장음표시 사용
231쪽
De exerci practic actio. Cap. Is ii
Decimo octauo disserunt, quia filius potest Reipublicae causa abesse, sed seruus n6,l.seruus Reipublicae,aede reg.tur. ubi Deci . & Cagnol. Ioa Decimonono disserunt, quia filius fugitiuus acquirit possessionem patri,sed seruus non, l.I. b. per seruum, qui in fuga. ff.de acquire.possess. ubi Bart. 8c alij.
io; vigessimo disserunt, nam filio po
test fieri iniuria inspecto iure naturali & ciuili; sed seruo no fit iniuria inspetito iure ciuili,sed tantum iure natur ali, i eum qui nocentem. b. . inde imilis,l. a. ii, de his qui sunt sui vel alieni iuris h.fin. I nstitaeoilem titulo, l. quod attinet,sside regia ivr.Nicasi in .seruus,numero secundo, Insti de iniuriis.
io vigessimo primo disserunt,quia licet uterque sit in potestate,silius est persona libera & seruus non ; & libertas est res speciosa & in istimabilis, ut inl.libertas, is de reg. iur,& seruitus libertati contraria est horribilis & pessima,& compar a tur morti, I seruitutem,l quod attinet, sLeod.ti
Tertius essectus dominicae potesta, tis est , ut dominus possit corrigere seruum moderate arbitrio boni viri, I.a. is de his qui sunt sui vel alieni iuris,h.I. Insti.eod. iii I unica,C.de emedatio seruorum,glo I. & Doctores in b.sed hoc tempore, In stit. de his qui sunt sul, l. 8.tit. a. par. . ibi et adierella a tie cio et senbr de se siem eis te pue-
de dema id te eo ei deve ton, tr derecho det easti ravdole de palabrss,o de frutaeat,dem inera que lo oom te, vis ti l ilia, L S. tit. I. parti . Nalicet de iure ruri quo dominus haberet potestate in mortis in seruo suti, ut in . in potesta rete, Institu. de his, qui sunt sui. Hodie tamen sine causa legitima non potest supra modet se-uire in elim; quininio adeo domin rum asperitas coercetur, ut si intollerabilis sit seruos iusto pretio venun dare cogantur, ut in dicto ,.sed hoc tempore,&in dicto s.fin.d.l. 6. tit.at.
Ios Intra modum vero absque causa seruus a domino impune verberari potest, ut notat glos. in d. Lunica, C. de emendatione seruorum; quam ibi sequuntur communiter DoAores ut testatur Gregor.Lop. in d.l. 6. & dieit etiam communem Port. ind. sed hoc tempore,nume.c. Institu. de his
qui sunt sui,d.I. 8. Ior Causas autem legitimas ex quibus domini seruire possunt in seruos supra modum, refert Nicasi indicto Lsed hoc tempore,nu. .post glos. ibi, quod fieri debet autoritate iudicis,l. circumcidere, h. si seruo,ifad i. Cor
Et quae sit moderata eastigatio, relinquitur arbitrio iudicis , ut tradit
Signo. consil. cf.nnm. a. Menochi. de arbitrar.iudic.lib. 2.cent. . casu 36 . num.I3.Et dominus excedens mode ratam castigationem,punituretis arbitrio iudicis, ut tenent plures citati per eundem Menoch. in loco citato
tot effectus est, ut inter dominum & seruum non possit esse lis
nec iudicium, l. 8.titu. a. m. .nec e
tiam contra alium potest seruus esse in iudicio .i.sLde his qui sunt sui vel alieni iuris, in petiestate, Institu. eodem tit indicta l. i. nisi in casibus ibi exceptis, ut supra in J.disserentia. Ouintus essectus dominicae pote statis est,ut inter dominum & seruia non possit contrahi efficaciter obligatio,nis seruus quid promittat domino vi manumittat,quia si manumittat,seruus tenetur soluere pecumam
promissim quam dominus potest petere per actionem in factum, Id.C. an seruus pro suo facto post manummis teneatur, l. 6. titulo undecimo, par.s. Sed si dominus recipiat pecuniam a seruo proprio ut eum manu
232쪽
Libet secundus praxis ciuilis,
mittat seruus, per officium iudicis potest compellere dominum ad manu mittendum,l. cum affirmes C de liberali causa,l. a. ff. ii quis ingen .esse dicatur,t .seruum, h. si quis, s de acquir. haeredi. Castren in rubet. C. de booeliis
Sextus essestiis est,ut si seruo faeta sit atrox iniuria , dominus habeata monem contra iniuriantem,ut in b. seruus autem,ubi Doctores, I nstitu.
