장음표시 사용
241쪽
militauit seruus,l. super seruis,C.qu imilitare non possunt. Duodecimo, si tempore infirmitatis dominus seruum exposuit, sicut filiusfamilias liberatur a patria potestate,let.&3.C.de infant. expo c. unico de infan. l. an gui .d expostglos. in l. necare,sf. de liber.agnoscend . l. . tit. Io par. . Dein
cimolertio, si dominus scienter serua nominauit filiu suum. h. fiet ubi gloseis &Doctores, Instit.de adoptio. Rebus in tract. nominatio. quaest. .nume. ro p.:Decimoquarto, serui efficiuntur liberi, si dominus existens fine v-xore ex ancilla filios habeat,& in ultima voluntate nihil disponat de seruitute, vel libertate eorum; nam dicti filii dc ancilla post mortem domini ad libertatem perducuntur. Vt siti mors domini libertatis exordium,l final. C communia. de manum seio.ubi Bal Salle. 8c alij. Et ratio est,quia cude eis expresse dominus non disponar,praesumitur libertatem:eis relinquere argum. exl. in Authenti. nunc autem, O .de secund .nupt. Si aut e voluerit de eis disponere, poterit quomodo sibi placuerit inuita &in ultima voluntate eos aliis, ut seruos legando vel heredibus in seruitute relinquendo,ut in diecti l .fin.C. communia,de manumissio l. si minor,cum sequen.ffide mann misi vindicia. l. I. ii Z tulo Ea par. . Decimo quinto efficitur seruus liber praescriptione . si pro libero se gerat bona fide io. an innis inter praesentes,& ao inter absenta res,lc mala fide so . annis,l.i .vbi glossa verb. Praescriptio,ia a. ubi etiam glos verb.Per viginti, in ultima opinio.C.de longi tempor. Draescriptio. quae pro liberi. 5c expressius I. as. ti
tulo as par. . 52 l. . titu. 32.par. . Et
nota, quod licet libertas praescribat ar tempore,ut dictum est, tame seruitus liberi homminis non praescribi
tur, nec mutatur eius conditio,i. fin.
. C.de praescriptio.longi tempor. quae pro liberi. dc non aduersas liberi. opponitur,vbi glossa de Doctores, glos. in l. a. verb. Ancillam, C. de ingenti.
mo sexto efficitur seruus liber permanumissionem, ut per totum ii. de manumissio de de mann misi testani. de de manumisivindicta 5: Instat. deliberat .de per dictam l. l. tit.2 a. par. . Quae manumissio potes seri pluri-ibus modis.ut in .multis, Institu. delibeti dc in dicta l. I. titu. 22. parti . ivbi Gregor. peet refert quae sint inta hac mannmissione necessaria. Et no ta quod si seruus plures habeat domi lnos, uni s potest eum manumittere aliis inuitis,soluta eis parte pretii iu
te, quod licet debitor possit manumittere mancipia generaliter obligata, nota me potest manumittere ea quae sunt specialiter obligata,l. C. de seruo pig.manumisso,t. seruus, sLde manumis. & creditor potest mancipia sibi specialiter obligata,saltem perfideicommissum manumittere, sed nogeneraliter obligata, i. generaliter,
, si quis seruo ubi glos. si de fidei comi filiberi. l .es disseremia, st. in quibus causipign.vel hi pol. tacite coninhatur , & notat Beloi. in cap. nulli, numero Ig. de rebus Eccles non alienand. P Ex hac tamen manumissione multipliciter competit patrono iuspatronatus, primo teneti r libertus reueretiam patrono exhibere cum apud euaccedit,videlicet in assurgedo Achonorando eum bireto, Ac salutando. l. generaliter, C. de in ius voc. L qui manumitti. C. de oper. liberi.l. 8. tit. 22. Parti . . Secundo,patronus no potest vocari a liberto in ius sine veni a. l. sin. E. de in ius voc. I.& a. C.eo ti. d. l. 8. Tettio, non potes libertus accusare patronum velpatrona liberos, seu parentes patroni; nec contra patronum proponere actione, vel aetione doli, vel exceptionem, Ladoptiuum
242쪽
Liber secundus praxis ciuilis,
tuum, patronum eum l. q. ff. de inius voca a. l. l. l.honor, l.liberto, sLde obseq. alib.praest I parens,l. licet, e mdem titulo,I.apud Celsum, aduersiis,aede exceptio. doli,d. l. 8. titil. 22. par. . etiamsi patronus committeret
deli Zia publica, l. qui accu a te, in fin .s fide accusatio. l. sit adulterium, liberto, is. de adulteriis, nisii in causa Propria, l .hi tamen, i. is de accusa- io. dicto j. libello; vel in crimine legis mage statis, i famosi, C. ad leg. Iulia magest. l. penuit. C. eodem titulo, l. penult. C qui accusare non possunt. Et in crimine annonae, i. in ulierem,sf. de accusatio. dc in falsa moneta,l fin. C.ex quibus causserui pro prq m. lib. accipia . vel quando alieno nomine ageret,i.quaesitum, is de in ius vocii. Quarto, contra patronum non datur liberto restitutio, l. I.C. qui & aduersus quos res . in integr. no est necessar a. O linto tenetur libertus patrranu&eius filios &Samilia alere sit alia de non habent unde se alere possint l. si quis a lit, eris, j. solent, ubi Bart.&alij. ff. de liber .agnoscend l. II. t itu. ar. ii par. . Sexto tenetur libertus praestare patrono operas ab eo impositas quae respiciunt commodum pecuniarium, l. I. ubi glos. C. de oper. liberi.
