua utrumqUe; quanta enim mala a purgante sequantur , ubi emeticum necessarium fuisset, iam dudum constat , indeque emeticum, ex quacunque ratione Vomitus loco aluum mouerit, in idem delictum incidit, ac medicus purgans directe exiliberas, indeque qua caussa nocet; sed constat, capite adsectos a largissimis tantum dosibus emeticorum Vomere, an

inde qua signum deducere licebit, si emoticum

etiam largum non ore sed ano operatur, ceret brum intense adeo adfectum fuisse, ut vix libet rari ab oprimento adfectione possit λNegabit spero nullus in casu militis tor mentarii fit ille malum complicatum ex anti, quo suo encephali vitio, et nunc accedente se-

bre biliosa, unde illae exacerbationes vespertinael ortae semper suerint, quae autem malo topico calpitis conueniebant remedia , illa utique a se bret biliosa contraindicabantur, et Vicissim. Iam dudum dolui de capitis ita dictis apostematibus, uti sere de omni re, quac sub titeca cranii inclusa latet, nos adhuc adeo calligal re, Vtut frequentes sit sint casus. Noui talem foeminam Viennae, quae Vi-lgi iiii annorum cursu . circiter trigeses cephalal -

gia sobrique corripiebatur. Pure prodeunte eKD a auribus,

72쪽

auribus, itaribusque copioso socii do, ad tem pus conualuit, medio anno post redeuntibus iis dem malis ; nec vitio auditus nec odoratus laborauit, et tandem 64 aetatis anno ex lioc moi bo enecta , in caluaria copiosii in pus in fundo icranii haerens exhibuit, sed nullam viam, qua in aures et nares profluxerit. Sic etiam in hoc aegro auditus nunquam fuit laesus , et nulla setiam in cadauere obseritabatur organi ipsius laeso, et tamen toties effluens per aurein pus

cephalalgiam iudicauit. Mira certe haec est glandulae pituitariae degeneratio, quae unde et quoi noda facta sit, .

et quid exinde symptomaton ipsi adscribendum

veniat, nescio.

Quaterni lii casus sussciant ad dandam

ideam, qlios nodo huius constitutionis febres en cephalon affecerint. Sed fuit copiosior longe aegrorum numeliis, qui pectore, quam qui en epi alo sub hac febre plectebantur, ita ut dolores pleuritici, re-- spiratio peripneumonica, haemoploes, frequentia sucrint symptomata. Quomodo hic morbus decurrerit, et quG modo illi medicinam secerim, sequentes doce bunt historiae :annorum molitor famis antea semper, la 8. Iunii ligna incautius findens a rosiliente si ullo ligni in hypochondrium sinistrum contunditur cum dolore praeualido sine laesione ulla externa , hora poli corripitur lio Prope validissimo. caloreque iniciiso, dolore lateris acu

73쪽

CONSTITUTIO AESTATIS I78O. 53to, et ad clauiculam ct scapulam eius lateris usque protenso, et stib inspiratione plurimum aucto. Secuit venam illico, sed pauco cum le-υamine , quin 'inplomata eadem augebantur indies, donec sta Iulii nosocomium adiret. Ardebat tunc totus, sitiebat quam plurimum, de dolore acuto lateris adsceli sub ilis piratione quam maXime conqueritur, sputaque cum tussi dolorifica prodeunt tota sanguine tincta ; pulsus magnus celer, fortis, durusque est , respiratio anticiosa, sitis multa, adpetitus bonus , Vrina Parca et rubra, lingua sicca, albida . sanguis binarum V. S. non quidem crusta tectus, 1ed placentum firmam adeo ac tenacem sormans, quae hepatis scyrrhosi aemulabatur

duritiem, iniectum clysma emolliens, paucas stibtraxit foeces, dataque mistura et decoct. antiphlogisticum effecerunt, ut Tma et 8ua Iulii

praegresto vespertino horrore cum sitbscquo multo calore ac sudore largissimo, totus ac viai-iiersus morbus iudicaretur, ac iIma Iulii sanisi

si nus domum repeteret.

