Opera quae supersunt omnia;

121쪽

a periurna Ex his ductuata etsissetis saetillis,quam vitem eum versvet plutosoma, nonniatim rhetoricae quo

omnis in disma erat studio et praeceptione occupatas unum quoddam est eo αstatum genua a posterioribus, qui ab 'trisque ea, quae commode diei vides-tur, in suas artes contuleriint quos ipsos simul atquealos seperiores, nos noctis omnes, quoad sumitas tulit, propotamus, et ex nostro quoque nonnihil iα-eommune contulimus quod si ea, quae in his libris exponuntur, tantopere esia.

genda fuerunt, quanto studio electa sunt, Prosecto neque nos,nequealios industrias nostrae poenitebit sin autem temere alia quid alicujus praeteriisse, aut non satis eleganter secuti videbimur docti ab alia quo,seelle et inter sententiam commuis tabimus non enim parum cognosse, sed in parum cognito stulte et diu perso rasse, turpe est propterea quod alterum communi hominum infirmitati, alteram sngulari uniuscujusque vitio est attribu tum quarenos quidem sine ulla--

122쪽

ra DE INVENTIONE

numquodque dicemus, ne, dum parvulum hoc consequimur, ut satis commode haec perscripsisse videamur illud ami tamus, quod maximum .in, ut ne cui rei temere atque arroganter assenserimus. verum hoc quidem nos, et in hoc tempore, et in omni vita studiose, quoad facultasseret, consequemur: nunc autem, ne lon us oratio progressa videatur, de re-squis, Quae praecipienda vadentur esse,

123쪽

LIBER SECUNDUS II s

p ne autem expolitio inventorum ρο- triar quare haec, quae nunc praecipientur, ad confirmationis et reprehensio nis partes resere oportebit omnis et nonstrativa, et deliberativa, et jussicialis causa, cesse estin aliquo eorum, quaeante positassint,constitutionisgenere uno,pluribusve versetur hoc quanquam ita est, tamen cum communiter

quaedam de omnibus praecipi possint, separatim quoque aliae sunt cujusque generis, et diversae praeceptiones. aliud enim laus, aut v1tuperatio, aliud sententiae dictio, aliud accusatio, aut recusatio,

conficere debet in judiciis, quid aequum sit, quaeritur: in demonstrationibus,quid honestum: in deliberationibus, ut nos arbitramur, quid honestium si, et quid utile nam caeteri utilitatis modo finem in suadendo et in dissuadendo exponi oportere arbitrati sunt quorum igitura nerum fines et exitus diversi sunt, eorum praecepta eadem esse non possunt neque nunc hoc dicimus, non easdem incidere constitutiones verumtamen Orati vaee' dam ex ipso fine et genere causi. -

tuo quae pertineat ad viae Acoxa iam

124쪽

dissimum nunc

125쪽

LIBER ECUND

ille autem, cujus glae messii

lam sitimo iri altrim non existitiarum ipse gladium,et e secum attuleria, iussistitistit

est vir non multo post vi hominem esse ocessiim,et cum diverseribus illum,qui antem sequitur in itinere homine hendit, gladium ejus evaginet perit cruentum homo in uideducitur, ac reus fit in hesteriminis, occidisti depulscidi ex quibus constitutio eseadem in injecturali, quae Foecideritne Nunc reponi quorum pars aliqua in omnelralem incidit controversiam. et in horum locorum expos

caeterorum,oportebit attendines in omnem causam emo mm omne nomen ex aliqui

126쪽

116. DE INVENTIONE

ex secto ipse, conjectura capienda est. eana cistantur in impulsionem, et in ratiocinationem impia est, quae tae statione per quandam assectionem Mmmi Beere aliquid hortatur, ut amor, iracundia, aegritudo, vinolentia, et Omnino omnia, in quibus animus ita videtur assectus fuisse, ut rem perspicere cum consilio et cura non potuerit: et id, quod secit petu quodam animi potius,quam cogitatione secerit ratiocinatio autem,

est diligens et confiderata ficiendi aliquid, aut non faciendi excogitatio ea vicitur tum interfuisse, cum aliquid faebendum, aut non iactendum,certa de causa vitasse, aut secutus esse animus videtur, ut, si amicitiaequid causa sectum dueetur, si inimici uiciscendi, si metus, si gloriae, si peeuniae, si denique, ut omnia

generatim amiMetimur, alicujus retinendi, augendi, assii Quendive commodi; aut contra rejiciendi, diminuendi, devitandive incon odi tana Irae tim)in genua alterutrum i ,- -

127쪽

LIBER SECUNDUS II

dem n quibus auli oram elam aliquod majoris vitandi ineommodi causa, aut magosis ad uirendi commodi seselinture aut eommodum aliquod amoris inpis emita commodi, aut umori vitandrin-mmamaei, pra-tur Uelae Muta- hod lundamentum est eonstitutionis nam nihil sectum esse euiquam probatur, nisi aliquid, quare sinum fit, ostenditur magove sitor, cum aliquid impulsione Bieti esse dicit, illum impetum, et quandam mmmotionem animi, ammonemque verbis et sententiis amplifieare debebit, et ostendere, quanta via amoris fit, quanta ammi perturbatio ex iracundia fiat, aut ex aliquaec si earum,

qua impulsu aliquem id se e dicet.

hicetexemplorum commemoration quisisti impulis aliquid eommiserint, et similitudinum collatione, et vfius animi assectionis explicatione, curandum est, ut non mirum videatur,4 quod ad .einus tali perturbatione comminus animus saccesserit. - uincia tetanonam i ne verim ratiocinatione aliquem at

128쪽

. dominationis, si peramiae, si arruchiso, i inimicitiarem; et eminino quidquid mlit, quod causae fuisse dices, ad semma

iugere desivit et hoc eum magnoperodiansderare opor---n uia in uer irae Iuuis, rara etiam venem ima, luid in Rumonemus, quem arguet, n it nata enim rerere non ruta aut non

esse aliqvideorum aut ineommodi, s uendi potest in muta esse, Uxarmaturi iam innio plasteta lis laetareum intres aliusnodi est, ae putatur, minore

129쪽

LIBER SECUr

vndum nam in eum culodium transseretur, qui icre, et pie dicetur, negabi: dicemium erit, illi non quod sumi oportet ex iis, nam pertinentine quo pos7 Eventus autem tum sinit. cidit, atquem, qui argui esse dicuntur ut, si quii occidisse, ac voluerit quc dine, aut suspicione, aut ne falsa deceptus sit aut ejus testamento non sit hetestamento se heredem arienim ex eventu cogitatio

portet, sed qua cogitatic spe ad maleficium prosectrare: et quo animo quid non quo casu utatur, ad in hoc autem loco, caput satori, si demonstrare pol

causam suisse faciendi stantam, aut tam idoneam

isse aliis quoque causa iaci aut potestas aliis defuisse est, aviticulias, aut vestas aut nescisse, aut non af

130쪽

cere aliquid non potuisse dicetur facultas, si ratio, adjutores, alumenta, et caetera, quae ad rem pertinebunt, defuisse alicui demonstrabuntur. Voluntas, si animus a talibus factis vacuus, elanteger esse dicetur postremo, quas adta sensionem rationes reo dabimus, iis accusator ad alios ex culpa eximendos abutetur verum id brevi faciendum est, et