Aron. in summa illius tituli, qui ponit sex disserentias operarum, & declarat. quibus actionibus possunt peti,& vltra eum Ioan. de Blanas in tractatu de actio in actione praeiudiciali, de ingenuit. Ac liberti. Septimo, patronus potest libertum in seruitutem reuocare, ut in Au henti. ut liber de caetero, h. s.collatione s. l. I. C. de liberi.& eorum liberi. l.y.titu. 22.
par . Et est aduertendo, quod haec
reuocatio in seruitutem fit, quando manumissus gratis,vel eius pretio est ingratus manumittenti, vel eius filiis
ex cansa ex qua donatio reuocaret tir,
aut fecit pacem in eorum perniciem eum inimicis,vel patronum aut eius
filios egentes nolit alimentare, d. l. i. C. de liber.& eorum lib. Authent. vi
liber de caete. b. .collatio. 6. l. etiam, C.de obseq.dicta l.'.titulo aa. par quae inreuocatione donationis ait eis gai l. Io.titulo A. par. s. Sed si patronus a tertio pretium pro manumi sione recepit, vel haeres domini eius
mandato manumissit, tunc non reuocatur in seruitutem liberius, sed patronus potest conqueri, ut pro modo excessis castigetur,dicta l. i. C. de libe.& eorum lib. dicta l. . titulo a a. parti . . quod declarat ibi Gregorius Lopeg. Octauo. patronus succedit
liberto ; nam si libertus decedit sine liberis & parentibus,vel cum liberis
ex haeredatis,patronus succedit in omnibus bonis liberti, & deficiente patrono,succedunt eius liberi,&eis defficietibus collaterales, usque ad quintum gradum, salua gradus prerrogatiua, qui succedunt in capita & no in stirpes. Sed sit libertus fecit testam eisium, & habuit minus quam centum aureos, tunc potest patronum totaliter excludere; si vero habeat plures
quam centum aureos,tenetur patro
no tertiam partem bonorum relinquere. alioquin datur patrono tertia
pars,vel si minus sit ei relictum , fiet
stipplementum,ut in si .sed nostra, In-sti.de successio. liber. l. I. C. de bonis liber l. Io.tit. 22.p. . quod etia dispositum est,ut fratres liberi ipsius liberti excludant patronum,contra id, Pnotatur in Authen. defuncto, C. ad Tertullian. Nono,patroni, & eora liberi sunt legitimi tutores libertorum impuberum . quia sunt eoru sue cetares; nam ubi est successionis eis
molumentum, ibi debet esse onus tutelae,ut in b.unica, Instiaee legit. patro tui. ubi Doctores. Decimo, patronus legitimus tutor liberti Q tenetur regulariter satisdare nisi sit persona vulgaris vel inhonesta, vel sint magnae facultates popilli, vel eum non diligit,uel subsit alia similis causa, ut inl.legitimos, i. ec a. c. de le-
243쪽
De exercit prata. achio. Cap. II. Iro
is Isi Zgit. tuto glossi di Doctores in dicto unico. Undecimo , patrontis habet liberant a signandi facultate uni ex liberis libertum suum, ut per to tum i fide asign.liber. Et haec asignatio potest fieti in testamento,&line eo, di pure,& sub conditione,& quibuscuinque verbis,& etiam nutibus& signis,ut in l. i. q.a signare,fLeodetitulo. Et liber cui talia est asignatio per patronum, potest transmit . tere iuspatronatus ad liberos suos, non autem ad extraneos, nec etiam ad fiscum, nisi tale ius patronatus trastat cum uniuersitate bonorum, si notat glos in l. quaedam , verb. Fundus, si . de acquirendo rerum dominio. Quam re. et ri &sequitur Nicanin b. unaeo,num. a. Insti.ge a signatio liberi. Et est hae aduertendusquod patronus habet dictos honores,quam cro libertum manumissit; secus si alio
