장음표시 사용
11쪽
anne, & quemnam locum inter alias Philoso phiae partes, Politica obtineat doctrina y inda,
s. Omnium autem disciplinarum, comple-Tum quendam, veteres statuerunt; easque inter se invicem, talem communionem habere reputaverunt , ut fere nulla perfecte seri queat, nisi simul omnium aliqualis saltem cognitio adsit. . Hicque est decantatus ille disciplinarum circulus, seu orbis, quem Encyclopadiam vulgo vocant: quaeque methodicam, dc talem, singularum artium atque scientiarum proponit imsi tutionem, ut unius cognitio, ad aliam pariter viam sternere , ac ad doctrinae perfectionem, junctim omnes requiri videantur. In eaque
Encyclica disciplina, prisci olim cuncti, qui adhuc hodie magni, & eruditi habentur , institutrfuere. . Ludov. Cresellius, e Soc. Iesu, in theatro Metor lib. . cap. s. Iohan. V vver. de Pol=mathia pasi m. sui. Beli. in Hermet. Polit fol. II S. ubi ait: Nos avidum prudentiae Pol ticae,ad apscem doctrinae, &Encyclopaediam hortamur: non ambigentes , totam sapientiam ex seipso , humano intellectui parabilem esse,&c. Quo de intuitu,Ulpian.ini. Iose de iust eae jur. Iurisprudentiam, Divinarum atque humanarum rerum notitiam vocat: Italicue vulgari proverbio dicunt, Merum Ligesam, merum asinum esse. S. Sed nunc, quemnam in illo circulo, seu orbe eruditionis, locum obtineat illa, de qua
suscepimus tractationem p ut inveniamus s id quod
12쪽
Iolitica praeco ita. quod in cuiussi bet disciplinae traditione scire, omnino operae pretium est notari primo in mnium debet: omnium artium , scientiarum, atque disciplinarum Principia convenire in eo ;quod nihil agitur in humana vita universa , ut non soni alicujus intuitu suscipiatur. Ad id enim , quod Bonum videtur , actiones suas omnes referunt universi , ut Aristo t. I .Eth. I. 'I.Polit. I. scribit. Nemoque Malum, ut malum nisi per aecidens a petit; tradente S. Thoma, X pari sum.quas . I P. art s. 6. At hic ab omnibus , multifarie erratur et
dum se l. vel Di J adpetitur adparens, sed falsium bonum: vel al ad id quod vere tale est,recta via
non itur. Boet. S .prosa a. mper tot. mprosa S . , princ. ut e A. prosa a. Exspectationem namque
Boni, tanquam scintillam aliquam, mortalium animis insevit DEUS; inventionem vero abscondidit: ut Max. Tyrius scribit, dissert. s. Et ideo scire maxime refert, quodnam, & quotu-plex verum Bonum existat 3 ac item, qua ratione, ad illud perveniatur. p. Ipsia Bonitas ( Idea nempe ineffabilis, fons dc scaturigo Boni vere perennis) DEUS est : qui quippe unicus vere , & per essentiam
Bonus existit: Matth. I s. v. II. Marci Io. .18. Iucae 8. O s. S.Thom .part. 6. ac in quo omnia, quae Beatitudo continere videtUr, unitissime unita inveniuntur. late Soet. S. prosa I Q.
Et proinde summum hominis Bonum , ac ejus
13쪽
eto Ono eos Doctrinae Iiud reputari debet ; quam conlartium Divinar
s. Ad hocce quidem Bonum , Natura primmaeva, re incorrupta, Adamum olim sponte sua duxit: indeque ad Imaginem DEI, conditusis pronuntiatur, Genes. . . 26. O f. q. Estque Imaginis conditio talis, ut semper similis sit Prototypo: haud aliter, ac umbra in speculo adparens , cunctas lineas dc colores corporis sui,
s. At vero bonum illud , funesto Adami lapsu amissum ; & inde Mors clam prima stilicet, quam secunda praeter naturam introducta ; dc quasi ex Pandorae cistella , omnia mala, varii quoque defectus, tam in Intellectu , quam voluntate, orta ; universumc ue genus humanum, commoditatibus multis temporalibus, priva tum fuit. Genes. 3. v. id. e c. Nam certe nuditas,quam in se Adam dc Eva, post peccatum de-
Prehenderunt, Genes. 3. .R. in Io. non intelligenda tantummodo videtur, de carentia corporalis tegumenti; sed simul de defectu omnium subsidiorum, quibus vita humana opus habet. Sic enim Rupertus, Tuitiensis, Abbas, lib. s. de Trinitate, cap. Io. Cum, inquit, nudos se esse cognovissent,id esticum se honore,in quo positi erant, de conditi, spoliatos, di iumentis compara os, sine omni protectione DEI, nudatos esese animadvertissent.
