장음표시 사용
471쪽
posuit ad necem An pater,qui incertus stati An Rhea mater stupri reat An Albani parentes , ipsa quoque ab initio Romani nominis germina persequentest An tota Italia, quae Per quadringentosannos dum audere potuit excidio eius inhiauit 8 Non,inquiunt,sed diu ipfi,quia se colendos sciebant, futuros custodiere cultores. Ergo praescis sunt. Si pra icij sunt, cur hoc imperium inter tot annorum tacula eo potiseimum tempore ad summam potentiq arcem perduxerunt,quo se iIIe nasci inter homines atm agnosci ut homo voluit, post huius nomen Nipsi pro nihil Cont empti sunt, Sc cum uniuerso mundo etiam illi,quos ipsi prouexerant, cucurrerunt Sed humiliter obrepsit, inquiunt,/I tenter intrauit.Larentis ct humil iis, unde tam cerebris fama diam indubitata fides tam manifesta potentia Signita quibusdam dc virtutiabus mentes hominum superstitione solicitas cepit re tenuit. At haec si potuit homo, dii magis posse debuerunt. An quia ille hanc potentiam a patre sibi traditam praedirabat , Peritentum est aliquando ad intelligentiam illius noti ei: ignoti dei, tuam apprehendere,
ut dixi , nemo nifi periptam potest y Nec quisquam potest , nisi qui toto se peripecto
ac despecto, conuersus ad sapientiam Dei - Unem quaerendi rationem transtulerit ad credendi fidem. Veruntamen breuiter dis.cutio:Dij isti,quos tantos ferunt, ut Romanam Rempubl. propiti, prouexisse , &auersiami se videantur, eo certe tempore
472쪽
quod palam constat, quo nasci Chsuit, ct annuntiari gentibus caepit me atque intentissime colebantu consulentes & sibi ct cultoribus sutuerunt vel reprimere,vel repellertionem et Us , propter quam spercultoresque suos destituendos vidquam si ab inititis danda venia, ne di fuerunt; si avuluntarijs seruandita,nec prius fuerant adiuuandi.Hest, inquiunt:nam excitauimus gerdimus reges,instituimus leges, dis iudices , praeparauimus poenas si crucibus , orbem totum scrutatis quomodo Christianum nomen Aniuerso mundo posset abradi. Hi factum est, donec foecunda crudeli inter tormenta ac per tormenta paquandiu ipsum regium culmen,pelum prohiberi potuerat,occupare postea consecutum est Imperatorunt,Christiani cessare sacra, ct cIpsa iusserunt atque ideo excessere Cytis, arisque relictis dij , quibus ihoc steterat. O quanta ct quam iniveritatis est,si non aduersus eam viserentem imbecilli infeliciter octirentur. Si Christiana fides per mtempora seu lentibus undique ad gentibus,regibus,legibus, caedibibus ac mortibus reprimi nullo molimmo ut dixis, inter haec S per hcultus autem idolorum iam quod,
473쪽
ex se deficiens, ac sibi erubescens, ad unqm clementissimam iustionem sine ullo poenali terrore cessauit; cur dubium est , hoc per istius intelligentiae demonstrationem de cre
atore suo tandem innotuisse creaturae, qUod illa eatenus per varias ratiocinationes men
tis intentae quamlibet aliis offuscata quaesie- rit,ac per hoc statim amori eius, quem etiaignorans dilexerat, inhaesisse Nec igitur mi- adhaesi
rum est, si in magna familia inueniuntur aliqui sexui,qui consuetudine, lasciuiaque seductorum assile facti , patientia domini sui ad contemptum ipsius abutantur , unde re merito Deus vel ingratos , vel incredulos, vel etiam contumaces varijs correptionibus arguit et quod semper utique fatendum est, tunc tamen praecipue,quando adhuc per uniuersum mundum nulla erat ecclesia,quae interuentu fidelium precum meritas mundi poenas iustumque iudicium Dei,exorata ipsius clementia,temperaret ,unde etiam haec, quae mala hominibus videntur qualiactan-que sunt , grauiora sine dubio omnia fuerunt,sicut ipm, quo coepta sunt,ordine probabuntur. Bellum Mithridaticum, vel , veverius dicam,belli Mithridatici clades, multas secum inuoIues prouincias tracita ct protenta per quadraginta annos fuit. Nam sexcentesimo sexagesimo secundo (ut dixij anno ab urbe condita, quo etiam primum ciuile bellum coeperat,inardesceres,consulatu Ciceronis vero re Antonii, ut verbis poetae optimi Ioquar, Barbarico vix consummata
474쪽
veneno est. Sed in his temporibus gerendi belli in uentuti tur anni. Ltem L. a plerisque dicti sint,non
C A P V T I lProsequitur hic bellam Mithridat leta confecit.