Faeile natura huius morbi inflammatoriivi: eumatica ex decursu et praesertim fine morbi

elarescit, sed rarissima ea simplex huius mali suit indoles, sed plerumque vel pituitoso vel bilioso vel utrique coniuneta, aut phlogosis aut

Iuvenis i 9 annorum, pistor, caeterum sa-mls, corripitur Iama Iulii liorrore ct calore

subsequo, sudore copioso, sti et capitis dolore

obtuso, altero mane haec omnia plurimum ro miserunt,

74쪽

misertint, sed vesperae oi libus excepto horrore redeuntibus peioribus.16ta Iulii nos accedit, inuenit nusque pulsum celerem , sortem , durum , respirationem anneios limam ct strepentem , linguam apice exigue albam, sed profunda radice viridescentem, et audimus illum conquerentem de dolore acuto vehesaaenti a clauicula sinistra ad mole hypochondrium usque se extendente , atta

chum non serente, et sub inspifatione et tusi si plurimum aucto. Fit illico V. S. Vnc. xij. daturque mist. et decoctum antiphlogisticum: sanguis V. S. placenta molis, scd crusta tenacisissime lardacea obte nus.17ma somnus valde inquietus suit, utut dolor latoris post U. S. nonnil remiserit, et capitis dolor cessauerit. Mane respiratio inueni

tur aeque anhelosa, pulsus autem minus durus, sed inaequalis adeo, ut iam dic tus iam intermittens esset, lingua erat eadem, prauus nullus sapor, adpetitus constans, Vrina cum enaeΟΓe-inate ponderose subsidente , rubra. Vesperae Omnia exacerbata, cum sputis tenacibus mere cruentis, foetentibus, et aurium linitu acerbo; dabatur emeticum , a quo quinquies vomuit

aeruginosa amara, et decies purgatus fuit; post vomitum tota fore nocte dociniuit, sudauit, et I9na Iulii laetus sanusque nosocoinium reliquit. Multa in hoc casu notatu digna obueniunt: Iino. Sanguinem vere inflammatorium

nulla crusta etiam obtectuin, sacili negotio ex

tenacitate

75쪽

CONSTITUTIO AESTATIS 17 o. sstenacitate piaeternaturali placentae detegi, qilairi linitiein in centenis experimentis a pluribus iam annis adeo vicariam ipsius crustae phlogisticaesuisse inueni, ut quoties in uno vase crus ostis

in alte o non crus Osus obseruaretur sanguis, audacter illius placentam molem huius vero tenaciorem longe pronUntiarem. Saepius ingenuum nolirum Haenium miratus fui, qui hunc lusum placentae iam crustosae iam non crustosae stupuerat , et ad hanc differentiam consistentiae in placenta non attendebat. Nec Video,

cur Clarissi He son in suo tentamine de sanguine ad hypothesia adeo gratuitam confugiat, Vt phoenomenon illud , cur sanguis eiusdem

V. S. in uno vase crustam contrahat, in altero nullam, explicaret: non enim in altero vase illa crusta deest, sed tantum coniuncta cum cruΟΓe

aequabiliter, non visibilis , sed tenacitate placentae praeternaturali bene est sensilis. Cur autem in uno vase haec coagulabilis lympha a cruore sese in crustam separet, in altero cruori intime milia maneat, ratio est in mutata sub variis circumstantiis ratione attractionis particulurum lympham coagulabilem inter et ipsinu cruorem, sic riuulose profluens sanguis plerum' quo crustam, guttatim depluens, nullam con trahit, quod in primo casu sanguis impetuoso ac cito profluens , sussciente etiam tempore caleat adeo, ut particula lymphae coagulabilis alteram adtrahat, sicque a specifice grauiore rubra parte separet, altero in casu quaevis guttinsanguinis iam illico intime ita refrigeratur, H