. o: omnes quidem artes, scientiae, dc disciplinaei
14쪽
Politica pracetvita. frplinae, eo unice tendunt, ut quantum fieri potest, illud iterum recuperemus, quod generi humano universo, abstulit primo um parentum casus et unde vulgo dici solet ;Theiologis animum, sub ecit lapsus Adami,
Et corpus Medicis. hona Iuridicis. Sed tamen ad veri Boni fruitionem, mortisc saeternae abolitionem, veribus nostris redire nequimus. Quo & intuitu proditum videtur ;Cherubim , dc flammeum gladium , versetilemque, custodire viam Ligni vitae. Geu, 3. 3.ult. I i. At amissum illud insigne Bonum, reparatum nobis iterum est , solummodo per meritum seu mortem, & obedientia Filii D E i, Domini, de Salvatoris nostri unici, J E S U C H R i-
i a. Ac item, ex Divina revelatione, non industria ingenii humani , cognitio illa salutis, in
Mundum pervenit, Matth. I 6. v. II. Rom. ult. v.
a s. v seq. ( quo etiam respectu S. Paulus Rom.ao. vers. II. scribit: Fides est ex auditu , audi-ditus autem per verbum CHRIST i) B iusque fundamenta, adhuc in Paradiso extantibus Adamo,atque Eva,monstravit Opt. Max. DEUS: dum missionem seminis Mulieris promisit, quae suo partu contritura sit caput Serpenti S. Gera. 3. vers. I S.I3 . Et errant ideo pernitiosissimum errorem
omnes illi , qui Adamicum lapsum, & per eum omnia mala,inprimi s peccatum originale, tum esse negant: aut viribus propriis , non soli A o mer et
15쪽
I Z Onopseos Doctrina merito CHRIST i , attribuunt salutis sempiternae restitutionem. Ut faciunt Ethnici, & Saraceni, ac (qui injuria Christianorum nomen adfectant) Pelagiani & Photiniani. S. Synod. Trident. in decreto de Iusscse . G. cap. I. ubi habetur , quod nec Iudaei , peripsam literam Leg sMoy sis, inde liberari, aut resurgere potuissent. I . Ac est quoq; inter eos,qui CHRISTu Myro unico salutis nostrae auctore habent, de me-xiti ejusdem applicatione, controversia sat magna, di quae temporum nostrorum felicitatem turbat inprimis. Sola namque Fide M promenti illius participes nos reddi, modernisee Erii plerique Lutheranisci licet &Calvin stae
putant. Catholici e contra , etiam opera adjungunt, & gratiam D E i , ad propia simul merita
veluti media , ad aeternam beatitudinem asseis quendam, a D E O ordinata in adultis necessaria esse putant: ita tamen,ut principalior sit gratia DEI, quae permerita CHRiSTi nobis communicatur ; quandoquidem ab ea dependent, merita nostra, ab e ac ue accipiunt vim , atque
efficacitatem. La mannuS, Theolog. moralis ih.2.tract. a. cap. I.num T. Et sic de eo utrinque
constat, sine Fide, nec opera salvifica existere, aut vere bona. Fidem item , justitiae esse Fundamentum; dc Fidem qnidem talem, quam nutia a bona opera praecedunt, & ex qua omnia promcedunt: ut loquitur S. Prosperdib. 3. de vita conmetemplativa, cap. a I. Quam etiam rem, dilucide
admodum explicat, conciu Trident. Hst . o.
