장음표시 사용
441쪽
Iavandulae, elixirio Vitae ΗοFFMANNI. Totius systematis nervoli roborandi scopo Optime conducunt cortex peruVianuS, aquae martiales.
q. 176. In diaeta & victu laudantur lacticiania, ova, pulli gallinacei, horumque jura, cho colata & hic mihi in mentem venit historia non illepida , quae hujus potu S VireS Commendat. Novi virum, inquit MVNDIVs, qui phthisicus L pene deploratus ad cho colatae usum se recepit, imo retiam, ut Viro complaceret, eandem bibit miro utritasque laccessit. Nam ViX brevi convaluit, mulierque prius es eta habita ex eo gravida filios peperit tergemino S Omne SVitales. Valet&potus
vini generosi ac dulcis hyspanici aut hungarici.
f. 377. Sterilis autem Vocatur so emina apta aetate cum viro strenuo cohabitanS, nec unquam inde concipiens. Potest hoc vitium originem lia. bere in mentium emansione, fluore albo, cache-xia nimi que mulieris obesitate, & corpulentia. Praeter uteri, OVariorum, tubarumque FALLO vix vitia varia & multiplicia, tumoreS puta, concretioneS, prolapsuS &c. quae vel arte medica vel dextra chirurgi emendanda Vel auferenda. 9. 178. Situs pronus a tergo accipienS marem, animalium in more prodesse poterit quoque foeminae eus arcae aut obesae nimiS.
Et quibus ipsa modis tractetur blanda voluptaS
442쪽
Id quoque permagni refert, nam more se-
Quadrupedum magis ritu, plerumque pli
Concipere uXOres, quia sic loco sumere possitnt Pectoribus positis sublatis semina lumbis.
Uvula e palati extremo propendens relaXatur, elongaturque aliquando, ut deglutitionem satis dissicilem, respirationemque minus commodam reddat. Quod vitium Latinis Uvulae elongatio , procidentia , Graecis vero Hypostaphyle audit. q. 18o. Si sub foecum excretione anus retrahi non potest intra corpus, ani procidentia est seu exania. Uteri vagina quoque, ejusque fundus vel cum vel sine inversione , tumorem anularem vel farciminalem in sinu muliebri vel extra pendentem formant ; hoc vitium Hysteroptosis, illud colpoptosis nuncupatur. θ. ISI.
443쪽
g. 18 I. Uvulae prolapsus frequens occurrit in assectibus catarrhosis, pituitosis. Exania familiaris est junioribus eX clamore, planctu, sessione diuturniore in sella personata, tenesmo, ascaridibus in ano liabulantibus; adultis quoque fit haud raro ex foecum dissiciliore depositione, in alvo strictiori, assectu haemorrhoidario, calculoso, partuque dissiciliori. Uteri vaginaeve prolapsus fit extussi, vomitu, sternutatione, saltii, lapsu,
brachiorum supra caput elevatione, ponderum supra vires sublatione, ilia ore albo. Inversio totalis uteri dystociam plerumque agnoscit causam, unde raro virginibuS morbUS. g. 182. Uvulae elongatio incommodum potius quam morbus non multum mali portendit, brevique vel sponte vel arte ad statum reducitur naturalem. Ani prolapsus quoque, si non a paralysi ani elevatorum, sponte fere cedit. Uteri autem procidentia, sterilitatem, leucorrhoe am, mensiumque irregularitatem inducere potest;
eXtra labia propendens incessum impedit & ad lotium reddendum frequentius stimulat; diu soras propendens periculum inflammationis omnium que ejus sequelarum assert. f. Ι 83. Uteri prolapsu assectae in aere frigidiusculo collocandae; repositio prolapsorum manibus tentanda, decubitu dorsali, clunibusque elevatis, adstringentia topica perinjectiones, fomenta NO. Ig. spongiae ope , sussi migationes QS olibano, myrrha, mastiche rosis rubris exhi-
444쪽
benda; tonica robor antia, aquae mineraleS, balnea, frigida, cortex peruviantis in usum Vocanda. Pessariis ex subere cera obductis, rotundi S, oblongis, vel alia forma donatis, reposita retinenda. Monendum tamen foeminas , quibus pessaria varia pro re nata adaptare Commendavi, ferre haud potuisse, haecque brevi iterum ab iecisse. Interdum impregnatio optimum remedium. praecavetur facilior ani lapstis, si aeger stans eXOneret alvum, elapsus aqua frigida, vel decocto adstringente per spongiam applicato rei ponitur, retineturque. In curatione uvulae elongatae requiruntur eVacuantia, Vesicantia, gargarismata eX aceto Vel Vino rubro aquae mixto frigida. Ultimum remedium est eXcisio, qua tamen rarissime si unquam egitur
18 - timor cuti concolor ex visceribus mollibus illapsis manu reponibilis & in decubitu dorsali sponte ut plurimum recedens, indolei SCX relaxatione ruption eve integumentorum Ortus Hernia dicitur. Ex hac definitione eXcluduntur Herniae spuriae dictae, quae ab humore hydrocelem, a materia carnosa, pinguedinosa,
445쪽
sarcocelen, a semine Vasa spermatica, epydidimum obstrtiente, varico celen & circo celen sistunt; de hisce ergo alibi. Bronchocele quoque ex strum artim genere est.
