M. Aurelii Olympii Nemesiani Carthaginiensis. T. Calphurnii Siculi Bucolica. Nuper à situ, & squallore vindicata, nouisque commentarijs exposita opera, ac studio Roberti Titii Burgensis. ..

발행: 1590년

분량: 237페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

101쪽

In Ecloga ni Secundanta.

quitur Horatius, catulliis, non imminuta pudicitiae , sic etiam utitur hac dictione idem Catullus. Sic virgo dum init cita manet dum curaJuis est Virgil. Cui pater intactam dederat Horat. SAηtqu bns unum opus eri inta Iae Pallauis urbs Cui mine perpetuo celebrare. ab hac Crocale nomen est inditum Ecloga in exemplaribus Florentiae exculli S. . Idas Lanigeri et λιλον ic sinite αἰακ Marte, veluti apild i gillium . vos haec facietis maxima Gallo, Gallo cuius amor, d cae- vera rursus sequitur pulcherrimus sur stur equo sidens. Sed mρa voce sonans J Formosi quidem , sed non eius pul-εhritudini par vox respondet, ut sit aeque formosa, hoc ost bona de canendi peritia sic in sine dicet. Este pares, ob hoc con-eordes vivite, nam os Et decor , ct cantus, ct amor sociauit, agas Nemesianus dixit. Et non tam tenuisito de vocesonarent. Ad lidosfontes Virg. Hic gelidi fontes, hic molita prata Lycori. considera num hic locus imaginem prς segerat illius The- PQ ribu G, parant ' De pastoriam consuetudine, qui saepὸ inter se pignore deposito certarac intro lilcmur, velut exempli gratia apud Maronem . tu dic mecum quo pignore certes hic autem superfluere videtur enclitica , neq; enim parant conten dere cantu, id est alter alterum cantu superare, pignoribus sed contendentes cantu sit perare pignoribus postis . Vellaruseptem Oues dixerat enim superius . Idas Ianiseri, dominusgregis . 4 4 Et magnum certamen erat. Tantum non ex Virgilio ad vesbum huc translatum . Et certamen erat corydon cum Thu 6d

magnum . I

euit omnegenuit cli lim Haec monstrarersi de Orpheo

canente

102쪽

so In Bucolica Calphurnii.

canente cubi memorari solent res nothoe est, quam ut de ea

pluribus agere oporteat. Properi Orphea te tenuisse feras , concita dicunt flumina Threicia detinus lyra. Virgil. Mulcentem tigres,' agemem carmine quercus' constite iii ditim Me

tamor. IO.

Alitum ferit aera pennis Quaecumq; alitum valet quotquot alites sunt tamen, qui legant altum, ut ad aera referatur. aentas pascit elue Vc placidas a natura eius 1R1mantis Ouid. Quid bos, quid placidae commeruistis oves vel quia lente pasci debent, sicut de capellis tradit Columella lib. . cap. vel reponendum est latas ex vetere exemplari scita armen-

vocavit Maro tenent oleaeq; armentaq; lata ac rursus . Laeta

bouum passim campis armenta videmus id est pinguia Satyri bicornei Faunos bicornes appellat uidius . Aut quassemidea Dryades, Fauniq; bicornre. Fuerunt icco Dryades Duo Nympharum genera prςcipue

commemorat, cum de alijs quoq; omnibus in uniuersum intelligat, sunt. n.& Orcades, mapeae, Naiades, lim na-des, S Totam id es, itemq; aliae. porro Dryades arboribus praeesse creditae sunt, Naiades fontibus : dicuntur autem Dryades, quae inmadryades ' .ac, unde querquetulana Latinis maiades vero παρα το να b in sunt fontium Nymphae, quae Ἀπηγου - ακρώνωπι nuncupantur. Nemes an uia

colitis 'luas Dryades, quaeq; antri apeae Et qua marmoreo p de Naiades dissecatis aliora. Et tenu resuus Expressiim ex Virgilio Et mutatafuos requia erunt sidera cursus ad quem locum Fulvius Vrsinus Alcaei, atque Ennij versus citat Propertius quoq; ita locutus est. Orpbea te tenuisseseras, ct concita dicunt flumina Threicia detinoij

