Christophori Besoldi J.C. Synopsis politicæ doctrinæ

31쪽

a 8 Syno eos Doctrina C A. Meteor cap. ult. Eabaresi. trafi de covit ut scient .natur.cap. 32. Sicque Imperii & Imperantium Scopus , non alius esse potest, quam institutio , directio & conservatio civilis Societatis ; ac propagatio publicae salutis, & honestatis, civilisque felicitatis : quam ipsius civilis sociutatis finem esse, stupra deductum fuit. r. Pessimi item sunt Politici, qui Regentium solum commodum, eorumve utilitatem,oc affectus privatos pro fine Imperii constitusit. Aut qui Principibus persuadent ; Bona a Subdiistis, haud alio jure possideri, quam olim Peculia

Quod vero vulgo dici solet, Principes esse Do-

gnam admittere debet interpretationem. Nam certe aliud Imperium,asud Dominium; Rexque director magis, quam Dominus existate Boruit. de Maj .e. I 2 fol. IOS .alias enim abutendi etiam potestatem habere. a . l. 2T.. Cmaudat. Quamvis item Caesares, titulo solemni, rerum Domini pellentur: nihilominus recte Seneca, I .de benes. c. s .ait: Sub Optimo Rege, omnia Rex imia retio possidit,singuli dominio. Et cap. 6. Caesar omnia habet, FiscuS ejus, privata tantum, ac sua : & universa in Imperio ejus sunt, in Patrimonio propria: quae erudite illustrat R. P. LM. Bisciola lib. io .c. 23 . Sicque Lud. Molina de justit. ein jur.tras. a.dio. 3. nu. Z.νc. scribit: aliud do

minium esse Iurisdictionis, positum esse dumta

32쪽

Polis ea praecognita a Oxat in iure homines gubernandi, judicandi dc

protegendi, ac defendendi: nec non in jure accipiendi ab eis emolumenta , quae ea de causa ipsis debentur. Ita ut dominium eorum,in eo s=tum sit, quod Respublica seu communitas, eorum propria existat, quod haec omnia jura , incam, & in partes illius exercenda. s. Definitur autem Eripublica ; Hominum plurium , rerum item tam priVatarum, quam communium, in certoque loco exiliantium .summa cum potestate, & ratione, legitima gubernatio. Differt itaque a Republica Civitas ;quod haec quasi materia est, in quam Respublica,

tanquam forma inducitur. Arusaeus releri pol. i. 3. Quemadmodum etiam inter Urbem dc Civitatem , hoc interest : quod Vrbs , teste Nonio Marcello , aedificia , Civitas incolas respicit. Vnde & Cicero , pro Muraena : Roma urbs est, eam Civitas incolit. Sicque in Carthaginis deditione , cum Legatis a Senatu Romano responsium esset; obsides , cum classibus traderent, Civitati, dc privilegiis nihil ademptum iri: id Carthaginenses , male de muris quoque sunt inter-Prctati . . Opiau. in Iobicis. s. In Reipublicae autem definitione , cum dico,eam esse Agitimam gubernationem , excludo (i consociationem Latronum, Piratarum, seditiosorum , item, & rebellium subditorum, qui omnes juribus gentium , quae unum Imperium erga alterum observat, indigni videntur. o. (a Hominum, re rerum gubernatio

33쪽

3 o Sonos eos Doctrisaeonem eam esse ideo dixi: quia sine populi mu Ititudinevit dc absque publicis ac privatis rebus,em se nequit. Dumque certi loci mentio fit; subsequitur s Tingaros, Hamaxobios, aliosque de

loco in locum commigrantes, non dici posse Rempublicam obtinere. Christian. Matthias ira Cosset. Potit. I. dissut . . thes G. Sicque licet exercitus, surisdictionem suam exercere possit,ubicunque versatur: ut in tract. de iure territor. alicubi . Andr. Κnichen scribit; Non tamen ibi Rempublicam constituere censetur. s i. Illud Imperium, ubi non est summa potestas; membrum, non corpud, & provincia,

