Aphtonii progymnasmata, partim aÌ€ Rodolpho Agricola, partim aÌ€ Johanne Maria Catanæo, Latinitate donata, cum scholiis R. Lorichii

351쪽

tri a

mentis, quod praeoccupata sit c in sabula, in nai rationes in quibus etiam describuntur personae, loca , tempora , res Sed quoniam eloquentissimi viri eandem, ut ad ingenia Xercenda commodissimam it adiderunt inter pro gymnasmata , se Orsimque tractandam prodiderunt; non incongruit m et eos imitari. Erasmus secundo Copia vocat , γειαρ , cum vel ampli- sicandi, vel ornandi, vel delectandi gratiarem non simpliciter exponimus; sed, ceu coloribus expressam , in tabula spectandam proponimus, ut nos depinxtile , non nariasse lector spectasse, non legisse videatur. Id fiet, si prius ipsi totam rei naturam, Omnesque circumstantias, ac veluti faciem animo tuli re musci deinde ita verbis ac figuris idoneis estingamus ait quana maxime reddatur evidens, persPicuaque lectori. Perso irarum, Ea constat de I Locorum

Oratio expositiva Sic reddidit Cata

culosi, invidi, sycophantae parasiti lenonis, garruli, aut gloriosi ostentatoris ut si

velis non divitem sed pecuniarum os cn-

a itur,

352쪽

A Itatorem describere. Iste, inquies qui se dici divitem , putat esse praeclarum primum nunc videre, quo vultu nos intuea tur inonne vobis videtur dicere Darem, si molesti non essetis' Cum vero sinistramentum sublevat , existimat se gemmae nitore aut auri splendore aspectus omnisi Perstringere. Cum puerum respicit, alio nonaine appellat deinde alio atque alio, Heus tu inquit veni Sannio, ne quid isti barbari perturbent, ut ignoti,qui audiunt, unum putent eligi e multis, c. ide a Ciceronis notationem ad Herennium quarto A Monnullis aliis dicitur υν imago , ligies, Virginis os habitumsgerens, 5 'irginis arma Spartana , vel quali eques Threissa fistigat Harpalice, volucremque fuga pravertitur e

arcum.

Venatrix, deratque comam 'ere ventis, da genu nodoque pium οβ sta luenteis. Latus erat humeris .cte Verba sunt Ulyssis ad Penelopen Odys I9. Ille se Creten Isem esse si inulabat. Interrogatus igitur a Penelope de Ulysie la abitum ejus descri-nbit,in amicos cin quorum numero Eury cbaten praeconem fuisse recenset.

Rotundus humeris , nigri color,& crispus crine Aphthonius habet γυρος iaci μυριτ μυελαὸλ dcc. Describuntur res, e Cum videlicet id Quod fit, aut factum est, non summatim ac

353쪽

i ac tenuiter exponimus , sedo innibus fu- catum coloribus ob oculos poninuis ut auditorem, sive lecto tem jam e X tra epO- situm , velut in theatrum avocet. Elam ab eisingenda rerum imagine , et τύπωσφι Graeci vocant , etiamsi vocabulum hoc commune est quoties aliquid oculis sub - jicitur . veluti ii quis expugnatam civita tem dicat, cuncta nimirum in summa comi plectitur,quaecunque talis fortuna recipit: utar enim vj ntiliani verbis: Ut sit apetiasa haec, quae verbo uno inclusa erant, appa ciebunt est usa per domos ac templa iam l imae in ruentium tectorum fragor divertis clamoribus unus quidem son aliorum fuga incerta, alii in extremo com - plexu suorum cohaerentes, cini ancium feminarumque ploratus, maleque utque in illum diem servati fato senes. Tum illa profanorum, facrorumque direptio est e - 1entium praedas repetentiumque discur sus Macti ante suum quisque praedonent catenati in conata retinere infantem suum mater,et sicubi majus lucrum est, pugna inter victores Licet enim haec omnia complectatur vel sio minus est

tamen totum dicere, quam omnia. Videas mirio 2. Opiae.

avales , e. Ut apud Actium Epiri oppidum promontorium ; ubi Caelar Augustus navali praelio vicit Antonium cide navalis pugna D. Q ainti Romani dc Democratis Tarentini: Tu i ii tum, lib. 6. secundi belli Punici. icde rei pug n , cau pugna Annibalisci L. Sempronii, apud Livium, i belli Pu- 2 nici.

354쪽

3 o PHTHONI Inici Apud eundem libro secundo Varronis Annibalis ad Cannas. Ibidem Annibali si C. Flaminii ad Thrasymentim lacum. Item equestris pugna ubelli Taureae &Claudii Aselli, apud Livium, lib. 3. ejusdem belli. Vide Erasmum in prove bio Cantherius in fossa. Historicus, reici συγ-:ευς, per eXcellentiam intelligit Thucydidem. Ver, M, O c. Verni temporis descriptionem habet Horatius, Odarum S. Od. 7. D fugere nives, c. Porro temporis descriptionem Zονογγγων appellant. Unde non raro sumitur narrationi initium P. Nonnunquam delectandi duntaxat gratia adhibetur veluti quoties Poetae diem, noctem, auroram , aut re usculum exprimunt. Saepius amplificandi causis assumitur Virgilius, Eneidos: ae erato placidum carpebant fessa sopor/m

corpora per terra lvήque, o saeva quierant Equori, cum medio volvuntursed a lapsu, cum tacet omnu ager pecude , i ctaque volu

cres.

