장음표시 사용
271쪽
res parua tolerasse, sed se nec parua tolerale sufficere probaretur. Quod euidentius ipsis in memoriam reuolutis praeteritorum cladibiis approbabo, Pyrrhi bello in primis, sicut ordo est, prodito : cuius cauta, origo
he b Eo Tarentinorum, quibus Pyrrhus h
pirota auxilio fuit aduersiis Romanos.
Nno ab urbe condita CCCCLXIV. T rarentini Romanam classem forte praetereuntem,spectaculo theatri prospectam hostiliter in ita ferunt , quinque tantumnquibus vix per fusam elapiis caetera retracta inpor x in classis, profligata est ; praefecti naui-uin trucidati, omnes bello utiles caui, reli-ui pretio venditi sunt. Continuo missi arentiam a Romanis legati , ut de illatis uererentur iniuriis , pulsatiabijsdem, au-as in stiper iniurias retulerunt. His caustabellum ingens exortum est. Rohianos, ut quantique hostes circumstreperent permetientes,intima adegit necessitas , prole rarios quoque in arma cogere, hoc est , cos ut in Vibe scis ien semper prolis causa cabant, militiae asci Uere quippe cum frustra de prole cura sit, nisi rebus praesentibus tonstitatur. Itaque irruit in uniuersos Tarentinor tam fines cum aemilio consule Romanias exercitus igni ferroque vastat omni plurima expugnat oppida, inniriam in talen
272쪽
ter acceptam crudeliter vindicat. Conti Tarentinos plurimis finitimorum proeli fultos maxime Pyrrhus auxit , stat etiam se ob magnitudinemvirium consiliorum lsummam belli nomenque traduxit mam T rentum,utpote eX Lacedaemon ijs condit
cognatamque Graeciae ciuitatem, vindicat
rus, totas vires Epiri , Thessaliae Maceclo-nire,elephantos etiam usque in id tempus inuisos Romanis, numero XX. in Italiam
beluis ad postremum viribus suis dolis terribilis : nili quod Delphici illius vanimi spiritus, ct mendacissimi nebulonis, qtnagnum i pii vatem ferunt responsi, circitentus ambiguo , exitum fecit eiu qui nconsuluisset. Itaque apud Hera eam Campaniae urbem, fluuiumque Sirim, prima interi Pyrrhum regem ct Laevinum consulem psina commissa est. Consumptus est grauissimo certamine dies,utrinque omnibus mintentis,fugere nescijs Introductos atatem ter concurrentia agmina elephantos, forna tria ces odore graues mole terribiles ut Cre Romani, nouo pugnandi genere circianenti re territi, equis maxime pauitanti
diffugerunt.Sed pos ovana Minucius qUarta legionis primus has: s protentam in se in una beluae gladio desecuit, 'contrari,at dolorevulneris auerti bello atque in suos uire compulit, eiusque immoderato discur si perturbari ac permisceri coepere, finis pu- suae etiam beneficio noctis impositus est.'
273쪽
ctos fuisse Romanos turpis fuga prodidit ,
quorum tunc cecidisse referuntur peditura xi V. millia octingenti octoginta: capti MCCCX. Equites autem caesi CCXLII. capti DCCCII. ligna amissa XXii.Nam quantus e di uerso dum erus sociorum Pyrrhi fuerit extinctus, memoriae traditu non est: maximo quia scriptorum veterum mos est,ex ea parte quat
vicerit occisorum non comemorare Dianae-
rum, ne victoriae gloriam maculent damna victoris nisi forte cum adeo pauci cadunt,ut admirationem terroremqUe virtutis augeat paucitas perditorum, sicut in prima Perfici belli congressione apud Alexandrum Magnufuit: cui inter quadringenta fero mi Ilia hostium interfecta,nouem tantummodo in exe citu eius pedites defuisse referuntur.Sed PF rhus atrocitatem cladis, quam hoc bello exceperat, dijs stiis hominibusque testatus est, affigens titulum in templo Tarentini Iouis, in quo haec scripsit:. Qui ante haonuicti uere viri, pater optime O
Has e o in pugna m. victusque sum ab iisdem.
Et cum a sociis increparetur, cur se victum diseret qtai vicissetirespondisse fertur: Ne ego ,si itersi eodem modo vicero,sine ullo milite E- Pirum reuertar. Interea Romanus exercitus postqua victus clam fugit hcastris miserabilo.
