Commentarius de datis et promissis pro iustitia vel gratia obtinend. in extrauag. ab ipso, S.D.N. Gregor. 13. qua innouatur extrauagans Bonif. 8. ea de re olim aedita ... Authore Martino ab Azpilcueta ..

41쪽

ter costituti apud Sed. Apost. faciunt per se in eis prohibbita : Quid autem de iis,qui iaciunt illa per alios, praese tim absentes, et quid de i s qui approbant ea per alios sa'cta nomine suo Et pro parte quidem negante facit primo

concluso posita et probata in Manual. iConfessi cyp. 2 7. num. 1I. Videlicet, quod mandans facere gliquid, non ducitur uere facere illud, et ideo regulariter poena imposita contra facientem non habet locum in mandante uel comsulente, nisi contrarium exprimatur. Quod argumentulacet urgeat quoad Extra uag.innovatam. Contra hanc tamen irinouantem parum urget, quoniam haec extendit il- Iam ad omnes consulentes, auxiliantes, et fauentes, quorum de numero sunt, qui rogant et mandant, et pecunia iuuant ad faciendu praedictas actiones, nam ut in diam. c. 27. n. 32. diximus: Consulere dicitur quicunque monet, persuadet,aut precatur, ut illud faciat: Secundum Barti in l. non solu 3. mandato Ede Iniur. Imo et qui instruit, aut proponit utilitatem inde secuturam secundum Innoc. recepi. in c. Ad audientiam de homicid. Quare arbitror eos etiam includi.

Actiones ob quas incurrunsurparma huius extra g. sunt hae Iis s una omissio. num. II. Praecepta decem legis ueteris, sunt Iura naturalia, durami, licet Ceremonialia es Iudicialia expira-

Actiones praedicta xis secuto ellectu hic, puniun

Conatus

42쪽

In Extrauag. Ab ipso, eg XIII. 3 3

Conatus ad delictum non secuto in unitur, sed non poena Hudfacientis, nisicum illa etiam contra conantem imponitum num Excommunicatio nuta nec irregularitas uel allapa --na ipso Iure positapro aliquo facto,incurritur a conante facere inae, nisi ciat, uel etiam pro ipso

conati imponatur. num. LI.

consulens uel mandans aliquid mal non incurrit parinam contra iiDd Hatutam im ecuto illa, uel nisi principaliter prohibeatur consulere uel mandare scut facere. Num. ταὼ peltans a Papa ad futurum Concilium, excommunicatur Bulga Coenae, s id confulsis excommuniacatione Tapali, sed non Tu a Carna, s ra tio eius.

de sequentibus,sedecim actiones & una omissionem,ob quarum quamlibet incurrutur poenae per hanc extrauag.statutae- Q uaru secundum ordinem literae. Prima, est Patito. Secunda, Promissio. . 'Tertia, Promissionis acceptatio. arta, Datio rei promisne uel in pactum deductae. mainta, Receptio rei promissae uel in pactum deductae Sexta, Promissio facta tertio,in utilitatem impetraturi . . Septima, Acceptatio talis promissionis.

Octaua, Datio pro Iustitia dccisne pmissione & pactione Nona,Rςceptio ob eande causam sine pacto &lmissione.

43쪽

io. Omissio denuntiationis huiusmodi criminis sciti,intra

triduum. 11. Vtilic adeptis.

ii. Nundinatio sordida expeditionum. Ri3. Ambitio sordida obtentionum. 34. Fictio mendax pactionis pretii.

De quibus dicemus: Ex quibus uerbis colligantur, et quo Iure, et quatenus prohibeantur. In quod clarius s ciendu, praesuppono primo: Quod omnia praecepta Decalogi cotinent ius morale Diuinum veteris legis, et consequeter naturale, ut ibat Thomas prima,secundae q. ioo.

art. prImo, et tertio, et 2.2. q. I22. art. primo, et ante illu

Gratian. in s. sin. c. dist. quatenus habet ideo praecepta moralia veteris legis non expirasse a passo Christ o, quia' sunt naturalia, quae coeperunt ab exordio rationalis cre turae, ut ipse ait s. dist. in princ & permanebunt in perpetuum,dc ita quicquid est contra praedicta decem praecepta, uel contra principia uniuersalia unde illa inferuntur, uel

contra necessario cosequentia eorum per rationem naturalem sapientum, sunt contra sus morale diuinum et naturale: Alia uero quae non sunt contra praedicta io. pra cepta sunt contra legem humanam, licet aliqua ratione naturali nitantur, ut pulchre declarat Thom. prima, s eundae q. 9J. art. 2.