fe lyra Neglectaq; pascua Haec verba quidam non agnoscunt, quq

tamen Virgilio propemodum expresi videntur. Immemor Derbarum, quos di mirata iuuenca D aedala nectareos Laboriosa, vel varia qubd discolores stores libet, indeq; mel conficiat. Lucret. Tibi suaves Daedala terulus Summittit flores termii Phoebaeaq; Daedala chordis Car--m consimili ratione expres asilerent item Mobilis articulat erborum Daedala lingua. . naturaq; Daedala rerum Virgilius . patri quo D a Circe Supposita de matre nothos fur ita creauit. Vel Dadala Ut dic tu a varietate artificii, quod propemodum indicat

103쪽

Roberti Titi Comment si

indicat Maro dicens aliteris parua licet coponere magnis

cecropias innatus apes amor urget babendi Munere qMamq; suo, g Π M oppida curis, Et munire fatus, ct Daedalast agere tetita. Verbo δαι ὁ κλῆι, unde Daedaliis architectus, αλ ομιδῶ M Verbor in opifices, quiq; ornanda orationis artificio instru

cti sunt.

Medius Inter Asthacum, Idam

soram dirimendam.

Irritamu moneo ut res magis amice procedat, Vetat Thyrii pignora ipsos deponere, sed laude vi storem, contritio via citi in contentum esse vult, sic sim pignora deposita stini, suuum cuiqt, concedi solet a prudente iudice virg. con nosti se inter Vos tantas componere lites, Et vitula tu dignus, hic, qui1 qin amores ut metuit dulces, aut experitur amarOS.

Si laudem victor Virtutis enim fatis amplum insetur prem Him ipsa laus Hippodamus Pythagoreus in libro de Rep. Virtutem tribus ex causis promoueri scribit, metu, cupiditate, pudore inius verba reperias apud Stobaeum sermone de Rep. Terquisq; manus Digitis micare lusus genus fuit, quod adlauc apud nos durat , ut repente porrectis digitis, certantium Vterq; numerum diuinaret Marcus Varro, Micandum est in quit cum Graeco, utrum ego illius numerum, an ille meum sequatur oportebat autem digitorum numerum ter dit inare, velut ex D Augustino libro de Trinitate colligitur, cum inquit. Nam id ubi volumus icilὰ babemus; talia omittam, vel micando digitis tribus id est, ut nunc vulgo loquimur, alle triaita. Discernit digitus Sunt, qui legant, discernunt digitis, id est sortiuntur, qui primus incipere debeat ego nihil habeo, cur magis hanc, quam illam scripturam retinenda censeam iam illud 'ec mora, valet, nulla est interposita mora, hoc est, contestim digitis micarunt, itaq; idem sensus omnino resultat. Me Sylvanus m it Imitatur Virgilium , qui dixerit. Et me Phoebus amat, Phoebo uasemper apud me Munera uni lauri, suave rubens byacinthus Theocritus etiam quippiam cecinit ab

hac re non ita abhorrens. ιλωσο - φιλοῖντι rn ah ἰοὸ το, αριδον Δάινιν. porro Sylvanus Deus est pastorum. Vir il ν

uano fama est veteres ocrasse Pelasgos, Arvorum, pecoraq; Deo lucumq; , diemq;. Circumdat tempora taedi Cypresso, quae arbor Sylvano di cata est Virg. Et teneram ab radiceferens Sylvane cupressum. qua L expli-

104쪽

eηplicatione responsum velim Itilio Caesari ea ger , cx ixi non il uim de hoc loco iudicium estat in Hupercritico P sed errat, Vt in ali Jς intillis. Ille etiam par: o mihi Respexit hunc locum Maronis. Et di xit moria tis te nunc habet istasecutidum

