장음표시 사용
391쪽
In qua inscriptione illud notatu dignum est, verbum MOLTATICO , mere Romanum elle antiquum quemadmo dum c vox H i in illa Claudiana, quod nomen est ciuitatis Siciliae, ut tibit Ptolemaeus Romani enim saxulo 1lto vocalibus litterami subiungebant, ut ex Plautino illo M E DERCA ex inscriptione Duiliana In ALTO MARI , ali) que monumentis, apparet.
uium Uarceliam Augusti Nepotem , vide insta in
littera M. Caput CLEOPATRAE AEgypti Reginae , quae coniux fuit M. Antoni Triumuiri, repraesentatum est X gemma anulari, oualis formae, grandiuscula Itali Prasma vocant pulcherrimi coloris 3 artifici consummatissimi Capiti diadema Regium impositum, arcus item pharetra pone collum addita, eo quod in Dianae forma expressa fuerit. Eo enim insanie deuenit Antonius ut Plutarchus Sc Dion scribunt ut se quidem os idty, Cleopatram autem Vidis nomine appellata vellet: quos Deos antiquitus eosdem cum Soles Luna, siue Diana, fuisse constat. Et hoc est, quod in plurimi Antoni numis argenteis,ipse in forma Solis cum corona radiata, athsque signis Solem significantabus,expressus videtur Cleopatrae vero imagini Luna, ut in quadam anulari gemma, addatur. Vide infra iι iam Iuniorem. Haec autem imago Cleopatrae multo est artificio maiore elaborata, quam illa, quae initimis aeneis largenteis, Una cum imagine Antonij, reperitur. Sed opere dc artificio omnes antecessit ea, quam in fragmento etiam gemmae Corniolae caelatam Faluius Ursinus habet, in qua imago Cleopatrae cum serpente in pectore conspicitur, ob historiam mortis eius.
quae apud Plutarchum,aliosque auctores, legi potest. 1 Caput
392쪽
28 IOANNIs a ABRI COMMENT. Caput Cir L iram Consulis Romani anno V. C. DcLIX ex binis eius numis repraesentatum est, pio m memoriam aut sis olim Cridus Triumuir Monetaliscudi fecit, qui Ciceroni in Proconsulatu Ciliciae Quaestor fuit. In altero nu-mo, praeter titulum Consulatus, quem Coelius,referente Cicerone, velut homo nouus eloquentia sua adeptus est, tabella insuper impressa est, quam ille iudicio perduellionis exhibuit, duabus litteris L. D. , exemplo iudiciariae tabellae Cassio, in qua littere A. C. noteterant Absolutioni S, tu Condemnationis sicutisse Coelianae, Liberationis. Damnat1OHIS. Imago L. CORN LENTVLI cognomento LUPI, non ita olim Tiburi reperta est, cum tabella aenea, in qua eiusdem Attili nomen hoc modo micriptum exstat L. CORNELIUS
CN. F. R. SEN CONS. A. D. III NONAS MA LAS SUB AEDE .