Secundo, Praesuppono, illationem quartam superius notab. tertio factam & probatam,uidelicet. uod punita per hanc extrauag. sunt intelligenda puniri quatenus per Iura

44쪽

Iura naturalia,diuina,vel humana antiqua sunt prohibita, o non quatenus iuxta illa sunt licita per adducta ibidem. i Tertio, Quod ad incurrendas huius extrauag. poenas, susscit pactio, uel promissio,vel acceptatio promissionis , licet non consequatur implementum, nec ulla datio, nec acceptio, quia ad uerificationem disiunistiuae,susscitatis ram partem uerificari l. si haeredi plures .ff. de conditi instituti & f. si plures Institui. de haered. instit. & in cap. In auternatiuis de reg.Iur. in sexto, & extrauag. haec solum internatiue requirit Pactuin, uel promissionem, uel dati nem, uel receptionem ex aliquo illorum, S ita sufficit unuit lorum interuenire ut sillocus poenae, & cosequenter promissionem sine datione, & pactum sine receptione. Cui consequens est a fortiori non requiri obtentionem iustitiae uel gratiς, sed suffcere ut aliquod praedictoru fiat, ad obtinendam eam. Primo, quod non habet contextus, ut qui per praedictos modos obtinuerit iustitiam uel gratiam, imcidat in eas; sed qui praedictis modis ad ea obtinenda usus fuerit, incidat in eas: & ita sussicit fecisse id ad illum fine,

licet ille non consequatur. DSecundo, Quod, ut proxime dictum est, susscit paetu uel promisso de dando, licet non detur. ii Tertio, facit i. Quisquis C. ad leg. Iul. maiest.translati in cap. Quisquis de poenit.dist. prima,quatenus habet: imeuntem foedus contra Imperatorem, uel de nece suoruni Senatorum cogitantem , incidere poenas criminis laesae maiestatis.

Quarto, Quod conatus corrumpendi Iudicem puntitur etiamsi non sequatur corruptio secundu Bald.in Auth. Nouo iure C.de poen. iussi qui male iud.per teX.l. Imper F α tor

45쪽

Qinnio, faciunt illa niuita, quae congerit Gratian. de poenitalist.prinaa,adprobandum, quod uotum,siue desideriuari, propos tulim S attentatio pro facto reputantur calfDixi.cap. Magna. cap. Si quis non dicam rapere. c. is quis 3. si quis cum telo. Sexto, Quod conatus ad desinquendum licet non sequatur essectus, est puniendus, per pridicia re alja per quae hoc redigit in regulam Felyn. in illo aureo trami.

Quando conatus&c.

ax Contra hoc tamen iacit primo t. Cogitationis poenam nemo meretur Ede poen. & alia, quae citat Gratian. ubi supra: scilicet l. Sollicitatore,.ssi de uar. R extraorae crim. qua minus punitur sollicitans nuptias alienas, quam com rumpens, 5c l. Vulgaris fissi de furta quae probat uolentem multa furari, & pauca suristem, de solis illis teneri, de l. prima f. haec uerba K. Q uod quisque iur. quae habet attentantem impetrare ius iniquum contra aduersarium, non teneri ad utendum illo, nisi impetrauerit. Secundo , faxit L Si praeses et t. De interpretatione R de poen. ac cap. In poenis de reg. iii lib. 6. quatenus habent, poenas esse molliendas, S leges poenales rem ingendas Tertio, Mod connitens S tentans delinquere,non debet puniri poena legis pro illo delicitat posita, si piaenti tentia ductus, non perfecit cum posset perficere a. bi falsam Tad l Comet de falcquam in hoc citat glosin hQmea mente T de furta Quarto, Quod conatus ad aliquid,eo non facto, non sumitur ; quando id factum nemini nocet iucundum

Anan.