haud Resipublica vocari meretur. Indeque Imperia subalterna ( qualia sunt Electorum , aliorumque Imperii Statuum dc consimilium, qui alterius potestatem agnoscere tenentur)haut veram, di ita proprie dictam habent Maiestatem,sa. Sic & s plures populi, aut separata politica corpora, quorum singula propriam, &Q- premam habent potestatem, inter se invicem perfoedus etiam arctissimum juncta, minime unam Rempublicam constituere censentur. 3Iit cap. 6. Quia nempe confoederationes, fere perpetuae non sunt: ac etiam si quae tales inveniuntur , non tamen sibi invicem subjiciuntur ;sed utrinque retinent libertatem suam illibatam. Sicque Helveticum foedus, aut etiam illud,quod inter Civitates Hanseaticas est; minime unam Rempublicam facit. Gustamara. 3 .de reb. Helvet.

. cap. X. A

34쪽

Politica praecognita. S E cap. Tq. Bodiu.I. de Respub cap . T . num. TI. Simier. de Republ. Helvet. a princ.s 3. Vicissim multa Imperia sub alterna , di- Nersas etiam urbes, imo Provincias comprehendentia, quamvis eorum singula , di versa Privileg a , omnimodam etiam surisdictionem( Majestati fere comparem) di particularem, ac diversimodam habeat administrationem , unicam tamen Rempublicam constituere censentur: si modo ea omnia, unius Imperii universalis vivificet vigor. Paul.Busius T. de Repub. cap. 3. num. g. Cass. Barthius ob. S g. animad . cap. 3. Ut videre est cumprimis in Imperio Romano moderno , ubi varii Principes, ac magna tes, ut& liberae Civitates , suas quaeque ditiones, jura, consuetudines , ac subdito sic in quos ipsis competit jus necis) habent. Quia tamen omnes Imperio Romano-Germanico subsunt, proinde unius Reipublicae ac Civitatis speciem exhibere comperiuntur. Thuau.hies.lib. a. St. Et potest porro, una , eademque per na, diversorum Imperiorum , sibi invicem non subjectorum, existere caput: quae tamen pro una Republica non sunt habenda , nisi vere uniantur ; ut nunc Anglia & Scoti a, Dania dc Nor-VVegia existunt. Longe enim differt, subjectum ess e Regi, dc subditum esse Regno. Ac ita Rex Hispaniarum, caput est Regni quoque Neapolitani et non tamen hoc, Hispaniae Imperium agnoscit. Est namque Neapolitanum, per siet Regnum, minime vero Provincia Hispanaci

Disti

35쪽

3 a Syno eos Doctrinae Regni; quamvis Regem Hispaniarum pro Domino habeat.s s. Imo potest aliquis Imperia obtinere generis diversis Sc hv jus ratione Princeps liber, alterius nomine, alieno Imperio subditus esse. Sicque Rex Hispaniarum , quo ad Burgundia cas Provincias , dc Mediolanensem Ducatum , Imperios abest; ratione Regni Neapolitani, de Siculi, P. Maximi Vasallus existit: & tamen in Hispania, aliisque Regnis, imperat absolute. Sic di Daniae Rex, quo ad Daniam liber, respectu vero Hollatiae, Imperii status habetur. Cluteo. in syllog. rhes. Io. sub lit. b. Et ita intelligendum est illud Documentum, quod Clapmarius s. de

Arcan. p. cap. I 6.se vidisse testatur:

s6. At porro Reipublicae administrandae scire rationem c aeque ac cognitio artium, de discimi linarum aliarum) cum primis indigere videmtur doctrina, dc Institutione. Nam sene sapienter Socrates, apud Xenophoni.in memorabit. stul-rum esse ait: putare eas artes, quq minores sunt, haud posse absolutas reddi sine instructore; Civitate vere praeesse, quod omnium est maximum, posse quempiam ex se nosse. 3 et . Et prudentia illa artificiosa, quae de po litica judicat ντα Πι, eamque in Civitatem inducit, atque fovet; Politice vulgo vocatur: Princeps dc domina quae est reliquarum facultatum, atque scientiarum. I. I. pol. I. Omnibus quip Lei ges