de iniuriis; dc ratio est ,quia seruo inspecto, iure ciuili non t iniuria, sed domino , qui pro interesse proprio potest sei uum defendere, inspecto tamen iure naturali, seruo potest fieri iniuria,l. eum qui nocentem j.i. ff. de iniuriis,l.a. de his qui sunt sui, vel alieni iuris, .fia. Ins it .eodem titulo. E conuerso autem seruus in maleficiis, vel quasi obligatur ciuiliter &naturaliter,ut notant glossa, Decius, &Cagno l. n. p. in l. in personam, aede regul. iur. quamuis condemnari in poena pecuniaria non possit secundum communem relatam per Plac. in tracta de delictilib.i.n i 8.& Iul. Clar. in
s.fin. q. 8o. n. s.l Io.tit. i. par. . Et licet
ex proprio delicto seruus condemnati possit dominus tamen causae a de se potest, eumque defendere ratione proprij interesse, i. a de accusatio ubi glossi &Doctores,l.Io.ti. .p. I. sed si dominus seruum defendere noluerit seruus defendere potest,i etsi no defendatur,ff. de poenis; declarat Piri. de delict. lib.I c.sa n. a 2. & Gregor. Lop in d l io.iit .s par. I. vel . Responder par ei. Et quando dominus teneatur ex delicto serui dicemus infra inj s de actionibus ex cotractibus eoru , qui in aliena sunt potesta: e in a ctione executolia,& in actione ex man
Septimos esse ius est,ut de iure civili seruus non possit sine consensu domini matrimonium contrahere, ut in iustas autem, Institu. de nupt. I. cum ancillis, C .de incep .nupt.de iure autem canonico, quod in hoc ea su est seruandum, matrimonium va let inter seruos, cap. I. ubi Doctores de coniugio seruorum , declarat Couarruvias in epit. de sponsa lib. a. par. cap. S., numero I.cum seq. & cap. p.
Octauus effectus est, ut seruus no possit torqueri contra dominum, l. r. h. si seruus, i .ex libero, fin.C. de quistio. l. i. & l. seruos, C. eodem titulo, l. is. titulo I s. part .s.l.6. titulo So.parti . . nisi in septem casibus ibi,excepi is, qnod procedit in liberto conis t. a patronum, dicta l. I. si seruus, dc l. pridem. C. de quaestio. dicta& in seruo , qui ante fuerar, l. unius, , .seruus, C. de quaestio Ac dicta l. s. ubi declarat GregoriusLveet v urb.
Nouus effectus est , ut si seruus noticiam habuerit de morte futura domini, dc non reuelauerit ex sola icientia sequuto delicto punitur,l. I. seruus, & b.occisorum,Had Silanian. ubi Bartol.& alij, & in l. virum, ad i. Pompeiam, de parricid. Menochi. de arbitrar. iudic. libro a.
centuria .casu is s. numero II. ubi per totum casum tractat quando concius criminis teneatur reuelare;
& de filio , & aliis personis dixi
mus supra in capite primo, s. quadragesimo tertio.
Decimus effectus dominicae potestatis est, ut dominus possit recuperare seruum fugitiuum condictione ex l. si coloni, C. de agricol. &censit. lib. it. vel officio iudicis, vel actione in factum, ut notant glossa, Ioannes de Platea, & Lucas de Penna in dicta i si coloni,t .as. & a . ti-
Quod exelde etia,ut autoritate p opria possit duminus seruum fugienistem capere , secundum eundem
Lueam ide Penna in dicta lege, ficoloni,q.6. Qu'm opinionem intelli Se primo, quando seruus est in actu
233쪽
De exercit. prata actio Cap. II. Ils
or,in quo capi pote it a domino pro P. ia autoritate sicut debitor fugitiuus,l. ait Praetor, .sidebitore iniit de his quae in fravd . credito. circa quod plura adducit Menochi .de recuper.
Postis .remed. s. q. sic facit I l. b. seruus fugitivus, i f. se seruis fugitivis, i. quid sit iugitivus, is de edi lit. edict. l. gitiuus, is de verborum signifi&l. unica in fine, C.de colonis pa.es . li
Secundo intellige, etiam quando 'seruus non eli in actu fugae , ted iam
f. git,& vagas,& a nemine possessus reperitur In aliquo locos nam tu et dominus p rite si illum propria anto itate capere, d. i. unica in line, et de colonis palest. lib. i I. tenent Platea, &Lucas de Pena in d. l. si coloni. Et ratio est, quia esset periculum in mora,dum ad iudicem dominus accederet, ut sentit Bar in d l. ait praetor, j. fidebitorem,num. i. de his quae in fraude credit, & tenet expresse Menoch. de recup possessione, remed. Io. n. I.