Daque lacus late liquidos, qua assera dumis

Aura tenent somno posita sub nocte silenti Lenibant curas se corda oblita laborum. Loci ore. Hujus generis est, quoties tota loci facies, veluti spectanda depingitur; ut urbis, montis, legionis fluminis portus, villae, hortorum, amphitheatri, fontis, pecus, templi, luci,&c. Quae ii verae sint, πο-

o M. ut ait Erasmus, I. Copiae.

Testratarum, e Thucydides, libro pri

355쪽

amo belli Peloponnesiaci, Centum inquit

quinquaginta naves velificantes Leucade tendunt in Chiinerion, quod si orae Thesprotidis. Est autena porrus,in super eum urbs a mari distans in palii stribus te prolidos ita , nomine Ephyre uxta hanc exit in mare palus, Acherusia cognomen na-a L; a flumine Acheronte quem e Xcipiti sinus Thesprotius, ex Masside profluentem. Oraculis autem fuit Alexander admonitus, In restigeu caveret Acherusiam hinc in Italiam , Ole concesserat meminit hujus rei Livius, andro lib. 8 ab urbe condita. ege summis adima, c. Ut si dicas, Totus Epiri,

animo .corpore naonstium est nam quamcunque vel animi ci corporis paItem contempletis orionstium reperies: ingenium excute , prodigium invenies mores expende, vitam scrutare , omnia monstros comperies: oculos, os vultum,

totam denique corporis figuram inspice, fui aliud quam monstrum prae se ferunt linguam vocem belluinam illam observa sorte ut una vides tectus, ventrem, pedes considera quid aliud quam bestiam pronunciabis i Hic si quis velit in singulis velut depingendis immorari, fatis apparet, quantum ubertatis sit acces urum orationi ut ait Erasmus 2 Copiae. Te ab antecedentibu , o c. I si Carthaginem expugnatam velis describeres, proferas omnia , quae praecesserunt deinde omnia,quae in X pugnatione contigerunt; postremo quae sublecuta fuerunt. Hanc descriptionis speciem nonnulli vocant cain: ab σῖν, ab estingenda reium imagine.

356쪽

a et APATRONII Nocturnam in Sicilia pugnam , ta e Thucydides, lib. . belli Peloponnesiaci. omorigerebantur, ore Ancipiti scilicet praelio. Noctu quidem fulgebat Luna; sed hellatores ita se invicem conspiciebant, ut conspici ad lunam licet. Speciem corporis cernebant; familiarem ab alieno non discernebant. Et Pompejus cum Mithri date pugnaturus, tempus elegit dimicationi nocturnum rac aciem ita constituit, ut Ponticorum oculos adversa luna perstringeret, suis autem illustrem S perspicuum praeberet hostem ut ait cilius Prontinus, lib. 2. cap. I. Figura terrui, see. De generibus dicendi Cicero in opere de perseel o Oratore, quarto ad Herennium. Alii figuras, alii formas, Gellius ιχ ρ κτηρ te appellat, Aphthonius γαρ ιτηρο αμ Ρον Te imitari, c, Quemadmodum pictorso imas rerum coloribus examussatim depingit ita oportet cum qui res descriptu

rus est, excutere virtutes atque naturas earum circumstantiis expressas.

In exemplum. Descriptio est arcis Ale-Xandriae, quam Alexander condidit per architectum Democratem. Vide Solinum, cap. i. Ammianum Marcellinum, lib. 2 . Plutarchum in vita Alexandri. Et Diodorum Siculum. Notabis multas, secundum Ptolemaeum , Alexandrias fuisse. Alia su per Tanaim in Scythia alia in Asia. Haec in gypto, quae in orbe prima aut secunda habita. Vide Diodorum Siculum , lib. 2.

de antiquis gestis Livium ab . . Ei ait, ab Alcaandro Epyri Rege conditam

357쪽

Roc Afri A. 3ψῖAlexandriam in gypto. Exordium autem ductum a conditoris consilio, arcisique commoditate.

cropoli l, erc. Ita Vocarunt arcem, quasi

summitatem ui bis Ibi enim solebant aices exsilui. Et Graecie κρον summum ver- licem dicunt. clivus qui an , cte. In loco . In Ieglo numque situ describendo diligenter positionem eorum sequi oportet, orati O- xem 'clia per loca circum feta iit primum quodque occurrit, lic. P illime primim dicitur auctor Rodolplios Agii coia , lib. I. cap. 32.

maria, cte Alexandrini Musae Stra

bo meminit , lib. Ularsii, cre. Sunt qui intelligant lii lippi 'orsus Regis filium ; de quo sic Livius lib. I. Ma hie ulti-cedonici belli . Nec Philippus segnius mitifula apparabat bellum filium Persea puer unia, Macedo admodum , datis ex amicorum numero ni To. qui aetatem eius regerent cum parte o piarum ad obsidendas angustias , quae ad Pelagoniam sunt , mittit Sciathumi P. parethu, haud ignobiles viles diruit c. Sunt quibus libeat ad Persea qui Jovis Danaes filius erat, referre qui Medusam occidi x, Andromeden alligulti 'liberavit. Propertius, lib. 2. 1idiomede mori ru fuerat devota maritus Hac eadem Persi nobilM uxor erat. Cujus est Aphthonius vocat, A. c --. Vide apud Ovidium . Metamoiph. ide proverbium ratini. Gorgonem cr- seus aggreditur, v Od dicitur de gregio facinore.