16쪽
cap. . Oseq. Ut dc Balthasar Hagerus, in collat. Con esis et aua, ' Oecum eo. Concit. Tridentini,art. . fol. 3 S. etc. ac quoque Christophorus Mater. in s. Fidei controversiis, coiitro vers I. ubi initium salutis, non operibus, sed Fidei dc gratiae Agni adscribit: consummationem Vero e jusdem , ex dilectione dc ejus operibus, aeterna mercede coronandis esse ait; C H R i s Tu MOin Salvantem, dc Iudicem distinguit. I S. Porro vero,ut sectarii, haec omnia, cum maxime urgentur , negare vix audent f ita Catholicis, cum iisdem, lis maxima est in eo. Dum illi vere, de proprie inhaerentem justitiam agnoscunt; eaque nos formaliter fieri justos tradunt; Hi tantum,imputari nobis aeternam CH RISTI justitiam, autumant, Vnde Calvinus, in Asitidoto Coucit. Trident. Fes. 6. ad cap. 8. falsium esse contendit, ullam justitiae partem , in qualitate, vel habitu, qui in nobis restideat, sitam esse. Quod figmentum satis refutat R. P. Martinus
I6. Sed ut sublime illud, ac spirituale Bonum (quodq; in hac lacrumarum valle tantum incipit, ac infidelibus aliqua ex parte quotidie
reparatur; S. Thom. I. a.quas . s art. 3. dc in futura demum gloria, omnibus suis numeris conmsummabitur: Matth. 22.v. go. Philippens. S. . I.)quaeque ad id proprie spectant, Theologia com ituunt objectum. Ita adhue aliud, multo tam
17쪽
i Ono eos Doctrina porali commode degenda consistens: circa quod Philosophia, aliaeque hnmanae adinventiones occupantur. Ratio namque humanasquamvis Mortem aeternam non potuerit amovere: paulatim tame media excogitavit,quibus animqfacul tales,aliquantum restaurarentur. Invenit
item subsidia alia multa, quibus vita secularis instrueretur , & nuditas illa, ac indigent a, perlapsum inducta, ex parte contegeretur. ii. Philolaphia ergo, quantum in hac vita fieri, potest, anc mae ignorantiam restituit: dum nempe praecepta tradit, quomodo non solum intellectus instruatur;sed & voluntas intra limites honestatis coerceatur, & prudentia converi sationis acquiratur , simul dc ratio , & discursius
1 8. Et quidem Togica ( quae organon sc entiarum, & manus Plialosophiae vulgo indigitatur ut dc similia alia Rationis instrumenta, ratiocinandi. disserendique facultatem juvant: ac seientiis atque displinis omnibus, anadinicu- .lantur. Iohan. Talentonius, ira thesaur. var rer. S.
