M. Aurelii Olympii Nemesiani Carthaginiensis. T. Calphurnii Siculi Bucolica. Nuper à situ, & squallore vindicata, nouisque commentarijs exposita opera, ac studio Roberti Titii Burgensis. ..

발행: 1590년

분량: 237페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

111쪽

Totus tibile et hortus Ouid omnis tibi seruiet arbos tamen calathos Noli hoc ex nihilo dictum accipere Dportet, ni milis enim aestus oti id ubera exhaurit Virg. Cogite oves pueri, se ac praeceperit, Rus , Ut nuper, frustra reviabimus bera palmis. Nutanti lacte Supra vocavit tremulum eadem mente. Fiet tonsura calendis Intelligo Calendas Marti, tunc enim ver ad aestatem triclinare incipit, quo tempore tonderi pecus commodissimum est, auctore Columella, cuius haec sunt verba Tonsurae certum tempus anni per omnes regiones seruar,nsu ρὐιest, qμοniam nec ubiq; tard/, nec celeriter aestas ingruit, 'modus optimus consideraret mpe lates, quibus ovis neq; frigus , si lanam detraxeris, neq; Jum s nondum detraxeris, sentiat. Varro sic ait. Tonsurae tempus inter aequinoctium vernum osilit , cum sudare inceperunt oues, a quosudore recens lana tonsa succida appellata est oves tria tondent circiter ordeaceam messem, in ali s locis antefaenisicia, quidam has in anno bis tondent, i in Hispania citeriore,acfemgresfaciunt tonsuras. Mille renitenti Ficorum genus gratissum de quibus Martialis Infanti melimela dato, fatuasq; mariscas, a3 mihi quae sueuit pungere chia sapit illius saporem idem poeta expressit in Xenijs . Chia senismilis Baccho, quam Setia misit, sa merum secum portat in ipsa salem non desunt, qui legam renidenti cortice, quod mihi tamen non persuadent.

Cahaneasq; nuces Qua simpliciter absq; adiuncto castaneae

quoq; nuncupantur. V g. Castaneasq; nuccs,mea quas Amaryl lis amabat hac de re adeundus est Macrob. Satur. lib. 3 c. I 8. Rumpentur echini Quod argumentum est maturitatis castanearum echinus dicitur spinosus ille cali x quo castanea

circumdatur.

23 imprecor informis Verbum precor ri yioc quanda sermoni addit sic Terentius Eunucho hem Obsecro, unis est Cicero ad Atticum . Si tibi res , si locus , si institutum placet, lege quaeso legem , mihiq; eam mitte. Locus autem videri potest ex presilis ex Virgilio dicente Nynsum ade)informis, nuper me in litore vidi, tim placidum entis Haret mare ita vero interrogat Idas, ut negare velit. Pulum grauis Annis senior.

Primiq; equo uestigia floris Primam lanuginem . Virg. 6 primaevo flore iuuentae Exercentur equis . rursus Ti m mihi M prima

112쪽

In Bucolica Calphurni j.

prima genas vestibat flore iuuenta. Lucret. Tum demum pueris,AEussorente iuuentas occipit, molli usu lanugine malas Tibuli. Atti,dum primiforet tibs temporis aetas. Cornelius Gallus . bc mea sed primis spoliauitforibus aetas. Hesiodiis Theogonia Tis e .ἰαν

A cui non anco lassagion nouella Ilie mento spargea de primi ori. Fontibus in liquidis Cur dictum sit in fontibus, sciri potest ex eis, qu ad illud Nemesiani adnotauimus. Q in etiam fontis'eculo me mane notaui porro liquidis valet puris , ac pellucetibus. Virgilius. At liquidi fontes, ct stagna irentia musco Adsint. Iuduimus ultus Nemesan. Quod idi, nulla tegimur an in malas transit autem illico ad simile rei explanandae gratia:

sic Martialis Celantur mili entura cydonia lana , Pollice virgineo quae spoliata nitent porro cydonia males, quae totonea nuncupantur, cerea appellauit a colore, quem referunt, quocirca Palladius eadem fulva nominauit in epigrammates sed lucere additum est ob colorem splendicantem, auroq; persimilem, quem referunt cotonea, hinc dixit Virgilius . Aurea mala decemias, cras altera mittam e nisi si de citri, intellexit: cer

te cotonea auri colorem pra 'scferre constat ...