Et mihi Flora comas Par pari ob jcit, si facit et Menalcas apud Marone, siquidem cum Damon dixisset. Ille Iupiter

colit terras ili mea carmina curae statim Menalcas subij cit. Et me Thoebus amat sic Theoc 1ittis 'uni dii Πολλων φιM M a se. Parient gramine spargit J Sic Virgili us de arbore dixit. Et ηηης muis ager, nunc omnis parturit arbor suauius tamen ad meas aures accαieret, si fundit, non spargu legeretur. Hora autem , Pomona hortis praesunt iccirco ea una hic meminit Asthacus 'aec mihi probatur iudicium caligeri de epitheto

matura, quod ego referendum censeo ad pomorum maturitatem, Vel matura annis , hoc est grandaeva, ut ali bi nuncupatur, quomodo Virgillius dixit eui maturus te Ouidius Romulus maturiurannis fulmineo peri, imitator fulminis ictu. rtusus tibi uu i numeris annosa vixi maturior annis: sic Ausonius. Maturus aevi nec rudis iudicem cnes inde matur nucupantur, Ut mali risq; senex apud Horatium in . ad 'em nou i maturi subeunte exorsa purentis taetern tim sebi Roma cupit apud StatiuGriaecorum fere exemplo, tui 1εηε ραρ pr anu dixerunt Aristophanes. να os i in τι ror . εχν, ria. dic. sic per contrarium dixit Maro Iam senior Id cruda Deo, iridisti: fenectus Vel ma rurus id cst bonus, unde Mate Matuta consule Fe-

1 tum in Maniare.

Nam potos irriguis Canalibus, per quos aqua ducitur adhortos irrigandos. Colum Uicim quoq; sin amnes, quos incolacturus o strahat auxilio Isimperitientibus hortis , Aut fons illachrymet pulta nonside profunda, Ne graui buus uti rendentibus rura ellat Horat irriguo nihil stelut us horto Tibuli Tunc bibit irriguas cytilis hortus aquas. Properi. Et circi cirri quo surgebant

lilia prato Candida . Ouid ais sic. Ipse potes ieius plantam cst- eretri hortis Ipse potes rivos ducere lenis aqlia facit ad hunc locum quod scriptum reliquit Aristoteles de Partib ani , ratum reperi, nutrire

tro mutare, Quod scrua rectu Rabirio scid mas pro hortis

105쪽

Roberti iiij Commenla

non respuerim hac mente siriti idem potes hortum irrigando olerum ortu accelerare, ut quae sua vi, ac natura serotina sunt, praecocia fiant, denique ut nunquam olera non sussiciant, sic dicet inferius . Semper otiιs metimus, nec bruma, nec impedit suas: C situm gregis Virg. quae cura bouum, quis cultus habendo Sit pecori quod est argumentum terti, libri, itaq; eius initio Palem inuocat . Te quoq; magna Talis , ct te memorande canemus Pastor ab Amphi foci est enim Pales Dea pabuli . Vt niger albae Videndus est ad hanc rem , praeter caeteros Colii mella lib. . cap. 1. eo, quod hoc proxime consequitur. Virgilius ait. Illum autem quamuis ariesset candidus ipse, MIra subes, o tantam cui lingua palato, Reyce, ne maculis infuscet ellera pullis V ascentum vidit hoc etiam Aristoteles M cob,

eio ιδι-λλω ν άτω, es L μελανα de reli qua consulectiam Pti nium Ilib. I. cap. 1. Mal ubi Varronem legimus historiam in sacris Bibli j de variatis virgis Iacob. Mutabilis induit arbos Loquitur de insitione, de qua phira reperias apud rei rusticae scriptores porro caute additiam fuit verbum mutabilis, ut intelligamus videlicet non posse o1aane genus surculorum omni arbori inseri, sed necesse esse, ut surculus arbori, cui inseritur, cortice similis sit, quamquam Columella lib. s. hanc veterum opinionem falsam esse demo stret: mirum quippiam narrat Plinius de arbore lilia a se olim vi a iuxta Tiburtes consule etiam Iulianum Parabatem epistola quapiam mecnon Clementem Alexandrinum Stromatu lib. , qui quatuor insitionis genera enumerat de eadem sic est apud Virgilium Inseritur ero ex fretu nucis arboris horrida, Et si pilas platani malos issere a lenicis Castaneae fagos, ornu A: incandtiit albo Flore piri, glandimq; sues regeresub imis Ouidius ait Venerit insitio, fac ramu ramis adoptet, Stetq; peregri ilis arbor operta comis. insignis locus extat apud Ovidium Me Lam. 2 . ab illo Versiti Regesub hoc Pomona uit: taetera, quem Omnino consillas velim