I Gitur Mithridates rex Ponti aliniae, .postquam Nicomedem Bigem amicum populi Romani regre molitus est,atque a senatu moncere tentaret,bellum sibi a populo dum fore,iratus Cappadociam couasit: atque expulso ab eo Ariobai cunctam prouinciam igni ferroivit. Bithyniam deinde pari clade Paphlagoniam fimili exitu afflixit ea PyIaemene , Nicomede regibui venisset Ephesium , crudeli praece
ut per totam Asiam quicunque isent ciues Romani, sub una die orrantur. Et factum est. Nec explicarprehendi ullo modo verbis potest multitudo Romanorum ciuium quis moeror plurimarum proui: quis gemitus occidendorum par occidentium fuerit, cum singulti Prodere innocentes hospites re an
ipsi periclitari poena hospitum cArchelaus quoque dux Mithrida itum viginti millibus peditum a
475쪽
tum in Achaiam praemissus , Athenas cunctamque Graeciam partim vi, partim deditione obtinuit. Sylla cui post consulatum
Mithridaticum bellum obuenerat, Archelatim apud Piraeum Atheniensium portum' septemplici muro communitum diu obsedit , ipsim Atheniensium urbem vi cepit,ac postea iusto praelio cum Archelao conflixit. Centum , decem millia de exercitu Archei Iai interfecta , vix decem millia superfuisse referuntur. Comperta clade Mithridates Iectissima septuaginta millia militum Arch Iao in subsidium misit ex Asia. Secundo praelio XV. millia ex his interfecta sunt, ibique Diogenes Archelai filius trucidatus est. Tertio bello omnes copiae , quas Archelaus habebat, extinctae sunt. Nam viginti millia militum eius in paludem pulla,cum Sylli fidem
implorarent, insatiabili victoris ira interfecta sunt,totidemque alia in flumen coacta ac Decata, reliqui miserorum passim trucidati sunt.Porro autem Mithridates in Asia nobilissimarum urbium principes occidere, bo- Daque eorum publicare animo intenderat. Cumque iam MDC. ita interfecisset, Ephe-sij exemplum veretes, excluso praesidio eiu S, Portas obiecerunt. Similiter Smyrnaei, Sarmdi,Colophon ij, Trallianique fecerunt. Perturbatus Mithridates,perArchelaum ducem suum cum Sylla de pace pepigit. Interea Fimbria Marianorum scelerum satelles, homo omnium audacissimus, Flaccum consues
476쪽
Iem,cui Iegatus ierat,apud Nicoscidit: ac mox arrepto exercitu
Alium ex Asia ad Miletopolim fuonem regis invadit,ipsumque Pisit,fugientemque insecutus apLobsedit:& profecto cepisset, si L. luilibus discordijs curam reipub. eumque mari coartare obiecta clset. Inde Fimbria Iliensibus irbus pro Syllanae partis studio otarum repulsius videbatur , ipsa num antiquam illam Romae parertus caede incendioque deleuit. Se continuo reformavit. Idem Fit Thyatira cum ab exercitu Syllctur, desperatione adactus, in tenlapij manu sua interfectus est.Fangius de exercitu Pimbriae profugiti sese adiunxerunt: quorum hortdates cum Sertorio per Iegatos inmissos,foedus pepigi t. Sertorius aeum Marium firmandi foederis cQuem rex apud se retentum,breucit in locum Archelai, qui se ad S uxore liberisque contUlerat. machus duces a Mithridate aduellum missi,magno exercitu breuito,cum P. Rutilio apud Chalcedo si sunt,eum ii cum plurima EXeri Parte ceciderunt. Lucullus MiCygicenos ob fidentem,sossa cinxquod faciebat,pati compulit atqCyaicenosint bono animo essent
477쪽
misit unum ex militibus nandi peritum: qui duobus viribus suspensus , mediam i pie regulam tenens plantisq; subremigans; septem millia passuum transmeauit: Mithridates Inopia laborans partem copiarum instructam armis domum abire praecepit: quam Lucullus excipiens, uniuersam disperdidit. Nam amplius quam quindecim millia hominum tunc interfecisse narratur. Tunc etiam Fannius , qui se Mithridati iunxerat, &Metrophantes regius praetor a Mamerco victi, cum duobus millibus equitum in Moesiam profugerunt: atque inde in Maeoniam digressi, in colles camposque Inarimos inciderunt. ubi non solii montes usti,vel saxa quasi quadam fuligine offuscata cernuntur,verUmetiam