Commentarius de datis et promissis pro iustitia vel gratia obtinend. in extrauag. ab ipso, S.D.N. Gregor. 13. qua innouatur extrauagans Bonif. 8. ea de re olim aedita ... Authore Martino ab Azpilcueta ..

11쪽

utilius, quam Illum issimus quondam idemque eruditissiamus Cardinalis Io. Mon. commentus fuit in praedictam extrauag. Bonis. innovatam , quo securius & plenius satisfacerem ea interrogantibus, simul Consessarios quos tanquam ministros Ecclesiae Christianae cum primis utiles necessarios ueneror adiuuarem in I Esu CHRis ToD. N. cuius diuinam opem imploro; sperans eam pre bus S meritis Virginis S martyris Beatissimae eiusdemq. fortissimae, ac sapientissimae, literarumque midiosorum patronae clarissimae cui dies hic sacer est)Catharinae, se ' rendam ; subiiciens omnia quaecunque dixero, eiusdem S. D. N. quae summa est)censurae, imb. et cuiuscunque alius, quod sanius fuerit, iudicio,Bulla Innovationis praedi- - . ctae quae sequitur , lectori. prius ob oculos proposita, cuius hic est

12쪽

Gregorius Episcopus semus seruorum Dei,

- Ad perpetuam rei memoriam.

ipso Pontificatus nostri principio quani

maxime possumus enitimur at ue contendumus et ut domus di curia nostra a sordibus e purgetur. Cui rei salubri consilio incumbes scel. record. Bonifacius Papa vii I. excommunicauit et anathematizauit omnes Clericos, Religiosos, et Laicos utriusque sexus, sue familiares Curiae, siue undecunque

alios, qui aliquod pactiam sacerent; seu quid paruum uel

magnum promitterent; uel promissionem reciperent; aut ex pacto uel promissione occulta vel manifesta, sue sub uerbis generalibus et plene non expressis, siue specialibus et aperte expressis facta, quicquam darent aut reciperent pro iustitia, siue gratia, sue pro se, siue pro alio, in caussuel iudiciis,seu alias per literas apostolicas, et quibuscumque aliis modis apud sedem apostolicam obtinenda: et ea sententiam ad promittentes et acceptantes, tiritesque et recipientes duxit extendendam. Illos elima qui sibi intra triduum non renunciarent eum, quem in culpa esse sciret, uel alicui per quem ad se fideliter referretur, simili uoluit sententiae subiacere. Ac decreuit, ut nullus hanc incurrens excommunicationis sententiain, absque speciali mandato suo absolutionis beneficium valeret obtinere nisi in mortis articulo constitutus: Sed nec quisquam admitteretur ad absolutionis gratiam, nisi prius erogatum esset

13쪽

4 De datis ct prona. pro Iust. &c.

pauperibus quantum ille dedissset, uel etiam recepisset. Iustitiae uero, siue gratiae expeditiones sic obtentae nullius prosus essent roboris uel momenti: &scienter illis utentes simili sententia innodauit: ac reseruans sibi absolutionem eorum cum praedura ad poenas similes in omnibus obligauit. Sed hoc scelus ita hodie in mores inductum est, ut plerique cupiditate improbi quaestus potentiorum suffragationibus adnixi huiusmodi negotiorum expediationes hac illac conquirentes turpissime nundinentur.

Alii alios, quos gratia praestare arbitrantur, donis pollicitationibusque ambiant. idam etiam se talium operam atque industriana pretio & muneribus quaesisse assim gant. Quae cum pessima sint; &Curiae praedictae existi,

mationem grauissime offendat; in eos qui talia agunt antimaduertendum fore arbitrati, Constitutionem prςdicta cum suis censuris S poenis omnibus innovamus: easdemi omnes extendimus ad audentes qualecunque horum iacunorum quae adscripsimus, dantesque illis S aliis supradictis auxilium, consilium, uel fauorem. Quinetiam eos omnes omni beneficio, & ossicio ecclesiastico & sarculari, siue temporali sue perpetuo, ipso iure privamus, ac priuuatos esse declaramus: praeterea infamiae subiectos perpetuo ac inhabiles ad illa & alia esse uolumus . A quibus etiam, prout quaeque res erit, tales poenae exigantur, quae caeteris snt exemplo. Illis tamen qui rem adhuc incognitam , complicesque, ac fautores, εἰ socios rei erint; impunitas concedatur. Data Romae apud Sanctum Petrum, Anno Incarnationis Dominicae, Millesimo qui