Et est etiam ratio quia quad I seruus non est ab aliquo capitis,nec diu est inquati posse sione libertatis dominus non amittit posse Isione,l. I. .per seruum, E de acquir. possessione,vo i
Doctore siticum retineat posses. ionem , potest seruum propria autori
Sed si seruus fugitiuus ab alio possidetur,non potest a domino propria sed radicis autoritate capi, ut concludit Lucas de Pena indi S a l. si coloni. quaest. 6. & l entit ibi Platea, quos' releri & sequitur Menochi. dicto rem ito Io .num .ss qui post Lucam de Pe ix hoc late de larat ibinum , 8. Et alio est, quia quando seruus fugit re ab ali ne si captus, dominias amittit possessione, dicti l. . h. per seruum,si de acquir. posses. no at Cyn.
in .i.q. l.C. Ubicaiisa status, que se-Quuntur Doctores communiter in d. F. per seruum teste Menoch lib. a.dembitra.iud cent. . casu ai8. n.3.
t Quod extende,ut procedat in iam, si non sit teruus ab aliquo captus, si tamen diu stetit in possessione libertatis, nam dominus etiam amittit possessionem; secus si diu non stetit, ut disium est supra, l.3. q. quod si seruus, i . de acquir. possessione, Cyn. in d. l. i q. I. C. ubi causa status, Bart.n. I.& Iai. num. lo.& ii. indisio,.perseruum,cum qua opinione transit M cnochi. in dicio casu a 38. num. s. ubi nu. s. tenet pol Cyn loco citato, quod iudicis albitrio relinquitur, quando dicatur diu stetisse seruus in quasi pomsessione libertatis,& seruus sug endo priuet dominum sua possessione, licet Bar.Alex Ias. Areti.&Ferietus in d. l.I.j. per seruum,st, de acqui.possessione, intelligant de decento,quos sequitur idem Menoch. de recup. po se si remed. io. q. vlt. qui ab ea opinione recedit in d .casu Is 8. n. s.
Sed intellige, quod in his duobus
casibus amittit domin is possessione, quando eam omittit, & non requirit ubi sit servus I secus si dominus pota
sessionem prosequatur, quia non ammittit possessionem, ut notat Innoc. in c. te seruorum, de seruis non ordi. quem seu uiturAnge. in I sin. C. de acquir. posses.& Grego. Lop. in l. as. i tu . l .par. .vc b. I et Goaeredo et seis vir, per tex . ibi, qui hoc probat. od procedit. nisi seruus esset in fuga per so annos, per quod tempus dominus non solum amittit postensionem, sed etiam proprietatem per
l. 23. itia. Is .pat. s. ubi Grego Lop. &dicta l. as.lit. l . par. p. qui Od lo. annorum tempus sequiritur in hoc casu
propter maia fide serui fugit tui. Sed ii seruus se pro libero gerat bona fide to annis inter praesente ,& ao inter ab se lites praeferibit libertatem,l. a. ibi glosia in a. opinione, verb. Perviginti, C.de prs serip .logi temp. quq pro liberi .d. l. 23.tit. I . par. .& l T. titu. aa .partitas. Dicam latius insta in suo loco. S
234쪽
Si vero seruus esset religionem ingressus per it i Filium a tempore se ietiar priscribit libertatem. intra quod
dominus potest eum extrahere a le- Iigione cu rebus quas ibi duxit, c.generalis,c. si seruus sciente, sq. distin. c. a.de seruis non ordin. cap. si quis incognitns, I p. quaest.2. Authent. demonachis, j. I. l. I. t tuto septimo, par-
Et nota,quod si quis vult peterea aliquem ut seruima fugitiuum,& ser uus dicat iniuste fuisse detentum in potestate petentis, agens debet docere de titulo,&eo iustificare possessionem, quo probato datur ei seruus, saltia proprietatis quaestior e ,&Onus probation s transit in ad te sarium praetendeutem se liberum, l. liberis,o .sin. st de liber ii causa, l. vis eius. C. de probatio, i si filius, i. circaeu,i. siquis,
Si tamen is, qui vi seruus petituri est in possessione liberia is . tenetur agens set uitutem probare, ut probat iura proxime allegata;&probatur seri litus probata aliqna ex his causis quibris e scitiar seruus. ut hi pra In prinaci pio huiuet j. notitiimus; vel si proabetur quod seruitus suit venditus traditus a domino , vel quod d.. minus ipsum habilit pro derelicto, & ab qui eum occn pauit, ut in b. serui,& in h. penuit. Ins tu .de iuete personarum, i partum, C. de res vendi. l. traditionibus, C.de yas . l. fin .st pro derelicto, cum aliis supra in principio allegatis quae probatio debet esse clara & concludens cum fit contra libertatem,ut notat Carol. Meli. con-
Iarum Libertarum autem probatur, vel quia qusa est filius ingenuae mulieris, vel
co secutum est libertat' ex aliqua causa eoru ,Vti'rri in serue ii mentione faciem crum virorret Doctores ind. j.