quo legis beneficio fuit seruus essectiis lifer, ut superius dictum est;
quia tunc non dicitur habere patronum, ut colligitur ex toto titulo,exqvis is causis servi pro praemio lita
Et nota etiam quando manumissio fasta est a patrono ius patronatus liberti non potest diuidi, quia non recipit diuisionem,l.quaedam, in fine.sLia miliae eicisc. L; .de aliment. leg. l. s n. C. de iure patrona .glo Lin Clemen. 2. . vltinio cle iurepatron. Nec
potest etia in isti id ius alienari, glosesa in Clemen. plures,verbiliber,de iu
Multis etiam reiodis patronus amittit iuspati onatus , de quibus per
girissa & De res in sed nostra,
Insti. de sine essio. liberet. & an l. II. it. 22. P r. q. ubi accumulantur dececas, quibus adite quod regulariter patronus teneti rerga libertum ad ea onera quaeratio aequitatis suadet, ut notat Paulus de Citadi. in tracta.
t sic.Nono te vltimo quem resert &- ,equitur Ctbr Lamberita. eodem ri tractatu, lib.3. q. vltima,artic. fin. Et nota, quod eisdem modis quibus patronus,perdit iuspatronatus liberti perdunt etiam illud eius filia & cognati,qui habent ius succedendi, ut in s. multis, Institu. de successio. liber & norat post Aeto. Gregor .Loper indicta l. Ii titu. aa. par. . quae lex hoc ips extendit ad filios usque ad quartum gradum.
I ' i' practicam autem bulus acti nis deueni edo, est aduertendia, quod si is qui dicitur liberius sit in quasi possessione ingenetitatis, patronus te. net ut probare libertam suum, alias gus obtinebit . fidiae .si liber t. ingenu esse dic Acis caissale probatio. in hac actione prati,diciali, patronus petere debet,ut declyratur legitimi rei contienti patronus, & reus liberistus suus,& condemnetur ut obsequia& iura sibi debita praestet, & ex contrario qui pro liberto habetur petere debet ut ingenuus declaretur, &reus condemnetur ut patiatur se pro ingenuo gerere, & de caetero no petat ab eo iura patronatus, nec molestet,dicta l.sin. in princi p. dc inj.fin. E si liberi. ingenu esse dicat, I insenuum,st .de statu homin. l. disi amari, C.de ingenu. dc manumis. & notatur per omnes in dicto prae iudiciales, Insti.de actio. . Et est notandum quod libertinus fauore ingenuitatis tempsi ex dispositione iuris communis nouissimi in libertatem proclamare potest, dicta I fin. si libe. ingen.esse die. Et cum ingenuitas sit fauorabilior seruitute& Iibertinitate praescriptio quinquenti oberit vendicanti aliquem ex ingenuitate in seruitutem vel libertinitatem ut notatur in dicta I fin.&per Monticulum in dicto praeiudiciales,n. I. Insti de actio. Item aduerte, quod si quis ingenuus pronunciatus fuerit sementia, in hoc casu facit ius, & pro veritate Fabetur, ingenuum, aede si tu is
244쪽
Liber secundus praxis ciuilis,
ni n. ubi Doctores in l. a. et quibus
res iudicata non noe.Ti aquei, intia. cta.res inter alios limitatio. o. 'nod intelliget con urrentibus quinque retquisitis per nos supra adductis in e t. de actione depa tu agnoscedo, bdin. numero a .in sententia filiationis isto lib. a
Ultimo loco sciendum est , quod ' eausae seruitutis libellinitatis Ningenuitatis possum etiam tractari post moriem eorum, qui dici mur serui, vel libelli,ut per totum Ene de sta tu defunctorum notat Monti.in loco
M Haec actio est in rem praetoria , &habet naturam,quam notant Doctores in dicto, praeiudiciales, Insti. de actio. de Ioan Crispi .ec Nicasi inarbore actionum,num.'. . .