LASTORI s. c. Lentum enim cum Praetor esset anno V.C. DXCIV. Senatus nomine Tiburibus Verba. illa respondit, quae in
ea tabella insculpta sunt, quaeque in libro de Legibusac Senatusconsultis Romanorum referuntur. Ob isthaec igitur verba, quod per ea populus Tiburtinus a certis calumni)s, quibus de lati erant ad Senatum, liberaretur non Senatusconsulit tantum memoriam , quo absoluti, sedi L. Corneli Praetoris,qui Se natus nomine ad ipsos verba fecerat, imaginem ad posteros transmittere voluerunt. Anulus autem ille, ex metallo perfectus, qui pone imaginem eius conspicitur, suspicari nos facit, eam pariter cum dicta tabella, in publico aliquo ciuitatis Tiburtinae loco, parieti aut muro Exam, aut appensam fuisse. Essigies P. CORNELII SCIPION I AFRICANI, inpetra nigri coloris, S durissima quae silicem refert, emcta est: iam olim Literni inuenta, oppido Campaniae, ubi ipse Scipio villam habuisse, ibidemq; post exsilium obi)sse legitur Serialem exhibet aetatem, S raso capillos atque barbam prorsus
cum Pliniano hoc loco conueniat, lib. . cap. LIX. Pramus omnium radi quotidie instituit fricanus S c. Liuius libro XXXVI Q. Literni statuam Africani se vidisse scribit: Nam Literni
393쪽
Literni, inquit, monumentum, monumentos atu seuperimposta fuit, quam tempesate disiectam nuper vidimus ipsi. dcc paullo enim prius de eodem Africano dixerat: Vitam Literni egis sne desiderio urbis morientem rure eo ipso loco sepelirij iusisse ferunt, monumentu ni ibi aedificari, ne funus sibi in ingrata patria feret S c. Non tamen confirmare ausim , quod haec plaeifigies m statua illa fuerit: sicut nec in illa altera,quq Rome erat extra portam Capenam, cuius idem Liuius meminit. Alia eiusdem Africani essigies apud Fulvium in gemma exstat, quae atem presse fert iuuenili nonnihil grandiore Ian.& velut maturam facta,ut apparet, cum ipse in Africa bellum gereret. De ea, ex ratione similitudinis quam habet cum lapide superiori eam Idali Hiccolum vocant coni)cere est, quod artificiosa manu perfecta fuerit. In pectore Serapidas habet imaginem, qui idem est cum Ioue, cuius filius fuisse credebatur Africanus, ut auctor es Liuius lib. 26. Plinius lib. 6. cap. q. Val. MaXimVS cap. 3. lib. I. dc um chilianus cap. 4. lib. 2. Publius Scipios scribit Auctor de Viris illustribus ex virtuti cognominatus Africanus, Iovi,stius creditus fuit nam antequam conciperetur, serpens in lecto matris eius apparuit. Jcc ob quam eandem historiam, in pectore imaginis Alexandri Magni caput Iouis Ammonis possitum visitur, cum .ipse Iouis filius illa crederetur: id quod compluribus Historicis, Grςcis maxime criptum est
teste Agellio cap. 1. lib. od de Olympiade, inquit, Philippi
Regis uxore, Alexandri matre in historia Graeca scriptum est: idem de P. Scipioni quoque matre, qui prior Africanus appellatus est memoriae datum est: nam ct C. Oppius , Or Iulius Hyginus, alij i qui de vita or rebus Africani scripserunt, matrem eius mserilem ex imatam tradunt P. quoque Scipionem, cum quo nupta erat,bberos desperauisse polea in cubiculo atque in lecyo mulieris, cum absente marito cubans sola obdormisset, visum repentis
iuxta eam cubare ingentem anguem, eum Didis qui viderant territis es clamantibus, elapsum inueniri non qui feci id ipsium P. Scipionem ad fruspices retulisse eos sacri ci facto re ondisse fore ut liberi gignerentur neque multis diebus postea, quam illa anguis in lecro visus es , mulierem concepisse co/Mepti fetus
394쪽