14쪽

communicantur omnes, qui aliquam inarum Ire. actionum agunt pro iustitia uelgratia obtinenda apud Sedem ApoHolicam scientes, non reuelantes is ira triduum eas,u mentes pereas obtentis Absolutione Tapa reseruata, s omniaper eas

obtentasunt inualida, et perdunt ipse iure sua b neficiat officia, s infames,ac inhabiles ad ea squalibet alia fiunt. num.a. Mi uagans Pon hic innovata a quo fuit olim re

uocata. num. a.

vi i L. per hanc innovata, est prima tit. de

senten.excommunicationis inter extrauag.communes,cu

tata a Io. And. in c. Nemo de sinon.& ornata glospraedi .cti Io. Mon. qui ait eam inuentam in prouinciali Cancellariae, publicatam fuisse a Bonis v iii. in Audientia, cum quidam eius scriptor diceretur in eam incidisse. Secundo,quod illa fuit reuocata per Clem.v. Alithoie palud in . dist. i8. q.3.col. pen. & Angel. uerbo excommunicatio quinto cas. Sylvessi uerbo excommunicatio cas 2 6. & Caiet .post: cas. 8s. His praesuppositis,diutilo illam in tres partes principa les,quarum prima,continet aptum dc breue exordiu . S cunda ibi scud refert praedictam extrauag. Bonis VIli. Postrema uerδ ibi squae cum Sc. eam innovat, extendit, Scnouis poenis roborat. Secunda ueris pars diuiditur in quin

15쪽

que secundum Io. Mon. ubi supra. Prima,excommunicat contentos in ea. secunda ibi s& eam) extendit uno modo.

Tertia ibi sillos alio modo. Quarta ibi ac decreuit reseruat sibi absoIutionena. Quinta ibi csed nec quisqua

iubet accepta restitui. Et habet in summar Excommunicationem incurrere eos,qui pro iustitia uel gratia obtinenda apud sedem Apostolicam,promituunt, dant, uel accieiunt aliquid , imo de scientes non reuelantes intra triduum, quin etiam utentes sic obtentis,& auxilium,consilium,uel fauorem in id praestantes, nec ab alio quam a Papa posse absolui, & omniaria tenta esse inualida, et omnes perdere ipso iure sua beneficia et officia. et infames, ac inhabiles ad ea et uaeliabet lia fieri. Su MMARIU M. l la Extrauagans hac, in quadantenus magis proprie connitutio,quam regula Cancellaria. num3. Ordinem ergo literae secutus.

-i-ri Noto ex illis uerbis inscriptionis fAd perpe 3 im tua rei memoriaJ esse veru id quod dixit praedictiis Io. son. de praedicta extrau. super uerbo Anath matizamus) scilicet illam, et consequenter hanc, esse uera constitutionem, quod colligitur tum ex praedicto uerbo perpetuamin quod est signum constitutionis, ut innuunt Panon et Praepos. in c. Non debet de consang. Tum ess- cacius, ex illis bessiis secundae partis sconstitutionem prae dictamJ esse inquam constitutionem et non qualem qualem, sed perpetuam, et ita disserentem a constitutionubus/

16쪽

bus, quae appellantur regulae Cancellariae, quae solum d rant tempore quo earum Author uiuit, ut glossiator antia quus earum colligit ex illis uerbis prooemii earum s suo tempore duraturasJ pag. s. et Domin. in c. Duobus,de

Causa cur Curia aliquot forsant, est cura Regentum, se suo uepurgantium. Om. . Per xiij dignissimus,qui primis Pontifribus Maxi

mis a Gregor. Primo,annumeretur.num.