praeiudicia es, Instit de actio. Et est a uertendum, quod si exceaptio status sit opposita a reo dicente, se domino actorix iudex psius cognoscere debet de hac exceptione, quam de actione actoris, i .penuit. &ibi Bal. C. ui accus ire no possunt; nam exceptio quae opponitur contra persona impedit litis ingressum cum in omni iudieio quantumcuque summario sit legitimanda persona, ut notat glossa in l. a. c. de edicto diui Adria.tollen . Specul. n titu de except. q. nunc videndum, col. a. pari. in Extra uagan ad reprimen d um super pae e figura, Anq. in j qque, Insti. de aetio. N expresse prohat l. s. tit. Io. patrum
ti s. quam legem intellige & limita
quindo probatio exceptionis parus est in pontu & non requirit altiorem indagmeir; sed si probatio exceptionis status non offertur in promptu. talis exceptio non impedit, nec est prius de ea cognoscendum per t.II. it. I pa: .3. quas leges .ita intelligit diconcordat Gregorius Lopeet ibi; nam alias conirari iun videntur dispo
Et ita si seruus extera tute proclamat in liberiarem interim dum causa pedet habet Pr pro seruo; si vero fuerit in possessione libertatis,& aliquia dicat eum esse serviim,dum causa pεdet habetur pro libero.& porest eostituere procuratore l. ordinata, is des liber ili cassa, l. iste, sLeod. it. l. serua quoque, aede procurato t. t. C dea se sertio tol l .l /.tit par. ubi Gre. Lop.
Et nota quod si seruus de possessione seruit litis proclamat in libertate,& cotra domino pronunciatu fit infitiore libertatis fit secrestatio earsi tersi de quibus dubitatur,an sint domini vel tertii pro quo lata est sentetialit,ertatis. l. fin quit, .ad liberi. procla. iid licet, ulos Abb. de Doct. in c. a desecrest. posses.&frue .l. i. t .si par.3 ubi enumeratur ali plures casus, in qui-biis per m sti est secte statio et, procedit. iii ante sententia secvilia Salic.indis
Liber secundus praxis ciuilis,
235쪽
fi, fedada. Sed si quis prouocetur de stat u libertatis in seruitutem, idepraestita fideiussione, vel si ea non habet iuratoria cautione, res manent ampud prouocatum in seruitutem, C. de asserito tollen. Gregor. Lopegloco citato.
,18 Iad practicam autem huius ac tionis si ille qui dieitur seruus sit in
possessione seruitutis, debet peteret in libello ut pronuncietur ingenta S, vel libet tus,& aduersarius condemnetur,ut libere permittat eum libertate uti. Sed si is qui licitur seruus est in possessione libertatis, dominus debet petere ut declaretur seruas, dccondemnetur, ut ei seruilia ministeria exhibeat, d. l. ordiniti it . de liberalica ala, l. liberis, j. fi in .sLend. tit. l.dii fa-niari, C de ingenuis de manum: si ..prqiudiciales ivbi notant Do chores Institu. te actio.. Finiliter haec actio est ciuilis in re, rei persecutoria , tirim iuris, perpetua & datur in simplui: haeredibus,& in haeredes hibita confidi ratione
que modo, singularis & simplex,
ut in l. i. praeiudic ales,ubi Doctores, Instit. de actio. & notat Ioan.Crisp,
Bo Alia est actio praeiudicillis utilis,quq copetit principibus. ac cuteris exseruitute do. ii nis praediora aduersus vassallos, rusticos, colonos,adscriptitios,tributarios,origanarios, siue cetitos. iv ex diuerso his ad .iersus dominos suos ut in Auth de sanct..Episcopis, adicriptilio; conclus. S.& in l. i
l s par. . Et datur utilis, & no directa; quia hi non sunt prostrie serui, aluis in aliquibus seruis assimilitur
d. l.ne diutius, C. de agricolis di censit lib. I i. nam sub appellationo sesui tutis omnes species subiectionis possunt comprehendi,ut notat Miniim. in d. b. prs iudiciales,n. IS. Instit .de actio. Et qui sintsoloni perpetui, de qui coloni adscripti iij,censiti, coloni conditionales,originar ij,iuquilini,cesiti simplices,rusticani, declarat late
Vala se . de rure emphi. q. SI Jer tota, ubi n. Iy.refert etiam alias subditora
figec ies .Et qui sint domini,& qui vas
sali declarat d. l. i.& a. O S. it .as. parti . . Et ad quid teneatur vagallus domino,declarat etiam l. s. & s. eiusdelituit,ubi Greg p. verb. Duee os sic mir, post Speculat, in tit.de laud.
Sed si dominus alia iura, vel tributa, seu seruitia a iure indebita a vasullis colligat absq; titulo,n aesumiatur per metu extorta,nec possvr prs scriptione acquiri per dominia, ut notat Hostien, in c. quod lib8ter,& ibi Ioa. Andr.& Abs.qui hac testator comuue opin Inoc .in c.bonq, ei a. de postula. Praelat Cyn. in a. C. quae sit l6ga cόsuet. Alberi. in rubr.eod.tit. Ioan Faber. in t .si certis annis, col.penu. C. depas .ide Ioan. And. in c i. in nouella,
in a.de praescriptio. lib. s.& ibi Gemi
cos. y lib.I. Luc. de Pen. in l. litibus,' col. 3.C de agrico.& ce sit.lib. II. Ias. in ,.quadrupli,n. 62. Instit. de actio. moderm Gallus in costitu. Paris. a. p.