9. 18 Pro varietate partis, quam Occupat, Varia sortitur nomina Hernia. Sic circa scrobiculii in cordis & epigastrium Gastro cete, ad umbilicum omphalo cele, in aliis locis abdominis per separationem natisculorum, Vulnere vel alia violentia iactum, Laparocele, in suprema so emoris parte Merocele, in inguinis Bubonocele, in scroto oscheo cete, vocatur & quidem frequenter Occurrunt. Rariores vero sunt opo deo cele foraminis ovalis, ischio cele ad fissuram ossis sacri &ischii, Colpocete vaginae uteri , Perinae oceleperinei, Encephalo cele cerebri herniae. Peritonae orexis est hernia e Periton ei ruptura. . 186. Hernia est simplex vel composita. Simplerc, si untina viscus, composita, si plura simul viscera saccum intrant hernio sum. Possunt enim intrare intestina tantum & tum enterocele, Vel omentum solum & epiplooncele, vel demum utrumque simul & entero epiplooncele audit. 187. Hernia haud raro est congenita, ut plurimum Vero acquisita, interdumque heredi taria. Novi parentes herniosos, qui genuere filios simili labe impressos. Hernia umbilicatis pueris ob crebros clamores, ejulatus; hydropicis obesis ac foeminis gnavi dis familiaris valde. Fa-F a cile
446쪽
cile enim dilatatur anni illis tendineus umbilici &musculorum abdominalium, unde & herniae inguinales satis frequentes iisdem. f. 188. Caeterum OmneS herniae & in adulatis facita producuntur a ponderum supra vires elevatione, corpori S niXU majori, Clamore, tussi, sternutatione, Vomitu aliaque violentia, lapsu, equitatione, saltu, partu dissicili, statuum accumulatione, in carcerationeque, instrumentorumpneumaticorum eXerciti O, Urinae retentione, alimentorum pinguium oleo sorum nimis ab usu.189. Merocele in superiore so emoris parte, foeminis proprior est quam viris, iterum hi
bubonocele potiuS assiciuntur. CaVe tamen confundas cum bubone venere o. Hic enim sensim &paulatim insurgit tumor durus, dolenS, reniten Snec digitis cedens. Immobilis quidem in tussiente, atqui tumor bubonoceles concutitur; subito violentiam praegressiim insequitur, mollis est & quidem mollior in epiplocele quam enterocele, quia fatibus vel stercore distentus. Murmur & strepitus percipitur, si repellere Volumus& tumor omnis disparet pro tempore saltem; praeterea herniae tumor rotundior est quam Bubo, Bubo magis distat a pudendis quam Bubο-
q. I9O. Hernia in pueris non dissicile tollitur & sola adhibita vinctura vincitur; in adultis
447쪽
tis vinctura non tollit, sed leVat morbum, ut ab S-que periculo homo omnes actiones sibi proprias iacere possit. In oscheo cele, si prolapsa reponi aut repelli non possint, multum levantur aegri aligamento suspensorio apuci chirurgos dicto. g. 19s. Morbus sit saepius periculosissimus infammatorius, cum Vomitu, singultu, haud raro gangraena & morte terminandus ab hernia incarcerata , quae manu si possibile reponenda in decubitu-supino, si ischio celen exceptare Velis, quae pronum requirit de cubitum ad sui repositione in . Alvus sollicitanda clysteribus ex tabaco, tumor fovendus, si adest inflammatio cataplaSmate emolliente, oleo sis. Si nulla infaminatio, aquae frigidae applicatione; & si nulla gangraenae suspicio aut nota, celotomia deX-tra chirurgi instituenda, si nullo alio modo repositio possibilis. Atqui de operatione, periZO-mate adaptando post felicem operationem, aliisque fasciis, scriptores chirurgi consulendi. Hernio si in diaeta vitent pinguia, oleo sa, lacticinia, Utuntur Vino rubro in potu cum spiritus salis dulcis pauco, e cujus continuo usu hernias sanatas serunt.