capi ambusto solo squalidi,per quinquaginta millia passuum,sine vIlo ignis vel fornacis indicio re pendulo in profundum cinere putres iacent. Tribus etiam locis torridae voragines ostenduntur , quas Graeci physes vocant in quibus diu oberrantes,inopinatis tandem periculis exempti sunt, ecclam in Regis castra venerunt. Dei oratias rex Gallograeci prefectos regis bello trucidauit. Interea Mithridates apud Cyaicum eadem mora,qua obsidebat obsessus, in magnam penuriam pestilentiamque exercitum suum coartauit. Nam plus quam trece tami Ilia hominum fame ct morbo in eadem oblidione amisisse fertur: ipse cum pauci S arrepta naui clam fugit e castris.Lucullus incruento milite spectator cladis alienae, nouum ge-
478쪽
nus victoriae adeptus est, moxqadortus vicit fugauitque. In quo quam undecim millia Marianos interfecta referuntur. Lucullus pdem Mario nauali praelio congresta de duas naues regias, ct complarias,aut demersit aut cepit. Mul uos Sylla proscripserat, interepirius postera die de spelunca,ubi Ieractus, meritas hostilis animi poedem vero Lucullus impetu Apanuit,& sub monte Olympo Prusalsimam civitatem captam expugrripuit.Mithridates aduersus Bygstructa classe nauigans, tempestat octoginta rostratas naues perdidquassata iam naui mergeretur,innem Seleuci piratae,ipso pirata iusiliuit.Inde Synopem , ac post Anmagna difficultate peruenit.
De Catilinae incessu, Lucullom Bessos, Mithridatem,es Tigra resque bessis.
Eodem anno apud Romam ccesti accusatus,quod cum Falvastali commisisse arguebatur,Cafultus euasit. Lucullus Sinopen exus obsederat .Hanc Seleucus arc
Cleochares spado,qui priuidii cat
479쪽
expi Ialam atque incensam reliquerunt. Lucullus miserorum hostium intestina clade Permotus, celeri occursu immissum restinxie incendium.Ita miseractu itas, versa vice hostium sociorumque, unde defendenda, di Perdita, de unde disperdenda, seruata est. At vero M. Lucullus, qui Curioni in Macedonia successerat,totam Bessorum gentem bello apPetitam,in deditionem recepit. Eodem tem a Pore Metellus Siciliae praetor,cum foedissima, illa C.Verris praetura Siciliam afflictam inueniisetnmaxime Pyrganione archipirata nefariis praedis re caedibus dilacerante qui pulsa classe Romana, Syracusanum portum obtinuerat,quem mox nauali terrestrique praelio comminutum , Sicilia decedere compulit. Praeterea Lucullus transgressus Eupnratem de Tigrim,apud Tigranocertam urbem cu Mithridate re Tigrane c5gressus,paruissima suorum manu magnum hostium numerum occidit. Nam triginta millia hominum in eo bello caesa refer untur.Tigranes vix CL. equitibus comitatus aufugit, diademate retiara ne agnosceretur abieetis. Tunc ad Lucullum totius pene Orientis supplices venere legati et is imminente hyeme per Armeniam in Mesopotamiam regressus , Nisibin urbem illis in locis tunc inclytam expuSuamuit de cepit.
480쪽
Irietem uterus Uiratae per omniria, etiam non tantum intercitatum commeatus,sed etiam insciasque vastantes, impunitate uiditate praedae vulgo sese associimmensum augebantur,quos Cpost multam quidem vastationera mari cli diu egerant, mira tam compressit. Eodem tempore Crper biennium Metellus euertit,d
Dello domitam in potestatem rique Minois Romanis legibus lPompeius postea successior Lucuri Armenia iuxta montem Dastrregis obsidione conclusit, Rex cu copijs, eruptione per noctem faeetiam persequentem bello repet Pompeius fugientes persequi inthellum nocte commissum est. Lusta a tergo Romanis erat. Regij lvmbrarum proximitatem hostiicta in irritum teIa fuderunt. Roinermes postea aggressi,fine labos Nanque de exercitu regio quadr Iia caesa vel capta sunt. Roman mille vix autem quadraginta inti
inter tumultus belli fuga lapsus, iam beneficio sublustris noctis, ectusque ab omnibus a micis,philcptoribus rerum vel carminum, a solus per deuia equ u m manu trabad omnes nocturnos strepitus trequoddam castellum diuertit, att