signa atque sensum pati exinde mense decimo peperisse, natumsesse hunc P. Scipionem 1 sticanum, qui Annibalem ista thaginenses in Africa belu Punico secundo vicit. c. Aliae insuper binae eiusdem Africani imagines in Cameo ut eam gemmam Itali vocant apud Vrsimum spectantur, faberrime sculpta vi perquam similes ei, quam Literno allatam dixeramus: neque inconueniens fuerit, si eas gemmas anulis inclusas fuisse cxistimemus, quas ex eadem famuli Cornelia oriundi gestarint; clim Valerius Maximus scribat, filio Africani, tanquam degeneri, a Censoribus antilum fuisse e manibus detractum, in quo
caput A Ficani insculptum erat Notum est enim Veteres maiorum imagines in anulis gestasse, vel ex hoc Ciceronis loco lib. v. de Finit, Nec tamen Epicuri licet obliuisi si cupiam, cuiu imaginem non modo in tabulis nostri,familiares,sed etiam
gies, mediae est magnitudinis ex metallo, artificij, ut apparet, non usque adeo exquisiti, sed vetustati temporum respondentis, quibus cusus est; anno nimirum V. C. D L. id quod ex figura litterarum faeculi illius colligitur, quae perquam sunt imiles Graecis Siciliae de Magnae Graeciae characteribus inde enim Romani primas litteras Latinas mutuati sunt, quae hodie in inscriptiorubus vetustioribus, maxime in ea , quae pertinet ad Marcellum Consulem A. V. C. DLXVI de qua suo loco egimus, reperiuntur. Porro in antica num huius parte, imagini Nas caenomen quoque adscriptum est Assi CL quod certissimum est eius culi antiquitatis signum, cum priscis Romanis ge-rninationem litterae s. familiarem fuisse videamus, velut in CAUSSA IMPERIOSSVS ali)sque quae in marmoribus vetustis, maxime Capitolinis,reperiuntur;in quibus orthographia vetus Romana conseruata est. Ipsi imago Vasicae aetatem quasi viginti octo annorum ostendit, cum scribat Liuius, Nasicam, cum Matrem deam hospitio reciperet in cuius rei memoriam nurnus hic cusus est nondum fuisse Quaestorium, qui Magistratus anno demum aetatis XXX. dari solebat ante Edilitatem
395쪽
1N IMAGINES ILLUS TRIVM. ilitatem Praeturam, quae Consulatum praecedebant unde Liuius eum vocat, adolescentem nondum suaestoriam: simi liter Valerius Maximus , Liuium imitatus bilum ipsum faciei pulcrum est, amabile, quodque quati confirmet Senatus Rotamam de illo iudiciu quo unus Hasca velut Liuius ait in tota ciuitat ut vir optimus iudicat: .ic. PliniuScap. 3 . lib. VI I. Vir optimus, inquit,semel a condito aevo iudicatin est Scipio Nasica a iurato Senatu &c. Cutumodi iudicium ut recte idem Liuius scribit nemo non omnibus honoribus, imperi s triumphis anteponeret. c. Quamobrem Verosimile est, quod quispiam Corneliae familiae, cuius S massica fuit,cum Monetalis Triumuir esset, in memoriam honoris familia suae tributi num una hunc percusserit. Sicut Corniolam, in qua eadem est imago, credibile est a quopiam Corneliae gentis in anulo gestitatam fuisse quomodo Cicero scribit Lentulum, coniurationis Catilinariae socium, imagine aut sui Corneli', quam in anulo habebat,1ignare consueuisse Praeterea,quod propius ad nostrum institutum S Nasicae num una facit, in amethysto gemma imagota Claudiae Virginis Vestalis quae dc ipsa cum matronis Romanis Matrem Idaeam excepit circificiosissime sculpta visituri eamque gemmam in anulo Claudi' alicuius fuisse non deni hilo suspicari licet a quo etiam, Monetalis Triumuir cum esset, num us argenteus cusus est cum Claudiae imagine, addita inscriptione VESTALI s. de qua Tacitus scribit, Valerius Maximus, quod statua ipsi in vestibulo templi Matris Idaeae dicata, cum templum bis conflagrasset, incolumis tamen permanserit Taciti verba lib. . haec sunt Adduntursententia, ut mons Coelius in posterum Augustin nemretum , quando cunctis