448쪽
tim in hoc fasciculo saepitis mentio in jeista sit
de aquis mineralibus, utpote quae maXimi usus sunt in morbis a debilitate oriundis, operae pretium mihi videtur, specialius de iisdem singulari agere capite, quo modus administrandi ha-rtimque usus medico innotescat clinico. Non enim potandae sunt ex usii aut imitatione ingurgitandae lagenulae aquarum qia otidie, cum male administratae pro salute morbum asseri e valeant. De thermis seu fontibus calidis vero hic non est sermo, cum nostrae non iis gaudeant Orae, ne Chihi possitiat, nisi ad ipsam scaturiginem. Scripsere de hisce quidem ΗοFFM ANNUS , SEIP, SPRING-FELD, BERGERVS , ZVKERT δ: alii. Neque est quod spectes me de mineralium natura seu par tibus constituentibus per analysim chemicam acturum, sed tantum de harum indole & virtute medica, quatenus in potu usurpantur ad morbos nervosos curandos, uti & de diaeta aquas pο- tantibus necessaria.
f. I93. Alma rerum Natura provida de hominum salute liberaliter prorumpere secit ubique
449쪽
terrarum, in Germania praesertim sontes salubres, quorum potu ad miraculum fere plurimi morbi ad omnia medicamenta pharmacelitica prorsus insanabiles currantur. Qttot gratias non debemus adorando Soteri ob aquas soterias sic dictas 3 Dicuntur etiam aquae medicatae ob medicas virtutes in corpore humano, MinerhleS quoque audiunt vel quia ut mineralia in terrae abditis reconditae, vel quia sulphureas, vitriolicas &ferreas continere particulas habitae. Specialius vero chalybeatae, martialeS VO cantur utpote praecaeteris, serreis particulis abundantes, demum L acidulae nuncupantur ob acidum, quod in eis latere credebant, perperam equidem , dantur enim magno cum fructu . In morbis ab acido &optimum ineunt connubium cum lacte, HoF-NANNO & eXperientia teste, quod inde non coagulatur, praeterea effervescunt cum Vino rhenano alio Ve acido.
194. Gas autem illud HELMONTrANvM seu spiritus aethereus, quem spirant minerales, neque est acidum, neque ammoniacale, uti quibusdam visum, sed alcat intim cum ne vestigium salis vitrio lici in eis lateat, eXperimenta HOFFMANNO in stituente, sapore tamen ut plurimum gaudent acidulo salino. Minerales vero purgantes, uti Seidli- censeS, amaro praeditae sunt sapore. . I9s. Ascaturigine remotae alibi que transportatae multum amittunt saporis & odoris ergo& virtuti S.
Dulcius ex ipso sonte bibuntur aquae. Quo
450쪽
ilo enim plus aethereo illo tenuissimo elemento perfusae, eo prael tantiores & in mζdendo longe essicacissimae. Atqui non omnibus licet adire Corinthum , ideo & domi Se in patria cum fructu aquis conceditur uti, ad ignem quoque excalefactae & odorem & saporem amittunt, Vixque ab aqua communi disierunt, ergo frigidae potius potandae. Possunt tamen in tempestate humida& frigida, temperamentoque debiliori, lagenulae medicatis aquis repletae & probe obturatae, serventi & ebullienti aquae aliquandiu immitti, ne libero aeris accessui patentes principium subtilissimum evaporetur, lac etiam calidum addere
I96. Nota bonitatis sunt copiosissimae bullulae ad superiora vitri collectae, atqui quod
de communi aqua di Xerat H1PPOCRATEs certissime valet de medicatis, s c. aquae multum inter se dis
serunt & gustu & pondere & statione & virtute aliae liliis praestant. Sic spiritu illo activo pollent Pyromontanae. Egranae, Spadanae, succe dunt Sellera nae, operantur praecipue per secesse sum & urinas; Pyro montanae &Egyanae crebrius alVum movent, Spadanae & Se iteranae urinaS. PotiuS cient. f. I97. Virtutes generales medicatarum, ViScida attenuare, acria emendare, impacta resol' ere , Obstructiones reserare , ideo in in farctis Visceribus tanti usus. Cave tamen, ne viscera sint sciri hosa exulceratave. Calorem quoque di gelat, cupiditatem ciborum excitant, pulsuum ictu SVe