Carmina pol sit amor Cantu gaudet amor, unde natum ada

nus inquit Cantet, amet quod qui q; leuant est carmina cliras sed verius ille apud Maronem P ec lachrymis crudelis amor, nec gramina rivis 2 c cythis saturantur apes, nec fronde capella. Properi P onnihil aspers gaudet Amor lachrymis unde sua uisia simus noster Lyricen Io mi pasco di lac brime e tulsat. Se fugit ecce dies Ita ferme Catullus. Sed moraris, abit dies, Trodeas novi nupta vide ad hanc locutionem quae scripta reliquit Seneca epist io'. lib. 1 9. sumitur hinc autem honesta digre sitis occasio ; quomodo apud Viroilium. Mai oleiq; cadunt altis de montibiis inbrae . Nemesanus sies. Sed iam folii mittit equos de culmine mundi, Flumineos suadens preeibus praebere liquorcs. rursus alibi. Sic pueri Donacem toto; b sole canebant, Fri-ndus e sylvis donec destendere suasit Hesperus, ct stabulis pa-Ltos in discere tau os diximus in nostris libris Locor. controuers.

gnincat hoc versu.

tunc enim aue Scanere incuruint, cum medio die aestu intra frondea

113쪽

Robert Titi Comment 'i

frondes tacitae latitare soleant. Virgil cum frigidus aera Vesper T mperat, saltus reficit iam oscida luna, Litoraq; Alcyonem refouβnt, est acanthyia dumi sic matutinum tempus descripsi x Ouidius Epist. Ariadnae ad Theseum Tempus erat, itrea Hoprimiim terra pruina Spargitur is tectae fronde queruntur oves.

Primumq; reclude canalem Contra Maro, tametsi figurate id dici Videatur. Claudite iam riuos pum, ut prata biberunt sed hic noster de canali intelligit ad hortum irrigandum; loqui surenim Asthacus, atq; ait. Et sine iamdudum sitientes irriget hortos; neq; Vero meridie horti irrigari consueuerunt, sed aut mane, aut etiam noctu, ne solis id elicet feruor humorem absumat, aut quoniam, chim aqua sit calida, necaret, quae irrigarentur Laec autem ipsissima sunt Aristotelis verba in Problematis, Vbi,

cum quaesulisset, Cur non meridie, sed mane, noctuve irrigare constieuerint, subdit. 1 e νιναμ. - λιος c. αλ ru .

Ene pares Non aliter fere Palaemon apud Virgilium . Et vitula tu dignus, ct hic, ct quisquis amores Aut metuet dulces, aut experietur amaros Ouid. Dicta triplex causa est iat vos πο-

fcite divae r Res eri arbitrio non dirimenda meo : Ite pare a me. Homer. h. τι πω δε σι λω ηολεμ lεχε, δ μακὶ 24 , ἰέμψα Πρωconcordes vivite ob aequalitatem, ac simili tudinem, quae anter Vos intercedit, ea etenim amicitiam conciliare solet, ut multis in locis docet Aristoteles Plutarchus in Commentario , cui titulus, inio modo amicum ab adulatore dignoscere valeamus, hos affert senarios ex poeta nescio quo ν Μ

χἀ κζ ;ι --λα ρ meai Ouid Paraetas, par forma fuit, prima A; magi iris Accepere artes, elementa aetatis ab Udem Hinc a mor amborum tetigit rude pedius Cornelius Gallus, nisi mentitur titulus. Sum grandaevus ego, nec tu minus alba capillis, Paraetas animos conciliare solet plura nos de hac re contraximus in Commentarijs ad Senecam de Beneficijs, quos prope diem in lucem dabimus quatuor autem colligit Thyrsis, quorum omnium superius meminerat poeta Et decor , inquit, ad pulchritudinem ipsam referens, de qua superius, Formosus terque ' cantus, quod peritiam canendi tantum respicit, nam de M 4 voce

114쪽

91 Inrati colica Calphur iiij.

voce dixerat sed impa Vocesonans. O amor uterq; enim Crocalem deperibat aetas, qtioniana terqtie puer, inqliit enim . Intactam Crocalem puer Ashacus er puer Idas, Idas lanigeri dominus gregis, Asbacus horti milexercesiis.

Vasi meam solet ilia tuis occurrere tauris: Et iam pene duas, dum quaeritur , eximit horas Nec tamen apparet duris Noperdita ruscis Iam dudum, se nullis dubitaui crura rubetis Scindere nec qiucq/ impos tantum inguinis egi. L . Non alis attendit nes enim vacat ira Diae Vror, se immodice. Dcida ingrata reliquit Phyllis amats not/um pos tot mea minera Mopsum,

o mobilior venit os Minas tua Ph Pis p aes ibi iam memini siquandosolus ab es Mesta etiamsi ne te iurabat amara videri L . Altius ista querar , quando vacabis Iola. Haspei nun alices, o Duas sie Iesub imos.