circumflagrantibus, sola Tibere Dies sita in domo Iunὴν Senaioris, inuiolata mani sti .Euenisse idolim Claudi, uinciae iusssatuam vi ignium bu elapsam maiores apud aedem Matris Deum consecrauisse. c. Val. autem Maximi haec e lib. I. cap. VIII. diuod uinciae Claudiae uiua in vestibulo templi Matris Deum
posita, bis ea aede incendio consumpta, in sua bas ammis intacra setit. c. De his ipsis, Naisica nempe Claudia deque hoc ipsorum facto,sic scribit Cicero in oratione de Haruspicum responsis:
396쪽
1ponsi s. Hac igitur vatesua ente quondam, defessa Italia Punico hesio, atque ab Anni b. te vexata. icra ista maiores nostri a cita ex nia Rom. cosiocauerunt: quae accepit virus, qui es optimus a
populo Romano iudicatus, P. Scipio; semina autem, quae matronarum casti naputabatur, uincia Claudia, &c itemque Liuius lib. XXIX. re Integram pauli copiolius sic enarrat Ciuitatem eo tempore recens religio inuaserat, inuento carmine in bri, Si ab incis, propter crebrius eo anno de E lapidatis inspectis. luandocumque si alienigena terrae Ita u. hesium intulisset, eum petii Italia, vincii posse s atris Idae e Pesit nunte numen Eomam aduectum foret S c Sc paullo post Legati Asam petentes, protinus Delphos cum descendissent, oraci tum adierunt consulentes. re ponsum se ferunt per Attalum Pergam Regem,
compotes eius fore quo peterent. Cum Romam Deam deuexisent, tum curarent, et tiam qui vir optimus Romae esset, ho itio acciperet i c. Idem Liuius paullo in tenus subiungit Eo accessis consultatio de Matre Idaea accipiendari quam , praeterquam quod I. Valerius unus ex legatis praegressus, actutum in Italia fore nuntiauerat recens nuntius aderar, Tarracinae iam esse. Haud paruie rei iudicium Senatum tenebat, qui et ir optimus in ciuitate esset Veram certe victoriam eius reisbi quisque masiet, quam ulla imperia, honoresve se tragio seu patrum, seu plebis delatos.
Patres Consicripti P. Scipionem Cn.fluum eius qui in Haspania ceciderat, adolescentem nondum Destorium, iudicaueram in Iota ciuitate et trum optimum esse P. Scipio cum omnibus matronis
Ostiam ire iussus obuiam Deae, eam de naui accipere, cor in terram elata; tradere perfere dum matronis. Postquam nauis adosium Tiberim amnis acce t extulit, in terram, matronae tri- mores uitatis, inter quas nius Claudi uinctae insegne es nomen accepere; cui dubia vi raritur antea fama, clariorem ad poseros tam religioso ministerio pudicitiam fecit. Eae permanus
siccescemus, derande alia alijs, omni fusa ciuitate obuiam, thurri talis ante ianun positis, qua praeferebatur , atque incenso thurinprecaxi: bus ut volens propstras urbem iniret in aedem mcZorie,
quae est in Palatio pertulere eam pridie diu prasis si, dies festus su M. populus requens dona Deae in Palatium tuti; ectister-
397쪽
auctoritatem secutus, ludos illa omiatur primum in templi dedicatione celebratos scribit Postquam e iam de cu tus est subhcit: e emfere te M aeris Maii Idaeae
dedicata es quam Deam is P. Conrn ita aduect.:m ex A Ia, P. Corianelio Scipione, cui post Africano flut cognomrati P. Licinio Coss. in Palatium a mari detulerat Locauerant aedem faciendam M. Li ui u. Claudi, Censores, AL Cornelio, P. Sempronio os . Iertiodecimo anno, posteaquam locata era dedicaui eam M. Iunius