46쪽

'A nan. in cap. primo num. 4. de crim. fati. dicentem, passes ni Advocatbs uti doctrina illae, quae colligitur exl. Damus iunc. flocci de fals. Quod nunquam quis incidit in poenam salii propter salsum, si falsum nulli praeiudicet, pro quo facit cap. Ego N ibi ad damnum eiusJ tunc.

glossi de Iureiur.. & in casu huius extra uag. iustitia obtenta , vel gratia , sine p iudicio alterius impetrata, nulli nocet, ergo conatus ad illas impetrandas non est puniendus. Quinto, aliod conatus non lassicit ad incurrendam poenam ipso iure impositam, extra crimina atrocissima, per ea quae late tradit Felyn. in dicto Tractati An conatus n. R in nostro proposito agitur de poenis ipso iure incurrendis. Sexto, stilod nee poena excomunicationis de qua hic agitur, nec aliae censurae ipso iure impositae, incurruntur ob conatum non secuto effectu,quae est communis sententia collecta ex glos c.Si uero & Q In audientia &adnot.eis de sent. excom. scut nec irregularitas, iux. glos cap. Si aliquis de homicid. ct traditi a nobis in Manuat Confesscap. 2 7. num.I9, & 2 O. et in casu proposito agitur .de imcurrenda excommunicatione.

3 Ad haec omnia respondetur, concedendo quod poenae imposita iacienti aliquod delictum , in dubio non ligat

eum qui tentat et conatur iacere illud, nisi secuto eo: et consequenter , quod si poena huius Extraii n. in poneretur obtinenti male iustitiam uel gratiam, non con, prehenderet paciscentem et promittentem dare ob iustutiam uel gratiam obtinendam,nisi ea obtenta : Sed nega do, quod haec imponatur male obtinenti illam, quia imo.; imp

47쪽

' De datis S prona. pro Iust. Se

imponitur facienti aliquid ex sedecim supra collectis ad obtinendum illam, Sco ita non agitur hic de extendenda poena imposita facienti ad conantem facere, & non facientem; sed de poena imposita ipsi conanti Se attentanti id facere,quo casu,qui conatur, illam incurrit: iux.l. si quis non dicam rapere C. de Episcop. et cler. etd.l. Quisquis C. adleg. Iul. maiest. εἰ

QSod confirmatur primo, per illa quae in dicto MN.nual. ubi supra posuimus in haec uerba: fAdde quod refert An disponens loquatur principaliter de faciente, et

secundario demandante, de consulente , aut principaliter de omnibus, quia priori casu non incurrit excommunicationem, consulens, aut mandans, antequam sat opus: Vnde mandans cuipiam etiam centies percutere clericu, non excommunicatur, donec percusso sequatur, et nunquam, si ea nunquam sequatur: argumento notatorum ind. p. Mulieres de senten. excommvn. In posteriore uero se, nam qui mandat interficere aliquem per assasinos, statim,etiam non secuta morte, est excommunicatus cap.primo de homicid. lib. sexto, quia aeque principaliter exco- municat mandantem, ac occidentem: et Religiosus, qui concionatur animo retrahendi Auditores a solutione d cimarum est excommunicatus,quamuis Auditores no r

trahantur : Clement. Cupientes g. primo de poen. J Cum igitur poena huius Extrauag. non imponatur principalititer obtinenti iustitiam, uel gratiam, & accessorie facienti aliquam praesitarum actionum, imo nulla omnino poena imponatur obtinenti,uel facienti iustitiam uel gratiam, si non agat aliquam praefatarum sedecim actionu, nam se quenter contingit in Papa,d inultis illustrissimis Cardina

a libus,

48쪽

libus,et aliis sinceris Iudicii us, qui frequenter ignari penitus talium actionum,faciunt gratiam uel iustitiam, indi cti ad id per actiones prae satas sibi ignotas, quarum mali, tia non pendebat ab eorum obtentione, uel concessione, et ideo siue sequatur illa, siue non, sunt peccata, quae debent puniri, et iuste per hanc Extrauagantem puniuntur Secundo, Per ea quae diximus in d.cap.27. num. 18. sciliacet quot licet per Bullam Coenae S. D. N. non sit excommunicatus consulens alicui,ut appellet ad futurum Concilium, nisi secuta appellatione, est tamen excommunicatus. per Extrauagantes Pii Secundi, et Iulii Secudi, quas citat Sylves. in uerb. Excommunicatio in fin.quia S. D. principaliter excommunicat appellantes et accessorie c sulentes : Extrauag. uero praedicta principaliter excomunicat etiam consulentes, quarum uerba huc pertinentia sunt haec: f QSicunque decreuerint consuluerint, seu de- iberauerint, seu aliorum dicta approbauerint, consitumiui uotu dederint,ut ad futuru uniuersale Concilium a notis uel successoribus nostris Romanis Pontificibus contra praedicta c5stitutione appellare liceat possit uel debeat.

