장음표시 사용
71쪽
De Herba Panacea, quam alii abacum, lati Petum vel Nicotianam vocant, breuisl
Compendiosa Narratio de sum praxit radicis Mechoacan ex Hispania noua Indiae loccidentalis nuper allata . Gerardi ci gensis Medici de Postis prae-lseruatione libellus ad S P. Intuerpi essem. Galeni Pergameni libellus de Theriaca ad Pisonem interprete dc coalimentatore Ioan Iuuene Medico prensi. Eiusdem de Antidotis libri ii ab Andrea Lacuna in compendium redacti. Ioannis Iutaenis pusculum de Medica mentis Bezoardi cis , quorum usus a Peste lyrasciuat.
72쪽
Medici, Ciui que Romani, in Tabacum Hellam ex Lulitania ab Illuli Card.
S.Crucis Romam asportatam, Epigramma. Nomine qua in I. Cruci Herἷa vocatur
Subuenit, o fruat stigas . vulnera rengit: Disse uti rumas, cacrum cancro uti sanas se ra. nbi si prodes, scoba mi r pellit, Distitit o morium ui sit ab Impete vomer Cal acit, , siccMt, stringit, murali, , reso,tis,lEt dem una. ventris mulcet, capitim dolores. Subuenit antiqua lusit, tomAchos rigenti. R nibus , pleni confert, utero2: venena Dira sagittarum domat, i 'ibus ommbtis atris II cc eadem pro GH gingiuis pro Scit atque Conciliat somnum nuda os carne Guesu: sThoracis vi; iis prodest ulmonis items, duo sic prasta non, a polentior Hers Hanc saucidat rucius Pro per cum licius esses Sedis Apostolica ustanas missus in oras
Huc a portauit Romanae ad sommo agentis, i Vt 'roaui sanctae lignum Crucis ante tulere,
Omnis Chri ita ii quo nunc Upublica gaudes i Et sancta Crucis illu iris domu ista voca κ .l Corporis atque Anima noni sitito a I tris ro
73쪽
Ea si credam Lector Humanis Si
me, non defuturos qui hanc opellam sint culpaturi, non potui tamen amicorum quorundam horta tibus non acquiescere, quin haec ipsa qualiacunque passim concerpta, aut fide dignis relatubus accepta , euulgari meo nomine paterer: tum quod Dihil hic, aut iustis calumnijs obnoxium,aut aetati mea indecorum νnoscerem,tum quod Reipub inter- osse videretru ,pr claras: admirandas exoticae nutus Plantae Vires, a paucissimis fuse satis tracta ras, orbi innotescere. Itaque steliciter Vale ac
74쪽
Nicotianam vocant, Hilloria. Icotianae Herba longe praestantissimae,ac in usu medico admirabilis historiolam contexere, ideo maxime addu- eius sum, quod cum vari de re herbaria scripserint optime, praeter Vnum tamen Nicolaum Monardem, medicum Hispalensem qui peculiarem historiam de stirpibus S aromatibus ex nouo Orbe allatis descripsit pauci si mi nobilis huius Stirpis artas ac precellentes dotes pro dignitate satis xplicuerint. Cum fero plurimos esse non dubitem qui easdem
cognoscere vehementer desiderent, ne hi sua voluptate diutius fraudentur,Vtq; quam nomine norunt, re ipsa tande pernoscant non grauate hoc munere perfuncti sumus , ut quanta fieri potuit breuitate ac fide, in lucem daremus , quae partim audita ac lecta partim comperta
domi habebamus, adjunctis simul huc, 3 quae
75쪽
quartum in alijs auctoribus,sparsim erat obuia,deinde etia i domestica experientia longo usu comperta accepimus. Nicotiana cum habitu ipso, tum facultatibus Consolidam satis resert ut peciem eius quandam suspicati non absurde liceat, potius quam Hyoscyami lutei, ut visum ei nonnulli S. Differen Triplex fere obseruatur, Jas, Foemina&tertium quoddam utroque impersemelius. Maseuli Mas itidem folia habet ampla, tensa, destx P oblonga, pinguia, dilute viridia, acuminata, tenuiter hirsuta, viscosa sed mini-naeci enata;cauli sic adhaerentia, ut ipsum
quodammodo amplecti videatur,odore graui, ullia acri ac feruid , inferne ad radicem quam superne maiora . Caulena producit lectis si num,qui ad quaternos, quinosque pedes, interdui cubitus asse surgat pro bli cui inseritur calores, pinguedine ac cultura suaque pulchritudine oculos mirifice recreat.
