장음표시 사용
361쪽
MEDICINAE DOCTORE ET POLIATRO HAFNIENfΙ
SOCIETATIS MEDICAE ΗΑFNIΕNsIs MEMBRO ORDINARIO.
363쪽
Facultas exercendi omnes sunctiones sive naturales vitalesve, sive animales, sensusque omnes viribus unicuique homini propriis atque solitis imminuta aut impedita, Latinis Debilitas, Graecis Adynamia dicitur, quae si diu durat ob minorem gravitatem , valetudo audit advecta.
364쪽
2. Caiisa proxima quaerenda in influxu fui di nervosi a cerebro ad organa moventia sentientiaque, vicissimque ab hisce in sensorium commune impedito, & in fibrarum viscera & organa
constituentium nimia laXitate, quae V dro VariaS Agnoschini causa S remotaS & occasionales. De fibrarum laxitate peculiariterilegi merentur BogRHAM1 Us L. DE GOBTER.
q. Spirituum infuXus tribus praecipue impeditur de causis in nervos, scilicet eorundem et ei' u , electricitate seu activitate horum fracta, demum & transitu impedito prior fit per evacua tiones copiosiores quascunque sanguinis nempe, lactis in nutricibus, seminisque prae caeteri S ii 3 neo nuptis, venensque cultui nimis deditis , morbum diuturniorem, nec non inediam
4. Spirituum electricitas strangitur , ab
exhalationibus putridis, cadavero iis, narcotici SVenenatiSque, mi asinate contagioso in morbis malignis , Epidemicis, quibus addi possunt animi pathemata, uti terrores & moeroreS, quaestuporem animae inserunta: tuin etiam vita sedentaria, unde so en nae caeteris paribus viris molliores, potus Lalidus, somnus nimis protractus, alimenta. tenacia, diaeta crassa νiscida & farinosii, tandem. mollis admodum educatio. Inde diti orum ac nobiliorum.filii valetudinarii sere semper; e con tra paupraudi & rusticorum robusta atque Vege '
365쪽
s. Spirituum triansitum impediunt compression*s, ligaturae, callositates, sectiones. lnde non humorum abundantia sive bonorum, uti in plethora, si1 e malorum uti in cacochymicis Cohaesio vero partium minuitur ab earundem nimia distractione, uti in gravidis ς his, quia scite laborant. A nimio usu oleosbrum & aquosorum. Inde facile intelligitur, cur carceribus incluti, longis navigationibus detenti, soloque humido degentes adeo debiles. g. 6. Praeter causas memoratas sunt quaedam debilitatem inducentia naturalem sere, uti
aetas , dispositio hereditaria & sexus. Sic infantes & homines, quo Origini suo propiores, debiles admodum, idque eo magis, quo a parentibus debilioribus magisque effoetis procreati. Ratione sexus foeminas prae viris imbecilliores esse jam supra innuimus. . Debilitas ipsa morbus, seracissima
morborum abstrusorum causa, malorum Veraque terna, quibus omnes actiones depraVantur, laeduntur. Inde enim fiunt prolapsus , herniae &procidentiae; distensiones, tumoreS, Vari ceS, an eu-riSinata. vasorum rupturae, contentorum effusio
in pulmonibus haemoploes, in abdomine hydrops ascites , in vesica, urinae incontinentia , in renibus diabetes. Infantes debiliores ob ossitim
mollitiem, nimiamque flexibilitatem, facillime spinae dorsi distorsione & gibberositate assiciuntur. Foeminae ob fibrarum laxitatem ner-
366쪽
modicisque aflectibus plectuntur, viri hypoch Ondriaco assectu nervorum que resolutione saepe lἰlboralat. Debilitas autem praecipue a nervcrum compressione in cerebro oriunda producit delirium aliasque mentis hallucinationes; in oculis caliginem & visus hebetudinem; in auribus tinnitum, susurrum & surditatem plenariam. A minimo motu, risu, tussi, sternutatione, clamore, animi commotione leviori, debilibus celerrime palpitat cor, omnesque arteriae Velocius pulsant, nervi vehementer vibrant, Ut e tremoribus 1ibi
valde familiaribus innotescit. 8. Debilitas hic sola considerata absque alio viscerum vitio, aut ulla comite febri, si a penuria & inopia humorum replentibus curanda, videlicet lacticiniis, ovis inprimis horum albuminibus, susticiente aquae qua'titate dilutis, juribus carnium animalium teneriorum. Ple thora, si adsit, sanguinis missione minuenda, cacochymiaemeticis & Catharticis, quo amplius functiones haud laedantur. q. 9. Inertia solidorum corrigitur vini generosi poculo, frictione pannis, aromaticorum sumo imbutis, bis de die saltem instituta ad spinam dorsi, abdomen Vacuo ventriculo & ad artus tam superiores quam inseriores; corporis exercitio arte
gymnastica olim plurimi habita, hodie prorsus
neglecta, singulis membris adoptato, declamatione, lucta, pilae lusu, cursu, saltu, funis leni agitatione & motu oscillatorio, gestatione in lectica, vectione in carpento molli, rheda, equitatione
367쪽
tatione demimr & deambulatione sensim alictis, a primo β leviori gradu incipiendo ; nec non navigati Di te, qua antiqui praecipue ad phthitin cu- xandria utebantur, medicamentis roborantibuS, cortice peruViano, chalybe, aquis mineralibus. Fibrarum laxitas nullo ecticaciori remedio roboratur corrigiturque, quam balneorum frigidorum prudenti usu, compressione & fasciarum apta circumductione.