eap. 6. m et . Intellectus vero perfectionem intendit, eumve occupat in primis Theoretica (seu
contemplativa Philosophia , per Physicam, Metaphsicam , m Mathesin. Tandemque Philosori phia Ethicaseu moralis squae Practica vulgo dimet solet) voluntatem instruit , per Ethicam sita in specie dictam o Oecumenicam & Politicam disciplinam a bis. Quyd vero attinet alias disciplinas, adites
18쪽
Politica pracognita. Is tes, atque professiones,quae corporis principaliter intendunt curam ( ut est Chirurgica , Medicina, oec.) at pariter aliae quam plures, quae Bona respiciunt externa, vitaeque sustentationem (ut est Iur prudentia , Mechanica, ars Militaris, M. ) ut & artificia viliora; illa, vel Spradictis partibus Philosophia sub ordinantur, vel ex Physica fere & Mathesi,s tanquam ex abundanti scaturigine) deducuntur. Et item cumstar, Intellectum partim s partim principaliter occupant Voluntatem. Largitae etenim nobis sunt a D E O, duae modo d Siae facultates, ut de
corpus atque fortunas nostras tueantur, corporalemque occupationem ubique iuvent. Et sic in generale supraposita Philomphiae divisiones magis consideratur, quis agat, quam circa quid
ao. At ut ad Placticam Philosophiam, tanquam scopo nostro propiorem,redeamus; scien dum est, quod Ethica specialis, erudiat hominis voluntatem , nullo habito respectu , ad ullum aliquem definitum vitae statum: sed quatenus homo, civis quidam est Mundanus. Quales
multi ex priscis Philosophis fuerunt; qui nec boni oeconomi sui Socrate ) neque Politici prudentes (ut Diogenes verum cives tantum
erant Mundi. ai. Domesticum statum instruit Oeconomia smoremue format, quatenus id ad domesticam administrationem , necessarium est. Non enim
Sisicit scire generalem in Mundo conversandi
19쪽
rationem; sed &insuper requiritur,ut noscamus Domum gubernaret quod sane suas speciales habet rationes, Ethicae subrogatas. aa. Verum nec Ethice di Oeconomice, ad hominis voluntatem informandam , sufficientes reputantur: sed quia homo sui natura, animmal maxime sociale, seu civile, eoque fine conditus esse videtur,ut in coetu aliorum vivat,ac ut
charitatem c quam statim, ac in hanc vitam in traxit , expertus est o vicissim aliis impertiatur et
merito proinde Philosephus , civilem communionem s quam vulgo Civitatem vocant; eo , quod plurimorum consciscat, &in unum cogat
vitas recte quoque instituere, cunctisq; in populo, intuitu cohabitationis ( quatenus nempe subditi sunt, vel Magistratum gerunt; aut etiam consilio, aliaque ratione civilem societatem iuvant , vel saltem hisce de rebus dextre judicant)praecepta dare debet. 23. Sane non omnis Vir bonus (qualem Ethice format j vel industrius Paterfamilias, sta tim quoque fit bonus Civis , multo minus pol,licus bonus; ut nec omnis , qui se, domumque sitam regere potest, bonus est miles, bonusque equisor sed quaedam etiam singularis dexteritas requiritur, in Reipublicae administrationes quae Virum quoque optimum, Oeconomumve prudentem, latere potest. Et debet bonus Civis, non Naturae solum, sed & Civitatis mael ges cognitas habere, iisque obedire. vide Picco-um, Et hic. grad. I O.cap. 2. Cardi v. is Turri Eab
20쪽
Politicae pracetuita. ITIon cap. I 2. cap. I 6.ac. II. Eduata mestonum, in theatro vita civit. v sacrae, S. C . p.
et . Porro Cisitatem instituere, vel etiam quomodo ea rith gubernari debeat, qui discere velit; is scire ante omnia necesse habet. quae sint illius causae, inprimis autem finalis . Tum memdi a quoque ad illum finem quae ducunt phs. At causa efficiens, & quidem interna, Civilis societatis; ipse Natura, seu recta ratio ,
existit: eaq; ideo Societas, juri gentium primaevo, merito adscribit solet. I. a si dejus it. oe jure.
Homo enim ita natus, dc comparatus est, ut vivvat in Civili conversatione, seu coetu aliquo communi. Unde Aristot. I .Polit. cap. 2. eum omni ape, omnique animante gregali,civilius de urbanius animat: & qui non fortuna,sed natumra alienus est a Civitate , aut qui in societate e se nequit, aut nihilo indiget propter copiam; illum aut improbum , aut homine praestantiorem, bestiam nimirum aut D E U M esse scribit. Ut ita ridiculi videantur Diod Sicul. I. num. s. Thucyd. lib. I. ab init. Vitruv. lib. 2. Ac alii, qui affirmant; homines primum more ferarum, vitam degisse in sylvis, & montibus oberrasse, donec a quibusdam, in coetum civilem inducerentur. Emiuentisi. Card. Beliarm .de Laicis. c. s. Pet. Greg. Tholos. I. de ep.c. a.
26. Externa efficiens causa, sunt illi, qui Imperia condiderunt: ut Nimrod, Cyrus, Alexander Magnus, Romulus, Iulius Caesar, &c. Sed