. Faciens expensas aegri,die mr eos tralere is titilitatem nauis.s creditor non tentis robare re versam esse is utilita emouit.. idem trociati iis Economia r Exercitor an temtatur pro ma S
t tebeatur ex delicto stfacio' nu or n. Exercitaria cha em etiam eon petere potest. io Tributoria actio eui competat..i nociatio requiritur is actiose
i. Penectans in hac amnis leni esse iis poetestate patrisis Actia quad iussu ei datur em eun fit, se semo eoutraxit.b Iusus euide Meessitate faetendus
im e ni rahente. ar Actio de re inaeso eui detur. ii res in niui in viiTit tim patris an hae actis competat. a masio dieaeur versum is Militatem domini Ne; ta/ris. ao Actio de io rem verso as habea
ai Actiones pria in os uot esse rem
so perali m profectui; quid dilatur. si Peculium aduentulum quoi sit. sa castrensia vel quas peculia ruitertineant..s Actio te per io contra que mastatur.
rate nascuntur sc licet,de exercito
uos tactu, quibus parentes, aut domni possum conue-- nin Disit ideo by Cooste
245쪽
De exercla praehic actio. Cap. II. m
niri sex oriuntur actiones, scilicet exercitoria,institoria,tributoria,quod
iussu,de peculio,& de in em verso,
ut per totum Insti quod cum eo; lavi dei p. titu. a I. par. Matieni s folio spa. de explicat Cagnol. in s. ter a fiat re, de conditio indet,. .sset Et exercitoria actio datur ei qui contraxit cum exercitore id est curii praeposito nauis, si ae sit filius siue seruiis, siue alius homo liber, qui praepostus est ex contractu, vel quali dum eo facto ex causa circa quam praepositu; est, bc datur contra mas strum ita uis, ut contrahent is satisfaciat,vi in l. i. h.magistrum,sLde exercito. actio.& in . eadem ratione. Insti. quod cueo, usi Doctorem; de circa hanc actionem exercitoriam , vide Matthaeum do Afflict. decisSa.& l. p. tit. I 8. par
Et nota,quod exercitor dicitur ille ad quem quotidianus quaestus nauis pertinet, di praepositus vel magister vocatur ille qui naui praeponitur
siue fit seruut, si ie filius, siue quilibet homo, ut notatur iii dicto j.eaderatione & exercitoria denominatura praeponente Etest etiam notandum, quod ista actio exercitoria datur contra exercitorem quando quis contraxit cum praeposito nauigili utilitate ipsius nauis; secus si ex alia causa, ut in l. t. b. non a ut em,si . de exercitoria actione, O in d. b. eadem ratione. Et dicituro uis contrahere in utilitatem nauis si fecit expensas seu sumptus pro Vmptione vel reparatione natus, vel pro illis rebum quae necessariae sunt in naui, ut in dicta l. I., magistrum, si de exercito actio. Et est ad tert=ndum , quod creditor non tenetur proibare rem versiam esse in utilitatem nauis. sed tantum quod expetidit ad utilitatem nauis, ut notatur in d. b. eadem ratione, per
Nicasi. Se alios in dicto magistria.c QId secus est in oeconomio, aut
proe uratore Ecclesiae,ut in Aiathe de
aliena.& emphi j. si vero quis; dc vide posita in beneficio restitutionis latrac .de reb . Eccle s.fol. s Is . & infra po
Et licet exercitor teneatur pro mgistro nauis de his quae facta sunt gratia nauis pro aliis,tam e nautis no temnetur nisi pro deliciis eoru ,ut in d. l. I., magistr i nauis, aede exercit. actio. 8 Et quado quis teneatur ex facto &delicto fama loro,explicat Mecha. 3.