Nam cumprata calent, istic requiescerenser Taurus amat, gelidas iacet pactatus in umbra Et matutina reuocat palearibus herbas. Io. Non equidem Dcida quamuis contemptus abibo.

Tityre quas ixi alices petestas, d illinc Si tamen inuentes, deprensam verbere multo Huc age Sed actum refras hastile memento. Nunc age dic Dcida, quae vos tam magna tulere Iurgia Ἱω vestro rius interuenit amori'

115쪽

Roberti Titi Comment. 9

L . Θίnde contentus iustus sis Iola es

Calyricen spreui, quamuis cum dote rogaret. En ibi cum Mopso calamos intexere cera incipit eripuero comitata sub ilice cantat. Hoc ego cum vidi fleor sic intimus ars, Vt nihilulterius tulerim; nam protinus ambas Deduxi tunicas, s pectora nuda rescidi Alcipen iratapetit, dixit e relicto

Improbe te Lycida Mopsum tua Phystis amabit.

Nuncpenes Alcipen manet ac ne orte vagetur

Ah vereor. Nec tam nobis ego Phyllida reddi Exopto, quam quo Mopso iurgetur haneo.

o. Ate coeperunt tua iurgia lustrior isti Vinctas tende manus, decet indulger uesiae, Velcumprama nocet se quidmandare iuvabit,

Sedulus iratae contingam nuntIus aures.

Li. an dum meditor, quo P0kida carmineplacem . Forsitan auditopoterit mitescere cantu: Esolet ista meas ad der erre amoenas. Lo. Dic age; nam cerast tua cortice verba notabor Et decis eram rutilanti carmina libro .Li. Has tibi P0Pipreces iampallidus, hos tibi canius Dat L cidas, quos nocZe se modulatur acerba,

Dum excusi di pergit lumina somno.

nsi deseructa macres it turdus oliva, Non lepus, extremas legulus i/m senulit uas Vi Dcidas dominasine Phyllide turbidus erro. Tesine e misero mihi lilia nigra videntur, Nec sapiunt fontes, O cesunt vina bibenti . . Atsi tumensas, iam candida lilias ent, Eisapient sontes, o Aulcia vina bibentur. Isi ego hum Dcidas, quo tu cantante solebas Dicer elicem cui dulcia foederisi Osula nec medios dubitas rumpere cantus: At inter calamos errantia labrapetisi,

116쪽

9 a. Bucolica Calphurnil.

Vox, ct carmen inops, ct acerb pridor oenae. em sequeris ' quem mugis formosior in

Dicor es hoc ipsum mihi tu narrare solebas. Sum quos diuitior certauerat si tot haedos Pascere, quo nostri numerantur vespere tauri '

idtibi, quae no referam 'scis optima Physsi,

am numerosa meis siccetur buccula mulcibis Et quam multa suo uspendat aduhera natos Se mihi nec gracilis ne te cellassecro Texitur senusia tremuere coagula lactis. Pubυι dura times etiam nunc verbera Phylli. Tradimus ecce manus licet in vimine torto Scilicet, b lentapos tergum vite domentur, Vt mala nocturni religauit brachia Moisi Tityrus medio rem suspendit ouili

Accipe ne dubita meruit manus virag parnas.

His tamen, his inquam manibus ibis V palumbes, Saepe etiam leporem decepta matre pauentem Misimus ingremio per me tibi lilia prima Contigerant, primae, me vixdum beneflorem Degustabat apis tu cingebare coronis Aurea sed orsan mendax tibi munera iactat, i metere occidit erales nocZe lupinos Dicitur, se cocZo pinsare leguminepanem: rauis bitum felix, tum ortunatus habetur Vilia cum subigit manual ordea saxis,

od turpis amorprecibus quodabominoriistis ob iterit, laqueim miseri ne,emus ab i a

Ilice, quaeprimum nosros violauit amores Hi tamen ante mal gentur in arbore versus. Credore pastores leuibus nolite pilessis. Philida Mopsus amat. Dcidas habet ultima rerum: Nunc age,si quicquam miseri uccurris I Perfer, o exora modutito Phyllida cantu. Ipseprocul abo vel acuta carice fectus,

Velpropius iatitans vicinas 'pepub ara . Ibimus

117쪽

Roberti Titi Comment. I

Nam bonus a dextra fecit mihi Tityrus omma ui redit inuenta non irritus ecce iuuenca.

In Eclogam TertiaIU .