236쪽
Liber secundus praxis ciuilis,
Quod limita, nisi domini p obent tale, i. par cap. . nume. I s.cum seq. νse per te pus immemoriale dicta ser- c. a. n. . Quod tributum debetur Reuitia accepisse ut fere omnes proxi- gi de iure diuitio tu ta illud Matth. me citati Doctores tenent, quia im- aa.& I ucae ra: de Marci I r. v bi Remem otialis vim tituli obtinuit, lihoc demptor noster dixit: Reddite ergo iure, j.ductus aqirae,ss. de aqua pluu. cuat si ni Celas is Cisas i. & facit c. arcen. cap. super quibusdam, j. praete tributum,cum seq. 23.q. 8.cap. Feruein rea, te verbor . significa. 3: expresse nit, cap innovamus, ubi Doctores deit i disponit l. 8.tit .i . lib. . Recopila. cens 'is Et de iure covsimini I.vnim quae requirit ut probetur immerno- ca, C. Quae sint regalia, hi Bal. SD rialis cum qualitatibus requisitis de diores, Authent. de modatis Princi p. iure communi, & per leges huius collat. 3.Chassan. in dicia et . conside Regni quas qnilitates ponit lex Ar. ratione .Fide iure reg oest l. II.titu- Tauri,quae est l.3.titu. . lib. . Reco- lo 28 par. a. quae ponit rationem ob pilat. quam vastilli tenentur ad tributo, d intelligit o Antonia Padi- rum seu collectarum praestationem Ita in dicta l. a. num.38. C deseruitu. Qua et in notat Hosti en in summa,tit.& aqua, qnando simul cum imme- de cersit, . h.e, quil, vel si .Exa Silone, moriali aliq ia adminicula tituli pro versi c. fin Ioan .Fabet in l.I. C. nombarentur. Cuius opinio est expresse Da vectip Gu: d co sit. 6s. nume. 3.&eontra dictam l. g. ibi: Se guida eis consil .lso. num . . Deci .censit. 6 s.cia
de titulo basta ite . aliis adductis per ioan. Arce ab Ota rid intellige in proprietate, in lora dent bilitate i. par cap. . nume-iss possessione autem sufficit lepus do. ro a .cum aliis seqtie. 3 probant, i. a. annorum per diciam legem octauam S 8.titulor . par. a. ubi Gregorius LoRegni. peet.
13 Ad ouid autem teneantur vassail; Et hoc tributum non potest im- Regi .& Rex vastallis declarant de- poni nec exigi nisi a solis Regibidis,eem tituli in a. par. 3 titulo so. usque principibus, superioribus,cum soad ao.& l. a iiiii. ET & l3.titu. 2'. ea lis eis sit reseruatum in signum sob. ddim Par. Et Pt incipes habent mul- iectionis & recognitionis vassallagitta iura & priuilegia, 'Lareis compe ut dictum est l. a.& fin. C. noua vectunt & sum reseruata ratione excel- tigal .l. vectigalia, C. de publica,c ig- lentiae & superiorita is, quae aliis n6 novamus, te censib. Bait. indicta l. competunt,ut in titu.q iae sint rega- vectigalia. Cuid . dicta consit .s s. tilia in usibus fetidoruin, & aD8. priui- rso. Ota lora loco citato dicta l. a.&legia R-gibus Et primicipibus reser- g. it. l. par. a. uata in subditos accumulat Chassa- diis alicui si conceptum princine in cathalogo gloriae mundi, s .par. ii Z pis priuileg o, vel per immemoriale acl.consideratione. rraescriptionem,quae vim priuile ii Et interea quae a vassallis Regi habet. d. l. hQc iure. 6.ductus aquae,sp. Si debentur est annum triburtim quo ii de aeua pluuia arcen. cap. I. de prae- ei debetur in signum subiectionis & scriptio.lib. G. cap. super quibusdam,recmnnitioris vaga et g ij qucd pro- e Praeterea, de veil orum significat. prie dicitur collecta,& sermone His dicta l.8.titu .i . libro A. Recopilatiopano dicitur hecho, stib quo vocabu- nss.lo comprehei,duntur plura , ad quae s s Et 'emnet personae uniuersaliter ign q,iles villani tenemur , ut decla terent uer ad tributa vel collectas ex-rat Ioan.Arco ab Otalora de nobilia ceptis his quae eximuntur iure vel priui-
237쪽
Bypriuilegio vel consuetudine immemoriali,qtiae habet vimi tui legij,na princeps habet generaliter contra omnes fundatam intentionem sua de iure diuino & humano ut dictum est,
Et in his causis aliquando prouomcat particularis,aliquando fiscalis cis communitate,& aliquado fiscalis solus per viam delationis. Et ad hoc ut particularis possit mouere hoc iudicium necessarium est quod praece
dat pignoris captura ex parte com munitatis ratione tributorum ignobilium, & quod particularis prcsent et huius pignoris testimonium cora ici dicibus nobilivati; in principio iudi- cij,ut disponit dicta l. 8. ritu II .lib. a. Recompil. & declarat Otalora dictotaach. de nobilitates .par. c. r. mime.