tona. l. Iso. n. e. de Feli. in c. Petrus,
& ag. 5c Tho.cons. v. . IN. & Ber nard. Diar reg. iis . dc ibi addi. so. o.& reg. ao .d ibi addi . . 6.de l. a tit. Is par. . dc ibi Greg. 3c Pla a dedelle . lib. I. cap. i . de vide dictato actio.ex liberi. effectu s. , Et institoria actio datur ei qui co traxit eu eo qui praepositus est tabernae, vel alteri negociationi corra magistria qui eu piae posuit ad hoc ut satis faciat cotraheti ex cotractu vel quasi ut ind. ea de ratione, Insti quod cueo, ubi Doctores; de circa hanc actio
ro Et nota, quod institor dicitur illa qui praeponitur tabernae, vel alteri ne clationi,de sic denominatur institόria a praeposito, 3 sumit nome diuersimode P exercitoria; de dissert institor a procuratore, quia institor pr ponitur uniuersali negociationi,l.quicuque, de insti. acto. d et iupri poniturque stuariae negociationi, qui alite prsponitur ad recipiendo fructus,dicitur villics seu procurator,ut in l. sicci villico, aede insti actio de vide circa hoc Dec. in l. si institore, C. sicer. pe. . 8M Et tributoria actio datur et,qui co traxit cu filio,vel seruo habente pe- Tribura cultum sciente patre vel domino. de prosiibere valente , sed non pro-
246쪽
Liber secundus praxis ciuilis,
hibente,& datur contra patrem vel dominum ad hoc ut satisfaciat de peculio,& non potest pater vel dominus abstrahere quod sibi vel suis debetur, sed computatur in eadem portione cum reliquis creditoribus,ut in b.introduxit, Insti.quod cum eo, &ibi Doctores; & circa hanc actionem vide Francisc. Marcum q. aii.286.8cr 8 p. & l. s.cum aliis seq ti. I.
Ex hac actione tributaria colligitur primo, quod requiritur quod negociatio facta sit in re peculiari, ut in dicto , introduxit,lcin l. I. h.licet, si de tributoria actio. nam si fieret in re psiris vel domini daretur actio institoria ut in q. j eadem ratione, In-s i. quod cum eo. 11 Item secundo requiritur,quod ista' negociatio fiat sciente domino vel Patre; ita in si fieret patre vel domino ignorante, daretur actio de peculio, vel de in rem verso. ut in b.praeterea,
Is Et disert haec actio tributoria ab allione de peculio, quia in aetione de peculio deducitur id quod debetur patri vel domino , & etiam illis, qui in sua potestate sunt; sed in hac actione tributoria fit distributio prorata inter patrem vel dominum , &creditores, ut in l. i. in pristi .ff. de trIhuto. actio.
Tertio requiritur, quod negocias sit ita potestate patris vel domini vere vel praesumptiue, ut in l.I. b. potestatis i .de tributo. actio. Et actio quod iussu datur ei qui cstraxit cum filio vel seruo ex iussu pa 3od tri; vel domini contra ipsum patrem ire a. vel dominu ut satisfaciat creditori ex eo contractu vel quassi, ut in II. b. si latum, itaquod iussu, de in h. si igitur. Insti.quod cum eo. Et nota,q iod iussus qui de nec eos late requiritur sufficit qEod fiat fi lio vel seri:o, vel ipsi contrahenii, ut in L I. . r. n.quod iussu. Et satis est v, fiat verbo .vel nuncio, vel epistola,
aut sola subscriptione, aut aliquo alio modo quo possit apparere voluntas patris vel dona mi iubentis , ut in l .i . . iussum, ii quod iussu. Ex quo textu colligitur disterentia inter iussum de mandatum; nam iussus importat ne celsitatem , & mandatum voluntam
1 Et actio de in rem verso datur ei De iure q i contra xii cum filio vel seruo coira patrem vel dominum si res rcepta sit v rsa in utilitatem patris vel domini vi de ea re satisfaciant, ut in praeterea. Insti quod cum eo. it Et est aduertendum quod sit non fit conuersum in rem patris vel domini. tenetur pater vel dominus actione depeculio ad tantum quantum est in peculio. Si vero partim versima est in re . patris vel domini, & partim non issc pro parre versa tenetur actione de in rem verso,& pro alia parte depeculio,vt in d. b. praetereais Et dicitu versum esse in rem patris vel domini quado aliquid est impensum ad suam necessitatem vel v-tilitatem vi exempli faciat, exi .in d. b.praeterea, dc in l. 3. . in rem, fi . de in
o Et an ista actio de in rem verso habeat locum in quocumqne contrahε te, etiam negociorima gestore, vide Scotu a. p. lib. .iesponso C. n. .& vide alia cira istam materiam in trach. de reb. Eccle fol. 3Is.cuna seq.