Ram e nodis ac genicillis per interualla protuberantes, caulem partiuntur
76쪽
pedali aut semipedali intercapedine Inlipso ramorum vertice flos erumpit colo-
ire albescentes roseo, i lem incarnatumi vocant campanulae sorma, e siliqua, tanquam e calice enascens , Lia tandena in orbem, mali specie tur .escens , ubi os emarcuit,seminibusti inutissimis reple-
tur, Hvoscyamo luteo simillimis , quae latura quidem nigricant , prius autem iridia sunt. Ad radicem abie tu uria 1 te Δ ir surculorum frequentia sese quodam-imodo redinte Nans, cum tamen radices non nisi tenuia tu danistamina s)nt,alia alijs crassiora , ac breuiora, pro plantae suae altitudine . Succum reddunt uti δίsolia,pinguem ac resinosum , auescentem, odore resinoso, non ingrato, sapore acri ac mordaci. Vegetiores plantae radices habent crassiores lignosas, quae surculis maxime luxuriat, coloris fauencentis, gultu amaras, quae virtute Rha- barbaro creduntur aequa pollere, itan oua n nec hoc satis adhuc compertu sit.
FOemina vero minutiore ac humilio; ' est caule olijs ore uioribus ac minoribus i
77쪽
η DE ABAC HERE A minusque resinosis Florem edit minus apertum ac dehiscentem, colore minus roseo: ramos nec tam altos, nec tam extuberantes habet, atque Petum masculum. Errant itaque toto caelo, qui hanc
Priapeiam secere,atque ac si Satyri; regii
species esset. Errat in qua Haec enim qua Petum foeminam dicimus, necessigie, nec habitu, nec radice, nec colore, nec aliter Satyriores psidet: nam radices quidem plurimas, atque exiguas, caulem villosum,iam os complures otia multa, eaque oblonga ampla habet , estque calidi sicca, Peto masculo assimilis. Satyrion e contra paucioribus radicibus ac crassioribus, culmo minimum nodoso, ramis nullis, paucioribus f ijs, forem ostendens in summo caules, absque siliqua granis, calidum de humidum res, bis ' Vi Dun usque recessum, Veneri maxi-Pei te in Eproilocandae idoneum. Diis vii l. Tertium Peti genus per omnia minus, .., solis rotundi Ole, subnigro,pingui, leui: au ternuiuio licet lucculento,sore minore
Meua per extremum rotundo pallescente
78쪽
CoM MENTARIOLIS. sante annos circiter viginti Europa inuo 'illuit Dodoneus Hyoscyamum luteum: γ prior vero Matthiolus nigra appellauit. Seritur Kalendis,Idibus autNonis A τcirri prilis, aut circiter: nonnunquam serius vel maturius,pro ratione caloris quan quam Indi Per uani , Nispania nouae incolae circa Antumnum serant. In calii dis regionibus frondet, foret, ac germinat,Vno eodemque tempore, totos no-ue,decemiae menses sed apud Belgas ab Augusto in hyemem usque foret, S subinde semen profert, deinde primo gelu marcessit, peritque tota vixque hyemeasset uari potest, nisii in fictilibus aut 'i- minaceis, idq in hypocaustis, penuarijs alij lve locis calidioribus. Pingue, seduloque excultum postulat deuo. solumi quidem rigidioribus hisce regionibus, insigniter stercoratum, cuique simus potissimum vero equinus ita c6- mixtus: incorporatus sit, ut in terram prorsus degenerasse videri possit . Praeterea opacum ac humidum, iuxtaque amplum ac spaciosum terra situm expetit:
79쪽
nairi locis angustioribus nequaquam succrescit, ramosae pron et Solem amat australesia, ta a tergo murum aut pariete,
quo ab imminetibus Boreae iniurios vindicetur, qui lite receptos Solis radios,ac calorem commode cilectat. Ab omni turbine libera sit oportet , ob incredibi lem sui tene citudinem,cum insigni ara nitudine conia nectam: quanquam ubi altiores egerit radices, ventorum pericu- Iumi re euasit. A qua mire gaudet : ac proinde irrigata subinde , caelo praeserutina fetui liore inlicius proueni et Frigoris est impatienti Timari ideo fie hyeme Iocis concauis ac spiramentosis in hocp'ratis contine lida eli,aut duplici alta circum in renda S appe dice ad murum aduersu i recta lodice stramine Sue tegmine ope ted alia tabernaculo quod me illi o Soli splendide pateat, ac calore plantam, ficiat. Thrra n vero antequam semen ini; cias digito perfo i coniecti que in foramen
80쪽
l COMMENTARIO Lis ratem vel quatuor grana in foramen ne conieceris: ob nimiani enim sui exili a tem suffocarentur. Quod si caelum calicius tu , irrigandi se tu cus diebus v. pol hi totiena. Potiri estiam scri ut tacituca,aliaque id frenus semina terram nil ad ruri a curate miscendo,coia ges endo-ue Sunt qui purissin im ac tenuistimum ipsi ei a cxn erem cona iv isce, at, se in odicum, lante ac tarde enascitur enata ab
omni figoris iniuria ac gelu accurate munienda, nocteque in primis tegenda, praecipue cum succrescio ita quidem natiuum virorem ac splendorem incorrupσtum p rpetuo seruabit.
Vbi iam herba ad semipedem emerse rit,quod singula grana suu in caulem pro 'serant , radicum fibrae inter se cohaereant, quod a in modo adglutinentur, cultro terram circumscribere , cespitem circum circa indere , terram denique ipsam attollere, ac in tutam aqua te Laconi cere Oportet quo eripeditius terra ipsa separetur, ita uti Culi super latent.