장음표시 사용
81쪽
T AB AC o HIRBA ac eadem sua terra comprehensos, transplantabis in solii in probe stercoratum, illium aut quatuor pedum interstitio a muro,sed profundius, ut caulis robustior euadat . Quod si terra muro aut parieti :vicina insoecundior sit, sterilitatem praedicta ratione culmis translatis, diligenti
Nomen irrigatione emendaueris.
.latura Nicotiana nomen sibi retinuit a Ioan . Nicotio, cuius beneficio Gallij primum innotuit veluti pler que stirpes ac
plantae hominum tum Graecorum tum
Latinorum nomina obtinent, qui eas in regionem suam ubi obscurae essent transferri studiosius curauerint. Hic ergo Nicotius, regius Galliarum Consiliarius, cuannis is si is i o sui Regis nomine te, pati munere in Lusitania fungeretur,Vlys spona vero regium carcerem die quada
perlustrare cogitas et , nobilis quidam Belga,ostensam illi plantam hanc velut
exoticam,atque e Florida prouincia nuper allatam dono obtulit. Acceptam Nicotius in horto suo diligenter educari durauit,atque propagari, donec adulta iam
82쪽
iam facultatum suarum stupenda ederet miracula Vnde coepit in precio esse lys sponar,dicique Herba legati. Quoniam Herba vero a Nicotio ob effectus admirandos, ad regem Franciscum eius nominis secudum,Reginam matrem, alios υς pxim v. s. ignitatis aulicos sit transmissa, nonnulli Regii Eeam Herbam Reginet aut Mediceamno aut Meminarunt accelebrariit, quq ipsa tum diςς diuersis excolendam, ac per niveis in E s. Galliam propagandam tradiderit. Sunt piloris.&qui magni Prioris herbam nucupent
quod is e Gallijs aliquando in Lusitania traiectus, uelyssi ponet ab ipso Legato
exceptus hospitio,plantas eiusmodi non paucas dono acceperit , ac in hortum suum perlatas pret citeri sibi adolescere Petum. alique adlaborarit Hispanis Petum b c . Tabaco dicitur,ab eius nominis insula in qua primo inuenta est,ubi magna copia crescit,unde: nomen sortita est An Piciest.
dis vero eiusdem incolis Picieit. Hanc
Illustriss Cardinalis a s Cruce,cum S .R, E. Nuntius Apostolicus in Lusitania missus esset, inde Romam primus asportauit
83쪽
r DE ABACO HERBAuit, via dedi ibi de herba S. Crucis diritur: p iis l, Herba sancta aut cra, b diuino certe prodi iosos effectus viresque. CH plures clum masci tu nominat ad disti lictione emitis elique penuina
illud ac propriu heri, nonae,ipsis Florid q
ia coiis litatu, aquil, is ad nos peruerit.
N; bi , Dignx tamen ac rationi consenta na ride eum fuerit Nicotianam a nobis appet dicti lati, in memoriam honorificam supra diei legati Nicotii, qui primus Galliam tam prellanti ac ciuina herba dotarit. Secundam quam diximus Peti specie, testaturabunde experientia artium om-kemitia. magistra, cum forma, radice atque ipso etiam semine ad masculum fere accedat vocandam esse Petum foemina: vel eo magis,quod cxleti maris semine non raro proueniat. Nam si Peti masculi dum sen ine turget, gramina quidam
in terram excidere contigerit , in eandem,mquam, in qua Pctum iam ante ex creuerit, haud dubie ibidem anno pro ximo proueniet hic Petum foeta in imo
vero si cri Ci:on satis calide, sed sterilio
84쪽
. iri carenos leti masculi cmen naan - dati ris, huius loco eminam producci, tanta quid luxurie, taegre tande illinci sit extirpanda, sed quotannis spontere' nascitur, quod sane argu naenio est in
Peto sexu in esse duplicem oti in alijsiplcrisque plantis usu venit luibus assini-
itasqusdam intercedit. Ex odore resinoso,nec ingrato sapores 'pe
nem acri ac mordaci, natura calida esse '
videtur supra ordinem secundum' sicca naen alis autem in primo ad extergendum ac re S inim- soluendum 'consolidandum in primis' 'aptistii na,imo ad miraculum ellicax. Naquod fumo ebrietiatem quand .lm accersat, non proinde Hvoscyami species est, etsi eam tum foliis ac calicibus , tum culmo ac semine satis referat, quandoquidem idipsum nec tam cito fieri est credibile, neque extremi est frigoris effectus sed ab aromatico potius apore qEo proficiscitur cerebri uictus replente . Terti autem generis Nicotians seu potius Hyoscyami luteiic nigri, em Peramentum et rigidum luaridum.
85쪽
usu, Nicotians effectus si spectabis , pri-
effectus mas obtinent folia, deinde semen: tametsi multo sit illis inscrius .Folijs utenduaut viridibus, ipso nimirum maturitatis
tempore, aut certe exsiiccatis, ac hyeme
in puluerem redactis. Nam i sdem pollet viribus quibus soliorum succus aut spissamenta . Desiccandi vero modus hic est . Nicotianet pulcerrima solia me diocria filo trai cito, ad umbram in domus tabulato suspedito, ubi nec Sole,
nec ignem, nec Ventum sentiant . Alij hanc quouis anni tempore seruandi rationem tradunt Nicotiane folia viridia in Phialam olivarum oleo plenam immitte cum vero utendum erit , oleum effundatur, foliisque tenui linteo exter. si sititor ut recentibus.