Tertigo levissimus capitis morbus & primus, uti videtur gradus, ad appoplexiam, ultimumVediu remanensque symptoma in assectibus capitis sanandis, apparens est rotatio objectorum quiescentium cum corporis mutatione & visus obscu- Tatione non raro, unde & scotomia audit seu vertigo tenebricosi. Varii colores subinde, splendores subitanei ante oculos apparent, quidam hallucinatione, geminata vident objecta, cum ingrato tinnitu, hombo, susurru auriumve sibilo& velliti palustris currentis stridore molesto. Saepe cum nausea D vomitu, si morbus gravior, titubantes incedunt vertiginosi.
368쪽
II. Causa proxima spirituum motus in-Crdinatus in nervis opticis praecipue, inde retinae e sua sede dimotio. Causarum remota rumn UmerVS magnus quidem est, uti statim Milebitur: si autem hae in ipso relident, capite idi O- pathicam sistunt vertiginem, sympathicam vero, si eXtra cerebrum. Critia in acutis praecedit haemorrhagiam salutarem; neque raro Vomitus existit prodromus. f. Iet. Idio pathica autem censenda quae oritur vertigo ab istu aliaque vi capiti illata, qua
cerebrum comm OVetur, a contulione, Vulnere, compressione, intro pressione partium, en cephalon seu cranium constituentium , extra 'asato cerebri substantiam premente ejusdemque tumoribus, serique collectione in ventriculis cerebri, quibus haud inepte addenda, quae ple thoram topicam seu sanguinis congestionem an caput faciunt, uti meditationes protractae, pulVeriS ptar-mici abusus, insolatio, ira, calor hypocausti
. 1 g. Sympathica ut plurimum originem habet in stomacho & primis viis, in ingluvie, uti praesertim apud infantes, crapula apud adultOS, ebrietate, spiritu osorum ab usu, in copia bilis, vermibus in intestinis , haud vero in sinu busnasalibus nidum facientibus, corporibus hae te- Togeneis in ventriculo haerentibus, putridis ingestis, in usu immodico hyoscia mi, opii, bella-e0nae, cicutae aliorumve narcoticorum, in Venenis
369쪽
nis deglii titis, quin in fime & inedia vertiginis
tenebridosae latet callia frequens, quando & iracundia moeror eidem junguntur. . I Metastatica quoque fit vertigo ab acrimonia quacunque arthritica nempe rheumatica syphyllitica; tinea capitis retro acta, ulcerum eX- siccatione intempestiva, evacuationibus sanguineis suppressis, serosis alVmisque retenti S, nec non ab eXcretionibus quibuscunque copiosioribus &' ab aere humido & ahistrina constitutione. . Ι 8. Momentaria & transitoria saepissime sequitur vertigo : praerupta cernenteS, profunda& praecipitia ex alto spectantes, ignem, rotam rapide agitatam, torrentem impetuo se suentem, nivem diu conspicientes, in altum scandentς p semit is angustas in montibus locisque sublimioribus transeuntes. Praeterea fit saepe vertigo eX . simplici capitis inclinatione deorsum terram Versu S, a tubarum clangore, tonitrui S, terrae motione, corporis in gyrum rotatione, vectione in Rheda per viam interruptam, praesertim retrorsunt sedenti; a navis agitatione in mare, e qua coeci ipsi, quam Vis minus cito quam videntes, vertigine assiciuntur, demum a sp iri tu osorum vapore, ta- baci & carbonum sumo, calcisque recentiS eX-halatione.
q. 16. Vertigini obnoxii manent debiles, timidi , in finies, scorbutici, senes, seminaeque. hystericae, praecipue & gravidae, quibus a Ple'
thora & mutata circulatione frequens occurrit,
370쪽
auris abris quoque frequens ob mercurium, quem inactant, lucubrantibus diu in prima somni accessione saepius fit vertigo.
g. 17. Aliquando medelam admittit, aliquando incurabilis est assectus & in morbum convulsivum in Junioribus, paralysin aut appoplexiam transit in senibus &prae caeteris gravior est tenebricosa, quam simplex vertigo, item quae fit oculis quamvis clausis, idiopathica periculosior quam sympathica. 118. Cura Vertiginis nulla datur generalis. Venae sectio etenim & arteriarum temporalium incisio non nisi in plethoricis locum habet, emetica stomachica in cocochylia adhibeto. Indicans sit tibi nausea, vomitus & appetitus prostratus vertiginem praecedentia potius quam in- . sequentia. Post emeticum MEAD, qui vertiginem magis ventriculi quam capitis morbum supponit,
elixi r vitrioli MYN sicuΤ1 laudat; infusum ligni Quadiae frigide post pastum epotum, remedium
hic minime contemnendum. Cortex peruVia-NUS, martialia, aquae pyromontanae potus Optima. Cathartica & quidem mercurialia contra vermes in intestinis, pulvis piarmicus ex Valeriana & nicotiana in naribus nidulantes commendantur. Semicupium tepidum stillando in t xim frigidam supra verticem, vel caput frigida la-Vando multum valet ad congestiones topicas revellendas. A spirituosis per nares attractiS malum saepissime augetur. Caeterum si nullius ple- thorae