Et debet communitas citari,& libellus notificari fiscali,ut ipse aduertit. Ex parte vero fiscalis vel nommunitatis licitum est absolute delibere prouocare fine aliqua inquietatione particularis, quia quando particula ris denegat sollitionem tributorum,& dicit se nobilem, turbat quasi poli sessionem quam princeps habet de iure communi contra omnes subditos ut supra notauimus, & videtur eum
spoliare sua quasi possessione per ea
quae notat Innocent. in c. sub orta, de re iudi c. Abb. in c.'naerelam, de electio. Ion. Arce ab Ora lora dicto tra ad ela. de nobilit.J.par. c. 3 nume. a. Et
' expedit magis in hoc iudieio prouocare,quam prouocari; quia is qui prouocat potest suspendere petitorium, di facilius probare possessiatu,quam petitorium, cum ad obtinendum in possessorio, sufficiat probare exemptionem tributorum per tempus Io.
annorum tam litigantis, quam patris& aui; sed in proprietate requiritur tempus immemoriale per distam l. T.& i. tit. II. lib. a. Recopi latio. Et in hac irobilitatis causis cum agatur de iure in corporali, possunt in uno libello cummulari petitorium & posssessorium ut declarat Ioann. Arcet ab Otalora indiecta s. p. c. . nume. I. cum aliis seq.& probat dicta l.8.titulo ii. lib. a. Recopi lation. Id secus est in re corporali, in qua non potest intentari ab una persona petitorium &possessotium retinendi uno respectas iopter contrarietatem , quae resultat,ut in I naturaliter,e nihil commune,il. de acquir. posse sto. S iii l.ordinatis,C.derei vendicat. l. incerti iuris,l.li de vi, si .de iudi. c. pasto alis, de causa posse sto.& propriet. DCctores inditio j. nihil communt .ma
cum seq.Ota lora loco citato, Ioaim. Carcia glos. I a. num .p. versic. Addit tertio,in fine dicens,esse notatu digni istinum. Ioan. Gutier. lib. s.' i . numero a I. l. a Z.tit. a. par. s. Et aduerte, nod actor particularis potest suspendere setitorium ante litem conis testatam, ex reg. text. iii c. I astoralis,& in c. signis cauerunt, de testib. &probat dicta l. 8.tit. ii. lib. a. Recopi l. Post litem vero contes latam non poterit secundum ni agis commune opinionem, ut testatur Ripa An dicto j. nihil commune, ni me Is . quem se quitur Oiaiora loco citato, nisi in odium spoliatoris,ut in Clemetit . una
de causa possessio. & propriet. quem text. intelligunt Alex. Ias& Ripa citati per eundem Otalci a qui testatur de magis communi opini a Sed aduerte, quod omnia quae dicta sunt de nobilitate intelliguntur quando de pleno iure nobilitatis tractatur ad euitandam solutionem tri
238쪽
Liber secundus praxis ciuilis,
butorum, sed quando per insideritia
de eo iure itobilitatis tractatura deuitandam carcerem,ut ii bilis pro debito ciuili non incarceretur, nequerorqueatur, v limitia; minor & tacilior probatio requis itur, & seini piemna, cum aliquibus circumstantiis suta ficit, secundum Ota loram in 3 p. c. g. num. I i. dicens, quotidie praeticari, A- ceu edus in I lin. tit a I. lib. . Recopi latio a. num. 63.& in I. at tu . a. num. i. lib.6. Recopilat. Ioan. Gutierre et de iuramento confirmator. cap. Ic. m .P Partae . lib. a. c. fin s. partis, ,. 6. nu
mero s. & in tib i. rerum quotidiana i a
lla in l. si qdibus nume. 8. & v. C.deseruitutibiis & aqua, Boua dilla in sua Politica lib.s cap .is. nun .2o. Et Ia tio est, quia quai do de qualitate aliqua non principaliter , sed assessorie tractatur; satis est qualitatem semiplene probasesee. Dduna Bald .ini. noignorat,colum .s. C. qui accusare non possunt; sicut in probatione filiationis per incidentiam ad obtinenda, d l. alimenta, sola fami sufficit,quae est semiplena probatio exl. fin. itu. i'. parti. . sed qtrando principaliter de ea tractatur sola fama ncn sufficit ut per Doctores,& per texi .in cap. per
tuas, de probatio. & glossa inc Michael, de filiis presb3 terorum i licet
contrarium teneant ipsemet Ioannes Arce Otalora sibi contrarim, 2. par. 3. partis,cap. Io.num. 3.& Didacus Perea in I. p.glossa penult. titu. a. lib. Ordinam. colum. t;8 r. & Baeca de inope dei, to cap. it .nu. 2 . qui meo iudicio merito ab omnibus moderni reprobantur; quia vera nobilitas per Limam, repuratiqnem, communenue
opinionem probatur, & quod testet dicant cur od pro nobili habitus est,
gus in . . in prologo dei fuero jua-
tandam lolutionem tilbutor uni ut dictum est. In his aut .m caussis Dombilitatis plurimum potest arbitrium iudicis,he qui sinit nobiles vel ignosiles iudieis arbiti io relinquitur, Tiram
quellis de nobilitate, c Io n. lo. Ioant . Larc. glosi a. num. I, . Ace Ledus in ruta. Litu. I.numeIoi 6 I. usque adnumerum I O.