36쪽

Politi, praecet ut . i Tyges dat, Reipublicae mar prudenter accommodam las,easque architectonice disponit. I .Eth. a. Sane Architectonis veluti ductu, dc auspiciis, ossicinatorum, sed opera variorum,Basilica aliudve aedificium magnum perfabricatur: ipsi ita Politicae, non ut partes, sed ut ancillantes subjiciuntur Oeconomica Iurisprudentia , peritia rei militaris , universimque artes dc disciplinae, in actione qnae versantur aliae. Quarum opera Sc achiones, non equidem illa facit, verun- tamen factis operibus , dc actionibus imperat:

eas nimirum ad communem accommodat usium, & gradum aliquem perfectionis addit seseae privatis scitiset publicas faciendo. Ita, ut cum Iphicrate, apud Plutarch. in ophthetm. politicus dicere queat: Nil horum sum ; sed his omnibus didici imperare.

S. Et sic fere, ut physicae Medicina: ita Ethicae atque politicae , Iur prudenita subordinatur. Ea namque, ut justitiam particularem eXercere, dc secundum illam cuilli bet jus suum distribuere queat , Leges, contractus Sc testamenta rite interpretatur, judicia ordinate Legesque tam publicas quam privatas, facto, Variis circumstantiis informato, secundum aequitatem ada piat, dc coaequat. Indeque sus, ars aequi dc boni,

definitur. I. i . s. i. f. de justit. oe jur. s s. Hacque Civili prudentia qui praediti sunt,

Politici vocari merentur. Minime aut ardeliones illi,qui omninm horarii homines esse Volunt

di qui hodic ea sub larva latitantes,OrbemChrim2 s stianum

37쪽

s Ono eos Doctrina Polit, praecognita.

stianum nimio onere gravant, omniaffue Im peria turbant: & tandem Athessimum inducent, Thomas Stapleton. ritus in orat. Od. hac de re singulari fis . oesod. iii theat. reth. I. c. s.co. Politicen,qui commoda methodo tradere

velit et cognito objecto (quod est Civitas, Politia seu Republica informanda' ejus ue fine(de quo iam modo actum est supra; edocere porro

debet, Civitatis Constitutionem,tum porro Rationem gubernandi , seu Conservationem , tandem disciplinae civilis partes consequentes, scimhcet Augmentationem, ac item illius Conversionem,& morbos,eorumcue curationem.

LIBER PRI MUS POLIT

corum et de Cisitatis consitusione tractaui.

Onstituitur Civitas, ac Polit cum illud corpus, ex partibus principalioribus duabus: Imperantibui scilicet, qui capitis ( ubi praecipua, di gubernans animae vis, sedem fixisse reputa-lud ac Subiectis, qui reliquorum membrorum

obtinent rationem. I. sobt. I . . Gi. Doctrina ergo de Civitatis const tutione, circa hoc inprimis est occupata et ut exacte coaeoscatur , quid suris habeant tam subditi, quam Imperantes; ac quinam eorum erga se invicem debeat esse resip ctus , tam suae personae, quam ierum ipsia subservientium ratione est. Im

38쪽

Cap. I De Maiestate Areudre. Lis a. Imperium inmper , non simpliciter tantum &per se s nullo habito respeetit,apud quem siet: Sed & intuitu numeri Imperantium, con- siderari debet.

LIBRU I. PARTIS PRIOR Q

- C A P. I.

DE MAIESTATE

in genere.