Et non gentilia poma Factus est hic versus ad imaginem ilialius . Mira uri noua frondes, innocua poma χic etiam

106쪽

8 In Bucolica Calphurnii.

dixit Columela aut ali nastirpe erauata Mitis adoptatis cum tu frugibus arbos alicubi legebatur genitalia, ouod probant

docti viri. A

Malo pira temperat Quod μνικι : pronunciauerat, nunc posito exemplo particulatim declarat sic Virgilius . Et pdalterius arnos i un videmus Vertere in alterius, muratamq; instam ala Ferreptrum, frunis lapido a rubescere corna quomodo forta si intelligendus est ille alter locus Insere Dic Meliboee piros, pone ordine vites. Propertius ait Institor hic soluit pomo a ota corona, cum pirus inuitosipite, mala tulit Ouidius Elestia de Vledicamine faciei cultus, in pomis succcs mendat ac bos, Faq; adoptiuas accipit arbor opes Manilius, Atq arbu- ita uagis essent quod adultera pomis vide Palladium Praecoqu bus subrepere Persica pruni J Praecocia poma dictatur immatura, vel quae ante lumina, ac legitimum aliorum erus dem generis tempus maturescunt de perscis inquit Plinius autumnum maturescunt, aestate praecocia intra tristinia annos reperto:idem scribit in prunis futuestribus insitiones fieri persicorum est autem Iubrepere tacitὰ insurgere, ut fere non sentiatur quod vero hic verbum inserere stirpatum videmus quomodo 'pud Propertium loco superius indicato, Cotu mella de eadem re loquens usus est vel bo adoptare, Ouidius utrumque sumpsit dicens. Venerit ii sitio; fac ramum ramus a optet Stetq; per Irinis arbor operta comis. cultus O in primis

furcos emendat accrbos. 1saq; adoptiuus accipit arbor op . Iezr i alicet Meminit salicis, quia caluibus gratissi- est Virg. non me a cente capelta Florentem cythmum,

107쪽

Roberti Titi Comment.

Irriguo perfunditur area fonte J Stipra vocavit canale sim tu es, de qua resvidenda sunt, quae scribit Laurentius Valla Dialogi lib. i. 1nlogium ab illo loco Pog. Habes hortum egregium, in quo es fons irriguus . Guar. UPogi fontem irriguum dicis, quid oppcllares hortum ei reliqua Cato ait de Re istoica secundo loco hortus irriguus. Succos ne orte priores Ijs, qui arbores in alium solum traia ferunt, praeter caetera hoc potissimum curandum est, Vt quantum fieri potest, blum, in quo planta traducitur, solo, e quo traducta est, simile reddant irrigatione , stercoratione, omni denique cultura , artisque remedijs, ut docent rei rusticae

scriptores. Hunc ego terris junc ego vere Deum esse profitebor, coeloq; & terris ipsum dominari praedicabo, dictitur enim Dei terrarum domini. Horat Terrarum dominos euehit ad Deos Dicam namq; nemus Qui ad consecrationis ritum verbal creferunt, dupliciter peccant nam coniugationis, quam VO-Cant Grammatici, ordinem peruertunt, cum dicabo dicendum fuisset, syllabar modulum negligunt, qui indicare breuis est. cum in dicere pio tendatur. Ite procul J Verba in sacris usurpari consueta, ctim δείδ λοι, - αμυήrt praeconis voce a sacris arcebantur, Cui ita dicam γ templo liminabantur. Virgil procul procules te profani , conclamat vates, totoq; ab inlite luco Horat Odi profanum utagus, arceo. Plato in Thectheto 'θαι πόλσκοπυν μ', τια ἀνἰ πακου . Verum hac de re phira notata reperias in ijs libris, quos de Ritibus sacrorum ethnicorum confecimus