Vltimo loco est sciendum , quod quando particularis non potest iudicium mouere, quia non potest agere sine turbatione reali de pigrioris cap tura,vr disponit d.I 8.tiiu. Ii .lib. I Recopilat. potest petere ut examine tur testes ad pei petuam rei memoriam ante litis contestationem propter senes utent,vel absentiam,vel alias causas, ut in c. quoniam frequenter,uba Doctores ut lite non come
stata,& in cap. significauit, de testibus,& in Authenti. sed & si quis,C. eod. tit. Et quae sint in hac probatione necessaria,diximus supra inpr scederi in b. s. de actione,de Partu agrum noscedo, prope finem, ,
, T Iberimis diffisitio. a Remeari potest in seminuem Inbernis per ingrauitudinem.
. Seruus ad se reos oratines , domino scieme, promisi fuerit,es euur
s Domimis sumer senom nominaueris filium suum' libens Domima existens e vetore ex O. esita fias habeatisi is olumis mi
239쪽
De exercit praehic actio Cap. II. it 8
vmi mammittit pro parte caterorum taxatur pretium arbitrio iudi- eis. a Libertus a quae teneatur patroaso suo aio Patronus noupuest vocari X liberio in ius sine venia..t Libertus te se ur fr.estare prura severat ab eo impratas , quar si ieiunt eommodum pycuniarum et a Reaic et o tu semiiurem sit quas tomatum ui gratis, ves etes precia est tetratus.
is Libertus si decedit e liberis sae-
r. Patronus legitimus tutor liberti, se nou teu tur satisd pre. as Patio ins habet liberam a simavdi facultatem tini ex liberis i .erto suum as Libertus debet domina multos hosp'ret sim amiserit , seas s legis braeficia habuerit Itbertatem IJ Patronus e bas modis a sitsit ius
it eisdem massis quibus patronus permdu tus patro,aras, liberii etiam perdanti id,eius Flii, est cogum .ia facti ea huius actiosis. aia Libertinas fauore ingemitatis semper ea dispositione iuris eommuisti nouisti,t in silertatem proclam re potest. at Pronvuciaras per sententiam tetrat 'mi facit iret,st y o veritate. Min
aa cause seruit iis se ingenuitatis,se
libertinitatis, possunt euam tractari postsementi m. . vasi t. Alio Pro scruitute est in rem pratoria.
De actione ex libertinitate &ingenuitate, II.