Mpertum in Republica fiammum ;vulgo & proprie Majestas sa magnitudine, aut major quod sit status, seu ampl. tudo , & magnificentia j vocatur. Et competit ea solum iis , qui superiorem, nec intra, nec extra Territorium agnoscunt: caeterorum ( Vasellorum puta. G ernatorum, dic ) potestas utcunque magna, amplitudinem nominis huius, haud aequar potest. Quod & dicendum videtur , de Regibus Romanorum , vivente Caesare electis: omnibus: ue qui administrationem, haud jus ipsum aut dignitatem non potestatem habent. Ut quoque simi Veneti Duces. a Quamvis autem Majestas , varias habeatsgnificationes ac etiam interdum pro splendo B o re

39쪽

s G ' op. I. De Maisipatere quodam dignitatis singulari, usurpetur. MD-

nisaeus de Majest. i. cap. I. Eaque ratione , καθ' eam, Romanus Imperator,

EAajesti caeteri vero Reges, a Germaniae Principibus, solummodo, Emer Femgsici edent salutentur: ut &Respublica Veneta, ejus que potestas summa, non Majestas, sed Signoria solum indigitatur. Omni amen Respublica etiam exigua (si modo praeter DEUM & gladium superio rem non agnoscat ius tale Majestatis politicum habet: alias minime Reipublicae meretur nomen , sed ejus solum pars existit: ut quoque inpraecognitu dictum fuit. S. Est ergo vera Majestas, in Imperio, atque omni dignitate populi fit periorem non habentis : Cicero pro Cornet. Balb. cuintil. lib.Z. cap. 3. di in qua totiva civitatis rumis consistit; quaque post Deum immortalem, nihil in statu Reipublicae, haberi aut excogitari macus potest. . Est vero Majestas, in genere ita dicta, duplex. Dau. Otto trac .de Ma est cap. I .num. S. Iob Canimas dispui. de Iuribis Maes . i. thes To. J SV c. Realis nempe & personalis. alis(quae di Imperii Majestas nominari solet) Reipublicae competit: conveniens etenim est, ipsam Rempublicam & totum politicum corpus , aeque ac persona quae Rempublicam regit,singularia jura habere. De eaque intelligi debet, quod habetura Reg. 3. . a I. ET cap. s. . 3. secisse Reges scedus eum subditis suis, ab initio Regni.

5. Spectat autem Realis Majestas, ad Rei-

40쪽

in genere. 3 ppublicae constitutionem s quam ideo nec sumismus Princeps , mutare potest; sed ei potius etiam Imperantis Maiestas, obstricta censetur. Iohan.Marian de instit. C. I c. 8 AEuna. de Rep. Iudeor, i .cap. y ad ira. Cum quippe minime par sit, Perlonae alicui, talem competere potestatem ;statum , formamve Reipublicae evertere queat, Et inde etiam dici solet; Majestatem realem, Reipublicae esse coaevam, durareque quam diu Resmplublica vel no vi majore, vel omnium quorum interest conseiam mutatur. Majestas namque haec, totum corpus Politicum concernit; in eaq;

ideo singuli etiam, ius quoddam habere, &item illa ad dominium magis s quam ad administra,

tionem, pertineret censetur.

6. Quod tamen ratione Realis Maiestatis, Imperantes msi Reipublicae obnoxios esse dixi : id intellietendum est, de obstrictione non subjectiva, sed conservativa : quemadmodum etiam homo, non minus potens aut liber est, quod seipsum occiderenequit: quodque suorum membrorum Dominus haut reputatur. Esinde pariter Rex dicitur homicida suae dignitatis,si quid contra Regni constitutionem agat. . Realis autem Majestas, non conprehendit ius Publicum universum , sed in genere solum consistit in eo, cui principaliter innititur ipse status: ut quod nihil de bonis coronae, seu Domani o ; & adhuc minus pars aliqua territorii alienari, sed potius minus legitime ab antem

cessoribus alienataaevocari queunt. Sesse decis