dii Actio de peculio datur ei qui co
traxit cum filio vel sertio habete peculium contra patrem vel dominum, non insolidum,sed ad tantum quantum est in peculio deducto,eo quod debetur patri vel domino , vel illis qui in potestate sua sunt,ut in cum autem. Insti. quod cum eo,& in l. peculium autem,aede peculio, dc ini si filius is de nego gest. Et vide circa hanc actionem l. a. ti
247쪽
omnes autem praedictae sex actiones sunt praetoriae ec perpetuae, ut in
l. Macedoniam, C.ad Macedonia. quauis actiones praetoriae comuniter sint annales,ut per totum Insti.de perpe-
Uerutamen est quod ista actio depeculio,& actiones de in rem verso, Piussu institori ad exercitoria possunt esse temporales vel perpetuae secundum naturam actionum quibus adiiciuntur cum suu nomina adiectionu, d noli propriae actiones, ut in L man-d uit, isde negociis gest. oc notatur per blicati.& alios iii j.fi. Insti. quod cum eo,& iii j. actiones autem, Insti. de aetio . nam actio mandati potest dici de peculi,l. s. . qui congruit, C depecutio & actio depositi; potest etiadici le pecusio l. depositi. . t n. C. de peculio,& limiliter de supia dictis actionibus. Et sic si filius moriatur, vel
emancipetur, vel seruus manumittatur,vel vendatur,vel etiam moriatur,
tunc actio de peculio contra patrem vel dominum est annalis, vi in I. i T. quando actio de peculio annalis siri& notatur in d. .actiones autem, Irim stide actio. Actio de peculio qua- diu perpetua sit,vide Ign. in I. i. q. e
leganter, ni in .iar.& in conditi
ni it 8 o. ad Siliani a. M Et cum praedictae actiones, seu adiectiones,recipia it naturam illarum actionu, quibus adjicitin ur , possunt
esse bonae fidei,& stricti iuris; nam si adficiantur actionibus bonae fidei. &si actionibus stricti iuris,erunt stricti iuris per ea quae proxime dicta sunt,
bc notator in d. .actiones autem. Ratio alitem qua inuenta fuit a praetoteli ec a Clio de peculio est,quia ii ire ciuili nemo obligatur ex contractu alterius, ut in l. i. C. ne filius propitre,& in i dominum, C. quod cum eo;& sic praetor ex equitate ordinauit, quod quado filius, vel seruiis habet et peculio,tunc pater vel dominus obligaretur usq; ad vires peculi j, I sed si danum, j. i.is. de peculio, Nicasi.n. .ic alij in d. h. actiones aute, de ac linas Actio de peculio an sit in re vel in
persona nativa vel dativa, & ex qua obligatione oriatur; dc alia de hac actione vide Cagno. inl.frater a fratre,n. IS Z.cu aliis seq. C. de condit. indeis biti.
ap Et pro declaratione huius actionis no est omittendu quid sit peculi u. Et peculio dicitur illud quod filius velleruus existes in potestate patris, vel domini habet de eius volutate separatia a bonis ipsius patris vel domini, ut notatur in b.actiones aute, Inst de a cilla.& dicitur peculia quasi pusilla pecunia,vel pusillia patriinoniia,ut in l.depositi, sin sLde peculio; dc nodicitur veru patrimonia, quia sola volutate patris vel domini potest reuocari,ut in i .uo statim, j. I.C. de pecul.,8 Et ' rulia est quadruplex,castreta, quasi castreis,protectit iv, & ad aetiis
Castrense est, quod filiusfamilias
acquirit in castris ratione militae, ut in l. si forte, ff. de castrensi pecu
as bo.Qissi castrense est . quod magi
stri artium, Clerici, Ad uocati, Me dici , acquirunt, ut in l. fin. C. de inofficioso testamen. & alis similes, ut per glossam ibi, & in l. cum oportet, C de bonisque liberis , renotat Nicasia in ta l. I iisti tu . per
Prosectilium est, quod filiussarii milias acquirit ex re, vel propter rem patris, seu occasione patris, vel filio, vel seruo datur ut in eo negocietiir , in lege i. b. a. ff. de in-ceind. ruin. naufragio, & in lege, Pedius, j. 2. eodem titulo , nisi filius fuisset talem rem acquisiturus , ut
in lege i. , si pater, is. de iure do ti. vide Gagnol. l.fili familias,si de
248쪽
si Ad enticuim est quod filius acquirit per industriam, vel labo es suos, vela fortuna,vel ex rebus mat: is,vel ab exrraneo, vi in dicio b. l. I iisti. per quas personas mob. aequi. & in l. iocium, ubi B tr.& Doe L. C. pro loci . a Et est adae. tetidia . quod castretia, de quati cas resia pertinet si io , sed Pi se Liritu pertinet patri,&a luetitia Pertinet pa tri quoad usui ruetu,5 silio qaois p. oprieti te l. qage i ii res c. de bonisq; lib. d. i Insi. pquas perso. Et est aduertendu, quod ista actio de peculio nascitur contra patre,vel dontiaci ex contracta illis, vel serui, ut ind., cum aute, insti. quodcu eo, & etia quasi cotractu,ut sifilius vel seruus gelit nego ia alterius, ut in l. si filius,in .de neg. gest. Et euia ex maIeficio,ve. quali maleficio, & qui agit noxaliter potest etia agere de peculio, ii plus piisset colequi ex pecu
tra tib is delud I. 8: notat Nicas. in d. actiones aute; quod hodie locu habet iis sertio de non in filio, ut in .fi.