I 4 Porro in effectibus eius id in primis
hem mirum Videbitur Inaos Occidentales,
Peruanos: Floridi incolas,ad tollenda Iasii tudinem solatiumque in laboribus sustinendum hae ipsa viseses e .Quorum exemplo inquit Nicolaus Monardes)seruos nostros ac Mauros, qui in Indiam
86쪽
Occidentalem peregre profecti sunt, id ipsum factitasse comperimus : nam ex crebris saltationibus, choreis defessi lassi eam ore naribtisque attrahunt: unde idem illis quod Indis euenito ho-
ris nimirum tribus aut quatuor mortuisi inite videntur postea integris viribus1unt,atque ad labores tolerandos muliti quam prius alacriores . Quod quidem apsis tam volupe est, ut subinde ab hominum conspectu secedant,qub liberius animo obsequantur , etiam si non sint defatigati. dilid,quod eo vesani deueniunt, ut hoc nomine non rard poenas suis heris luant,qui exuri Nicotianam
sudiose curant, ut desidios voluptatis istius occasionem ipsis adimant. Quid verbis opus est Vidi ego scribitNicolaus Nisori
Non ardes Jeruos, lauro sue quibus non Flaccus permittitur inebriari vino , hoc succo sorbendo sese obruere,in quo non parua voluptatem statuant,iactentque sublata inde lassitudinem, nulloque suo vel dano ioz I vel malo tam belle exceptos esse cottanae
Aeque inauditum est de mirandum. 'i
87쪽
Florida incolas latis anni teporibus, io tutius Herbae sumo pasci, que per cor- alua huic sui comparata in os recipi iij Cuius rei teste, ocupletissimi erunt vellipsi aut ,compluresq: ali e Floridanuper reuerit, ac in dies etiam nil reuertentes, qui appensis ad collii quibus laceu cornu bus aut infundibulis expalm fo-lijs,iunco,cannisue, in quoru extremis cogesta ac ligata apparent eiusmodi folia: pri siccitate in emarcida, mirifice ubi placet. Hi prunas infundibuli angustior pariti applicant, aperto ore excitatum fumul haurientes,quoad eius fieri potest, quo famem sua sitimque sedari, vires restaurari,spiritus exhilarescere,cerebrii iucu da uada ebrietate deliniri,eiusq; superfluos humores absumi: in summa phlegmaticoru humorii copiam incredibilena lin os prolici iureiurando asseuerant. A .lsiuim, is assinia sunt quς prelictus Monardesis in m l Hispanico suo diomate scripta reliquit.
fame ac sitim, imo arcendam illa ad dies aliquot,ue cibo Potuq uti cogatur,quo lues l
88쪽
ties peregre illis est proficiscedit per auia ac inhospita ac loca deserta, b cibus po
: tusq; difficulter haberi potet Foliis nil mirum ad edo puluere admiscet ex adul- tarii cocharu testis, qui simul ore cotinet dii in massam coeant ex qua trochiscos format piso u initar,quibus ad umbram siccatis, suo tempore hoc modo utuntur.
Subiectu labiis imis i delibus globulumi in te eudu exugut, sit itaq; omne cibi po- tu sq: loco de glutietes in vetriculta cogeriit: hac equide indu tria fame sitimque
tolerates totos tres quatuorq; dies,Vt neminima quid viri u iactura sentiat, conseruato, ut opinor, natiuo calore a Phlegna a tu copii, qua in os attracta simul de glutivit:& etriculus, melioris succi penurit in usum suu Vertit .His ad iugamus quod Clarili Reinbertus Dodonius, medicus areus,vir singulari eruditione, magnifice de hidio Herbario critus, in ouissim h edita sua stirpiu historia recci et
Succo, ii ii ut, lil ius poto,quatuor aut
quinq; unciarii podere , aliau vehemeter supra infraque turbatam, longum deindebri de pro-
89쪽
a. DE ABACO HERBA&profundum subsecutus omnii ab amico obseruatum accepimus .Fuit aute qui assumpsit homo rusticus fortis, med ill tatis, hydrope laborans qui somno ex ' pergefactus, cibit potumque postulauit, ac deinceps bene habuit. Narrauit idem se aqua ex foliis stillatitia rusticos multos febre liberasse, paulo ante accessione propinata , Aridarum vero saecum pubuere intertrigines, non modo hominum ses equorum Manimalium cito curari. Hactenus DodonSus. Vt autem particularius ad Nicotian Cleffectus descendamus . In primis ad τα
πα ατα, id est, affectus praeter naturam capitis deturbandos nempe catharrum omnem,Vertiginem,oculorum defluxio ines, capitis dolorem, modo ex causa fri
gida, aliasque huiusmodi particulas laesione morbi obsessas, plurimum facit publ
uis foliorum Peti, subtilissime tritus cribratusque, in v tranque narem perlcanulam matutinis temporibus insuffla itus, omnem humorem caput inses an i
tum iactat Errhini purgat: diuertie,du imodo
90쪽
tmodo illo puluere per aliquot dierum spacium, corpore prius bene purgato,
Capitis,crurum, brachiorumque do Cepha lores, vento,aut frigore contradii, re-ittuntur, si Vnum aut alterum Peti tum, viride tamen, igni extinctum appo-
is ueris . Si viridia desint, tendum erit desiccatis,quae vino humectata,ac ferue ii cineri supposita deinde Naphta aquaonspersa,vtiliter affecto loco admoue-untur. Tantundem fisceris re siccato-um soliorum puluere, admixtis ij quae isce morbis apta sunt. Repetenda vero ou curatio , donec prorsus dolor euanescat. In tetano simili odo ceruici vesiaticae applicata Peti folia proderunt. Carolus Chi situs nebulis oculoru dis Caligo. cutiendis aquae liquorem conferre asserit, visumque praeseruare, si saepius eo de oculos tepide abstergas. Surditati remedium praestat si praeser 'HM tim causam habet frigidam olei vel succi gutta Vna atque altera tepide auribus