274쪽
horribili fragore creti correptos,di HS fulmi , nibus exussit quippe XXXIV. eorum idet Vrbo prostrauit, XIl. semineces relicti, imenta exanimata de capta quam plurimavi merito contigisse non signum vastationi futurae sed vastatio ipsa referatur. Secuit ter Pyrrhum&Romanos consules pus in Apuliae finibus fuit : ubi clades belli trosque, sed maxime ad Pyrrhum,victori Romanos coracps sit. Nam cum diu obnicunctis in mutuam caedem ruentibus an belli penderet euentus, Pyrrhus tras fixo bchio, saucius prior cessito practio. Sed chbricius legatias tunc vulneratus est. Elephti prima pugna vulnerari,atque in fugam
si posse deprehensi deinde subiectis inter posteriora ac mollia ignibus exagi tari,ardentes insuper machinas furore trepido circumferentes exitio suis fuere.C sa sunt in ea pugna quino millia Romanorum: de exercitu vero Pyrrhi viginti natilia prostrata sunt Regis signa ablata LIII. Romanorum undecim amica sunt : Pyrrhus bello fractus , Agathocle mortuo rege Syracusano, ad Siciliae accepus imperium Syracusas concessit,
SE Romanorum miseria nullis cessat induciis.Consumitur morboru malis inter
275쪽
capedo bellorum: ct cum foris cessat tir aprulio agitur introrsit mira de coelo. Nam Fabio Curgite iterum, C. Genucio Clepsina consulibus, pestilen tia grauis urbem ac sines eius
eti'us, futura prole vacuabat, ct immotum
ris partubus cum pericuIo matriam extorti abortus proiicieban tur: adeo ut defectur*i' successio, , defuturum animantium genus adempto vitalis partus legi timo ordine cre- de retiar. Interea reuersum ex Sicilia Pro . rhum Curius consul excepit; tertiumque id bellum contra Epirotas , apud Lucaniam' in Arusinis campis gestum est. Itaque prim concursu , cum Pyrrbi milites Romano rum impressionem trepidarent, circunsper ctantesque fugam bello cedere molirentur, Pyrrhus elephantes ex subsidiis iussit induci. Romani assueti iam pugnare cum beluis, cum malleolos stupa inuolutos , ac pice oblitos,uncis insuper aculeis tenaces praepara- Insient, eos p flammatos in terga beluarum tumeam vibrarent, non difficile furentes ardentes: beluas in eorum excidia , quorum subsidia fuerant, retorserunt. Octoginta mi
ita peditum in illo proelio habui sie regem dicunt,ectuitum vero sex millia. Ex his caesa re- feruntur triginta tria millia , capti autem sunt mille trecenti. Pyrrhus quinto demum si anno, quam venerat, ab Italia victus aufugit, qui post multa grauissima ii bella, quae ses. . in Graecia apud argos Achaiae floren-
276쪽
tissimam urbem Spartani regni auiditate seductus,saxo ictus occubuit. Tuc quoq; apua Romanos Sextilia virgo Vestalis , conuicta damnatam incesti, ad portam Collinam viva defossa est.
Romani Tarentivos cum auxiletis Cartha me tum vincut, ct in octauam legionem hi animaduertunt. A Nno ab urbe condita CCCCLXXV. arentini Pyrrhi morte comperta, iterum noua aduersum Romanos arma solicitant, Carthaginiensium auxilia per legatos posscunt, atque accipiunt. Conserto praelio, vicere Romani : ubi iam tunc Carthaginieses, quamuis nondum hostes adiudicati vici tamen a Romanis se posse senserunt. S
aenti anno magnamviscerum suorum patem seueritas Romana concidit. Nam adultante dudum Pyrrho octaua legio dii de Romanae spei,nolium scelus ausa. Rhesin omnes, tu ibus subsidio praeerat , interfecpraedam sibi omnem atque ipsum oppiduvindicauit. Hoc facinus in tam sceleratosfectores puniendum Genucio consuli ii sum est : qui obsessa R heginorum urbe, cptisque omnibus , ipse quidem in relliquperfugas, ct latrones exercuit digna supplicia: Romanos vero milites integrae legionis Romam misit: qui populi iussu medio in foro virgis caesi.securique percussi sunt. : Visa
277쪽
Liber quant s. a TLbi est tunc Roma vincere , cum legationem suam integram occidit. , quae sine du-hio victa fuisset , si eam hostili prassio perdia disset.