Caranalium tDilegium praesens mnium, quae a muLtis culisse praecesserunt, nevis purgati Isimum, pietate rudentia,iustitia, temperantia, s omne

na eruditione ornatissimum inum. Urbs,asiarum orbis urbiu nunc reserviatissima.nu. .

Exempla regentum cae maiorum , recti minores

ΙΙ Not. φη illi uerbi fenitimur etc.J causam cur mul

' taeprincipum,tam Ecclesi sucorum,qu 'cularium,Curiae, urbes, et regna forescant. Innuit enim haec extrauag. esse eorum in sese, di illis a prauis moribus purgandis,studium 8t diligentia, scut lex 3. U.de of praes 1ignificat causam purgandiprouinciam malis homini si enecuram dc diligentiam praesidis eas ab illis purgandi Quo famam est quia ei rei magnopere incubuerunt ut audio,bo.me. Paulus tiarius,& Pius Quartus,oc me cerrisces. record. Pius Ruripis, S nuc incumbit S.D.

17쪽

Greg. X iii. dignus qui primis omnium, qui sacrosancta sedem Apostolicam a Greg. primo in hunc usq; diem re- Xere,annumeretur,adiuuante in id: eum strenue Illustristiamo sacrosanctoque suorum Cardinalium Collegio, omnium , quae a multis sarculis se praecesserunt, collegiorum neuis purgatissimo, pietate, prudentia,iustitia, temperantia,& omnigena eruditione ornatissimo) ut urbs, quς ante illos non satis bene audiebat, nunc omnium,quas mihi lucuit uidere in Hispania, Gallia, S Italia,reformatissima cernatur i Tam uerum est illud Claudiani, relatum a glos in c. Magnae de voto: Totus componitur orbis Regis ad exemplum,nec enim sic flectere sensus Humanos, edicta ualent, ut uita regentum, & illud d.c. Magnae: Quod fit a praelatis,facile trahitur in exemplum a subditis,& illud E cles et x. Secundum Rectorem diuitatis , uiuit populus qui habitat in ea.

Actions omnes ab hac extra g. punitasunt ' obsebita iure ipsa antiquiore num.f. l l nunciationis om, sis , de qua hic, non ect proprie

actiosednon actio. m s. .

ni inualidis etiam ante hac malum, sed non erant antea tot inualida ac nunc.num s. Promisso non omnis generalis, est hic vetita. num abs qua. num.II.

Actiones hic punitas antehac es ubique gentis uisese es en malas ficat hac extra g. quod tacite

18쪽

ἰ ante

hil, Tmaseosis addictas sta

s utiliter monet Conse Gos ; Had autem apud SH. omlicam post ea actas,parnis eius pu

nit. num Extra gans haec non includo illa qua erant iure -- liquiore licita. num.σ. I

salis,didis ossionis cessante, cestitissa. num.s.

constatutio interpretans uel roboraus aliam, terminis illius concluditur. Num. M.

Lex non includit id, ad quod mens es ratio authoruein non se extendit. num M. Intentis o finis Authoris ex prooemio cosilitur. nu.M. III in verbo sordes) quod omnia acta ber se

des quae puniuntur in hac extrauag. uide tur es e prohibita, quia mala, idest prohibita iure naturae vel diuino, uel humano antiquiore ista, de non solum mala, quia prohibita iure humano huius extrauag. tantum. Quod si eli uerum, ubique gentium S terrarum, ubi ius naturale uel id antiquius ista uiget, caueda sunt,& in uir que foro punienda, aliis saltem poenis quam hic statutis rIus enim naturale δc diuinu omnes & ubique ligatae. inio iure sub sia. 8. dist. Se c.Non licet Imperatori, io. dist.& Ius humanum antiquius ista, ubi illud viget, cum tamen pro- hibita iure humano huius Extrauag. tantum, non essen punienda, nec cauenda, nisi fierent apud sedem Apostolicam. Vod autem sint mala de prohibita Iure naturali, vel diuino,grauiter sentit, licet non probet praedictus Io. Mon. in d. extrauag. in glos clericos) Pro quo facit pru'o,quod sexdes pr dictae per Eanet extrauagantem cen-C sentur