O N TINT haec Ecloga exorationem .sI-ue potitis promissionem exorandi phiellam amatam, quocirca eius epigraph in libria Florentiae imprestis est Exoratio. Tuis occurrere tauris J Virgilius eodem sensu dixit Occursare capro, cornu ferit Ille, caueto. Duris ego perdita ruscis Ruscus frutex est acuminatorum foliorum, laurorum, Unde a Graecis o υ υρσι. dictus est Virgilius horridum appellasse videtur per subauditum intellectum eo versu . Horridior rusco proiecta vilior usta Battus apud Theocritum vitulam quaerens in spinam incidit.

brachia secta rubis. c=ura rubetis Rube tum dicitur locus rubis consitus, a rubo, sicut qnercetum , lauretum, myrtetum, atq; his similia a suis quaeq; arboribus libitaui autem rumpere pro rupi, sicut infra nec medios dubitari rumpere cantur id est rupisti. 24bq; enim vacat Recte causam subiungit Lycidas, ne amici curam penitus deposuisse videatur. Vror, ct immodic8 Quam Iuam amantes Vri dicantur, una de Amori faces tribuuntur; hic tamen Verbum Vri accipio pro et elotypia tangi, quomodo eo sus fuit Terentius Eunucho, ibi. Numquid hic ides, quod te rat i cur ita credam, facit,

quod statim sequitur. IIci assiliarata liquis Phyllis: teli

qua a

118쪽

s In Bucolica Calphurni j.

qua necnon illud alterum. Haec ego cum vidi, fateor, sic intimlitas Vt nihil ulterius tulerim Nouum post tot mea muneri Infelix fatum huius nominis , nam alius quispiam Mophis male etia audit apud Maronem Mopso Nysa daιur, qui inon speremtis amantes ilia qui legant Nulnera, munera, non ita bono sensti quocirca non dis cedo a vulgata scriptitra. Mobilior uentis is nemina Mulierum inconstantiam notat, eamq; Ventis coparat Horati exemplo, cuius haec sunt verba

heu quoties dem, mutatosq; deos flebit, ct aspera Nigris quora ventis Emirabitur insolens . absolute Virgilius δε absq;

metaphora Varium, mutabilesemper Formina Solus abesses J V omnes alisa ἀ essent, tui unius absentiam moleste ferre consueuit. Mella etiamsine te Eodem ferme pacto dixit Nemesanus. Tesine,,eb misero mihi lilia nigra videntur, Pallente A rosae, nec dulce rubens hyacintus, ' ullos nec Trius, nec laurus pirat odores At tubi venias reliqua Altius ista querur A longiore capite querelas arcessens volem cacius, expressiius, magis ex animo

Et lauas flectesub ulmon Demonstratio loci sic Martialis

uuaeris itero dicam uicinum Castora canae Transibis Vestae, uirgineamq; domum. reliqua ridicula est loci cuiusdam demonstratio apud Plautum Taurus amat φιλῶ, solet, vel facere delectatur exemplo Graecorum . Plato. dii hyn, πολέγω Lia. rursus uti, ὸν τι το γίν

rat. Qua pinus ingens , albaq; populus imbram hospitalem con 'sociare amant inamis rursus . Aurum per medios ire satellites. Et perrumpere amat fax potentius ultu fulmineo . item alibi. Quid quod libelli Stoici inters ricos uacere pullullos amant Saulust Terrebat eum clamore, uultu φρ impetu, atq; at is omnibus, quae ira fieri amat rursus . Sed tibi illato Mido mentibus dec usit, scilicet ea, quae fecundae res amant, lasciuiavitq; Iuperbia inc spere. vesamat requiescere, id est libenter requiescit.

Gelidaq, iacet Virgilius rigidum vocavit eoden consilio Frigida uix coelo noctis decesserat umbra Daciatus autem , hoc est, postquam pactatus est. EtMatutinas reuocat pi J rQRxnxia pro ruminat. est al- lusum

119쪽

Roberti Titi Commetit. I

lustim ad Graecum verbum uἡη,κ ire, siue μμ υκαν, cum nihil aliud sit ruminatio, quam cibi cevetriculo in os a tractio recte autem addit gelidaq; at , paci uiis m,mbra siquidem ani

malia cum ruminant ut Plurimum iacere consileuerunt au

ctore Plinio, qui porro ex Ar stotele sumpsit libr. . de Historia animal. Virgilius simpliciter dixit. Ille tus ii u um molli