De horrendis quibasAmprodigiis S de bella
Picenti Nno ab urbe condita CCCCLXXVII. obscoena ct dira prodigia vel vis a Ronam vel nuntiata sunt. A des Salutis ictu fulminis dissoluta , pars muri sub eodem loco de
caelo, ut dicunt i5cta est. Lupi tres ante lucem ingressi urbem , semesum cadauer intulerunt, sparsumque membratim in foro, ipsi strepitu hominum exterriti reliquerunt. Apud Formias multis ictibus fulminia moenia undique ambusta re dissoluta sunt. Apudngrum Calenum repente flamma, scisso hia tu terr eructata , tribus diebus tribusque noctibus terribiliter exaestuans, quinque agri iugera , exhausto penitus succo ubertatis, in cinerem extorruit, ita ut non fruges solum, sed S arbores cum imis stirpibus absumpsis referatur. Sequenti adhinc anno, Sempronius consul aduersus Picentes duxit exercitum. Et cum directa intra iactum te-Ii utraque acies constitisset, repente ita cum horrendo fragore terra tremuit, ut stupore miraculi utrunque pauefactum agmen hebesceret. Diu attonitu utrinque populi haesitavere Praciudicata incepti conscicntia, ta
278쪽
dem procursei concito iniere certar ste adeo id bellum fuit,ut merito dicatur itum humanum sanguinem susceptura eis: cum gemitu horrisono tunc terra tremuisum est manare de coelo. Nam ct plurimis locis scaturien se fontibus cruor fluxit , dc de nubibus guttatim in speciem pluuiae lacte de misso,diri,ut ipsis visum est, terram imbrea Airrigauerunt. Eo tempore Carthaginienses idato aduersum Romanos auxilio Tarentinis . cum a senatu per legatoS arguerentur turpissimam rupti foederis labem praesumpto ac cumulauere periurio. Tunc etiam vulsinienses Etruscorum florentissimi, luxuria pene perierunt. Nam cum licentia in consuetudinem prorogata, seruos suos passim Iibe- iros facerent, conuiuijs allegarent coniugiis
honestarent, Iibertini in partem potestatas recepti , plenitudinem per scelus usurpare meditati sunt , ct liberati seruitutis iugo: ambitu dominationis arserunt: ct quos dominos subditi aequanimiter dilexerunt . e- Romani pauci admodum eo praelio qui euasere,vicerunt.
. C AP VT V. Rursiimprodigia Dis. Vulsime tum liberti- ni constrant aduersus Aminos , quibus
Romam pus uenerunt. Roma iterumpe si
corripetium Adi no ab urbe condita CCCCLXXX. in
ter multa prodigia sanguis e terra lac vi-b, Cooste
279쪽
l Liber quartus. araos iam liberi, quos dominos fuisse memine '
rant,execrati sunt. Itaque conspirantes in f cinus libertini (quorum tanta manus fuit,ut sine coiitro uertia ausu potirentur correpta urbem suo tantum generi vindicant : patrimonia, coniugiam dominorum sibi perfice- Ius usu au t, extorres in os procul abia
B int, ni miseri, exules egentesque Romam
deferuntur: ubi ostentata miseria querela que desseta, per Romanorum seueritatem vi radicati sunt restituti Anno ab urbe dita CCCCLXXXI.pestilentia ingens apud Romam conflagrauit, cuius atrocitatem significare contentus sum, quia verbis imple-
re non potium. Si enim spatium temporia
quo mansit inquiritur, ultra biennium vastando porrecta est si depopulatio quam int,censiis in in tus est,qui non quantum laOrninum deperisset, sed quantum superfuisset inquireret si violentia qua adfecerit, Sibyl- lini libri testes sunt, qui eam coelesti ira im- politam responderunt. Sed ne quem tentat rpe O translationis offendat, quod curri Sibylla iratos deos dixerit , nostram coele Rem dixisse videamur , audiat Scintelligat, . quid haecelsi plerunque per aerias potesta 'tes fiunt, tamen linearbitrio omnipotentis Dei omnino non fiunt. Eodem tempo Capparonia virgo vestalis incesti rea , sitis pendio perijt : corruptor eius , conficii qua ei ui supplicio affecti sunt. Ecce contin Haestim quae re quanta numeramus accidisse annis lingulas Plurima , inter
280쪽
aut pene nullo nihil triste gestum est. Et hoe cum ijdem scriptores , proposito sibi magilauciandi negotio, catrerent nil merositates miseriarum, ne eos dena quibus haec'de quibus scribebantur osse inderent, auditoresque suos exemplis praeteri torum terrere potiusquam 'instruere viderentur. Porro autem nos in ultimo temporum positi,inata Romanorum scire non possumus, nisi pereos , qui laudauere Romanos. Ex quo intelligi datur quanta illa fuerint, quae studio propter hor- Irorem repressa sunt,cum tanta inueniantur, quae tenuiter inter laudes emanare potuerunt.
De Carthaginiensium origine, variaque s iuva, qua ante bellum Punicumprimum
ET quoniam ex hoc etiam Punica bella
succedunt, res ipse exigit, ut de Cartha- lgine , quae ante urbem Romam duos S sep tuaginta an nos ab Elisa condita inuenitur,eiusque cladibus ac domesticis malis , sicut Pompeius Trogus&Iustinus exprimunt,vel pauca referantur. Carthaginienses vernaculum atque intestinum semper intersema tum habuere discordiam: qua infeliciter exagitante nulla unquam tempora vel foris prospera, vel domi quieta duxerunt. Sed cum inter caetera mala etiam pestilentia laborarent homicidis spro remediis usi sunt: quip-