diciali, actio de libertinitate & ingenuitate,quavisaei itur an quis sit libertus , vel ingenuus, es datur patrono contra eu qui negat se esse libertum, dc liberto adiuersus patronum, qua petit se declarari ingenuum , ut in lege , ingenniim , T de patu homini tidi in t fi n. in princi p.& in b. fin. sf. liberi. ingen esse dic.& in i .diffamari, C. de ingenu & manumis. & mpraeiudiciales,ubi Doctores, Insti.de ac Io., Pro cuius declaratione praesumendum est, quod libertas est n)turalis
facultas eius, quod cuique facere libet. nisi quod vi aut sure p. ohibetur. l. libertas,iLde statu hominiam, b. I. Instit .de iure personarum. l. I. ili. a. pattha. Et dicitiirres inaestimabilis, ut in l. libertat .vbi Deci &Cagn. R. te regu .iur.Et est duplex libertas, una ratiua,quaedicitur naturalis facultas, ut in die a difinition e titinetur;&alia quae appellatur dativa, Quae praenipponit seruitutem praecessisse, quam in tota extinguit;& haec dicitur noua liberistas creata a iure, & non antiqua deis tecta, quae iam mortua erat per fictio nem,l.serti tutem, l. quod attinet, C. de reguli iur.& non potest reuiuisci, a qui res, j.aream, C. de solutio. Et quod sit noua libertas patet, quia hai det nouam formam , & propter manumissionem patronus habet iuspatronatiis, i. a. ubi Doctores, C. de inius voc.& libertus tenetur ad multa patrono,de quibus per glosi & Doctores in b. sed nostra, Instit .de succes so liberi. Et liberias potest reuo--eari in seruitutem propter ingratitum dinem, l. i. C.de lib.& etrum liber. . maxima, Instit. de capit .dimin. quod min est in naturali libertate. Hinc est
240쪽
Liber secundus praxis ciuilis,
quod manumissio est vera datio libertatis,ut tenent glos. Si scribem es in t .mamimissiones, ae de iustitia iure, quia est noua lit,ems creata 1 iure, qoae per factum manumissionis datur seruo minuti illa; br itam numissus dicitur nouus homo, l. hodie, si de capit. dimi. b. sei uus, Instit .eodetitu. Et tanquain nouiter natos efficitur cinis,h.fin. Insti .deliberi.& ita et sit noua libertas de nouus libertus thomo, tenet Deci. in l. q aod quis cum serum,st .de regul .iur. Bologne. in tracta .de multip signi.& diis. iuris & facti, num . o. Min sing. in dicto prae-audiciales,mime .r a. I ristitit. de actio. Tiber. Decian. responso I v. num. O .
lib.3. & facit quod tradit Tasii. in suis intellect . in l. si non sortem, libertus, de conditio. indebiti, & sentit i. ii
in de Meua en estato de home, dg ibi: EI Rei dicie, Wie assi, m ndo e se ei libre. bies assi como si nubes oste essala siema a contrario sensu facere non potest patronus inam I ex hoc facit restituemio naturalibus, ut in l. fin. C.de bonis liber.& notat Gregor.Lop. in d l. i vel . Comasnetea. t 'ec obstat fundamentum in contrarium adductum per Anto. pilatia post alios in consilio G .nti m. I. lib. dicentem,seruitutem est, accidens, &non naturam; & ideo sublato accidete, natura ipsa elucescit & sic expol- seruitute per manumissionem de . texitur libertas,quae inerat iure natu: rati,sed erat ossis scata de iure gentiu . Nam ad hoc respondetur quod licet serui ius sit accidens,extinguit libertatem, i, l .seruitutem, & l. quod attinet, st. de reg. iur. Et sic cum Iibertas per seruitute sit mortua, amplius reuiuisci non potest, d. l. qui res, j. aream,ff. de salutio.s Multis autem modis seruus effici- tur liber, Primo, si nunciauit iudiei virginis raptorem,L si quis, C. ex quibus causi serui pro pratant. liber accip l.3.tit. Ea .par. . Secundo si nunciauit iudici fabricatorem monetae, i. sin. C.ecd tit. ex qxLb. causi serui,d.
uit iudici ducem militiae desertore, dicta l. fin.& dicta l. s. par. & in his t. ibus casibus darer domino per Regem pretium iustum, l .a. dicto titu. ex quib. causi&dicta l. i.par. Q Irto, si seruus necem dotanni vindicauit. vel eius occisolem accusauit, Atintentionempi obauit, i. i.dicto titu exquib.& dicta l.s par. Ouinto si de tegit coniurationem & con pirationem in mortem domini, l. ris alieni,sLad l Falcid. ubi Alex. Grego.Lop. in dicta l.3. Sexto, si nunciauit Regi vel regno proditionem machina tam,dicta l. s titulo a a. parti . . Septimo, si dominus ancilli publice prostituat, i. si lenones . C.de Episcop. audi L minime, ff. de senat .l. si dominus,sLde his qui sunt sui vel alieni iuris,l titu. 2 a .pat . . l. s. titulos. par. s. Octauo. si seruus eum libera, aut aumellia cum libero , domino sciente, nec eontradicente,aut dominus cum ancilla matrimonium contraxit, A thent. de nup. b. si vero ab initio,eollatione A. Authent.ad haec, C.delati. lib.toll. l.I. tit. s.par. . l. s. it./a eadε par. declarat Couarru. in eriti de sposa lib. a Par.cap.3. f.I. num. . & Valas chide iure emphit.quaest num. s.& g. Nono, si seruus ad sacros or- dities domino sciente promotus fuerit, c.miramur , de seruis non ordin. Specul. in tit. de dispensatione j.qualiter autem. nun . . Anton. Cucchus Institu .maior. lib .vitu. I 2. Di m. I.
l. c.titulo a a. parti . . Decimo, si seruiis ingrediatur religionem. & dominus intra tres annos a tepore scie-tiae eum non extraxerit 1 religione, c.generalis, c si seruus sciente, .distinct. c. a. de seruis non ordin. cap. siquis incognitus, II quaest.2. Authen. de monachis, h. I .collat. I. l.6. titu. p.