358쪽

ti i

n. rum Obdi Orum antiquorum nomina , e.' Sunt autem , juxta quorundam sententia in meorum antiquorum nomina: Jupiter, Jun , Neptunus Minerva mars, Venus, Apollo, Diana & tot, ut Apollonii recenset interpres , sunt a Graecis culti: P ramides, O c lato in arctum tendentes erant conli Iuctae moles Suarum Onaa ulla tam fuerunt alti, ut miraculi loco fuerint. Vide Solinum, cap. I.

Pisi ratum sente, c. Per Pisistratas , vel cim ἁ δ' ς intelligit Pisistrati nepotes, vel posteros , hoc est, Athenienses qui

pulctierrimum fontem habuerunt, novem fistulis a i iam fundentem. Unde ακρ' - νον appellarunt. Item ῬηN te pulchre

fluentem. Cujus meminit Thucydides, lib. r. Peloponnesiaci. Stadium Oc. jus duplicem rationem Suidas tradit. Alteram . qua intelligitur spatium, quod homo unico spiritu, cursuque suo conficere potest, quod nunc brevius, nunc longius; pro currentis aut robore, aut fragilitate, redditur Alteram, quae Geometrica qua utuntur Cosmographi: cujus meminit Plinius, lib. 2. cap. 33 Con tinet autem sexcentos pedes.

EXEMPLM DESCRIPTIO et M. Descriptionem habes subitae tempestatis, apud Virgilium , in I. Apud eundem in sexto, Caci domus Diluvii, apud Ovidium I. Metamorph.

359쪽

Justitiae apud Gellium, lib. I . - . Aicis Tale iri inae, apud Plutarcinam, in vita Annibalis Et Cleopatrae navis , in vita

Antonii.

Crotonis, apud Livium, lib. q. belli D Cyrici, apud Florum , lib. . . D. Templi Hammonis, id est, ovis Arenatii, apud Diodorum Siculum in gestis Ale

xandri.

aeseusin sublimis mons per mille circiter passus ad radices ut aquas exprimit: quarum alias arenae e bibunt, aliae ad inferiora delapsi, paulatim rivum ilici uno supra quem ex utraque ripa palmae innumerabiles, multum loco: amoenitatis e commodi tribuunt. Hic psallere, hic ora i , hic operari, hic fessus residere solitus erat Vites: arbusculos plantavit Areolam manibus suis ipse composuit Piscinam ad ur gandum hortulum multo sudo. re fabricatus est. Erat autem cellula non plus mensurae per quadrum tenens , quarta homo dormiens extendi poterat. Praeterea in sublimi montis vertice, quasi percochleam ascendentibus arduo valde visu duae ejusdem mensura cellulae visebantur, in quibus venientium frequentiam ecdiscipulorum tuorum contubernium fugiens, rue G

360쪽

APHTHONII in oratus est. Verum hae in vivo e X citae laxo, ostia tant lina ad ita habebant. DESCRIPTIO GT STICA domus Eoi hard Lorichi Hadamarii. Si nemo ringitur , aut sugillat, quod Plinius omnem villae sua Laurentis br-mum situmque calamo depinxit, quae malum i insolentia fuerit, me naso ius pensum, aut calumniis proicisum iri si ad

imitationem prudentissimi viri Ovana meam , quam in patri non venustatis aut vanae jactantiae , sed urgentis, quam incendia fecerunt, necessitatis causa modo fabricor, domum descripsero. Et cum diversis ab autoribus varia rerum, etiam humillimarum genera videamus descii-pta, eademque extra omnem interprerantium malignitatem posita quis nisi Momo sit iniquior mihi vitio dederit, quod multorum honesta imitatu exempla se .cutus ego , Musam meam delinea vero Quae longitudine multo spatiosior , quam latitudine, propius aquilegium, sive puteum civicum adamariae constiti ita videtur insula Cujus lapideus, quo undique cingitur, paries altus est triginta duos pedes crasiti autem in fundamento quatuor, in sublimi tres. Duos in esto a terra fornices habet satis profundos, atque pro facultatibus capaces fenestellas modicas ferratas in curvaminibus , in tecto sua continentes armariola Quorum prior

terram quinque pedibus supereminens hypogaeum potest appellari quod locus

subterraneus cellarum variarum, ut Oleraceae aut sallamcntaria icem c Plcre o sit.