Pactis pro Iustitia uel Gratia obtinenda quatuor de Musis fit, es quam ob causamfacta, hic puniatur;

er est contra ius naturale, uel humanum antiquiuae Io,num. I,

Pactio pro Decrero aditoris Iudicis; punitur hic.

innum. I L.

Pactio pro Iuctitia uestratisfacta eum Tapa mem

49쪽

dum mala ut simonia ,sed semper immunis aparnasicut illa. num. I

Pactiones cum Monarchis pro grati faciendis An

semper licite'. num. V. Ludovicus Infans Portugaliae laudatus. num. Is

Pactio pro auferenda uel disserenda funitia includs-

iursus pa Io de obtinenda illa. num. Iesu D cur diciturs utentia Iudicis isti a. num. IA' licet pactio, coIligitur ex illo uelbo spa-ctunaJ quae est pactio de dando aliquid magnum uel pasuum pro Iustitia siue gratia, pro se sue pro alio, in causis uel iudiciis, seu alias perliteras ApostolicasAEt quibuscumque aliss modis apud sedem Apstolicam obtinenda. Adeognoscendum autem An iure naturali, uel iuino, aut humano antiquiore ista Extrauag. prohibeatur,aduertendum est, quod illa potest fieri quatuor de causis. Prima,ad corrumpendu Iudicem. Secunda, causa coseruandi eum in recto. Tertia, causa cosequendiquod cupit, non cos derando an sit rectum nec ne. uarta,causa redimendi molestia superiure iam quaesto.Si fiat prima de causa in criminaliabus,ex parte daturi est cotra ius natural quia nititur inferre per se vel per ahu nocumentu iniustum personae proximi,quod vetat illud priceptu Quintu Decalogi Exod.xx. Non occides, iuxta declarationem eius positam a nobis post Thom.et alios in Manual. Confes . c.xv. num. I.si autem id faciat antino fie Udi ad iniuste ab sol uendu, peccat contra VIII. praeceptum, Non dices salsum testtinonium Exod. xx. contra quod peccat omnis qui dicit mendacium

50쪽

perniciosum, vel procurat ut alius id dicat, iuxta declarationem nobis post alios posita in d.Man.cap. l8. n. s. Iudex enim pronuncians quempiam esse absoluenduin, qui vere condemnandus est mentitur perniciose, saltem contra Rempub. cuius interest ut crimina puniantur l. Ita vulneratius is ad i. Aquil. c. Vt famae de senti excom. et etia contra priuatu accusatoris vel denunciatoris,quando ex eo proueniret poena talionis,vel damnum praemi alias quaerendi, vel expensarum, laborum, vel aliquid aliud. Si vero id faciat animo corrumpendi Iudice in , siue flectendi eum a recto, in Civilibuso peccat contra T. praeceptum. Non facies furtum Exod. xx. Contra quod peccat omnis,

qui per se uel alium infert uel inferri procurat damnum

proximo suo in rebus externis, iuxta declarationem a nobis post alios positam in d. Man. c. i . num α. Et qui Iudice nititur per pactionem dandi a recto flectere in Civilibus, si ue ad male absoluendum, siue ad male condemnandum, procurat inferre damnum proximo, actori uel reo,Vt palam est. Cum igitur hare tria praecepta Decalogi, contineant ius naturale per primum praesuppositum, notab. 8.consequitur, eum qui dat aliquid Iudici obprimam causam id est ad corrumpendum eu,si ue in criminalibus, siue in Civilibus,transgredi ius naturale. Pactio vero facta ob causam secundam, scilicet ut Iudex rectam iustitia faciat, vel citius quam alias saceret, sine alius praeiudicio, non est

Vere prohibita regulariter iure naturae, quoad forum interitis, nec quoad forum exterius, si de tali animi sinceritate in eo constaret,quoniam id non est contra aliquod praeceptum Decalogi , neque contra principia, neque contra consequentia eorum necessaria, quae tria, complectuntur G omma