76쪽

lympha in quavis gutta citius coaguletur, quam gutta guttam attrahere possit. Instantia manifesta desumitur ex committo, quantum posI: bile butyro cum iusculo, liaec enim calentia riuu lose in vas effusa, ibidemque qui te stantia ai se inuicem adeo apte separabuntur , Ut Unitier sum butyrum concretum supra aquam sit inue niendunt, si autem eadem miseela guttatim in vas prostilletur, manebit semper butyro intimo confusa aqua. Eadem plano ex ratione crusta; in vase profundiore semper notabilior obserua tur, qUam in Vase plano latoque. Cum autem deficiente crusta sanguis in-- flammatorius semper diabeat placentam duriorem itenaciorem, merito contra Cl. Moscati aliosque concludo, naturam lymphae inflammato riae non in attenuatione eiusdem et minore nisu in coagulationem consistere, sed certissime anti quam iam iuxta opinionem ab aucta eius tena citate et coagulabilitate pro lenire.

Secundum, quod casus hic docet, et pluries obseruaueram, est, quod dominante phlO gosi sputa rarissime 1anguinea observentur, taliaque tunc primo fiant , quando compressa iphlogosi morbus saburratis caput extollere incipit. Tertium notabile ost, quodque quam maxime in complicatis talibus febribus accidit, fa-burrae notam dominante phlogos nullam, vel exiguam esse, indeque absentiam aut praesentiain horum signorum minus docere, qUameognita indoles morbi epidemica et illae exacerbationes

77쪽

CONSTITUTIO AESTATIS I78O. I bationes vespertinae aut noeturnae doceant; demum et id negligi non debet, linguam huius hominis obiter consileratam purissima in apparuisse, radicem tamen eiusdem viridi tinctam fuisse colol C. Demum sputorum sanguineorum per eme licum subpressionem nec mirati fuimus nos, nec mirabitur quispiam prudentiore medicina instrue US. Hac occasione praeterire nequeo historias binas Uicianae inter numerosissimum famulitium Principis a Lichtonstein, cui tunc temporis medebar, a me obseruatas. Auriga iuuenis 26 annot una και ευκρoicor ab aliquot mensibus uxoratus, aestate seruidissima an. 1774 incidit in haemoploen profusam adeo, ut primma die ultra libras tres proiecerit sanguinis floridi. Inuenio hominem summe calentem, sti-

entem, pectore dolentem, ac pulsu celeri conuel tracto. Ego tunc totus ea doctrina imbutus, qua nullam aliam cognoscerem hoemoploes medellam, quam communem illam scolae Ha nianae, seco et reseco venam, ille spuit et io-

spuit sanguinem, hirudines adplico, remediaque ex regula artis adstringentissima, sed nullo

levamine, tandem die nona prudentior me natura mouet vovistum aeruginosissimum , copio'

sum, et haemoptoc collat, sine ulla subsequaphlysi, quam in vulnere pulmonis per nomuem dies aperio ineuitabilem credideram.

Quantum is casus animum meum contra

umesim praeiudicio crassissimo praeogupat uni torserit.

78쪽

torserit, et strinxerit, nemo facile concipiet sed attentissmiim me ad futuros casus reddiderat. En trimestri post vir sexagenario maior sedentariae vitae deditus, et iam ultra mensem tulit molestos torsus, noctu auxilium meum implorat, Vtpotc qui paullo antea tussi sub uiolenta, ultra libram sanguinis coccinei spumosissimi eiecerat. Inue

nio virum calentem valdopere, et anxium, cUIT

pulsu celeri, sorti, pleno. Uenam seco illico ir

pede largiter, et medusae crines non stupuissem magis, quam videre aegrum, sub V. S. delirum lot subtractis sanguinis viae. xvj. furiosum. Dum aegi Um componere studemus, in animi deli quium incidit, vomit copiosisIima pituitosa, et mentis praesentia redit. Iam videbam e lacuam indicari remedium , audax tamen suffcienter

nondum eram, ut ad emeticum confugerem, Vn lde praescribo purgans ex decoc . tamarind. fol. Sennae et rad. Mechoacanae addito arcano duplicato, atque hoc remedio effectum fuit, ut nor: solum liaemoploes intra octi duum conticesceret.