Huic similis Non video, quid causae sit, cur vocem similis in vocemioli conuertamus' itaq; nihil mutandum statu, est autem sensus . Si quis deus voti me compotem fecerit, huic ego similem alterum ex fago dolatum dicaboci vel profertatur haec verba ab Asthaco rcspiciete Fauni signit in luco positum quod ab aliquo nobili artifice elaboratum esset, cui alterum aeque absolutum se Deo illi consecraturum pollicetur. Gemmeus,ndas Διαφα ac pellilcidus gemma instar, particulatim smaragdi, quare additum est virides undas Tibullus. Osereat quicwiq; mi viride qismaragdos Ouidius undas appellauit vitreas ab eadem perspicuitate, vitream pruinam epistola Ariadnae ad Theseum: sic etiam Horatius O fons Blandu-

108쪽

8 In Bii colica Calphur nil.

Tr mulo percurrit liba riuo J Hanc fluentis aquae πιτ 'ανιν ita cxpressit Horatius qua obliquo laborat Lympha fugax trep- dare riuo rursus alibi τι de loquaces Lympo destiuut tuae. EPod motu bus altis acuis cropante Lympha desilit pede . c in Episti Qisam quae per pronum trepidat cum inu ure riuum. Inter pampineas Inter ulmos vitibus maritata . Catullus. At si forte eadem est xlmo coniuncta marito, loquitur de vite. Horat Pomisne, an pratis, an amicta vitibus imi Virg. Semiputata tibifrondosa vitis in ulmo e Iit item alibi . uuid faciat latas segetes, quo sidere terram Vertere Mecrenas , lmsq; adiungere,i

contemne casas Mutuo sumptum ex Marone, neque . n. dubium est, quin ad illud carmen allusiura sit. O tantum libeat mecum tibi sordida rura Atq; humiles habitare casas. Palpitat agnus Tale ferme est Virgilianti illud pecudumq; reclusis Pectoribus inbians spirantia consulit exta porro quod hic ait Calphurnius aporato cespite, intelligo de vapore thuris, uota deflamma, quae aram circumdederit, ut quidam interpretantur, notum est enim thus in sacrisacijs adhiberi contasti euisse, unde thurii remae aris apud Maronem : sic etiam dixit Horatius . Hic tuum mihi cespitem , hic Verbenas pueri ponite, thuraq;. - ocantis Thure te multo Glycerae decoram Transferia aedem rursus Et thure, oesidibus iuuat Placare, vituli anguine debito Custodes Numidae Deos caeterum verbo vaporare usus est quoq; Statius ibi. vaporatis lucent altaribus ignes . sed Lucretius, moratius dem alicubi usurparunt; ex nostris Petrus Bombus in illo in ora piuta 'unis pio e fandor, oti. hinc Nemesianus thus vaporum usurpauit ibi teribure νποro

F stis deuota Palilibus agna vel dicebantur festa in honorem Palis, quae vii Kal. Maii celebrabantur uno die, antequam Roma condita est et , Phitarchus in Romulo de psit ita est apud Propertium . Vrbi ferius erat, dιxere Palilia patres: Hic primus cepit moenibus esse dies consule etiam Tibullum elegi s. lib. h. pomi nouus educat annus aibatum agricola piatur ante Demn. Tibullus appellaua hortum pom in eodem sensu Pomosi ;ruber cultosponatur in hortis

mgere liba Priapo Erat fingere in uno non iidcscripto codices

rvun

109쪽

Roberit Titi Comment. 7

dace, in altero egebatiu fundere; sed ut de mero probe Iund re dicatur, de libo fortasse non ita Virgilius inquit Smum lactis, haec te liba Priape quotannis Expediaresai st.

I 0rantes fagos Vel aereo melle madentes, vel etiam melle ipso conspersas, cui posteriori sententi. e conuenit Maron anum illud de apibus . Saepe etiam Josiis si vera est Lma' latebris Sub terra odere lares penitusq; repertae , Tumicib qica' vis, exffsq: arboris antro ac, ut in vari 1s arboribus fauos OΠ- struere soleant apes, fagus tamen , nescio quo pacto , ab ipsis magis appeti ad eam rem videtur, quocirca sic ait Claudianus creuas examina fundi Hyblaum raptura thymum, cum cerea cxes castra mouent, D. eiq; cauo demissus ab aluo Mollis, ct tediis exercitus obstrepit berbis. Liquentia mella Desecata in pura Virgil aut cum liqvfntia mella Stipant, ct dulci diuel nitu nicitare cellas . etenῖm non Seruius modo, sed ipsemet Virgilius hanc vocem ita declarare videtur aliae purissima mella Stipant c liquido inendunt

nectare cellas.