tacti hi tui siti Sie 2. iis potoli dari pro noxa, ut in h. Insti. de noxa . Hodieno h ibbi locu in fiis', sed tantum in seruo, licet lucta eonde natione in filici possit pater co ueniri actione in f ist ian pro re iudi lata in peculio, utini etsi codenatius, i l .de noua. Nicasio alij in .fin. Insti su de noxalib. ac
Ex quo colligitiis una disserentia inter filium & leruum, quia licet O terque sit ita forestate, & obliget eos in quorum sunt potestatem,ut det ir contra eos dictat sex a Silones, tamen illi erunt in multis. Nam primodisserunt indicta actione novali,vide
& legitimus administratur , an sine eg sensu filii possit actione pro eo intentare, vide C agno .in l.srarer a Darie. Inum. 16. .cuni aliis, de condi et
indebiti. Qma filius potest douare
causa mortis, ted seruus non,ut in I.si filius, . caeterum,il.de doratio. disserentias accumulat dii casin d. b. quae diximus, Institia. quod cum eo. Item aduerte, quod quatuor primae actiones possunt concurrere cu duabus vitimis de in rem verso,ut depeculio, de actor poterit eligere eam, quae sibi utilior videtur,ut in j. caetemrum,dc in h. is quoque, Insti. quod cia eo,ubi Doctores.
I Π Tmueuo nascitur actio qua diei emi eo stio teciatis. a masso eo retas haes ex mutuo an sit n tua vel da
a requiruntur ut quid mutuo dari possit. i Ex mutuo tra,ffertur dominium dome is reeipientem. M tra statio dominij 'ocedat iis mutuo naturali se eluui. et Res traditam uo 1 tuo domino n.
est mutuam. II Creditor ex mutuos creditor est in
mora, an possit petere interes e. 3 Eadem act o qua datur ad mutui datur ad interesse. io Andebitor teneatur restituere eandem rem insectem. II reci iam mutuum teneatur de dolo, est ima culpa.Ia Ex mutuo confessato , an nasca M
Is Centraetus eambir sit confractus mutui Olieitui. I Preminens muruare an obligetur
a. factum , ct obligetur ad interese.is Disseremia quasi in et obligatione
249쪽
i X mutuo nascitur actio si certum petatur, quae dicitur so certi conditio specialis, &datui ei qui maluauit alteri aliquam rem,quae consistit in numero,pondere,& mensura contra illia qui mutuure epit,ut soluat non in specie, sed in eodem genere & valore,& in eadem bonitate, vi in l. r. & in Letum quid , T si cert. petat. & in b. I. Insti. Quib. mod. re contrahi. oblig. ubi Doctores,praecipue Deci .in d. l.cu quid, nameros. Et est actio ciuilis, ut notant Nicasi.& Ioannes Crispin. in arbore, M omnes alia Doltores., Et de hac actione vide Anton Gom . .lom. l. i. & Anton. Nati . c6silio dos. &Emanuel Acosta in I. si ex Cautione in I. par.i& Nicasi. & alio; in j. i. Insti. quibus modis re contrahit obligatio. & l. o titulo a8. parti.3.3c titulum I. 32 2.Paris. Et an haec actio sit natiua , vel damtiua,vide Bolognetum in rubri. n. so. si cert Oetat cum aliis sequentibus Etesta diaertenda,quod ad hoc res' aliqua possit dari muto requiritur ex sua natura possit numerari, mesurari vel ponderari;&st talis su cdsuetudo,& quod illius: ei datio fiat secudum eius aptitudinem, & q, actus aptetur ad aptitudine, ut declarat Bart. Doctores in t .mutua, mutui, C. ficer t. Petta Se Nicasi .ind. . . Insti quibus inod .re contrah. lig. n. .s Item est notadu, quod ex mutuo traffert udomiti tu ad dante in accipiet ' de sic coligitur ex etymologia vocabulis nain mi ima dicitur quasi ex meo ritum ut in l. h. ..appetia. si cert. p tat ubi notant Doctores. et
Id est intellietendum in mutuo
naturali tantum, et naturali & ciui-.li simul. nam iiiiii et transtei itir domini vim; secus in mutuo ciuili tantum,