Brutis urit ob dedicationem eii frcti quos primos con cos fui se Valerius AEntia est auctor, Megalestia appesiatos. Valerius quidem Maximus lib. 8 cap. I. priorem Liui narrationem sequitur his verbis inarum secimen honoris a Scipione quoque Nasica obPretur, eius namque malibus Penatibus nondum uasori, Senatus Pythi'Apollinis monitu Pes munI accersiam Deam excipi voluit; quia eodem oraculo praec tum erat, ut haec ministeriaci Iatri Deum a sancit Fimo viro praestarentur Explicatotosfastos, constitue omnes currus triumphales, hi tamen motarum principatuspeciosus reperies. c. Porro ad ludos illos, quos legalenses Liuius appellatos scribit, postica num huius pars haud dubie referri debet: in qua caput bovis est, ad denotandum sacrificium ante ipsos ludos ab AEdilibus fieri solitum vel aut in compluribus antiquitatis monumenti Videmus, In smaxime, quae sunt Domitiant, in quibus ipse boue faciens ceranitur, propter I idos Sieculares , quo decimum quartium celebrauit qua de causa in num o isto duorum AEdilium, ad quos ludorum cura tunc pertinebat, nomina sunt polita hoc modo:
C. VAL. C. SEX AED. PLE. hoc est C. VALEBIUS C. SEXTIVs
AEDILES PLEBEI. Vterque ex familia plebeia erat oriundus, cum S EsT L familia per s. scripta, esset patritia: sicut SC Valeriae gentis familia partim patritie fuerunt partim plebeiae. Et ex inscriptione isti aperte colligitur, quod cura ludorum Megalen
sum principio penes AEdiles plebeios fuerit quod ipsum Dion scribit lib. 3. S primos qui ludos illos fecerunt, fuisse
C. Valerium C. Sextium, anno Vrbis DXLIX. COSS. Corne
398쪽
3 IOANNIM FABRI COMMENT.lio Cethego,&Sempronio Tuditano eandemque curam post modum cum AEdilibus Curulibus, Acilio Sarano, Scribonio Libone,communicatam fuisse decennio post,anno Vrbis DLix. Scipione Africano iterum,& Sempronio Longo Os s. velut ex his Liui verbis lib. 3 4 colligitur. Megalensia ludo cenicos, C. Atilius Saranus, L. Scrabonius Libo Aediles Curules, primi fecerunt. c. Hoc enim Liuius vult, primos ex AEdilibus Cur ultabus, qui hos ludos celebrarunt, fuisse Atilium Saranum,4 Scri bonitim Libonem : quod, Asconi Pardiani commentarbs in Cornelianam Ciceronis orationem confirmatur quamuis Asa conius scribat ludos a dictis AEdilibus factos, non segalenses, sed Romanos fuisse appellatos, quod aliter subsistere non posset ictim alteri ab alteris nimium inuicem distarent: Megalenses enim a. d. XLI. petilis, Matri Magnae Idaeae; Romam autem a. d. XXXI. Augusti, Conso MMagnis dijs, Ioui scilicet, Iunoam,& Mineruae, fiebant. Sed feri potest,ut Cicero in loco,quem citat Asconius, alios annales,& fortasse Valerium ipsum Antiatem secutus fuerit, nonnihil ab ij discordantes,quos Liuius auctores habuit qui non paucis in locis ab ath dissentit, ob auactorum, quos sequebatur, diuersitatem. Cum Liuio conuenit
Val. Maximus lib. 2. cap. scribens Per quingentos autem quinquaginta octo annos, Senatus populo mixtusspectaculo adorum interfuit sed hunc morem, C. Atilius Saranus se L. Scribonius Libo Aediles udos Matri Deίmfacientes,superioris Africani sententiamsecuti discretis Senatus es populi locis oluerunt eas res auertit vulgi animum, orfauorem Scipionis magnopere quassauit. c. unde verissimum esse liquet, populum Romanum, per quingentos quinquaginta Oct annos, Senatui mixtum ludos spectare solitum , donec decretum Scipionis Africani Consulis secuti Ediles Curules, Atilius, Scribonius, anno V. c. LIX. populum d Senatum edibus distinxerunt in ludis Megalensibus, vel certe Romanis, si inhs, secundit Cicero nem in Corneliana, adictis AEdilibus huiusmodi separatio facta fuit. Dicemus igitur Scipionem Hasicam non solum ludos tragalenses instituisses velut ex postica num huius parte , de ex Liub verbis superius citatis, disertim apparet sed templum quoque
399쪽
quoque eiusdem Matra Idaeae dedicasse quod praeter alios scriptores, Auctor quoque libri de Viris illustribus aperte est tur, tametsi uidius contradicere videatur inlib. . Fast illis
Vasica excepit templi non exsiti auosor,