sed etiam tussis iam antea tamdiu molesta. Frequentiore dein in pnaXi haemoploen saepius emetico quam V. S. sanandam inueni, et 1anatii. Similes febres inflammatorio biliosae cumpleuritide ct haemoploe nobis hoc tempore in nos contio fuere. NTO. 9. Raro post V S. soluentia et emesin, vesicante adhuc eguimus ad dolorum pleuriticorum

reliquias sugandas. Tussis morbo superstes infuso nostro amaro, nempe infuso tri l. fibri nisacile cessit, et unica tantuni vice opto eguinaris:

Quae

79쪽

CONSTITUTIO AESTATIS I SO. 59 Quae autein tussis sicca euacuationibus iustis saetis durante ipsa febre urgeret, illi seruirila stis vinosum cum Oxyinelesquillitico opponebatur, aut mistura ex gummi ammoniaco, Ci em. tart. emetico et Oxymele squillitico. In vito horum aqgrorum iam saepius hae-moptoico, non solum adfuit haec sobris exacerbatione quotidiana foeda, et sanguis sputis commistus, scd ipsa sputa colore substantiaque pus

perfectum adeo aequabant, ut ovum ouo similius elle nequeat , plurimaque pars studiosorum aegrum pro phlysico declararent, qui tamen eadem in edella intra binas septimanas restitutus uerat perseete. Terribilis certo non raro, laruaque sua acile imponens est huius morbi complicati sanes, tantum tamen interest, num aegrum qila lilysicum, num qua febre hac laborantcm trastes. Laetus recordor casus talis a me obserrati Viennae aestate I 773, in reuerendo ibi diisque lurimum dedito viro, qui sanus antea semperimili corripiebatur pleuroperipia eum Onia, cuinanta dissicultate respirii, tantaque copia spUtoum omni nota purulentorum hinc inde sanguite tinetorum, ut tali celeberrimi praes ici alte eclararent , vomicaia aliquam pulmonum la-entem ruptam, aegrumque perditum esse. Ego in is emeticis, soluentibus, tandemque subiun-lo cortice aegrum sanaui intra sex septimanas. labebat autem hic morbus exacerbationes ter ianas, cum horrore incipientes, calore et sumore finientes.

80쪽

Quin in cadem urbe semel mihi vI dere contigit phlysin talem spuriam post maloetiae alam haemitritaeam cum quartana perlecter complicatam, quae eadem tamen methodo, tardius autem curabatur.

An fucatae tales phtyses fuerunt, debus sanatis saepe gloriantur, et medici et pro sani 3 satori debeo, me circa has medellas in credulum adeo esse , ut opiner, veram phlysin ulcerosani pulmonum insanabilem magis esse,

quam Vel Um cancrum exulcet attim.

Quod in hoc casu dissicultatem practicis

tantam mouet, num sputa puriformia ac mucosa tantum, num purulenta Vere sint, me torquet minimum ; scio enim pus verum exspui posse, pulmonibus tamen ab ulcere liberrimis: scio experimenta illa hodie lum usitata, quibila pus a muco distinguatur, pro ratione infinitarum circuinstantiaritin infinito variare , et scicsputa illa cocta die a catari liorum, goryZarum. sebriumque variarum sese in meis experimenti eodem gessisse modo, uti pus ex vulnere desumptum, prouti id fore iam ab anteriori spe rabam, cum post Haenii o Hevsoni experimenta dubium iam nullus t , et pus viceriana ct materiem illam critican Mariorum morborum eiusdem matris esse filios. Constans sere ea obseruabatur pleuritidi huius temporis natura, ut dolor sese ad regio nem iliacam eius lateris usque extenderet, inde quo viatis immediate abdomen, alter pectus ac cusaret, qua de re sui Scienter candidatos meo,

monere