fultus hyacinto Ilice sub nigra aliuntis rumir a bcabas ad quem locum sicirriptum reliquit Seruius . I tu simu e d nu consumit ruminatio autem dicit, 'a ruma eua ne ite gutturis alete perquam demissus cibus a certis reuocatur animalibusci quibus verbis tueri pollumus hunc Calphurni locum a consura Iuli Caesaris caligeri in Hypercritico, na per alcaria silmemus hic rumam ipsam, ut sic verbum reuocare optime sensa quadrer, quocirca videat caliger, quid sibi illic o acri nam certe Calphurni consili una be illime procedit, si verba recte intelli gantur , conferunt huic loco percipiendo, quae scripta leguntur apud Plinium L b. 1 o ubi delimantopide, inocrota Ilis, d de peregrinis auibus loquitur, ait enim. Huc omnia inexplebile animal inocrota in accipe congerit, mira ut se capacitas: mox perfecta rapina forsim inde in os reddua in veram aluum, minantis modo refert Tityre aas Te a . ad eum , qui in proximo aderat . 1 huali qui legunt tus ex antiquis exemplaribus cindico, non

determino

sed fructum referas h.m Hastam, in cuius extremitate acti-leus Exus est ad armenta agenda, excitandaq;. Tibulliis vota cauit si muti qui limul tardos incre , se bovis Teocritus. Tam magna tulere Iurgia J Distulerunt, disturbauerunt per

Deus interuenit amori Non dam no scripturam, quam ali cuia bi reperi, quis es Dum Delis interuertit amorem f

Ph llide contentus Dicit se una Phylii de semper contentu vix ille spreta Calyrice, quo nomine apud eas , quas amant, phirimi in se gloriari, idq; ipsis identidem commemorare so lant amatores. Proper t. neq; amare aliam,neq; ab hac discede. r fas e tu Cynthia prima fuit Cynthiatim erit. . mamuis cum dote rogaret Pertinet hoc ad Lycidae constan tiam ostendedam, atq; amoris pariter abundantiam indican dam Virg. Teq; sibigenerum Thetis emat ommbus, idis. N Calamρε

120쪽

ris In Bucolica Calphtur nil.

calamos intexere cera Incipit Calamos cera, tamqua glii-tino iungere, atq; connectere Virgil Pannis coniungere plures Disti t. alibi aut numquam tibi sinula cera 'ch ita seu illae cauta J mliτικῆ . Virgil fido comitatus

Achate . .

Intimus arsi ora percitus sui, est enim ira aestus circa cor, qui praecipue amantibus etia leuissimis de causis acc1dere solet, ac tunc praesertim, cum sibi in amore non res ponder sentiunt, existimant enim tunc se contemni, dc pro nihilo duci, velut diserte tradit Aristoteles in Rhetoricis , itaq; cu amore Virgilius iram coniunxit rursusq; resurgens fuit amor, ma- suoq; iraru mfluctuatae Hur possumus id etiam referre ad n uidentiam . quam riualis Mopsus in Lycida excitabat, nam elotypia est quasi quaedam inuidentia, quae in amantibus facile commoueri solet. Horat Ciam tu Lydia Theleph ceruicem roseam, eerea Thelephi auctas brachia, νe meum eruens di ci-libile tumet iecur . Ambas deduxi tunicas J Interiorem, exteriorem de exteriore nil opus testes producere , de interiore sic est apud Propertium. Interdum tunica duxit operta moram ibidem paulo post au)dsi pertendens ammoves ita cubaris, Scissa veste meas experiere manus ide generatim. Nec tibi periuroscindam de compore νιβfs.

Improbe eLγcida Virg. Improbus illa puer. Ego Thyllida reddi Reconcili: ari, placari. Catulliis dixit restituere asandiae Veturiaeupidiniq; ouit,sisebi restitutusefm,d epigrammate ad Lesbiam Ἐθῖd te renituis Lebsia mi cupido. estituis cupido, atq; insperant ipsa refers te. Mopso imgetur anhelo Suspirioso spiritus angustia,& di Dficuliate laboranti; 2ματι κω edan κω Virg. Ora fouent illo, e senibus medicantur anhelis A te ceperunt tua iurgia Dixerat enim Lycidas nam protinus ambas Deduxi tunicas, mediora nuda rescidi. Vιnctas tende mairus J Captiuorum more . Virgil manus interea iuuenem post terga revinctum vel iuncitas, ut exprima supplicantium habitum Virg. duplices tendens adsidera palmas. Vel cum prima nocet Etiam si rixarum origo ab ipsa incipiat, par est aliquid de suo iure puellae concedere,in cum vel prior dissidii causas praebuerit, ei tamen indulgere amates aequuta est. Ti-

lida

SEARCH

MENU NAVIGATION