Augustus nunc est ante Melesius erat. Quorum versuum priorem Pomponius Laetus sic corrigebat Templi Iunc exsilit auctor causam dicens quod templum illud primum a Nasica dedicatum,cum bis incendio conflagrasset: semel a 4Caecilio Metello, iterum ab Augusto, instauratum restitutumque fuerit. De hsdem ludis , ut multa reliquorum scriptorum loca hic praetermittam sic scribit Cicero in oratione de Haruspicum responsis, ut nos Asconij auctoritatem secuti legimus P am quid ego de Pi ludis loquar, quos in Palatio maiores Uri ante templum Matris Magnae flexi talebrari, voluerunt ' ιisunt more instituti si, maxime capi, solenne is religiose &c. Quorum religio tanta es; t ex ultimis Dyris accersita, in hac orbe consederit: qui ni ludi ne erbo quidem appellantur Latino , ut vocabulo ipso est appetita religio externa, se Matris Magnae nomines epta declaretur. dcc Ex quibus verbis aperte videas, quam non vera sit Megalensum etymologia, a Varrone alijsque Grammaticis tradita. Imago L. CORNELII SULLAE in num argenteo exstat , quem in patris memoriam filius eius Fausi cudi fecit. Eademessigies in gemma anulari insculpta est,quam sine dubio aliquis Corneliae familia gestitauit cuius chim fragmentum tantum quoddam supersit, hic relata non est. Reperitur etiam haec Sullae erigies initimo quodam argenteo , multo post tempore,
memoriae eius ergo, non Ut monetae loco esset, cusb in cuius
antica parte caput Styae tectum pelle leonis, insculptum est ob eandem, Ut opinor, causam,qua imago Fausti eius fili in forma Herculis diademate redimiti inuenitur. In postica vero huius, de qua sermo est, parte, tria illa trophaea expressa sunt quibus Sulla signare litus fuit cum titulo, LIBERATOR URBIS P. P. cuius inscriptionis Plutarchus quoque in Sullae vita facit men-
400쪽
tionem Eadem haec imago quantum per figurae exiguitatem intelligi potest in statua equestri conspicitur quae in postica
cuiusdam numi aurei Consularis parte cum hisce litteris insculpta est: SULLAE FELI DICT. quod quidem ad locum Appiani Alexandrini facit, cuius verba Graeca lib. I. bell. Ciu Latine sic sonant Omnia Susia acia, tam Consulis quam Proconsule, rata S. P. o. habuit, 'fatuam auratam equestrem pro Rostris ei posuit 2oc tituloci CORNELIO SULLAE IMPERATORI. FELICI. Sic enim ab adulatoribus vocabatur, ob perpetuos rerum contra
inimicos geIsarum successus suam adulationem Susta in cognomen veriit. Inuenti et tam Commentarios, qui tradant, eum hoc
S. C. VENUSTUM appellatum quod eo facilitis credo , quando orFAVSTI cognomen accepit, non alienum a igni catu festiui, gra-I CRAT 1ppi Philosophi 'tid ei Hermes tantum exstat, cum quadratis huce litteris, Κ PATIΠΠΟΣ ΔΟΥ ΜΥTIΛΗNAIOΣ. Caput tamen huic Hermideest, iniuria temporum truncatum Cicero Cratippi mentionem facit saepe, nimirum quod fili sui praeceptor esset. Et Plutarchus in Pompei vita dissertationem de Prouidentia coram pQ Pompeio post cladem Pharsalica ab eodem habitam recenset. si Erigie CYNEGIRI Atheniensis in num argenteo tetra- drachmo exstat, quem cudi fecerunt Athenienses in eius memoriam, cum hac inscriptione,AETNEI EI POΣ ΑΛΚΙΜ Ο Σ. In postica num parte nauem cum duabus manibus videre est, ob historiam , quam Iustinus lib. 2. sic recenset. Cynegiri quoque militis Atheniensis gloria , magnisscriptorum laudibus celebrata est; qui post praeli innumeras caedes, cumfugientes hostes ad naves egisset, onuniam nauem dextra manu tenuit, necprius dimissit, quam manum amitteret Ium quoque amputata dextra, nauem snistra comprehendit quam est ipsam cum amississet, a postremum morsu nauem detinuit tantam in eo vim intemfuisse, ut non tot caedibusfatigatus, non duabus manibus amisit victus, truncus adpostremum, o veluti rabida fera dentibus