quando fit stipulatio sine numeratione,ut in I. a.ss si ceri .petat. &rnotat glosivbi Docti in j item is cui. Instita qui b. mod. re conti ahit oblig. Ex quo colligitur,quod si ies trada Ftur a non domino, non est mutuum, nisi per recoliciliationem,quae potes, fieri consumptione, usucapione, vel per superuenientiam dominis, aut emtaam rati habitione,ut notarit Doctores in l. a. . a. Esi cert. peta. & per Oxempla declarat Nicasi .in d. i. i. n. c. qui b. mod . re contrahi oblig.s Et nota, quod si debitor sit in mora potest creditor ex mutuo petere suum interesse, si proueniat ex lucro cessante, siue ex damno emergente, ut notatur per Doctores in l. vinum,st ii cert. peta. & quando sit in mora declarant ibi Bolognet.& alia. Et dixi in actione ex sententia. , Et eadem actio quae datur ad mutuum datur etiam ad interesse . quia quamuis non sit certum in principio
potest per iudicem liquidari , maxime quando in libello concluditur ad
certam summam,ut notatur in , curare, Institu. de actio.& dixi indicta actione ex sententia.
io Ixem aduerte, quod licet debitor non teneatur e anadem rem in
specie restituere . hoc debet intelligi quod i principio non potest agi ut eadem res Ieddatur, tammen bene reddi potest, ut in dictos. i. Institu. quibus modis re contrahi. obliga. & in dicta lege secunda, in pricipio, ae si certam peta
Item nota,quod recipiens mutua, . i tenetur de dolo & omni culpa &ca- fortuito, ut in , item is cui, Insti qui b. mod .re contrahi oblig. ubi D
ia Sed est videndum, an ex mutuo eo fessato nascatur actio , de quo vide Bolognetum in l. i. i. sit quis ita,numero a II cum auis sequelitibus,&ibi Ri pam numero I. l.cti. Ede vobis obligat.
250쪽
. promissit mutuare an obliguetur ad tactum, de succedat obligatio interesse, vide Lmanuel Costa I .Par fol. n. s de Mantita in glos-urio iuris fol.s 6 .& Asy. Et quae sit di steterit ia inter obligationes dandi qel faciendi. & quando succedat obligatio ad litteresse,vide Bolognet. in l. stipulationes non diuiduntur,u. Is s. cum aliis, usque ad fia. Ede verborum obligat.
Uplex est actio commodati. Vna directa,quae
lis' ait rein c-imodatam, sed etia ad int resse, pini l. s. q. sit reddita, in commodali Et alia dicitur contraria , et I idatur commodatario contra cor modantem pro impensis viliter vel hecessario tactis in re commod aia,quas non tracbatur lacere, ut in s. iii conis modato, h.contraria.& in l. in rebus, .possunt,ss. commodati,& in h. item is cui. Inlli qui b. mod re contrahitur
oblig. Et est actio ciuilis ut probatur in die is iuribus. Et vide circa hanc actionem & e
Et quid sit commodatum,videSylvest fol. L p.& Gabr. Roman I. p. lio s.& Couanu variar resolutio. l. . l . n.8 Et differt commodatum a mutuo, nam in mutuo, ut superius dictum est transfertur dominium, sed in commodato non ,nam commodatarius tenetur eamdem rem restituere,ut pro
Item differt, quia recipiens mutuum , tenetur de dolo & omni culpa, & casulas tu ito, sed corrimo datarius licet teneatur de dolo & omni culpa , non tenetur de casu so Tuito, nisi sua culpa praeueniat illum casum', ut in dicto j. item iscui; ubi textus ponit exemplum. Et ad quid teneatur commodatarius. 5: alia de commodato , via, de Igneum in lege, contractus , de regulis iur. solio 86. cum aliis,& ibi Cagnotus numero 3I. cum aliis folio fiosis p Et ut scias quando commodatariis tereatur de dolo & omni cule pa , est distiguendum , aut commodatum datur gratia commo dantis, & tunc commodatarius solum tenetur de dolo, ut in l. si ut certo, nunc videndum,Scomm Aut