Caper imbuat aras Phrasis Virgilij, sic enim ille . illius aram Saepὰ tener nostris ab ovilibus imbuet a nus hic noster tepidos tuc omnia cultros Imbuat Catullus ver b dixit Sanguiue hanc etiam mihi st tacebitis aram Barbattis linit hircusi cornipesque,

pelli Theocritus simplici ter . obib; δ' Core M 12 αλ ea χος. Mille ubνb apibus Numerus finitus pro infinito vulgata figura Virg. Misie meae Siculis errant in montibus a nae Nemesian. scis mille iuuencas use mihi Theocrit. A''' ιυπος πιοῖτις - , βο- χἱvio δὶ σή οὐ consule Ouidium Metam ait, i . ubi Polypheiamus de Galatea conqueritur Vel mille dixit, ut maiorem rocem, qui simul stabulari postit, significaret; nam Columella

lib. 7. hac de re ita inquit. Sed numerum generis huius maior m quam centum capitumsub uno clauso non expedit habere, cum lanigerae mille commodὰ fabulentur quod autem in hoc nostro legitur bulantes, alicubi spectabatur palanto Totq; Tarentinae Tarentini pecoris vellus omnium molli l- sinium erat, quod in causa fuit, Vt eius hic particulatim meminerit Calphurnius de ipso ita reperias apud Columellam . Getieris exim V Milesias, Calabras, Appulasq; nistri existimant, e rumque optimas Tarentinas rius iis eodem libro . Graecum pecus ,

quod pleriq; Tarentinum ocant, nisi cum smini presentia se , vix sedit haberi,siquidem curam, cibum maior desidera ,

110쪽

s8 In Bucolica Calphurn ij.

nam cilmst uniuersum genus lanigerum caeteris pecudibus mollius, tam ex omnibus Tarentinum eri mollisimum , quod nullam domini, aut magistro rusti inertiam sustinet must)que minus auaritiam , nec stus, nec frigoris patiens. Ter totum niveus Dixi in Commentarijs ad Nemesianum hultis poeticae φαρπισἰας auctore fuisse Theocritum, cum ait locum sic reddidit Maro Lac mihi non ae I late nouum non frigore debit Ouidius sic Lac mihi semper adent nouum , pars inde bibenda eruatur , partem liquefatis coagula durant sed tamen Homerus ita cecinit ii Odysiae a. 'AE' O. γαρἰχουσιν πηρετα γάλα Θοῦ . appellauit autem caseum niueum ex eius natiuo colore sic Virg. udam diues pecoris, niveisuam lactis abundans. nisi sit pecoris niuei, non ladiis niuei Marcus Varro in Satyra An- dabata Candidum lacte papilla cilm fluit, signum putant partuis. Tibuli. Et niuei lactis pocula mista mero. δί. Mox etiam niueo fui dere lacte parant. Allienaeus Κλίας χο *.σιτ in δοῖο iiDis κἀπ λα αλθυκον λ γε , Oim i ,καόχποκα na κτας , de ste: . sed in lacte perpetuum est epithetum, in caseo temporarium porro hic prcutereundum non fuit in quibusdam codicibus legi homnus Pro annus, quae tamen vox illi alteri notione respondet, significat enim presentis anni, quod hornotinum dixit Cicero Verrina de anteactis morat. Si thure placaris, ct orna Fruge lares, auidaq; porca rursus Epod. Et horna dulci,ina promens dolio Propere. Illa dies bornis cedem denunciat agnis . mihi tamen Vudata scriptura magis arridet, quoniam uideam uOcabulum hornus non nisi adiective sit aiunt usurpari, quomodo igitur dixerit Calphur uius uotus mihiseruiet hornus Citius tenues numer ibit Quod tamquam D να in-

te ligi uult, facit huc illud Catulli. 2b se densior aridis aristis Sit nostra seges osculationis. Ovidius ait Cyniphiae segetis citius num rabis aranas A taq; quam multis 1 eat Hybla ymis. neo; hoc amen consentiunt exemplaria cin quibusdam enim lege-

SEARCH

MENU NAVIGATION