19쪽

I o . De datis ' prona. pro Ius

sentur de se uitandae, & quae de se uitari debent uidentiirnaturaliter mala, scut quae de se fieri debet, bona: iuxta illud Psalm. 33. Declina a malo & fac bonum, declaratum per Thom.2. secundae 8 7'. artici primo quod sunt contraria munditiei, quae de se est bona, ergo ipsae de se sunt malae arg. cap. Sciendum 8. q. r. praesertim quod praeductae sordes non sues corporales, de quibus illud Plauti in Poen. Pleni oculi sordium, sed spirituales, de quibaillud Apocalyp. cap. ult. QSi in sordibus est, sordescat adhuc, a quibus ut de se malis Psalti Psal. ueo. petit mundari , ibi

a peccato meo munda me.

Secundo,quὁd per sordes in hac materia significatur

auaritia ueI pretium, quod per eas illiberaliter quaeritur, ut colligitur ex c. primo de re iud. lib. s. ibi sorde; idest pretiumὶ secundum Archid.& ex J.3.3. Nun euidendum iunc. glos. smili.is. de suspec. tui. et ex trii bene collocatae adiunctisquet illi annotat. Budaeus .sside usuri Se ex c.Sunt

nonnulli I.q.i. et auaritiam ante omnem legem humanam

esse malam 3c prohibitam,probat illud Apost. secundae ad Thimoth. 6. Radix omnium maloriim est cupiditas, rentum inc. Quia radix de poen. dist. secunda de in s. primo Authen ut Iud sine quoquo suffr. coli. sexta. Tertio,qubd omnia quae hic prohibentur,uidentur esse emptiones et uenditiones iustitiae dc gratiae, quae iure natiirali uel diuino uetantur emi uel uendi, iuxta illud Ma thaei io. Grati; accepistis, gratis dat relatum in c. Gratia prima q. s. dc probatum in c. Qui studet & c. Reperiunturetc. Simi nonnulli, et per totam quaestionem ead. cau.ezquaest.

arto, quod omnia serchic vetita direct uel indire

20쪽

la Extrauan Ab ipse Greg.XIII. I i

cte reducuntur ad dationem uel acceptionem munerum, principum et Iudicum, quae iure naturali uetatur. Prohibetur enim per illud Exod. 13. Non accipies munera,quae et excoecant prudentes, et subuertunt uerba sapientum,et mutant uerba iust orum, et Esaias c. primo, increpat quod omnes diligunt munera, et contra c. 33. Laudat eum, qui excutit manus suas ab omni munere,quod refertur in dici Sunt nonnulli I. q. i. etc.Etsi quaestiones de sim. in et terribilius ait Iob. c. 11. Ignis devorabit tabernacula eoru, qui libenter munera accipiunt. iniae omnia continent praeceptum morale, et non Cermoniale nec Iudiciale,et ideo non expirarunt a passo Christo,scut illa,c. dist.f. sinet tradit Thom. i.q. Io3. artic. 3. adiunci . q. IO . artic. I. et '.' .artic. quinto.

Contra quod notabile tamen facit primo,quod denunciatio intra triduum noue hic praecipitur, et ideo omissio eius non erat mala et punienda ante hanc extrauag. Secundo, quod usus rei obtentae per sordes, modo obtentio ipso iure fuisset ualida, non erat ante hanc extra-uag. illicitus, nunc autem uidetur esse talis. Tertio, quod ante hanc extrauag. non erat illicita promissio gratitudinis Iure naturae debitae, uerbis uel scriptis facta generalibus, sine ullo naturalis obligationis augmento, ut probabitur notab. li.

Quarto,qubd promittere uel dare pro recta iustitia δε- cienda, non uidetur contra ullum Ius naturale uel diuitinum, quia nulli talis iuris praecepto est contrarium. Quinto, quod eruditissimus Innoc. Tertius,in illo suo c. Cum ab omni de uir. & honest. cler. non dixit datione huiusmodi munerum, neque receptionem esse per se ma-C 1 lam,